60
Alfraganus
xalqaro ilmiy jurnal
¹ Sport faoliyati kafedrasi mudiri, ALFRAGANUS UNIVERSITY, Toshkent, O’zbekiston. e-mail: doniyortillayev784@gmail.com. ORCID:
0009-0000-8137-0879
UDK: 796.015.32
TA’LIM MUASSASALARIDA OMMAVIY
SPORT TADBIRLARINI O’TKAZISH ALGORITMI
АЛГОРИТМ ПРОВЕДЕНИЯ СПОРТИВНО-МАССОВЫХ
МЕРОПРИЯТИЙ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ
ALGORITHM FOR HOLDING MASS
SPORTS EVENTS IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS
Tilloyev Doniyor Raximovich ¹
Annotasiya
Ommaviy sport tadbirlari va sport jismoniy madaniyatning ajralmas qismidir. Bu jamiyat tomonidan yaratilgan
va insonlarning jismoniy faolligini oshirish uchun foydalaniladigan moddiy va ma’naviy qadriyatlar to’plami bo’lib,
ular oldindan belgilangan harakatlarida raqobat orqali qobiliyatlarni keyinchalik maksimal darajada namoyon qilish
uchun intensiv ixtisoslashtirilgan tayyorgarlikka qaratilgan tadbirlardir.
Аннотация
Массовые физкультурно-спортивные мероприятия и спорт являются составной частью физиче-
ской культуры, представляют собой совокупность материальных и духовных ценностей, созданных
обществом и используемых для повышения двигательной активности людей, которые подвергаются
интенсивной специализированной подготовке с целью максимального раскрытия своих способностей.
через соревнование в заранее заданных действиях являются целенаправленными действиями.
61
Alfraganus
xalqaro ilmiy jurnal
Kirish
Ommaviy sportni rivojlantirish va iste’dodli yoshlarni
saralash (selektsiya) sohasida ta’lim muassasalarining
ustuvor yunalishlaridan biri etib belgilagan.O’quvchi-
yoshlarning darsdan tashkari bush vaktlarini mazmunli
utkazishlari uchun ta’lim muassasalari sport maydonlari
va zallarida ular bilan utkaziladigan ommaviy sport
tadbirlari va musobaqalar ko’lamini kengaytirish
qolaversa ommaviy sportni umumxalk xarakatiga
aylantirish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri
bulib xisoblanadi. Shu bois yurtimizda jismoniy tarbiya
va sportga davlat siyosatining muhim yunalishlaridan
biri sifatida alohida e’tibor qaratilmokda.
Jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan muntazam
shug‘ullanish hamda sog‘lom turmush tarzi bo‘yicha hayotiy
ko‘nikmalarni shakllantirish uchun ommaviy jismoniy
faollik tadbirlarini tizimli va samarali tashkil qilish, va
boshqa zarur shart-sharoitlarni yaratish maqsadida: ta’lim
muassasalarida hamda boshqa tashkilotlarda jismoniy
tarbiya va ommaviy sport bilan muntazam shug‘ullanishga
shart-sharoitlar yaratish va sport tadbirlarini oqilona
tashtillashtirish uchun hukumatimiz farmon va qarorlarini
vazirliklar, tashkilotlar, mahallalarda uning ijrosini ta’minlash
uchun keng ko’lamdagi ishlarni amalga oshirib kelmoqda.
Masalan besh tashabbus bo’yicha DXX,Respublika
prokurori kubogi,IIV,Milliy gvardiya,Boshhona xizmatlari
tomonidan keyingi yillarda aholi o‘rtasida jismoniy tarbiya
va ommaviy sportni keng targ‘ib qilish borasida juda ko’p
sport turlari bo’yisha(mini-futbol,milliy kurash,boleybol,stol-
tennisi)musobaqalar ko‘proq o’tkazilib turilibti bunga
yaqqol misol bo’la oladi.Mahallalarda, ko‘p qavatli uylar
atrofida “Salomatlik yo‘laklari”, sport maydonchalari qurildi,
ta’lim muassasalarida sport to‘garaklari ochildi,sport
maktab-internatlar ish boshladi.Pirovarida,xalqimizning
o‘z salomatligiga bo‘lgan qarashlari tubdan o‘zgardi.
Bugun oilaviy sport tadbiriga chiqqanlar ko’proq o’z
farzandlarini,etaklab sport to‘garaklariga qatnayotgan
kishilarni ko‘p uchratishimiz mumkin. Bir so‘z bilan
aytganda, sport biz uchun qalb ehtiyoji, ruhiy kayfiyat
tantanasiga aylandi.
Ommaviy sport tadbirlarini tashkil
qilishning vosita va usullari
Hayotning zamonaviy ritmi va fan-texnika taraqqiyoti
jismoniy tarbiya o’qituvchisini sog’lom, baquvvat,
barkamol avlodni tarbiyalashda yangi samarali
vosita va usullarni izlashga yordam beradi. Jismoniy
faollikni oshirish bolalar uchun biologik ehtiyoj bo’lib,
ular normal o’sishi va rivojlanishi uchun zarurdir.
Bu holda o’qituvchining asosiy vazifasi maktab
o’quvchilarining jismoniy tarbiya orqali sog’lom qilib
tarbiyalash bo’lib, u bolalar uchun dam olish, faoliyat
turini o’zgartirish, sinf-dars tizimidan faol, mazmunli:
musobaqalar va oʻyinlar, bayramlar tashkil qilish bu
esa o’’qituvchi tahlil qilish qobiliyatini tarbiyalaydigan,
chidamlilikni rivojlantiradigan, bolaning tanasi va ruhini
qattiqlashtiradigan o’yinni taklif qilishi kerak. O’yinlar
bolalarni yiqilish va ko’karishlar og’rig’iga sabr-toqat
bilan chidamli bo’lishga o’rgatadi va shu bilan zukkolikni,
topqirlikni talab qiladi, ko’plab ko’nikma va qobiliyatlarni
rivojlantiradi.
To’g’ri tashkil etilgan sport tadbirlari suyak va ligament
apparatlari, mushak tizimining o’sishi, rivojlanishi va
mustahkamlanishiga, bolalar va o’smirlarning to’g’ri
holatini shakllantirishga foydali ta’sir ko’rsatishi kerak.
Tadbirlar jarayonida tananing turli xil katta va kichik
mushaklarini turli xil, asosan dinamik ishda jalb qiladigan
ochiq o’yinlar katta ahamiyatga ega.O‘quvchi-yoshlarni
ommaviy sport mashg‘ulotlari jarayoniga tayyorlash,
ularda sog‘lom turmush tarzini shakllantirish, jismoniy
tarbiya va sport tayyorgarligini takomillashtirish bo‘yicha
olib borilgan tadqiqotlarni uch qismga bo‘lish mumkin.
G‘arb davlatlari,va boshqa rivojlangan davlatlardagi
tadqiqotlar ijobiy o’rganib kelinmoqda.Garb davlatlarida
o’quvchi-yoshlarni ommaviy sport sog’lomlashtirish
jarayoniga tayyorlash, jismoni tarbiya imkoniyaitlaridan
oqilona foydalanish, yoshlarning aqliy va jismoniy
rivojlanishini mushtaraklashtirish va bu borada jismoni
tarbiya ta’lim imkoniyatlarini oshirish masalalari ko’rib
chiqilmoqda
Annotation
Mass physical culture and sports events and sports are an integral part of physical culture, they are a combination
of material and spiritual values created by society and used to increase the physical activity of people who undergo
intensive specialized training in order to maximize their abilities. through competition in predetermined actions
are purposeful actions.
Kalit so’zlar:
Algoritm, jismoniy madaniyat, jismoniy faollik, sport tadbirlari, ommaviy sport,
kommunikativ rivojlanish, tabiat qadriyati, sayyohlik mitingi, skript.
Ключевые слова:
Алгоритм, физическая культура, двигательная активность, спортив-
ные мероприятия, массовые виды спорта, коммуникативное развитие, ценность природы,
туристический слет, сценарий.
Keywords:
Algorithm, physical culture, physical activity, sports events, mass sports, communicative
development, value of nature, tourist rally, scenario
62
Alfraganus
xalqaro ilmiy jurnal
Ommaviy sport tadbirlari mazmunining
qiymat yo’nalishlarining tavsifi.
Ta’lim muassasalarda jismoniy tarbiya va
ommaviy sport tadbirlarini o’tkazish bolalarning har
tomonlama rivojlanishi uchun muhim ahamiyatga
ega.Raqobatchilikda esa bola o’zining har tomonlama
usul va vosita mahoratini ko’rsatadi. Sport tadbirlarida
bolalar o’zlarini erkin tutib o’z iste’dodini namoyish
etadi.
Maqsad va vazifalarga qarab, sport tadbirlari vosita
va usul fazilatlarini rivojlantirishga, g’alaba qozonish
irodasi, musobaqalarda ishtirok etishda faoliyatni
rejalashtirish qobiliyati, kommunikativ rivojlanish,o’zaro
yordam tuyg’usi kabi universal tarbiyaviy harakatlarni
shakllantirishga yordam beradi. va do’stona munosabat
mustahkamlanadi.
Ommaviy sport tadbirlari mazmuniga quyidagilar
kiradi:
1) Hayotning qadr-qimmati - bu boshqa odamlarga
va tabiatga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo’lishda
amalga oshiriladigan eng katta qadriyat sifatida inson
hayotini tan olishdir.
2) Tabiat qadriyati hayotning umumbashariy
qadriyatiga, o‘zini tabiiy dunyoning bir qismi, tirik
va jonsiz tabiatning bir qismi sifatida anglashiga
asoslanadi. Tabiatga muhabbat - insonning yashash
joyi va yashashi uchun unga ehtiyotkorlik bilan
munosabatda bo’lish, shuningdek, go’zallik, uyg’unlik,
uning mukammalligini his qilish, uning boyligini saqlash
va ko’paytirishdir.
3) Insonning ezgulik va o‘z-o‘zini takomillashtirishga
intiluvchi oqilona mavjudot sifatidagi qadriyati, uning
tarkibiy qismlari: jismoniy, ruhiy va ijtimoiy-axloqiy
salomatlik birligida sog‘lom turmush tarzini saqlashning
ahamiyati va zarurligi.
4) Ezgulik qadriyati insonning yuksak qobiliyati –
muhabbatning namoyon bo‘lishi sifatida rahm-shafqat
va rahm-shafqat orqali bolaning hayotni rivojlantirish
va saqlashga qaratilganligi.
5) Haqiqatning qadri - bu insoniyat madaniyatining
bir qismi sifatidagi ilmiy bilimning, aqlning, borliqning,
olamning mohiyatini anglashning qadridir.
6) O’zbekiston halqlarining madaniy an’analarining
avloddan-avlodga o’tishi va shu bilan o’zbek jamiyatining
hayotiyligini ta’minlaydigan bolalarning rivojlanishi
uchun birinchi va eng muhim ijtimoiy va ta’lim muhiti
sifatida oilaning qiymati va qadriyatidir.
7) Mehnat va ijodning qadri inson hayotining tabiiy
sharti, insonning normal yashash holati sifatida.
8) Erkinlikning qadriyati bolaning o’z fikr va xatti-
harakatlarini hayot tarzini tanlash erkinligi, lekin tabiiy
ravishda jamiyatning me’yorlari, qoidalari, qonunlari
bilan chegaralangan, bola har doim barcha ijtimoiy
sohalarda a’zosi bo’lgan erkinlikdir. mohiyati.
Ta’lim muassasalarida ommaviy sport
tadbirlarini tashkil etish.
Ta’lim muassasalarida ommaviy sport tadbirlarini
tashkil etish va o’tkazish algoritmi o’quvchilarning
yoshi va ularning fiziologik va psixologik xususiyatlarini
inobatga olgan holda belgilanadi.
Ommaviy sport tadbirlari turli shakllarni o’z
ichiga oladi- bular qiziqarli estafeta ko’rinishidagi
musobaqalar,qiziqarli akrobatik sportga qaratilgan
teatrlashtirilgan tomosha, turistik sarguzashtlarga boy
voqealar va mitinglar, Olimpiya darslari, sport o’yinlari
bo’yicha chempionat, maktab o’yinlari kitobxonliklar.
Ta’lim muassasalarida ommaviy sport tadbirlarini
tayyorgarlik bosqichlari o’zidan ancha oldin boshlanadi.
Bu davrlarni shartli ravishda bir necha bosqichlarga
bo’lish mumkin.
1.Tayyorgarlik.
2. Tashkiliy
3. Amalga oshirish bosqichi.
4. Yakuniy bosqich.
Har bir bosqichda turli tadbirlar amalga oshiriladi.
Faoliyat bosqichlarining umumiy soni, davomiyligi
va mazmuni moddiy-texnika bazasining ko’lami va
imkoniyatlariga bog’liq.
Keling, ommaviy sport tadbirlarini o’tkazish
bosqichlarini batafsil ko’rib chiqaylik.
Tayyorgarlik bosqichi.
Tayyorgarlik bosqichi o’quv yili uchun tadbirlarni
rejalashtirishdan boshlanadi. Hujjatlar ta’lim muassasa
ma’muriyati tomonidan tasdiqlanadi. Reja o‘quv yilining
boshida o‘quvchilarning yoshi va ta’lim muassasalarining
an’analari, sport inshootlarining mavjudligi va holati,
sport anjomlari hamda hududdagi ob-havo hodisalarini
hisobga olgan holda tuziladi. Bu Respublika,shahar
va viloyat tadbirlarining ish rejasiga mos kelishi kerak.
Rejalartasdiqlangandan so’ng, reja talabalarning sinfda
bajarilishini ko’rib chiqish va muhokama qilishlari uchun
e’lonlar taxtasiga joylashtiriladi.
Ta’lim muassasalarida yakka tartibdagi sport
tadbirlariga tayyorgarlik ko‘rilayotganda tadbir ko‘lamiga
qarab zal, sport maydonchasi yoki bog‘da o‘tkaziladigan
joyni loyihalash va belgilashga katta e’tibor beriladi.
Shuningdek, kelgusidagi tadbirni o’tkazish to’g’risidagi
targ’ibot ishlari hozirdan namoyish qilish kerak bo’ladi,
unda tadbirning mazmuni va qoidalarining qisqacha
tavsifi keltirilgan bo’lishi kerak. O’tkazish shaklini va
ishtirokchilar sonini aniqlash, yoshga qarab jihozlarni
tanlash va boshqa tashkiliy masalalar Ayniqsa keyingi
tayyorgarlik bosqichida xavfsizlik qoidalarini aniq va
to’liq biladigan tashkilotchilarni va hakamlarini topish
muhimdir.
Bu o’qituvchilar yoki talabalar tanlovi,ta’lim
muassasasidagi sport to’garaklarida qatnashish yoki
yuqori darajadagi ko’plab musobaqalarda qatnashib
63
Alfraganus
xalqaro ilmiy jurnal
mahoratga ega bo’lgan bo’lishi mumkin. Hakamlar
brigadasi bilan birgalikda yordamchi yo’riqchilar
bayonnomalar uchun varaqnomalarni tayyorlash
va ball tizimini takomillashtirish maqsadga muvofiq
bo’ladi. Tadbirlarni tayyorlashda uning mazmuniga
mos ravishda ishtirokchilar uchun shakl,logopidlar yoki
shiorlar haqida o’ylash muhim ahamiyatga ega.
Tashkiliy bosqich.
Ushbu bosqichda ishtirokchilar soni sport tadbirning
ko’lami va o’tkaziladigan joyga bog’liq. Masalan, ochiq
maydonda yopiq sport sport majmualarida,parklarda,tog;
yon bag;rlarida o’rmonlarga kirish imkoniyati bilan
sayyohlik oromgoh zonalarida, keyin ma’muriyatning
barcha vakillari va ishtirok etadigan ta’lim muassasasi
o’qituvchilari, ota-onalar, shuningdek, jismoniy tarbiya
o’qituvchilari va sport murabbiylari ishtirok etadilar.
Sport tadbiri yoki musobaqalarini tashkil qilishda ko’p
sonli ishtirokchilarni talab qilmaydi, bu jismoniy tarbiya
o’qituvchisi, sinf o’qituvchisi yoki ota-onalar bo’lishi
mumkin. Sport tadbirlarini tashkil qilishda o’tkaziladigan
joyni loyihalash juda muhim va siz bolalarning
yosh xususiyatlarini ham hisobga olishingiz kerak.
Boshlang’ich va o’rta maktab o’quvchilari uchun dizayn
qanday rangda bo’lishi muhimdir. Rang insonning
sog’lig’iga va hissiy holatiga ta’sir qiladi. Kichkina
bolalar uchun dizayndagi issiq ranglardan foydalanish
yaxshiroqdir, shuningdek, inventarni tanlashda,
masalan, qizil rang energiya, ehtiroslar rangidir, lekin
bu rang bilan chindan ham ehtiyot bo’lishingiz kerak, u
odamlarni bezovta qiladi. Bunday holda siz to’q sariq
va sariq kabi ranglarga murojaat qilishingiz kerak. To’q
sariq rang quvonch keltiradi, farovonlik hissi yaratadi,
aqliy qobiliyatni rag’batlantiradi. Sariq rang mushaklarni
faol ishlash qobiliyatini rag’batlantiradi. Rang ijobiy his-
tuyg’ularni beradi va o’quvchining jismoniy salomatligiga
ta’sir qiladi.
Jismoniy sog’lom bola, voqea ko’lamidan qat’iy nazar,
mazmunni ijobiy qabul qiladi. Ro’yxatga olingandan
so’ng,jamoalar bolalarning yoshiga qarab, tadbirni
tashkil etishda muhim rol o’ynaydi. Har qanday tadbir
boshlanishidan oldin, tashkilotchi hamma narsani o’ylab
ko’rib, dastur(stsenariy) tuzadi va ishtirokchilarning
yig’ilish joyining qat’iy tartibi, boshlanish vaqti, kim nima
deydi va kim uchun chiqishlar tartibi, kim musobaqaga
(hakamlarga) xizmat qiladi, qachon va qanday musiqa
yangraydi.
Masalan:(Sprint yugurishi)ikki nushada tayyorlanishi
kerak: ham qisqa, ham batafsil.
Yordamchi hakam qisqa skriptga ega bo’lishi kerak, u
eng qisqa shaklda kamchiliklar va tafsilotlarsiz tuzilgan
bo’lishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Masalan:
1. saflanish;
2. maktab direktoriga hisobot berish;
3. nutq so‘zlash, salomlashish;
4. bayroqni ko‘tarish madhiya yangrashi va hokazo.
Tarkibdagi ommaviy tadbirlar uchun har qanday
yoshdagi o’yin texnologiyalari qo’llaniladi, bu ma’lum
qoidalarga muvofiq maxsus tashkil etilgan shartlar.
Salomatlik va sport kunini baholashning asosiy mezoni
ommaviy xarakterdir.
Amalga oshirish bosqichi.
Sport tadbirlarini o’tkazish bosqichida talabalar
sport tadbirida qatnashishdan maqsadini qo’yadilar
va natijalarni bashorat qiladilar.
Voqealar vaqti tarkibga bog’liq. Misol uchun, sog’liqni
saqlash kuni ishtirokchilarning yoshiga qarab 2 dan 4
soatgacha davom etishi mumkin. Sayyohlik mitingi ham
bir kunda, agar shartlar imkon bersa, ikki kun ichida
o’tkazilishi mumkin. Sport o’yinlarida chempionat bir
kundan besh kungacha bo’lgan jamoalar soniga bog’liq.
Kunduzgi sport bayrami: boshlang’ich bo’g’in
50 daqiqadan 2 soatgacha, o’rta va katta bo’g’in 1
soatdan 3 soatgacha. Salomatlik kunining mazmuni
bir nechta qismlarni o’z ichiga olishi mumkin - teatr
qismi yoki ishtirokchilarning havaskorlik san’ati. Sport
estafetasining ikkinchi qismi, stantsiyalarda testlar, sport
yoki ochiq o’yinlar, shuningdek, sport standartlarini
etkazib berish.Turistik mitinglarning mazmuni xavfsizlik
maktabidan sinov, to’siqlar yo’lining bosqichlaridan
o’tish, turli masofalar, birinchi yordamni o’z ichiga oladi.
Sport musobaqalarida o’qituvchi quyidagi
funktsiyalarni bajaradi:
- bolalar e’tiborini tadbirning mazmuni va shakliga
jalb qiladi;
- hodisalarning shakli va mazmuniga mos keladigan
qoidalarning to’g’ri bajarilishini nazorat qiladi
- vosita harakatlarini bajarishda jismoniy faoliyatning
dozasini nazorat qiladi, qisqacha ko’rsatmalar beradi;
- o’yinchilarning hissiy ijobiy kayfiyatini va
munosabatlarini saqlaydi va tartibga soladi;
- yaratilgan o’yin vaziyatida epchil va tezkor harakat
qilishga, o’rtoqlik yordamini ko’rsatishga o’rgatadi.
Hodisalar mazmunida motor faolligining dozasi va
hodisalar bosqichlarida sinovlarni o’tkazishda xavfsizlik
choralariga rioya qilish kerak. Bundan tashqari,
tadbir davomida hakamlik qilish muhim ahamiyatga
ega. Sinfdan tashqari mashg’ulotlar bo’yicha uslubiy
adabiyotlarda ko’pincha hukm qilish vizual bo’lishi
kerakligi ko’rsatilgan
Shaffof hakamlar protokoli bilan talabalar natijaga
qiziqish bildiradilar, vaziyatni baholab, g’alaba
qozonishga intiladilar va shu bilan birga tanlov natijasini
rad etish uchun hech qanday nizolar yo’q.
Yakuniy bosqich.
Yakuniy bosqich tadbir maqsadiga erishish natijasini
ko’rsatadi. Muhim va hayajonli qism - bu natija va
mukofotni e’lon qilish. Mukofot berishni oldindan
64
Alfraganus
xalqaro ilmiy jurnal
rejalashtirish, har bir tafsilotni o’ylab ko’rish kerak.
Tadbir yakunida mukofotlar diplomlar yoki g‘oliblar
nominatsiyalari bo‘yicha o‘tkaziladi. Agar medallar
musobaqada ishtirok etish uchun har bir ishtirokchi uchun
taqdim etilsa yoki faqat sovg’alar bilan taqdirlangan
bo’lsa. Taqdirlash marosimi musiqiy hamrohlik ostida
yoki ishtirokchilarning olqishlari ostida o‘tkaziladi.
Yakuniy bosqich tadbir maqsadiga erishish natijasini
ko’rsatadi. Muhim va hayajonli qism - bu natija va
mukofotni e’lon qilish. Mukofot berishni oldindan
rejalashtirish, har bir tafsilotni o’ylab ko’rish kerak.
Tadbir yakunida mukofotlar diplomlar yoki g‘oliblar
nominatsiyalari bo‘yicha o‘tkaziladi. Agar medallar
musobaqada ishtirok etish uchun har bir ishtirokchi uchun
taqdim etilsa yoki faqat sovg’alar bilan taqdirlangan
bo’lsa. Taqdirlash marosimi musiqiy hamrohlik ostida
yoki ishtirokchilarning olqishlari ostida o‘tkaziladi.
Xulosa.
Ma’lumki, sog’lom turmush tarzi, sport va jismoniy
tarbiyaga ijobiy munosabat maktab yillarida qo’yiladi.
Ommaviy sport ishlari ko’plab muhim vazifalarni hal
qiladi. Ularni hal etishning muvaffaqiyati maktabda
metodik ishlarni to‘g‘ri, aniq rejalashtirish va tashkil
etishda maktab ma’muriyati, sinf rahbarlari, maktab
tibbiyot xodimi, ota-onalar, yuqori sinf o‘quvchilari
kengashi faol ishtirok etishiga bog‘liq.
Barcha darajadagi ta’lim boshqaruvining birgalikdagi
faoliyatigina talaba va o‘quvchilarining salomatligini
mustahkamlash, ularni sog‘lom turmush tarziga joriy
etishga qaratilgan ta’lim muassasalarining ommaviy
sport ishlarini malakali va maqsadga muvofiq tashkil
etish imkonini beradi.
Musobaqa faoliyati jismoniy tarbiya va sport
hayotining eng muhim tarkibiy qismlaridan biridir.
Sport va ommaviy tadbirlarni to’g’ri tashkil etish inson
salomatligining barcha tarkibiy qismlari: jismoniy,
ma’naviy va ijtimoiy jihatdan mustahkamlanishiga
yordam beradi. Barkamol shaxsni shakllantirish uchun
nima muhimligini aniqlashtirib beradi.
Musobaqalar ishtirokchilarning dadil va qat’iy
harakatlari, kurashning go’zalligi, yuqori shiddati va
oldindan aytib bo’lmaydiganligi bilan o’ziga jalb etadigan
ko’p millionli muxlislar armiyasi uchun ajoyib o’yin-
kulgidir.
O’quvchilarning jismoniy tarbiyasi ularni uyg’un
jismoniy rivojlanishi va jismoni chiniqtirishga qaratilgan
bulsa, sport bilan shugullanishda sport turi buyicha
mutaxasislikka erishish va sportda yuksak natijalar
kursatishga yo’naltirilgan buladi. Shuningdek, jismoniy
tarbiya va sport bilan shugullanuvchilarning yoshi, jinsi,
jismoniy tayyorgarliklari, sog’lig’i hamda qiziqishlari ham
jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug’ullanishni
amalga oshirishda muhim ro’l o’ynaydi.
Umumiy o’rta ta’lim tizimida o’quvchilarni ommaviy
sport soglomlashtirish jarayoniga yo’naltirishning asosiy
maqsadi asta-sekinlik bilan ularni jismoniy kamolotga
erishishi va shu asnoda hayotga, ijodiy mehnatga va
vatan mudofaasiga tayorlashni nazarda tutadi. Bu
jarayondagi umumiy vazifalarga bilim berish, jismonan
tarbiyalash va soglomlashtirishni kiritish mumkin.
Har qanday musobaqa va ommaviy sport
tadbirlarining muvaffaqiyati, eng avvalo, puxta, chuqur
o‘ylangan tayyorgarlikka bog‘liq. Agar musobaqa va
ommaviy tadbirlar yaxshi saviyada o’tgan bo’lsa, unda
ishtirokchilar natijalardan mamnun bo’lishadi.
Sport musobaqalari va ommaviy sport tadbirlari
oxirida, keyingi tadbirlarda кamchiliklarni oldini
olish uchun tadbir davomida sodir bo’lgan xatolarni
muhokama qilish uchun yakuniy yig’ilishni o’tkazish
muhimdir.
Shunday qilib, sport tadbirlari jamiyat manfaatlariga
xizmat qiladigan, tarbiyaviy, tayyorgarlik va kommunikativ
funktsiyalarni amalga oshiradigan faoliyatdir.
1. O’zbekiston Respublikasining 2015 yil 4 sentyabrdagi «Jismoniy tarbiya va sportni
tugrisida»gi O’RQ,-394-sonli qonuni.
2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 3 iyundagi «Jismoniy tarbiya va
ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari tug’risida»gi PQ,-3031-sonli qarori
3. Sog’lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora
tadbirlari to’g’risidagi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni. Toshkent sh.,2020
yil 30 oktyabr,PF-6099-son
4. Белякова Н.Т.Будь сильным, ловким и выносливым.- М: Физкультура и спорт, 2009 г.
5. Видякин М.В.Спортивные праздники и школьные мероприятия. - Волгоград, 2011 г.
6. Коваленко В.И. Технологии, сохраняющие здоровье. - М. ВАКО, 2010 г.
7. Погадаев Г.И.Мишин Б.И.Организация и проведение спортивно-зрелищных мероприятий
в школе. - М: Бустард,2010 г.
Adabiyotlar:
