Текст научной работы на тему «Анализ показателей клинико-лабораторного обследования стоматологических заболеваний у работников химической промышленности»

ВАК
elibrary
inLibrary
Google Scholar
doi
 
Выпуск:
CC BY f
20-23
2
0
Поделиться
Ибрагимова, Ф. (2023). Текст научной работы на тему «Анализ показателей клинико-лабораторного обследования стоматологических заболеваний у работников химической промышленности». Стоматология, 1(4), 20–23. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/stomatologiya/article/view/21708
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Вопрос о негативных случаях в полости рта работников химической промышленности остается актуальным. Доказано, что высокая распространенность некариозных поражений зубов, слизистой оболочки полости рта связана с такими производственными процессами, как добыча нефти и газа, металлургия, химическое производство, выпечка хлеба и кондитерских изделий. Профилактика и оздоровление стоматологических заболеваний помогает сохранить трудоспособность значительной части населения страны - работников промышленных предприятий, тем более что ряд исследований достоверно выявляет роль зубов и окружающих тканей в общем состоянии организма.


background image

постменопауза,

(2-й

тип)

которым

проводилось

стандартное

лечение.

Контрольную группу составили женщины
без системной патологии костной ткани,
получавшие миакальцик + витамин Д.

Результаты:

витамин

D

вносит

значительный вклад в минерализацию
костей, способствуя всасыванию кальция и
фосфора

в

кишечнике,

реабсорбции

кальция в почках и транспорту кальция и
фосфора

в

минерализуемые

участки

костной ткани. Помимо непосредственной
регуляции кальциево-фосфорного обмена,
витамин D также косвенно способствует
накоплению костной массы, стимулируя
развитие мышечной ткани.

Выводы:

применяемые препаратов можно сочетать
практически со всеми лекарственными
средствами, применяемыми при лечении
остеопороза.

Ключевые слова:

остеопороз, дефицит

эстрогенов, заместительная гормональная
терапия, препараты кальция, витамин D.

Maqsad:

estrogen

etishmovchiligi

sharoitida

osteoporoz

tufayli

og'iz

bo'shlig'idagi o'zgarishlarni va kaltsiy va D
vitamini

preparatlari

bilan

gormonlarni

almashtirish terapiyasining ta'sirini baholash.

Material

va

usullar:

1-guruhga

postmenopozal osteoporoz tashxisi qo'yilgan
(1-toifa) 15 bemor kiritilgan. miakaltsik +
vitamin D, 2-da - standart davolash o'tkazilgan
postmenopauza tashxisi bilan 22 bemorlar (turi
2). Nazorat guruhi miyakalsik + D vitamini
olgan tizimli suyak kasalligi bo'lmagan
ayollardan iborat edi.

Natijalar:

D vitamini

ichakdagi kaltsiy va fosforning so'rilishini,
buyraklardagi kaltsiyning qayta so'rilishini va
kaltsiy va fosforni tashishni rag'batlantirish
orqali suyak mineralizatsiyasiga sezilarli hissa
qo'shadi. suyak to'qimalarining mineralizatsiya

qilinadigan

joylariga.

Kaltsiy-fosfor

almashinuvini

to'g'ridan-to'g'ri

tartibga

solishdan tashqari, D vitamini mushak
to'qimalarining rivojlanishini rag'batlantirish
orqali

suyak

massasining

to'planishiga

bilvosita

yordam

beradi.

Xulosa:

ishlatiladigan dorilar osteoporozni davolashda
ishlatiladigan deyarli barcha dorilar bilan
birlashtirilishi mumkin.

Kalit

so'zlar:

osteoporoz,

estrogen

etishmovchiligi,

gormonlarni

almashtirish

terapiyasi, kaltsiy preparatlari, D vitamini.

Objective:

To evaluate changes in the oral

cavity caused by osteoporosis in conditions of
estrogen deficiency and the effect of hormone
replacement therapy with calcium and vitamin
D preparations.

Material and methods:

Group 1 included 15 patients diagnosed with
postmenopausal osteoporosis (type 1) who
received miakaltsik + vitamin D, in the 2nd -
22 patients with a diagnosis of postmenopause,
(type 2) who underwent standard treatment.
The control group consisted of women without
systemic bone disease who received myacalcic
+ vitamin D.

Results:

Vitamin D contributes

significantly to bone mineralization by
promoting

absorption

of

calcium

and

phosphorus in the intestine, reabsorption of
calcium in the kidneys, and transport of
calcium and phosphorus to mineralizable areas
of bone tissue. In addition to the direct
regulation of calcium-phosphorus metabolism,
vitamin D also indirectly contributes to the
accumulation of bone mass by stimulating the
development of muscle tissue.

Conclusions:

The drugs used can be combined with almost
all drugs used in the treatment of osteoporosis.

Key

words:

osteoporosis,

estrogen

deficiency, hormone replacement therapy,
calcium preparations, vitamin D.

УДК

616.31-084 (075.8). 56.6.

КИМЁВИЙ САНОАТ ИШЧИЛАРИДА СТОМАТОЛОГИК КАСАЛЛИКЛАРИНИ

КЛИНИК-ЛАБОРАТОР ТЕКШИРИШ КЎРСАТКИЧЛАР ТАҲЛИЛЛАРИ

Ибрагимова Феруза Икромовна

Бухоро давлат тиббиёт институти

“Навоиазот” корхонаси кимёвий воситалар ишлаб чиқарувчи саноати ишчилари

орасида ўтказилган стоматологик тиббий кўрик, оғиз бўшлиғида махсус ва қўшимча


background image

текшириш натижалари ва мехнат шароитини санитар-гигиеник жихатдан бахолаш асосида
аниқландики, ишчиларнинг мехнат шароитида нохуш санитар-гигиеник омиллар мавжуд
бўлиб, улар ишчиларнинг бутун танасига ва оғиз бўшлиғи тўқималарига салбий таъсир
кўрсатиш оқибатида қатор умумий ва стоматологик касалликларнинг келиб чиқишига
сабаб бўлар экан [4,7].

“Навоиазот” корхонаси ишчилари орасида учрайдиган оғиз бўшлиғи касалликларининг

асосий хусусиятларидан биттаси бу уларда кўпроқ оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ва
пародонт тўқимаси жарохатланар экан. Улардан энг кўпи аллергик стоматитлар (44,5%),
назорат гурухга (7,7%) нисбатан 5,7 марта кўп учрар экан [3,6].

Ишчилар орасида касбий тавсифга хос ёки корхонадаги мехнат шароитида

кузатилаётган зарарли омилларнинг бевосита таъсири оқибатида юзага келаётган
пародонт тўқимаси касалликлари 27,4% - 41,8%ни ташкил қилади. Назорат гурухида бу
касалликлар 2 баробар кам (14,1% - 21,4%) учрар экан. Шуни таъкидлаш керакки, оғиз
бўшлиғида кузатилаётган ўзгаришлар милк шиллиқ қаватининг қизариши, шиши, қичиши,
тишларнинг қимирлаши, тилнинг ачиши, юқори нафас йўлларининг қитиқланиши ва тез –
тез аксириш жараёнлари билан кечар экан [1,4].

Мавзунинг мақсади:

Кимёвий саноат ишчиларида стоматологик касалликларини клиник-лаборатор

текшириш ва замонавий даволаш усуллари

аниқлаш бўлган.

Материал ва услублар.

“Навоиазот” корхонаси ишчилари орасида учрайдиган оғиз бўшлиғи касалликлари

билан оғриган беморлар даволанишда бўлган 19-55 ёш ва ундан катта бўлган ёшдаги 1470
нафар бемор текширилди. 19 ёшдан 55 ёш ва ундан катта бўлган беморларга кимёвий
ишлаб чиқаришдаги заҳарланишлар хавфи юқори, деб ҳисобланган. Беморларнинг ёш
даражалари ЖССТ таснифига кўра тузилган (1 жадвал). 19 дан 29 ёшгача бўлган ёш
гуруҳини 568 нафар (38,6%), 30-39 ёш гуруҳини 354 нафар (24,1%) бемор ташкил қилди,
450 нафар бемор 40-54 ёш (30,6%), 98 нафар бемор 55 ёш ва ундан катта (6,67 %)
диапазонида бўлди.

Беморларни текшириш – бу уларнинг касалликларига тўғри ташхис қўйиб даволаш

услубларини танлашни ўз олдига мақсад қилиб қўяди. Текшириш мабойнида бемор
организмида кузатиладиган хар бир ўзгаришга жуда эътиборли ёндошиш лозим. Чунки бу
холат организмда кузатиладиган умумий ва стоматологик касалликларнинг этиологик
омилларини аниқлашда ёрдам бериши мумкин. Беморларни текширишнинг асосий
шартларидан бири уларнинг шикоятларини ўрганишдир. Беморларнинг шикоятини
ўрганиш касалликка ташхис қўйишнинг асосий этапларидан хисобланади.

Чунки оғиз бўшлиғидаги ўзгаришлар бемор организмидаги кузатилаётган умумий

йўлдош касалликларнинг бир белигиси сифатида намаён бўлиши мумкин. Бундан ташқари
бемор организмидаги умумий касалликларни аниқлаш беморга ўтказилиши
режалаштираётган махаллий оғриқсизлантиришда ишлатиладиган анестетикларни
танлашда кўрсатмалари ва қарши кўрсатмаларини аниқлашдаям ёрдам беради.

Олинган натижалар ва муҳокама

Кимёвий заҳарланиш натижасида келиб чиқадиган оғиз бўшлиғи касалликлари мавжуд

бўлган

беморларда сўнгги йилларда оғиз бўшлиғи аъзолари ва тўқималарида

касалликларнинг ривожланишини фақат даволаш чоралари билан тўхтатиш қийинлиги,
баъзан эса имконсизлиги маълум. Шу сабабдан асосий стоматологик касалликларнинг
профилактикаси бўйича чораларни ишлаб чиқиш ва амалиётга кенг тадбиқ қилиш зарур.
Беморларда оғиз бўшлиғи гигиенасига бағишланган кўп сонли оммалаштирилган
маълумотларга ва замонавий бозорда турли-туман гигиена воситаларининг мавжудлигига
қарамасдан, аҳолининг жуда катта қисмида оғиз бўшлиғи гигиенасининг ҳолати
қониқарсизлигича қолмоқда. Кимёвий заҳарланиш натижасида келиб чиқадиган оғиз
бўшлиғи касалликлари мавжуд бўлган

беморларнинг оғиз бўшлиғида гигиена ҳолатининг

ўрганилиши 6-жадвалда келтирилган. Оғиз бўшлиғи гигиенасининг даражасини ўрганиш
аксарият беморлар биринчи ёш гуруҳида жуда паст даражада эканлигини кўрсатди. Aгар
асосий гуруҳдаги беморларда фақат 1 нафар (3,26%) бемор оғиз бўшлиғининг яхши
даражаси, 3 нафар (9,68%) бемор эса қониқарли даражага эга бўлган бўлса, қолган 7
(22,58%) нафар бемор қониқарсиз ва 11 (35,48%) нафар ёмон ва 9 (27,03%) нафар бемор
жуда ёмон даражага эга бўлди. Умумий қийматда 87,1% ни ташкил қилди, бу асосий


background image

гуруҳга эга беморларнинг ярмидан ортиғи, ҳатто ўрганилаётган беморларнинг асосий
қисми оғиз бўшлиғи гигиенасининг жуда паст даражасига эга эканлигидан гувоҳлик
қилди [1.3.5.7].

Юқорида келтирилган маълумотларни инобатга олиб шундай хулоса қилиш мумкинки,

“Навоиазот” кимёвий саноати мисолида Марказий Осиё минтақасида жойлашган бошқа
кимёвий саноатлари ишчиларининг оғиз бўшлиғи тўқималарига стоматологик жихатдан
бахо бериш учун келтирилган текшириш усулларини тавсия қилиш мумкин. Улар
ишчилар оғиз бўшлиғи холатини мехнат шароити билан боғлаб ўрганишда ва кейинчалик
шунга мос равишда уларда учрайдиган стоматологик касалликларни даволаш ва олдини
олиш чора – тадбирларини ишлаб чиқишда жойларда ишлаётган врач – стоматологларга
кўрсатма бўлиб хизмат қилади[2.4.6].

Тадқиқот натижасида олинган маълумотларга асосланиб, биз қуйидаги хулосага

келишимиз мумкин. Квертин дори воситасидан

фойдаланиш билан даволаш оғиз бўшлиғи

шиллиқ қаватининг яллиғланиш касалликларини даволаш учун самарали яллиғланишга
қарши терапия бўлиб, яллиғланишнинг патогенетик алоқаларига мураккаб таъсир
кўрсатади.

Хулосалар:

1. Кимёвий заҳарланиш натижасида келиб чиқадиган оғиз бўшлиғи касалликлари

мавжуд бўлган

беморлар асосий стоматологик касалликларнинг комплекс даволанишини

режалаштиришда, оғиз бўшлиғи аъзолари касалланишининг юқори даражасини эътиборга
олиш лозим.

2. Кимёвий заҳарланиш натижасида келиб чиқадиган оғиз бўшлиғи касалликлари

мавжуд бўлган

беморлар стоматологик билимларни ошириш ва гигиенага ўқитиш билан

бир қаторда тишлар кариесининг ҳамда пародонт касалликларининг олдини олиш ва
даволаш учун қўшимча турли воситаларни қўллаш лозим.

Квертин кукуни дори воситасининг регенератив хусусиятлари тезлаштирилган

жароҳатни даволашда намоён бўлади. Квертин кукунлари бир қанча касалликларни
даволаш билан бирга пародонтал касалликларни, оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг эрозив
ва ярали касалликларини даволаш ҳамда юмшоқ тўқималарнинг йирингли-яллиғланиш
касалликларини ҳам йуқори активликда даволайди. Амалиётда Квертин кукунларидан
фойдаланиш лозим.


Фойдаланилган адабиётлар

1. Ибрагимова Ф.И., Идиев Г.Э. Состояние здоровья у рабочих производства

синтетических моющих и чистящих средств // Проблемы биологии и медицины –
Самарканд, №1(68), 2012, С. 66-67.

2.

Ибрагимова Ф.И., Идиев Г.Э., Нуров Н.Б. Состояние иммунологической

реактивности полости рта у рабочих производства синтетических моющих средств //
Проблемы биологии и медицины – Самарканд, №4.1(78), 2013, С. 41-42.

3.

Ибрагимова Ф.И., Нусратов У.Г., Идиев Г.Э., Жуматов У.Ж. Применении

низкочастотного ультразвука в комплексном лечении лейкоплакии слизистой оболочки
полости рта у рабочих химической промышленности // Проблемы биологии и медицины –
Самарканд, №4.1(78), 2013, С. 84-85.

4.

Ибрагимова Ф.И., Жуматов У.Ж., Хотамов Ю.Э. Клинико-функциональное

обоснование применения физиотерапевтических вмешательств при хроническом
генерализованном пародонтите у рабочих производства кислот, химического волокна и
аммиачных соединений // O’zbekiston tibbiyot jurnali. – Тошкент, №1, 2014, С.27-29.

5.

Ибрагимова Ф.И., Жуматов У.Ж., Идиев Г.Э., Саидов А.А. Влияние вредных

факторов производства синтетических моющих и чистящих средств на клинико-
функциональные показатели полости рта рабочих // Проблемы биологии и медицины –
Самарканд, №4(80), 2014, С. 90-91.

6.

Ibragimova F.I., Jumatov U.J., Idiev G.E. Influence of the harmful factors of

manufacture of synthetic detergents and cleaners on the clinical-functional parameters of the oral
cavities in the workers // European science review, Vienna, Austria. - № 9-10, 2014, - p.31-32.

7.

Ibragimova F.I. Prevalence and character of the oral cavity mucosa in the workers of the

manufacture of the synthetic detergents // European science review, Vienna, Austria. - № 3-4,
2016, - p.178-179.


background image

Аннотация

Кимё саноатида ишловчилар оғиз бўшлиғидаги салбий ҳолатлар ҳақидаги савол

долзарб бўлиб қолмоқда. Тишлар, оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг кариоз бўлмаган
шикастланишларининг юқори тарқалишининг нефт ва газ қазиб олиш, металлургия, кимё
ишлаб чиқариш, нон пишириш ва қандолатчилик каби ишлаб чиқариш жараёнлари билан
боғлиқлиги исботланган. Тиш касалликларининг профилактикаси ва саломатлиги
мамлакат аҳолисининг муҳим қисми - саноат корхоналари ишчиларининг меҳнат
қобилиятини сақлаб қолишга ёрдам беради, айниқса, бир қатор тадқиқотлар тиш ва атроф
тўқималари тананинг умумий ҳолатидаги ролини ишончли тарзда очиб беради.

Калит сўзлар:

кимё ишлаб чиқариш, оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати, профилактика,

саноат корхоналари, санитар-гигиеник омиллар, оғиз бўшлиғи тўқималари.

Аннотация

Вопрос о негативных случаях в полости рта работников химической промышленности

остается актуальным. Доказано, что высокая распространенность некариозных поражений
зубов, слизистой оболочки полости рта связана с такими производственными процессами,
как добыча нефти и газа, металлургия, химическое производство, выпечка хлеба и
кондитерских изделий. Профилактика и оздоровление стоматологических заболеваний
помогает сохранить трудоспособность значительной части населения страны - работников
промышленных предприятий, тем более что ряд исследований достоверно выявляет роль
зубов и окружающих тканей в общем состоянии организма.

Ключевые слова:

химическое производство, слизистая оболочка полости рта,

профилактика, промышленные предприятия, санитарно-гигиенические факторы, ткани
полости рта.

Annotation

The issue of negative cases in the oral cavity of chemical industry workers remains relevant.

It is proved that the high prevalence of non-carious lesions of the teeth, the oral mucosa is
associated with such production processes as oil and gas extraction, metallurgy, chemical
production, baking bread and confectionery. Prevention and rehabilitation of dental diseases
helps to preserve the ability to work of a significant part of the country's population - workers of
industrial enterprises, especially since a number of studies reliably reveal the role of teeth and
surrounding tissues in the general state of the div.

Keywords:

chemical production, oral mucosa, prevention, industrial enterprises, sanitary and

hygienic factors, oral tissues.

Терапевтическая стоматология

УДК: 577.153/.159-[616.311.2-002.253:616.36/.366

ОЦЕНКА БИОХИМИЧЕСКИХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ БОЛЬНЫХ ХРОНИЧЕСКИМ

КАТАРАЛЬНЫМ ГИНГИВИТОМ ПРИ ПАТОЛОГИИ ГЕПАТОБИЛИАРНОЙ

СИСТЕМЫ

Камилов Х.П., Ибрагимова М.Х., Рузикулова М.

Ташкентский государственный стоматологический институт

Хронический катаральный гингивит

(ХКГ)

представляет

собой

распространенное заболевание пародонта,
имеет

сложный

механизм

развития,

особенно в сочетании с патологией
гепатобилиарной системы (ГБС) [4,9,12,13].

Патология внутренних органов, в том числе
заболевания ГБС, усиливают образование
промежуточного продукта перекисного
окисления липидов (ПОЛ) – малонового
диальдегида (МДА). Известно, что в состав
ротовой жидкости входят органические и

Библиографические ссылки

Ибрагимова Ф.И., Идиев Г.Э. Состояние здоровья у рабочих производства синтетических моющих и чистящих средств // Проблемы биологии и медицины – Самарканд, №1(68), 2012, С. 66-67.

Ибрагимова Ф.И., Идиев Г.Э., Нуров Н.Б. Состояние иммунологической реактивности полости рта у рабочих производства синтетических моющих средств // Проблемы биологии и медицины – Самарканд, №4.1(78), 2013, С. 41-42.

Ибрагимова Ф.И., Нусратов У.Г., Идиев Г.Э., Жуматов У.Ж. Применении низкочастотного ультразвука в комплексном лечении лейкоплакии слизистой оболочки полости рта у рабочих химической промышленности // Проблемы биологии и медицины – Самарканд, №4.1(78), 2013, С. 84-85.

Ибрагимова Ф.И., Жуматов У.Ж., Хотамов Ю.Э. Клинико-функциональное обоснование применения физиотерапевтических вмешательств при хроническом генерализованном пародонтите у рабочих производства кислот, химического волокна и аммиачных соединений // O’zbekiston tibbiyot jurnali. – Тошкент, №1, 2014, С.27-29.

Ибрагимова Ф.И., Жуматов У.Ж., Идиев Г.Э., Саидов А.А. Влияние вредных факторов производства синтетических моющих и чистящих средств на клинико-функциональные показатели полости рта рабочих // Проблемы биологии и медицины – Самарканд, №4(80), 2014, С. 90-91.

Ibragimova F.I., Jumatov U.J., Idiev G.E. Influence of the harmful factors of manufacture of synthetic detergents and cleaners on the clinical-functional parameters of the oral cavities in the workers // European science review, Vienna, Austria. - № 9-10, 2014, p.31-32.

Ibragimova F.I. Prevalence and character of the oral cavity mucosa in the workers of the manufacture of the synthetic detergents // European science review, Vienna, Austria. - № 3-4, 2016, - p.178-179.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов