73
Alfraganus University
СПЕЦИФИКА И СОВРЕМЕННЫЙ ЭТАП ОРГАНИЗАЦИИ НАСТОЯЩЕГО
ПРИКЛЮЧЕННОГО ТУРИЗМА В УЗБЕКИСТАНЕ И ЗАРУБЕЖНЫХ СТРАНАХ
SPECIFICITY AND THE PRESENT STAGE OF THE ORGANIZATION
OF REAL ADVENTURE TOURISM IN UZBEKISTAN AND FOREIGN COUNTRIES
Doniyor Raximovich TILLOYEV
¹
Annotasiya
Hozirgi vaqtda sayyohlik turizmi nafaqat sayyohlik bozorining istiqbolli va jadal rivojlanayotgan segmenti, balki
bozorlarni kengaytirish uchun tabiiy vositadir. Maqolada mashhur tadbirda voqea turizmining roli ko‘rsatilgan.
O‘zbekiston va xorijiy mamlakatlarda voqelik turizmining hozirgi holatini tahlil qiladi. Hozirgi vaqtda turizm nafaqat
sayyohlik bozorining istiqbolli va jadal o‘sib borayotgan segmenti, balki hududlarni targ‘ib qilishning samarali vositasi
hamdir. Maqolada hozirgi bosqichda voqea turizmining o‘rni ko‘rsatilgan. «Voqealar turizmi», «diqqatga sazovor
marketing» terminologiyasining asosiy tushunchalari va boshqalar ko‘rsatilgan.
O‘ZBEKISTON
VA XORIJIY
MAMLAKATLARDA
VOQELIK
SARGUZASH
TURIZMINI TASHKIL
ETISHNING
O‘ZIGA XOSLIGI
VA ZAMONAVIY
BOSQICHI
¹ Sport faoliyati kafedrasi mudiri, ALFRAGANUS UNIVERSITY, Toshkent, O’zbekiston. e-mail: doniyortillayev784@gmail.com. ORCID: 0009-
0000-8137-0879
УДК: 7А6.1
74
Alfraganus University
Kirish.
So‘nggi yillarda respublikamizda aholi salomatligini
mustahkamlash, yosh avlodning sog‘lom va barka-
mol bo‘lib voyaga yetishini ta'minlash davlat siyosati
darajasiga ko‘tarilgan bo’lib sog’lom turmush tarzini
targ’ib qilish uchun Turizm, sport va madaniy meros
sohalarida davlat boshqaruvi tizimini yanada takomil-
lashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoni e'lon
qilindi. Farmon o‘z ichiga turizm, sport va madaniy
meros sohalarida zamonaviy boshqaruv mexanizmla-
rini joriy etish, ilg‘or xorijiy tajribaga tayanib ushbu
yo‘nalishlarda infratuzilmani jadal rivojlantirish,
madaniy tarihiy obyektlardan samarali foydalanish,
aholiga yetarli shart-sharoitlar yaratishga qaratil-
gan.. DUK qoshidagi “Turizm va madaniy meros”
standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mita tomonidan
“Sarguzasht turizmi. Xavfsizlikni boshqarish tizim-
lari. Talablar” davlat standarti ishlab chiqildi. Ushbu
standart sarguzasht turizmi faoliyati provayderlari
uchun xavfsizlikni boshqarish tizimining talablarini
belgilaydi. .O‘zbekistonning sarguzasht turizmi soha-
sidagi salohiyatini ilgari surish borasidagi hamkorlik
istiqbollari ATTA tashkiloti bilan xamkorlikda amalga
oshirilmokda.ATTA 1990 yilda tuzilgan bo‘lib, hozirgi
kunda sarguzasht turizmi sohasining yetakchi tash-
kilotlaridan biri hisoblanadi. Assotsiatsiya 100 dan
ziyod mamlakatdan 1 ming 300 dan ziyod a'zolarni
birlashtiradi. Ular orasida davlat tuzilmalari bilan bir
qatorda turoperatorlar, mehmonxonalar, mustaqil jur-
nalistlar, asbob-uskuna ishlab chiqaruvchilar, trans-
port va maslahat xizmatlari bilan shug‘ullanadigan
kompaniyalar va boshqa qator sohalar vakillari bor.
A'zolik tarmog‘i o‘z atrofida 30 ming nafar professio-
nalni birlashtirgan.ATTA o‘z faoliyatida atrof-muhitga
zarar yetkazmaydigan turizmni (sustainable tourism)
ilgari surishga jiddiy e'tibor qaratadi.
O‘zbekiston davlatining ichki va tashqi turizmini
rivojlantirish (2019-2025 yillar)" dasturida korsatib
o‘tilgan turizm dasturini amalga oshirish boshlanishi
bilan O‘zbekistonda turizm rivojlanishning yangi
bosqichi boshlandi.Bugungi kunda O‘zbekiston ichki
va tashqi turizmining rivojlanishini kuzatish imko-
niyati mavjud: mintaqalararo faol rivojlanish turizm
sohasidagi hamkorlik, turizmning eng istiqbolli
turlarini rivojlantirish; xududiy va undan tashqarida
turizmni ko‘rib chiqish; milliy sayyohlik mahsulotini
ichki va tashqi sayyohlik bozorlariga olib chiqishni
faollashtirish voqelik turizmi tadbirlari katta iqtisodiy
ahamiyatga ega.
Zamonaviy voqealik sarguzasht turizmi
rivojlantirish manbaalari va usullari.
Voqealar sarguzash turizmi-bu jamoat hayotidagi
har qanday voqea bilan bog‘liq bo‘lgan muayyan vaqt-
da jamoatchilik fikriga qaratilgan madaniy turizmning
muhim sohasidir. Voqelik-bu o‘ziga xoslik, umumiy
obyekt uchun ahamiyatga ega bo‘lgan, shuningdek,
qisqa tortishish voqealar davri bilan ajralib turadigan
hodisalar to‘plamidir.Voqelik sarguzasht (tadbir) aso-
si, infratuzilma, reklama, axborot sayyohlik markazi
diqqatga sazovor joylarda o‘yin-kulgi mavjudligi, bu
esa o‘z navbatida tashqi muhit omillari bilan doimo
joylarda voqelik sarguzash turizmi rivojlanishining
manbai hisoblanadi.
Voqealik va sarguzash turizmi ko‘p qirrali bo‘lib,
har yili tasodifiy ravishda muntazam toifaga o‘ta-
digan tadbirlar bilan amalga oshiriladi.Voqelik sar-
Аннотация
Сегодня туризм является не только перспективным и быстроразвивающимся сегментом рынка услуг,
но и естественным инструментом расширения рынков сбыта. В статье освещается роль событийного
туризма в массовых мероприятиях анализируется современное состояние действительности туризма в
Узбекистане и за рубежом. На сегодняшний день туризм является не только перспективным и быстрора
-
стущим сегментом туристического рынка, но и эффективным средством продвижения регионов. В статье
обозначена роль событийного туризма на данном этапе. Представлены основные понятия терминологии
«событийный туризм», «привлекательный маркетинг» и др.
Annotation
Today, tourism is not only a promising and rapidly developing segment of the tourism market, but also a natural
tool to expand markets. The article highlights the role of event tourism in the popular event. Analyzes the current state
of reality tourism in Uzbekistan and abroad. Today, tourism is not only a promising and rapidly growing segment of
the tourism market, but also an effective means of promoting the regions. The article shows the role of event tourism
at the current stage. Basic concepts of “event tourism”, “attractive marketing” terminology, etc. are presented.
Kalit so‘zlar:
voqelik turizmi, voqea sanoati, voqea boshqarish, voqea marketing, festivallar, eksklyuziv,
sarguzasht turizmi, karnavallar.
Ключевые слова:
событийный туризм, событийная индустрия, событийный менеджмент, собы-
тийный маркетинг, фестивали, эксклюзив, приключенческий туризм, карнавалы.
Keywords:
event tourism, event industry, event management, event marketing, festivals, exclusive, adventure
tourism, carnivals.
75
Alfraganus University
guzash turizmining asosiy xususiyati juda yorqin
noyob daqiqalardir, shuni esda tutish lozimki,pas-
siv sayyohlik turizmning ko‘rinishi passiy bo’lishi
mumkin lekin yorqinlik namoyon etadi, chunki u
qo‘llab-quvvatlanmaydi. Bir qator tajribalar shuni
ko‘rsatadiki, yaqin kelajakda voqelik sarguzasht tu-
rizmida safarlar ishtirokchilari soni ekskursiya safari
ishtirokchilari sonidan oshib ketadi hunki xozirgi davr
mobaynida turizm sanoatining barcha obyektlari fao-
liyati rivojlanmoqda. Madaniy an'analar, urf-odatlar
tarihiv joylarining tiklanishi, dunyodagi aksariyat
mamlakatlarda voqea turizmi ostida xalq ijodiyotining
rivojlanishi, ularning eksklyuzivligi, o‘ziga xosligi,
chet eldan kelgan sayyohlarning katta oqimlarining
ekzotikligi bilan ajralib turadigan noyob hodisalar
bilan bir qatorda dunyoda maxsus mavzu va yo‘nalish
sifatida sarguzasht turizm bo‘yicha ko‘plab tadbirlar
o‘tkazila boshlandi.
Voqelik sarguzasht turizmning ustuvor yo‘nalishlari-
dan yana biri-karnavallardir. Karnavallar sarguzashtlar
va o‘yin-kulgi (reposcation) degani,maskaradlarning
karnavallarida keng tarqalgan turi bo’lib erkaklar va
ayollar jozibali kostyumlar va maskalarni kiyib, jo-
zibali va tanib bo‘lmaydigan darajada o‘tkazilishidir.
Dunyoning eng mashhur festivali bu braziliyaliklar
karnavalidir. Ushbu milliy bayram mamlakatning noyob
hayot tarzi va ruhini aks ettiradi. Turli madaniyatlar va
dinlarning birlashishi yangi an'analarning asosi bo‘lib,
uning toji Braziliya karnavali milliy bayramidir.
Voqelik sarguzasht sayohat turizmi madaniy
an'analar, urf-odatlar, xalq ijodiyoti rivoji o‘rnini
tiklashda muhim ahamiyat kasb etadi. Shunday qilib,
bugungi kunda voqelik sarguzash turizmi sayyohlar-
ning istagan narsani o’rganib,biladigan va dam olishni
rejalashtirayotgan zamonaviy odamlar orasida mash-
hurlik kasb etadi.Voqealar sarguzasht turizmi ayniqsa,
sayyohlar tomonidan tanlangan maxsus tayyorlangan
bayramlardir, bunday bayramlarni O’zbekistonda
tatbiq etib a’nanaga aylantirish xorijiy sayyohlarning
yanada ko’payishiga zamin yaratadi.
Xulosa.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, ko‘plab xo-
rij davlatlarda turizm, madaniyat va sport, turizm,
yoshlarni qo’llab quvvatlash va sport kabi vazirliklar
samarali faoliyat olib bormoqda. Jumladan, turizm
zamonaviy va tarixiy obyektlarini samarali boshqarish
hamda mazkur sohaga zamonaviy axborot texno-
logiyalarini joriy etish orqali mamlakatning turizm
salohiyatini tubdan oshirishga, turizm xizmatlarining
tashqi va ichki bozorlarida marketing tadqiqotlari
olib borishga, tarixiy-madaniy merosni keng targ‘ib
qilishga, mamlakatimizning turizm qiyofasini saqlab
qolish va rivojlantirishga, milliy turizm mahsulot-
lari, brendlarining xalqaro turizm bozorlariga kirib
borishiga yo‘naltirilgan faol reklama-axborot siyosa-
tini amalga oshiradi. Turizm va sportni rivojlantirish
vazirligining tashkil etilishi har ikki soha rivoji uchun
ham foydali hisoblanadi. Mamlakatimizda o‘tkazila-
digan halqaro yirik sport musobaqalarida ishtirok etish
uchun kelgan mehmonlar va sportchilar bellashuvlarda
ishtirok etish bilan birga, jannatmakon o‘lkamizning
diqqatga sazovor joylari hamda qadimiy obidalari
bilan tanishish orqali turizm sohasini rivojlanishiga
o’z hissasini qo‘shadi.. Sarguzasht turizmning yana
bir muhim turlaridan biri ixtisoslashgan sayohatlarga
qaratilgan turizmdir. Ushbu turizm sport turizmining
bir qismi sifatida baholanishi ham mumkin
Adabiyotlar
1. O‘zbekiston Respublikasining «Turizm to‘g‘risida»gi Qonuni. T., 2019.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Turizm tarmog‘ini jadal rivojlantirishga oid
chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori. Т., 2019.
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Turizm, sport va madaniy meros sohalarida davlat
boshqaruvi tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni. Т., 2021.
4. Aleynikov, A. V.Turistik mintaqani rivojlantirishda tadbir turizmining o‘rni: mahalliy va
xorijiy tajriba / A.V.Aleynikova//turizm Milliy akademiyasining Axborotnomasi. 2010.
5. Babkin, A. V.Turizmning maxsus turlari: o‘quv qo‘llanma. 2010
