2
КАТТАЛАР ВА БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТИК СТОМАТОЛОГИЯ,
СТОМАТОЛОГИК КАСАЛЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ
PUBERTAT DAVRIDA KATARAL GINGIVITNI KOMPLEKS
DAVOLASHDA LOROBEN PEREPARATINING SAMARADORLIGINI
BAHOLASH.
Qo'chqarova M.Q., Mamatqulov Sh.A.
Toshkent davlat stomatologiya instituti, O’zbekiston
Mavzuning dolzarbligi:
Pubertat davrida (og'il bolalar 12-14 yosh, qiz bolalar
12-14 yosh) bolalar umumiy organizmida o'zgarishlar bilan bir qatorda og'iz
bo'shlig'ida xam o'zgarishlar uchraydi. Shu davrda ko'proq uchraydigan parodont
kasalligi kataral gingivit.
Butun Jahon Sog'liqni Saqlash ma'lumotiga binoan,umumiy aholining 75%dan
ko'p qismi porodont kasalliklardan a'ziyat chekmoqda. Og'iz bo'shlig'ida surunkali
infeksiya o'choqlari, immuniologik reaktivligining pasayishi, mikroblarga qarshi
sezuvchanlikni buzilishi tishlarning yo'qalishiga olib keladi, bunday jarayonlar asosan
pubertat davrida ko'proq kuzatiladi.
Yumshoq blyashkalarni hosil bo'lishiga ichida patogen mikroblarning ko'payishi
va og'iz bo'shlig'ining gigeyenasi yomonligi,qon aylanish sistemasidagi o' zgarishlar
parodont kasalliklar rivojlanishiga asosiy sababchi bo' ladi. Parodontal kasalliklarning
etiologiyasi va patogenezi haqidagi ilmiy tushunchalar ularning tabiatining
aniqlashning muammoli ekanligini tasdiqlaydi va og'iz bo'shlig'ining biologik xolati
bilan bevosita bog'liq ekanligini ko'rsatadi. Biologik moddalarning o'zaro ta'siri
metobolik va garmonal o'zgarishlar,ularning tasirida oksidlanish jarayonlari buziladi va
to'qimalardan kislorod yetarli darajada ishlatilmasdan ko'payadi,bu lipidlar va boshqa
birikmalarning erkin radikal kislorod turlarning kontsentratsiyasining oshishiga olib
keladi.
Biologik membrana o'tkazuvchanligi oshadi,periodontal qon tomir devorida
mikroserkulatsiya buziladi va gipoksiya xolati yuzaga keladi. Antimikrob va
yallig'lanishga qarshi terapiyaning katta dozasi taklif etilgan. Shu sabablarga ko'ra
kopleks terapiya klinik jihatdan oqlangan bo'lib, patalogik jarayonlarning turli
qismlariga ta'sir ko'rsatishni taminlaydi.
Kataral gingivit dastlabki bosqichlarda intensiv yallig'lanish reaksiya davri
remissiya davri bilan kechadi. Ayrim olimlar ushbu kursni balog'at davridagi jinsiy
o'zgarishlar bilan bog'lashadi.Bundan tashqari parodontal to'qimalar to'liq
shakllanmagan va uzoq vaqt davomida fiziologik stress xolatdadir. Jinsiy balog'atga
yetishish bilan bog'liq gormonal muvozanat o'z navbatida parodontal kasallikning
klinik va funksional xususyatlar bilan bog'liq bo'lgan milk epiteleyga ta'sir qiladi.
Ushbu pozitsiyalardan og'iz bo'shlig'i ekologik tizim sifatida ko'rib chiqiladi unda
turli xil biologik jarayonlar o'zaro ta'sirlashib ko'p qirrali patologik jarayonlar keltirib
chiqaradi.Shu bilan birga ushbu jarayonlar tog'risida bilish uchun qo'yilgan vazifalarni
to'liq xal qilib bo'lmaydi.
3
Bu esa tashxis qo'yishning yana oqilona, samarali va patogenetik usullarni
izlashni talab qiladi. Tadqiqotchilar o'spirinlarda kataral gingivit kuchaytiradigan
mahalliy xavf omillarga e'tibor berilmoqda, ammo gormonal fonning axamiyati
masalasi xali ham muhokama qilinyabdi.
Ishning maqsadi:
Pubertat davridagi kataral gingivitni davolashda va
qaytalanishni oldini olishda Loroben perparatini samaradorligini baholash.
Materiallar va usullar ;
12 yoshdan-14 yoshgacha bo'lgan 26 nafar kataral
gingivit tashxisi bilan TDSIning bolalar terapevtik stomatologiyasi klinikasida murojat
qilgan bolalar nazoratga olindi. Bemorlar 2 ta guruhga ajratildi har bir guruhda 13ta
bola bor. Birinchi(nazorat) guruh bemorlarni umumiy davo: og'iz bo'shlig'ini 0.1%
xlorgeksidin eritmasi bilan chayish, xamda milkga keratoplastik pereparatni aplikatsiya
bog'lam qo'yish o'tkazildi.
Ikkinchi(asosiy) guruh bemorlarida umumiy davo bo'lgan xlorgeksidin glyukonat
0,240g(0,12%) dan tashqari keratoplastik bilan bog'lam qo'yish usulida qo'shimcha
ravishda Loroben pereparati (benzidamin gidroxloridi 0,300g 0,15%) bilan og'iz
bo'shlig'ini chayish buyrildi.
Kataral gingivitda barcha bemorlarda parodontal indekslar PMA(Parma
S.1960)ham aniqlandi.Asosiy davolanishdan oldin barcha bemorlarda og'iz bo'shlig'i
sanatsiyasi qilish, karies va uning asoratlarni davolash va mavjud nuqsonlarni qayta
tiklash bilan bartaraf etildi, shuningdek malakali tozalash( har 3 oyda bir marta
)o'tkazildi.
Natijalar va muhokamalar:
tekshirilgan barcha bemorlarda parodont to'qimalar
yallig'lanish jarayoning belgilari bor edi: shish, zondlanganda -qonash, giperimiya.
Malakali tozalashdan oldin tekshirilgan bolalar GI-1,2 =0.006, IK-0,19=0,05
PMA4.21 =0.13%, malakali tozalashdan keyin GI-1,2 ni tashkil etdi IK-1.8=0.6, PMA
2 barovar ko'paydi.
Malakali tozalashdan va davolashdan 2 oy o'tgach ikkila guruhdagi bemorlarda
ko'rsatkichlar pasaygan : CI-0.4=0.12, IK-0,1 =0,6, PMA ikki barovar kamaydi.
Shubxasiz yallig'lanish alomatlari nafaqat yomon og'iz bo'shlig'i gigeyenasi balki
pubertat davrida bo'lgan gormonal o'zgarishlar tufayli yuzaga kelgan, ularda parodont
to'qimasida yallig'lanish jarayonni kuchaytirganligi aniqlandi.Bundan tashqari bizning
kuzatishlarimiz shuni ko'rsatdiki og'iz bo'shlig'i gigiyenasi qoniqarsiz va gormonal
o'zgarishlar bilan bir qatorda, tishlarning zichligi parodont kasallikda yallig'lanish
jarayonlarning kuchayishiga sezilarli ta'sir qiladi, biz kuzatgan bemorlarda parodont
to'qimada yallig'lanish belgilari terapevtik va proflatik choralar tufayli bartaraf qillindi.
Davolashdan keyin milk och pushti rangga ega bo'ldi. Milkda shishlar va qonash
alomatlari yo'qoldi. Davolash natijasida 7 kun davomida yallig'lanish belgilari pasaydi
GI-0,6=0,05(p<0.012) IK-0.13=0.17,
PMA-3.4=0.21(p<0.01) tashkil qildi. Asosiy guruh bemorlarda qayta
tekshiruvdan
2
oy
o'tgacha
GI-0,4=0,08(p<0.02)
IK-0.1
=0.02,
PMA-
3.1=0.17(p<0.01)ga teng bo'ldi.
4
Shuni takidlab o'tish lozimki parodont to'qimasi kasalliklarni davolashda va
aniqlangan natijalarni saqlab qolishda Loroben pereparati muhim ahamiyatga ega.
Nazorat guruhdagi bemorlarda ijobiy natija faqat 4 oydan keyin kuzatilgan (p<0.01)
Gigiyenik indeks ularda 0.2=0.08, zondlaganda qonash-0.05=0.15 parodontal indeks
-3.1=0.17.
Xulosa:
Gigiyenik indeks davolashgacha 1.2= 00.1:va davolashdan 4 oy
o'tgandan keyin 0.2=00.8. Shuni takidlash lozimki GI davolashdan keyin pasaygan
pubertad oldi davrida bolalarda paradont to'qimasining yallig'lanish jarayonlari
saqlanib qolgan, demak faqatgina og'iz bo'shli'gi gigeyenasiga emas bu davrdagi
bolalardagi garmonal o'zgarishlar bilan xam bog'liq ekan. Pubertad davridagi
bolalarning paradont to'qimasining yallig'lanishiga qarshi kompleks davo jarayonida
laroben eritmasini qo'llash natijasida kataral gingivit belgilari sezilarli darajada
pasaydi, bunda ИК davolashgacha 0.19=0,12 va davodan keyin 2 martaga kamaygan
0.05=0.1: xamda PMA davogacha 4,21=0.12 va davodan keyin 2.10 = .08
pasayganligi aniqlandi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʼyxati
1. Pazilovich, Kamilov Khaydar, and Takhirova Kamolakhon Abrorovna.
"Effciency of the use of photodynamic therapy in complex treatment." European
science review 2.1-2 (2019): 124-126.
2. Yusupalikhodjaeva, Saodat. Study of the adhesive properties of Candida
strains in an in vitro test using erythrocytes as target cells. Diss. Tashkent Medical
Academy, 2018.
3. Недосеко, В. Б., and II. В. Анисимова. "Клинические результаты
комплексного лечения хронической рецидивирующей трещины губ."
Институт стоматологии 4 (2003): 70-71.
БОЛАЛАРДА УЧРАЙДИГАН ЎТКИР ГЕРПЕТИК
СТОМАТИТНИ КОМПЛЕКС ДАВОЛАШДА АНТИСЕПТИК
ПРЕПАРАТЛАРНИ ҚЎЛЛАНИЛИШИ
Мирсалихова Ф.Л., Содиқова Ў.И., Неъматов Д.Б.
Тошкент давлат стоматология институти, Ўзбекистон
Сурункали герпетик инфекция бутун ер юзида кенг тарқалган
иммунодефицит ҳолат бўлиб. герпес вируси шиллиқ қават ёки жароҳатланган
терига тушгач. уч шохли нерв тугунига жойлашиб латент ҳолатга ўтади. қулай
шароит (узоқ вақт кортикостероидлар. антибиотиклар. носелектив
препаратларнинг қўлланилиши. иккиламчи инфекциянинг қўшилиши.
иммунодефицит ҳолат. герпетик вирусемия. совуқ қотиш. қизиб кетиш. стресс.
инфекция. ҳомиладорлик. кўп миқдорда алкогол қабул қилиш) яратилиши
билан герпетик стоматит касаллигини келтириб чиқаради. жараённинг даврий
равишда қайталаниб туриши. зарарланган тўқима (кўз. гениталий шиллиқ
