ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
45
Ж
.
Аллаёров
,
ТДЮУ
Фуқаролик
процессуал
ва
иқтисодий
процессуал
ҳуқуқи
кафедраси
ўқитувчиси
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ
МУЛК
БИЛАН
БОҒЛИҚ
ИШЛАРДА
ТААЛЛУҚЛИЛИК
ВА
СУДЛОВЛИЛИК
МАСАЛАЛАРИ
Аннотация
:
мазкур
мақолада
интеллектуал
мулкка
оид
низоларнинг
тааллуқлилик
ва
судловлилик
масалалари
тўғрисида
сўз
юритилади
.
Хусусан
,
интеллектуал
мулкка
оид
ишларни
кўриб
ҳал
қилувчи
суд
ва
маъмурий
органларнинг
ҳуқуқий
ҳолати
таҳлил
қилинган
.
Илғор
хорижий
тажриба
АҚШ
,
Германия
Федератив
Республикаси
,
Россия
Федерацияси
мисолида
таққосланган
.
Калит
сўзлар
:
тааллуқлилик
,
судловлилик
,
фуқаролик
процесси
,
фуқаролик
судлари
,
интеллектуал
мулк
,
иқтисодий
процесс
.
Аннотация
:
в
данной
статье
рассматриваются
вопросы
определения
подведомственности
и
подсудности
дел
по
защите
интеллектуальной
собственности
.
В
частности
,
проанализировано
правовое
положение
судов
и
административных
органов
,
рассматривающих
и
разрешающих
дела
,
относящиеся
к
сфере
интелектуальной
собственности
.
Передовой
зарубежный
опыт
проанализирован
на
примере
США
,
Федеративной
Республики
Германия
,
Российской
Федерации
.
Ключевые
слова
:
подведомственность
,
подсудность
,
гражданский
процесс
,
гражданский
суд
,
интеллектуальное
право
,
экономический
процесс
.
Annotation:
this article examines the issues of
determining the jurisdiction and jurisdiction of cases for the
protection of intellectual property. In particular, the legal
status of courts and administrative bodies that deal with
and resolve cases relating to the sphere of intellectual
property is analyzed. The best foreign experience is
analyzed on the example of the USA, the Federative
Republic of Germany, the Russian Federation.
Keywords:
subject
matter
jurisdiction,
court
jurisdiction,
civil
procedure,
economic
procedure,
intellectual property rights.
Давлатнинг
инвестицион
жозибадорлиги
кўп
жиҳатдан
хорижий
инвестицияларнинг
ушбу
давлат
ҳудудида
ҳимоя
қилинганлик
даражаси
билан
чамбарчас
боғлиқ
.
Инвесторлар
нафақат
пул
кўринишидаги
сармоялар
,
балки
замонавий
технологиялар
,
ноу
-
хау
ва
бошқа
интеллектуал
мулк
объектларини
киритар
экан
уларнинг
ишончли
ҳимоя
қилинганлиги
, “
ўйин
қоидалари
”
ни
аниқ
белгиланганига
эътибор
қаратади
.
Бу
борада
кичик
бизнес
ва
хусусий
тадбиркорликнинг
жадал
ривожланишини
таъминлаш
,
хусусий
мулкни
ҳимоя
қилиш
ва
унинг
дахлсизлиги
кафолатларининг
ҳуқуқий
механизмларини
янада
мустаҳкамлаш
,
тадбиркорликни
ривожлантириш
йўлидаги
бюрократик
тўсиқларни
бартараф
этиш
,
республикада
инвестиция
ва
ишбилармонлик
муҳитини
яхшилаш
мақсадида
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
томонидан
қабул
қилинган
“
Тадбиркорлик
фаолиятининг
жадал
ривожланишини
таъминлашга
,
хусусий
мулкни
ҳар
томонлама
ҳимоя
қилишга
ва
ишбилармонлик
муҳитини
сифат
жиҳатидан
яхшилашга
доир
қўшимча
чора
-
тадбирлар
тўғрисида
”
ги
ПФ
–
4848-
сон
Фармонида
ҳам
мамлакатнинг
инвестицион
жозибадорлигини
ошириш
борасида
бир
қанча
вазифалар
белгилаб
берилганни
кўриш
мумкин
[1].
Бу
ўз
навбатида
интеллектуал
мулк
билан
боғлиқ
низоларни
ҳам
ўз
вақтида
,
адолатли
ва
асосли
ҳал
қилинишини
тақозо
этади
.
Шунинг
билан
биргаликда
,
низонинг
тури
,
ишда
иштирок
этувчи
шахсларнинг
доирасига
қараб
мазкур
тоифадаги
ишлар
қуйидаги
органлар
томонидан
кўриб
ҳал
этилмоқда
:
1.
Ўзбекистон
Республикаси
фуқаролик
ишлари
бўйича
судлар
.
2.
Ўзбекистон
Республикаси
иқтисодий
ишлари
бўйича
судлар
.
3.
Ўзбекистон
Республикаси
маъмурий
ишлари
бўйича
судлар
.
4.
Ўзбекистон
Республикаси
харбий
судлари
.
5.
Ўзбекистон
Республикаси
жиноят
ишлари
бўйича
судлар
.
6.
Ўзбекистон
Республикаси
Интеллектуал
мулк
агентлигининг
Апелляция
кенгаши
.
Ўзбекистонда
интеллектуал
мулк
объектларининг
суд
ва
бошқа
органлар
томонидан
ҳимоя
қилинишида
ўзига
хосликлар
мавжуд
.
Мазкур
тоифадги
ишларнинг
тааллуқлилиги
масаласини
аниқлаб
олиш
муҳим
аҳамият
касб
этади
.
Бу
борада
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
суди
Пленуми
ва
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
хўжалик
суди
Пленумининг
2015
йил
13
ноябрдаги
“
Ишларнинг
тааллуқлилиги
билан
боғлиқ
процессуал
қонун
ҳужжатлари
нормаларини
судлар
томонидан
қўллашнинг
айрим
масалалари
тўғрисида
”
ги
қарорида
“
Судларнинг
эътибори
,
жисмоний
ва
юридик
шахсларнинг
хусусий
мулкини
,
тадбиркорлик
субъектларининг
бузилган
ҳуқуқлари
ва
қонун
билан
қўриқланадиган
манфаатларини
ҳимоя
қилиш
масалалари
юзасидан
тақдим
этган
аризаларини
(
даъво
аризаларини
,
шикоятларни
)
суд
иш
юритувига
қабул
қилиш
ва
иш
қўзғатиш
ҳамда
ишни
судда
кўришга
тайёрлашда
ишларнинг
тааллуқлилиги
билан
боғлиқ
процессуал
қонун
талабларига
қатъий
риоя
этиш
”
лозимлиги
кўрсатиб
ўтилган
[2].
Хусусан
,
бузилган
деб
таҳмин
қилинаётган
ҳуқуқларни
тиклаш
учун
ишда
иштирок
этаётган
субъект
тури
,
ҳуқуқий
муносабатнинг
мазмунидан
келиб
чиқиб
бир
қанча
органларга
мурожаат
қилиниши
мумкин
.
Ўзбекистон
Республикаси
Фуқаролик
процессуал
кодекси
[3] (
бундан
кейин
матнда
ФПК
деб
юритилади
)
31-
моддаси
биринчи
қисмига
кўра
“
тарафлардан
ҳеч
бўлмаганда
биттаси
фуқаро
бўлган
низоларга
доир
ишлар
”
да
низоли
масала
фуқаролик
ишлари
бўйича
судларга
тегишли
ҳисобланади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Хўжалик
процессуал
кодекси
23-
моддасига
биринчи
қисм
биринчи
хатбошига
кўра
“
иқтисодиёт
соҳасида
юридик
шахслар
(
бундан
буён
матнда
ташкилотлар
деб
юритилади
),
юридик
шахс
тузмаган
ҳолда
тадбиркорлик
фаолиятини
амалга
ошираётган
ва
якка
тартибдаги
тадбиркор
мақомини
қонунда
белгиланган
тарзда
олган
фуқаролар
ўртасидаги
(
бундан
буён
матнда
фуқаролар
деб
юритилади
)
фуқаровий
,
маъмурий
ва
бошқа
ҳуқуқий
муносабатлардан
келиб
чиқадиган
низоларга
доир
ишлар
”
бўйича
низолар
иқтисодий
судлар
томонидан
кўриб
чиқилади
.
ФПК
31-
моддаси
иккинчи
қисмига
кўра
“...
давлат
органларининг
,
фуқаролар
ўзини
ўзи
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
46
бошқариш
органларининг
,
шунингдек
улар
мансабдор
шахсларининг
хатти
-
ҳаракатлари
(
қарорлари
)
устидан
берилган
,
оммавий
-
ҳуқуқий
муносабатлардан
келиб
чиқадиган
”
интеллектуал
мулкка
оид
низолар
Маъмурий
судларга
тааллуқли
ҳисобланади
.
Интеллектуал
мулк
объектларига
оид
низо
давлат
сирига
боғлиқ
бўлганда
Ўзбекистон
Республикаси
“
Судлар
тўғрисида
”
ги
Қонунининг
41-
моддасига
мувофиқ
ҳарбий
суд
судловлигига
тааллуқли
ҳисобланади
[4].
Ўзбекистон
Республикаси
Жиноят
кодекси
149-
моддасига
кўра
“
тафаккур
мулки
объектига
нисбатан
муаллифлик
ҳуқуқини
ўзлаштириб
олиш
,
ҳаммуаллифликка
мажбурлаш
,
шунингдек
тафаккур
мулк
объектлари
тўғрисидаги
маълумотларни
улар
расман
рўйхатдан
ўтказилгунга
ёки
эълон
қилингунга
қадар
муаллифнинг
розилигисиз
ошкор
қилиш
”
билан
боғлиқ
ишлар
жиноят
ишлари
бўйича
судга
тааллуқлидир
.
Ҳозирги
кунда
Олий
Мажлис
томонидан
қабул
қилинган
Ўзбекистон
Республикасининг
“
Маъмурий
суд
ишларини
юритиш
тўғрисида
”
ги
кодексда
давлат
сирлари
билан
боғлиқ
ишлар
маъмурий
судлар
томонидан
кўриб
чиқилиши
белгиланган
.
Интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
низолар
нафақат
суд
тартибида
,
балки
маъмурий
тартибда
ҳам
ҳал
қилинади
.
Ўзбекистон
Республикаси
Интеллектуал
мулк
агентлигининг
Апелляция
кенгаши
томонидан
:
а
)
Агентликнинг
талабнома
берилган
:
саноат
мулки
объектлари
;
селекция
ютуқлари
;
интеграл
микросхемалар
топологиялари
;
товар
белгилари
,
хизмат
кўрсатиш
белгилари
ва
товар
келиб
чиққан
жой
номларига
нисбатан
қабул
қилинган
қарорлари
юзасидан
апелляцияларни
кўриб
чиқади
;
б
)
манфаатдор
юридик
ва
жисмоний
шахсларнинг
:
саноат
мулки
объектларига
;
селекция
ютуқларига
патент
берилиши
юзасидан
апелляцияларини
кўриб
чиқади
;
в
)
манфаатдор
юридик
ва
жисмоний
шахсларнинг
интеграл
микросхемалар
топологияларининг
рўйхатдан
ўтказилиши
юзасидан
апелляцияларини
кўриб
чиқади
;
г
)
манфаатдор
юридик
ва
жисмоний
шахсларнинг
:
саноат
мулки
объектларига
ва
селекция
ютуқларига
берилган
патентларнинг
ҳақиқийлиги
;
товар
белгиси
ва
хизмат
кўрсатиш
белгиси
,
товарнинг
келиб
чиққан
жой
номидан
фойдаланиш
ҳуқуқи
тўғрисидаги
гувоҳноманинг
ҳақиқийлиги
;
Ўзбекистон
Республикаси
ҳудудида
белгининг
халқаро
рўйхатдан
ўтказилишининг
амал
қилиши
юзасидан
апелляцияларини
кўриб
чиқади
;
д
)
қуйидагиларнинг
:
интеграл
микросхемалар
топологияларини
рўйхатдан
ўтказиш
тўғрисидаги
гувоҳномаларнинг
;
товар
белгилари
,
хизмат
кўрсатиш
белгиларига
берилган
,
товар
келиб
чиққан
жой
номларидан
фойдаланиш
ҳуқуқига
берилган
гувоҳномаларнинг
амал
қилиши
тўхтатилиши
юзасидан
апелляцияларини
кўриб
чиқади
;
е
)
товар
келиб
чиққан
жой
номи
рўйхатдан
ўтказилиши
бекор
қилиниши
юзасидан
апелляцияларини
кўриб
чиқади
;
Апелляция
кенгаши
Ўзбекистон
Республикасида
ҳаммага
маълум
товар
белгилари
рўйхатини
эътироф
этиш
тўғрисидаги
аризани
кўриб
чиқади
[5].
Интеллектуал
мулкка
оид
низоларнинг
бир
неча
суд
тармоқларига
тааллуқлилиги
бундай
ишларнинг
ўз
вақтида
,
адолатли
ва
сифатли
кўриб
чиқилишига
салбий
таъсир
кўрсатиши
мумкин
.
Илғор
хорижий
тажриба
ва
суд
амалиёти
шуни
кўрсатадики
интеллектуал
мулкка
оид
низоларни
ҳал
қилишни
суднинг
бир
тармоғига
берилиши
ишларни
кўриб
чиқиш
самарадорлигини
оширади
.
Хусусан
,
Россия
Федерациясида
2011
йилдан
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
ишлар
Арбитраж
суд
таркибидаги
Интеллектуал
ҳуқуқ
бўйича
махсус
судларда
кўриш
бошланди
[6][7], 1982
йилда
АҚШ
Конгресси
Божхона
ва
патент
бўйича
судини
(United States Court of
Customs and Patent Appeals)
ўз
таркибига
олган
Федерал
округ
Апелляцион
судини
(United States Court
of Appeals for the Federal Circuit) [8]
ташкил
қилди
.
Бу
суднинг
ўзига
хослиги
унинг
фақат
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
ишларни
кўриб
чиқишидир
.
Германия
Федерацияси
1961
йилда
патент
ва
товар
белгисига
доир
ишларни
кўриб
чиқувчи
Федерел
патент
судини
(Bundespatentgericht)
[9],
2005
йилда
Япония
Интеллектуал
Олий
судин
(Chiteki-zaisan k
ō
t
Ц
-saiban-
sho) [10]
ташкил
этди
ва
улар
ўз
фаолиятини
олиб
бормоқда
.
Фикримизча
,
интеллектуал
мулкка
оид
суд
ишларини
кўришда
ягона
ёндашувни
шакллантириш
,
бу
турдаги
ишларни
ҳал
қилишда
сансалорликни
олдини
олиш
ва
ижобий
хорижий
тажрибасин
инобатга
олган
ҳолда
Ўзбекистон
Республикаси
иқтисодий
ишлар
бўйича
судлар
ўрта
бўғини
таркибида
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
низоларни
кўриб
чиқувчи
судьялар
корпусини
ташкил
қилиш
,
шунингдек
иқтисодий
судлар
судловлигига
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
ишларни
тўлиқ
бериш
мақсадга
мувофиқ
деб
ҳисоблаймиз
.
Интеллектуал
мулкка
оид
ишларнинг
судловлилик
масаласида
ҳам
ўзига
хослик
мавжуд
.
Судловлилик
масаласида
ишнинг
ҳақиқий
ҳолатидан
келиб
чиқиб
бир
неча
ҳудуддаги
судларга
тегишли
бўлиши
мумкин
.
Мисол
учун
,
судловга
тааллуқликнинг
умумий
қоидасига
кўра
(
ФПК
145-
моддаси
)
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
фуқаролик
суд
ишлари
жавобгар
доимий
яшаб
турган
ёки
доимий
машғул
бўлган
жойдаги
,
шунингдек
ташкилотларга
нисбатан
уларнинг
органлари
жойлашган
ҳудуддаги
судлар
судловлилига
тааллуқли
ҳисобланади
.
Яшаш
жойи
номаълум
бўлган
жавобгарга
нисбатан
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
даъволар
жавобгарнинг
мол
-
мулки
турган
жойда
ёки
унинг
сўнгги
яшаш
жойидаги
фуқаролик
ишлар
бўйича
судга
,
агар
жавобгар
Ўзбекистон
Республикасида
яшаш
жойига
эга
бўлмаса
,
жавобгарнинг
Ўзбекистон
Республикасидаги
мол
-
мулки
турган
жойга
ёки
маълум
бўлган
сўнгги
яшаш
жойиида
тақдим
этилиши
мумкин
.
Судловлилик
масаласи
процессуал
қонунчилигимизда
кенг
қамровли
бўлсада
,
баъзан
амалиётда
муаммоли
вазиятлар
учраб
туради
.
Мисол
тариқасида
интернет
тармоғларида
бузилаётган
муаллифлик
ҳуқуқини
тиклаш
тўғрисидаги
ишларнинг
судловлилик
масаласи
.
ФПК
388-
моддасига
асосан
“
чет
эл
фуқа
p
ола
p
и
ва
ташкилотлари
,
фуқа
p
олиги
бўлмаган
шахсла
p
ишти
p
ок
этаётган
низола
p
нинг
,
шунингдек
лоақал
биттаси
чет
элда
яшаб
ту
p
ган
тарафлар
ўртасидаги
низола
p
бўйича
фуқа
p
олик
ишла
p
и
Ўзбекистон
Республикаси
судла
p
ининг
судловига
тааллуқли
бўлиши
,
агар
Ўзбекистон
Республикасининг
халқаро
шартномасида
бошқача
тартиб
назарда
тутилган
бўлмаса
,
ушбу
Кодекс
билан
белгиланади
”
деб
кўрсатилган
.
Агарда
жавобгар
Австрияда
жойлашган
,
Ўзбекистон
Республикаси
ҳудудида
яшамаган
ва
мулки
бўлмаган
бўлса
,
иш
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
1
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
47
қайси
суднинг
судловлилигига
тааллуқли
ҳисобланади
?
Фикримизча
,
ФПК
241-
моддаси
иккинчи
хатбошисига
қуйидаги
қўшимча
киритилиши
мақсадга
мувофиқ
: “
агар
жавобгар
Ўзбекистон
Республикаси
ҳудудида
яшамаган
ва
мол
-
мулки
мавжуд
бўлмаса
даъволар
даъвогар
ўзи
яшаб
турган
ёки
рўйхатдан
ўтган
жойда
тақдим
этилиши
мумкин
”.
Бунда
бузилган
деб
таҳмин
қилинаётган
интеллектуал
мулк
ҳуқуқига
оид
низоларнинг
судловга
тааллуқлилик
масаласидаги
очиқ
қолган
ҳолатлар
бартараф
этилган
бўлар
эди
.
Хулоса
қилиб
айтганда
интеллектуал
мулкка
оид
низоларнинг
тааллуқлилик
ва
судловлилик
масалаларига
оид
қонунчиликдаги
бўшлиқларни
тўлдирилиши
ўз
навбатида
фуқароларнинг
сансалорлик
ва
ортиқча
вақт
йўқотилишини
олди
олинишига
ҳамда
мулкий
ва
номулкий
ҳуқуқларини
судлар
томонидан
ўз
вақтида
,
қонуний
,
адолатли
ва
асосли
ҳал
қилинишини
амалда
кафолатлайди
.
Адабиётлар
рўйхати
:
1.
Ўзбекистон
Республикаси
қонун
ҳужжатлари
тўплами
, 2016
й
., 40-
сон
, 467-
модда
; 2017
й
., 37-
сон
,
982-
модда
2. http://lex.uz.
3.
Ўзбекистон
Республикасининг
Фуқаролик
процессуал
кодекси
. –
Т
.:
Адолат
, 2016. – 400
б
.
4.
Ўзбекистон
Республикаси
Олий
Мажлиснинг
Ахборотномаси
, 2017
й
., 15-
сон
, 242
модда
.
5. “
Ўзбекистон
Республикаси
Интеллектуал
мулк
агентлигининг
Апелляция
кенгаши
тўғрисида
”
Низом
.
6.
Данилова
.
И
.
А
.
К
вопросу
о
подведомственности
и
подсудности
дел
по
спорам
об
интеллектуальных
правах
.//
Право
, 2012. –
С
.115.
7.
Маргунова
Е
.
А
.
Судебная
защита
интеллектуальных
прав
.
Вестник
университета
имени
О
.
Е
.
Кутафина
. –
№
9. – 2015. –
С
. 87-96.
8. cafc.uscourts.gov
9. bundespatentgericht.de
10. ip.courts.go.jp
Ф
.
Хасанова
,
ЖИДУ
Халқаро
хусусий
ва
фуқаролик
ҳуқуқи
кафедраси
катта
ўқитувчиси
ИНГЛИЗ
ҲУҚУҚИ
БЎЙИЧА
ШАРТНОМАВИЙ
ЖАВОБГАРЛИКДАН
ОЗОД
ҚИЛИШ
ВА
“
ФРУСТРАЦИЯ
”
ДОКТРИНАСИ
Аннотация
:
ушбу
мақола
инглиз
ҳуқуқи
бўйича
шартномавий
жавобгарликдан
озод
қилиш
масалаларига
ҳамда
“
фрустрация
”
доктринасининг
моҳитини
очиб
беришга
бағишланган
.
Унда
инглиз
ҳуқуқи
бўйича
шартноманинг
моҳияти
,
шартнома
шартлари
бажарилмаганда
вужудга
келадиган
жавобгарликнинг
ўзга
хослиги
ва
жавобгарликдан
озод
қилиш
асослари
ва
шартлари
ўрганиб
чиқилди
.
Мақолада
инглиз
суд
прецеденти
билан
бир
қаторда
Англия
қонунчилиги
ҳам
кенг
қўлланилди
.
Калит
сўзлар
:
инглиз
ҳуқуқи
,
умумий
ҳуқуқ
,
шартнома
,
фрустрация
,
“
мутлақ
шартнома
”,
имконсизлик
,
мавжуд
бўлмаслик
,
олдиндик
кўра
билмаслик
.
Аннотация
:
данная
статья
посвящена
вопросам
освобождения
от
договорной
ответственности
по
ан
-
глийскому
праву
,
также
раскрытию
сущности
доктрины
«
фрустрация
».
В
ней
изучены
сущность
договора
,
особенность
ответственности
за
неисполнение
дого
-
ворных
обязательств
также
основания
и
условия
освобождения
от
ответственности
по
английскому
праву
.
В
статье
широко
использованы
как
судебные
прецеденты
,
так
и
законодательство
Англии
.
Ключевые
слова
:
английское
право
,
общее
право
,
договор
,
фрустрация
,
теория
“
абсолютного
договора
”,
невозможность
,
отсутствие
,
непредсказуемый
.
Annotation:
this article is devoted to the issues of ex-
emption from contractual liability in English law, as well as
the exposure of the essence of the doctrine of "frustra-
tion". The essence of the contract, the peculiarity of liability
for non-performance of contractual obligations, as well as
the grounds and conditions for exemption from liability
under English law has been studied. Both judicial prece-
dents and English law have been widely used in this arti-
cle.
Key words:
english law, common law, con-
tract, frustration, theory of absolute contract,
impossibility, unavailability, unforeseeable.
Инглиз
ҳуқуқи
бўйича
шартнома
бу
–
тарафлар
ўзлари
учун
олган
ваъда
ёки
ваъдалар
мажмуасидир
[1].
Умумий
ҳуқуқ
тизимида
мажбуриятни
бажармаганлик
учун
жавобгарликдан
озод
қилиш
масаласининг
моҳиятини
тушуниш
учун
аввал
“
ваъда
”
нима
эканлигини
тушиниб
етишимиз
керак
. “
Ваъда
” –
шартнома
бўйича
бирор
ҳаракатни
амалга
ошириш
ёки
уни
амалга
оширишдан
ўзини
тийишдир
.
Ваъда
берган
тараф
,
ваъданинг
пердмети
ҳисобланган
ҳаракатни
амалага
ошириш
ёки
ҳаракатдан
ўзини
тийиш
учун
тўлиқ
ва
сўзсиз
жавобгарликни
ўз
бўйнига
олади
.
Жавобгарлик
фақатгина
шартномада
назарда
тутилсагина
чекланиши
мумкин
.
Шартномада
жавобгарликнинг
чегараси
белгиланмаган
бўлса
,
ваъда
берган
тараф
уни
бажармаганлиги
учун
ҳар
қандай
шароитда
ҳам
жавобгар
бўлиб
қолаверади
.
