THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
97
MILLIY IQTISODIYOTGA CHET EL INVESTITSIYALARINI JALB
QILISHNI FAOLLASHTIRISH YO’LLARI
To’ychiyev Alisher Jurayevich
Alfraganus Universiteti Iqtisodiyot fakulteti dekani i.f.d., professor
Mamasharipov Sardor Fayziraxmon o’g’li
Alfraganus Universiteti magistranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.15293970
Milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishi va raqobatbardoshligini
ta'minlash uchun chet el investitsiyalari muhim ahamiyatga ega. Chet el
investitsiyalari nafaqat milliy iqtisodiyotning o'sish sur'atlarini tezlashtirish,
balki yangi ish o'rinlarini yaratish, texnologiya va boshqaruv tajribalarini
o'zlashtirishga yordam beradi. Shu bilan birga, investitsiya muhiti, qonunchilik
bazasi va infratuzilma sohalarida amalga oshiriladigan islohotlar orqali chet el
investitsiyalarini jalb qilishni faollashtirish mumkin.
Chet el investitsiyalari milliy iqtisodiyotga katta ta'sir ko'rsatadi. Ular
yuqori daromadli texnologiyalarni va ilg'or boshqaruv tizimlarini kiritish, yangi
bozorlarga kirish imkoniyatlari yaratadi. Investitsiyalarning to'g'ridan-to'g'ri
ta'siri iqtisodiy o'sishning tezlashishi, ishlab chiqarish hajmlarining ortishi,
yangi ish o'rinlarining yaratilishi va raqobatning kuchayishi kabi ko'plab
omillarni o'z ichiga oladi.
Chet el investitsiyalari nafaqat moliyaviy resurslarni taqdim etadi, balki
rivojlanayotgan bozorlar uchun zarur texnologik va boshqaruv tajribasini ham
olib keladi. Bu o'z navbatida ichki bozorlarning rivojlanishiga, raqobatbardosh
muhitning shakllanishiga va milliy ishlab chiqaruvchilarning global bozorlarda
mustahkam pozitsiyalarni egallashiga yordam beradi.
Chet el investitsiyalarini jalb qilish jarayonini samarali tashkil etish uchun
bir qator strategiyalarni amalga oshirish zarur. Quyidagi asosiy yo'nalishlarda
islohotlar o'tkazish investitsiya muhiti va jarayonini yaxshilashga yordam
beradi:
-
Investitsiya muhiti va qonunchilikni yaxshilash. Chet el investitsiyalarini
jalb qilishning asosiy shartlaridan biri – investitsiya muhiti. Qonunchilik va
huquqiy tizimning shaffofligi, korrupsiyaga qarshi kurash, investorlarga yuqori
darajada himoya va kafolatlarni taqdim etish bu sohada muhim ahamiyatga ega.
O'zbekistonda o'zgarayotgan iqtisodiy siyosat, iqtisodiy islohotlar va xalqaro
bitimlar investitsiya muhiti uchun qulay sharoit yaratmoqda.
-
Infratuzilma rivojlanishi. Investitsiyalarni jalb qilishda infratuzilmaning
rivojlanishi, xususan, transport, energetika, kommunikatsiyalar va logistika
tizimlarining samarali ishlashi muhimdir. Yaxshi rivojlangan infratuzilma
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
98
investorlarning faoliyatini osonlashtiradi va investitsiya sarmoyalarining
qaytishini tezlashtiradi.
-
Soliq va fiskal siyosatni takomillashtirish. Chet el investitsiyalarini jalb
qilish uchun soliq tizimini soddalashtirish va investorlar uchun soliqlarni
pasaytirish taklif etiladi. O'zbekistonda soliq siyosatining takomillashuvi,
soliqlarni pasaytirish va imtiyozlarni taqdim etish chet el investorlarini jalb
qilishga yordam beradi.
-
Investitsion turtki va subsidiya dasturlari. Milliy iqtisodiyotga katta
investitsiyalarni jalb qilish uchun subsidiya dasturlari, investitsion turtki va
imtiyozlar yaratish lozim. Xususan, texnologiya va inno
-
vatsiyalar sohasida investitsiyalarni rag'batlantirish uchun davlat
tomonidan moliyaviy yordam ko'rsatilishi kerak.
-
Xalqaro hamkorlikni kuchaytirish. Xalqaro hamkorlikni kuchaytirish va
xorijiy kompaniyalar bilan yaxshi aloqalarni o'rnatish muhim ahamiyatga ega.
O'zbekistonda turizm, sanoat, qishloq xo'jaligi va boshqa sohalarda xorijiy
kompaniyalar bilan hamkorlikni rivojlantirish orqali chet el investitsiyalarini
jalb qilish mumkin.
Xulosa
Chet el investitsiyalarini jalb qilish milliy iqtisodiyotning barqaror
rivojlanishi va raqobatbardoshligini ta'minlashda muhim omildir. O'zbekistonda
investitsiya muhiti, infratuzilma va soliq siyosatidagi islohotlar orqali chet el
investitsiyalarini faollashtirish uchun samarali choralar ko'rilishi kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni, PQ-6019-son, 2020-yil
7-iyul.
2.
O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi rasmiy
sayti – https://mift.uz (https://mift.uz/)
3.
Moliya vazirligi hisobotlari va statistik to‘plamlari – https://www.mf.uz
(https://www.mf.uz/)
4.
International Monetary Fund (IMF). “World Economic Outlook”, 2023.
5.
World Bank. “Doing Business Report”, 2020.
6.
UNCTAD. “World Investment Report”, 2022.
7.
Azizov S.A. “Investitsiyalar nazariyasi va amaliyoti”. – T.: Iqtisodiyot, 2016.
8.
Tursunov B.O. “Chet el investitsiyalari: nazariy va amaliy jihatlar”. – T.:
Fan, 2021.
9.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi – https://stat.uz
(https://stat.uz/)
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
99
10.
Moliya instituti o‘quv qo‘llanmalari – Toshkent moliya instituti nashrlari,
2019–2023.
11.
OECD. “Investment Policy Reviews: Uzbekistan 2022.”
12.
Kadirov A. “Investitsion muhit va uni takomillashtirish yo‘llari”. –
Iqtisodiyot va innovatsiyalar, 2022-yil, №3.
13.
WTO. “Trade Policy Review: Uzbekistan”, 2023.
14.
European Bank for Reconstruction and Development (EBRD). “Uzbekistan
Country Strategy 2023–2028”.
