ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
51
ORIGINAL MAQOLALAR/ОРИГИНАЛЬНЫЕ СТАТЬИ/ORIGINAL ARTICLES
Аляви Анис Лютфуллаевич
д.м.н, профессор, академик Академии наук Республики Узбекистан
Кенжаев Сирожиддин Рашидович
PhD, врач отделения кардиотерапевтической реанимации РНЦЭМП,
Назарова Мафтуна Хамидуллаевна
к.м.н., заведующий отделения неотложной кардиологии РНЦЭМП
Кенжаев Сухроб Рашидович
Базовый докторант по кардиологии БухГосМИ имени Абу Али Ибн Сины
Кахaров Исматилло Иззатович
Магистр 3 года обучения ТМА по специальности кардиология
Латипов Низом Маджидович
студент 6 курса ТашПМИ
ОЦЕНКА СИСТОЛИЧЕСКОЙ ФУНКЦИИ ЛЕВОГО ЖЕЛУДОЧКА И КЛИНИЧЕСКИХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ В ЗАВИСИМОСТИ
РЕЗУЛЬТАТОВ РЕПЕРФУЗИИ У БОЛЬНЫХ ИНФАРКТОМ МИОКАРДА С ПОДЪЕМОМ ST
For citation:
Alavi A.L., Kenjayev S.R., Nazarova M.X., Kenjaev S.R., Kaxarov I.I., Latipov N.M. Assessment of systolic function and indicators
of left ventricular remodeling depending on the results of reperfusion in patients with ST elevation myocardial infarction. Journal of
cardiorespiratory research. 2021, vol.2, issue 2, pp.51-57
http://dx.doi.org/10.26739/2181-0974-2021-2-9
АННОТАЦИЯ
Результаты тромболитической терапии, первичной ТОКА и коронарного стентирования у 302 пациентов с ИМпST были изучены с
помощью мониторирования ЭКГ и повторной послеоперационной эхокардиографии в соответствии с рекомендациями Американского
эхокардиографического общества. Диагноз ИМпST был основан на клинической картине и электрокардиографических критериях. Чтобы
оценить эффективность лечения после реперфузии, с помощью эхокардиографии исследовали региональное сокращение левого
желудочка и нарушения регионарного сокращения в группах. Каждый сегмент анализировали по показателям функции сокращения.
Восстановление кровотока в коронарных артериях у пациентов с ИМпST путем кратковременной тромболитической терапии или
чрескожное коронарное вмешательство (ЧКВ) стентирование, показали сохраняет функции сокращения ЛЖ глобальная ФВ ЛЖ, КДО
ЛЖ и региональный ИНРС.
Ключевые слова:
ИМпST, ремоделирования левого желудочка, тромболитическая терапия, чрескожное коронарное вмешательство,
стентирование.
Alavi Anis Lutfullayevich
DSc, Professor, Academician of the Academy of
Sciences of the Republic of Uzbekistan.
Kenjaev Sirojiddin Rashidovich
PhD, doctor of the Department of
cardiotherapy resuscitation of the RSCEM,
Nazarova Maftuna Khamidullayevna
PhD, head of the department of
emergency cardiology of the RSCEM
Kenjaev Sukhrob Rashidovich
Basic doctoral student in Cardiology
of the Abu Ali Ibn Sina BukhMI.
Kakharov Ismatillo Izzatovich
3-year student of the TMA master's degree in Cardiology
Latipov Nizom Majidovich
6-th year student of TashPMI
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
52
ASSESSMENT OF SYSTOLIC FUNCTION AND INDICATORS OF LEFT VENTRICULAR REMODELING DEPENDING ON THE
RESULTS OF REPERFUSION IN PATIENTS WITH ST ELEVATION MYOCARDIAL INFARCTION
ANNOTATION
The results of thrombolytic therapy, primary PCI with coronary stenting in 302 STEMI patients were studied using ECG monitoring and
postoperative echocardiography follow-up according to the recommendations of the American Echocardiographic Society. The diagnosis of STEMI
was based on clinical presentation and electrocardiographic criteria. To assess the effectiveness of treatment after reperfusion, using
echocardiography, regional contraction of the left ventricle and violations of regional contraction in the groups were examined. Each segment was
analyzed in terms of contraction function. Restoration of blood flow in coronary arteries in patients with STEMI by short-term thrombolytic therapy
or percutaneous coronary intervention (PCI) stenting has shown that global LVEF, LV EDV and retain the LV regional contraction functions.
Keywords:
STEMI, left ventricular remodeling, thrombolytic therapy, percutaneous coronary intervention, stenting.
Alyavi Anis Lutfullayevich
t.f.d, professor, O'zbekiston Respublikasi fanlar akademiyasi akademigi.
Kenjayev Sirojiddin Rashidovich
PhD, RShTYoIM kardioterapevtik reanimatsiya bo'limi shifokori
Nazarova Maftuna Xamidullayevna
t.f.n. RShTYoIM shoshilinch kardiologiya bo'limi mudiri
Kenjayev Suxrob Rashidovich
Abu Ali Ibn Sino nomli BuxТИ kardiologiya
yo'nalishi buyich tаyanch doktoranti
Qaxorov Ismatillo Izzatovich
TТА magistratura kardiologiya yo’nalishi buyicha 3 kurs talabasi
Latipov Nizom Majidovich
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti 6 kurs talabasi
ST ELEVATCIYALI MIOKARD INFARKTI BO'LGAN BEMORLARDA REPERFUZIYA NATIJALARIGA QARAB CHAP
QORINCHANI SISTOLIK FUNKTSIYASI VA КLINIK KO'RSATKICHLARINI BAHOLASH
ANNOTATSIYA
STeO’KS kasalligi bo’lgan 302 nafar bemorda trombolitik terapiya, birlamchi TOKA va toj tomirlarni stentlash natijalari EKG monitoring va
standart usulda exokardiografiyani Amerika exokardiografik jamiyatining tavsiyalariga binoan muolajadan so’ng qayta bajarish yo’li bilan
o’rganildi. STeO’KS tashxisi klinik ko'rinish va elektrokardiografik mezonlarga asoslanib qo'yildi. Reperfuziyadan so’ng muolaja muvofaqiyatli
o’tganligini baholash uchun exokardiografiyada chap qorinchaning xududiy qisqaruvchanligi va xududiy qisqaruvchanlik buzilishlari guruhlar
kesimida tekshirildi. Har bir segment qisqarish funktsiyasi indekslari bo’yicha tahlil qilindi. STeO’KS bo'lgan bemorlarda infarkt – chaqiruvchi toj
arteriyalardagi qon aylanishini qisqa vaqt ichida trombolitik terapiya yoki birlamchi teri orqali koronar almashinuv stentlash yo’li bilan qayta tiklash,
ChQ ning global ChQOF, ChQODH va regionar qisqaruvchanlik funktsiyasi ko'rsatkichlarini saqlab qolishga yordam berishi ko’rsatilgan.
Kalit so'zlar:
STeO’KS, chap qorinchani remodellanishi, trombolitik terapiya, teri orqali koronar aralashuvi, stentlash.
Yurak ishemik kasalligi (YUIK) dunyo bo'ylab insonlar o'limning
asosiy sababidir. Yurak ishemik kasalligining tarqalishi tobora o'sib
borayotganiga qaramay, Yevropada so'nggi o'n yilliklar ichida koronar
arteriya kasalligi bilan bog'liq o'lim ko'rsatkichlarining pasayishi
kuzatilmoqda [1, 3]. YUIK yiliga 1,8 million insonning o'limiga sabab
bo'ladi va Yevropadagi o'limlar sonining 20 foizini tashkil qiladi va bu
ko'rsatkichning mamlakatlar o'rtasidagi farqlari turlichadir [1].
Shunga qaramay, ST elevatsiyali o'tkir miokard infarkti (STeO'MI)
da kasalxona ichi va kasalxonadan keyingi asoratlarni rivojlanish
ehtimoli yuqori bo'lishida davom etmoqda. Hozirgi kunda STeO'MI
kasalligi nisbiy jihatdan kamayib bormoqda, ST elevatsiya bo'lmagan
o'tkir koronar sindromi bilan kasallanish esa ko'paymoqda.
Shvetsiyaning miokard infarkti bilan ro'yxatga olinganlar ichida,
STeO'MI bilan kasallanish 2015 yil ma'lumotlariga ko'ra yiliga 100
ming aholiga 58 tani tashkil etgan [3, 10]. Boshqa Yevropa
mamlakatlarida kasallanish yiliga 100 ming aholiga 144 tani tashkil
qiladi [8]. Statistik ma'lumotlarga ko'ra, AQShda STeO'MI bilan
kasallanish 1999 yilda 100 ming aholiga 133 tadan, 2008 yilga kelib 100
ming aholiga 50 tagacha kamaygan. Biroq, STeO'MI bilan kasallanish
darajasi o'zgarishsiz qoldi yoki biroz oshdi. Shuni ta'kidlash kerakki,
yosh aholi orasida STeO'MI bilan kasallanishning ko'payish
tendensiyasi mavjud. Bundan tashqari, STeO'MI ayollarga qaraganda
erkaklarda ko'proq uchraydi [6].
STeO'MI bilan og'rigan bemorlarning o'limi ko'plab omillarga,
jumladan, bemorning yoshi, Killip sinfi, STeO'MI tashxisidan davolash
boshlanishigacha bo'lgan vaqtning kechikishi, regionar tarmoqqa
kiritilgan shoshilinch yordamning mavjudligi, davolash strategiyasi,
anamnezida miokard infarkti borligi, qandli diabetning mavjudligi,
buyrak yyetishmovchiligi, zararlangan koronar arteriyalar soni va chap
qorinchaning haydash fraksiyasiga (CHQHF) bog'liq [2,7,11].
Yaqinda o'tkazilgan tadqiqotlarga ko'ra, reperfuzion terapiya,
birlamchi teri orqali koronar angioplastikasi (TOKA) samaradorligini
oshirish, zamonaviy antitrombotik dorilarni qo'llash va ikkilamchi
profilaktikani ko'payishi bilan STeO'MI kasalligidan o'lim sonining
pasayishi kuzatilmoqda. Biroq, o'lim ko'rsatkichlari haligacha ham
muhimligicha qolmoqda; Yevropa mamlakatlarida milliy ro'yxatga
olish ma'lumotlariga ko'ra, kasalxonada o'lim darajasi 4 dan 12% gacha
o'zgarib turadi, angiografik ro'yxatga olish ma'lumotlari bo'yicha esa,
STeO'MI bilan kasallangan bemorlarda yillik o'lim darajasi deyarli 10%
ni tashkil etadi [2].
STeO'MI diagnostikasi (ishemik alomatlari bo'lgan bemorning
EKGsida ST ko'tarilishi yoki uning ekvivalentlarining borligi bilan
izohlash vaqti sifatida aniqlanadi) reperfuziya strategiyasini amalga
oshirish vaqtining boshlanish nuqtasidir. STeO'MI bo'lgan bemorlarda
birlamchi TOKA o'tishi kerak; agar tashxisdan birlamchi TOKA bilan
reperfuziyaga qadar kutilgan vaqt 120 daqiqadan ortiq bo'lsa,
trombolizisni zudlik bilan boshlash kerak (tashxis qo'yilgan paytdan
boshlab 10 minut ichida) [2,4].
Tez yordam xizmatlari va klinikalar o'rtasidagi umumiy
protokollarni muvofiqlashtirish ushbu toifadagi bemorlarga shoshilinch
yordamning asosidir. Tez yordam mashinasi bemorni, TOKA yoki
kasalxonadan
oldingi
trombolizis
strategiyalari
qaysi
biri
tanlanganligidan qat'iy nazar, TOKA 24/7 amalga oshiradigan
markazga olib borishi kerak. Bemorda angiografiya tekshiruvi
o'tqazishda qabul bo'limini chetlab o'tish kerak, chunki bu xam ortiqcha
vaqt talab etadi [2, 4].
Optimal reperfuziya strategiyasi - birlamchi TOKA STeO'MI
bo'lgan bemorlarda simptomlar paydo bo'lganidan keyin dastlabki 12
soat ichida va tajribali rentgenendovaskulyar xirurglar tomonidan o'z
vaqtida bajarilgan bo'lsa (ya'ni STeO'MI tashxisidan keyin 120 minut
ichida) bunday reperfuziya optimal deb hisoblanadi. Mutaxassislar
guruhiga nafaqat intervension kardiologlar, balki malakali yordamchi
xodimlar ham kiradi. Kasallarning katta oqimiga ega bo'lgan katta
TOKA markazlarida birlamchi TOKA o'tkazilgan bemorlarda o'lim
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
53
darajasi pastroq ekanligi isbotlangan [3]. Birlamchi TOKA tezroq
bajarilishi va yuqori oqimli TOKA markazlarida bajarilganda o'limning
pasayishi bilan bog'liqligi to'g'risida ishonchli dalillar mavjud [2]. Katta
TOKA
markazlarida
o'tkazilgan
randomizatsiyalangan
klinik
tadqiqotlar bir necha bor shuni tasdiqladiki, taqqoslanadigan vaqtni
kechiktirish bilan STeO'MI bemorlar uchun TOKA o'lim darajasini
pasaytirib, qayta infarkt va insultga chalinish xavfini kamaytirishi
aniqlandi.
Ammo, birlamchi TOKAni o'z vaqtida bajarish mumkin bo'lmagan
holatlarda, dogospital trombolizis tavsiya etiladi. Trombolizis bilan
taqqoslaganda, TOKA samaradorlik darajasi pastligi haqida ko'p
munozaralar mavjud [3,4].
Maqsad.
STeO'MI
bemorlarida
reperfuziya natijalarining
samaradorligiga qarab sistolik funksiyani va kasallikninig klinik
ko'rsatkichlarini baholash.
Material va usullar.
Tadqiqotga O'zbekiston Respublikasi
Sog'liqni saqlash vazirligi Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy
markazining kardioterapevtik reanimatsiya bo'limiga yotqizilgan 21
yoshdan 70 yoshgacha (o'rtacha yoshi 56 ± 4,3 yosh) 302 nafar
STeO'MI bemorlar kiritildi. STeO'MI tashxisi klinik ko'rinish va
elektrokardiografik mezonlarga asoslanib qo'yilgan.
Kiritish mezonlari: STeO'MI ning tipik klinik ko'rinishi va quyidagi
mezonlardan kamida bittasi bo’lsa: 1) ikkita ko'krak tarmoqlarda ST
segmentining 2 mm dan oshishi yoki standart tarmoqlarda ST
segmentning 1 mm dan oshishi; 2) Giss tutami chap oyoqchasining
o'tkir blokadasi.
Tekshiruvdan chetlatish mezonlari:
• yoshi 70 katta;
• og'riq sindromining davomiyligi 24 soatdan ortiq;
• anamnezida miokard infarkti borligi;
• tadqiqotning axborot mazmuniga ta'sir etuvchi og'ir somatik
kasalliklar (miya qon aylanishining o'tkir buzilishi, onkologik, aqliy,
jarrohlik kasalliklari);
• Exovizualizatsiyasi qiyin bo'lgan bemorlar;
Trombolitik terapiyaga qarshi ko'rsatmalar mavjud bo'lsa, birlamchi
TOKA va koronar arteriyani stentlash amaliyoti amalga oshiriladi.
Tizimli trombolitik terapiya streptokinaza 1,500000 birlik tomir ichiga
30 daqiqa davomida vena ichiga yuboriladi. Kasallikning 3-10
kunlarida TLT amaliyoti bajarilgan ba'zi bemorlarda kasallikning 3-10
kunlarida kechiktirilgan TOKA amaliyoti o'tqazildi. 198 ta (65,56%)
bemorda streptokinaza bilan TLT amalga oshirildi. Birlamchi TOKA
STeO'MI bilan kasallangan 104 (34,4%) bemorda o'tkazildi. 12 soat
ichida muvaffaqatsiyatsiz trombolizisisdan so'ng qutqaruvchi TOKAni
13 (4,5%) bemorda o'tkazildi, kechiktirilgan TOKA esa trombolizisdan
keyin 48-72 soatda - 172 (56,9%) bemorda o'tkazildi (jadval 1).
Jadval 1
Tekshirilayotgan bemorlarda o'tkazilgan, reperfuziya turlari, abs. (%)
Reperfuziya turi
Bemorlarning soni
Trombolitik terapiya
198 (65,56)
Birlamchi TOKA
104 (34,43)
Bemorlarning umimiy soni
302 (100)
Qutqaruvchi TOKA
13 (4,3)
Kechiktirilgan TOKA
159 (52,6)
Diagnostik KAG
26 (8,6)
Aortakoronar shuntlash
20 (6,6)
Tekshiruvdan o'tgan bemorlarning klinik va anamnez ma'lumotlari, YUIK ning xavf omillari va yondosh kasalliklarning mavjudligini
hisobga olgan xolda randomizatsiya qilindi. 2-jadvalda bemorlarning asosiy klinik va anamnestik ma'lumotlari keltirilgan.
Jadval 2
Bemorlarning dastlabki klinik va anamnestik xususiyatlari, n (%), M±m
Klinik ko'rsatkichlar
Ko'rsatkichlarning miqdoriy xususiyatlari
Yoshi, yil
55,7±11.2
Erkak/ayol
242 (80,1) / 60(19,9)
Bo'yi, sm/vazni, kg
170,5±9,1 / 78,5±12,9
Tana sirtining maydoni, m2
1,9±0,2
Bemorlarning yoshga qarab taqsimlanishi
<40 yosh
21 (7)
41-50 yosh
72 (24)
51-64
51-64 Yosh
127 (42)
>65 yosh
82 (27)
Infarkt oldi stenokardiya
Bor
139 (46)
Yo'q
163 (54)
YUIK xavf omillari
Arterial gipertenziya
214 (71)
Chekish
157 (52)
Qandli diabet
121 (40)
Dislipidemiya
230 (76)
YUIK bo'yicha oilaviy moyillik
122 (40,4)
Ortiqcha tana vazni (indeks Ketle> 27)
85 (28)
Yondosh kasalliklar
Surunkali o'pka kasalliklari
42 (14)
Oshkozon yarasi
6 (2)
Buyrak kassalliklari
15 (5)
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
54
Barcha bemorlarga antitrombotik vositalar (klopidogrel 300-600
mg/sut, aspirin 250-325 mg/sut), antikoagulyantlar (enoksiparin), beta-
adrenoblokatorlar (metoprolol kuniga o'rtacha 75-150 mg), statinlar
(simvastatin 40 mg va atorvastatin 20 va 80 mg), AAFI (enalapril
o'rtacha 7,5-10 mg/sut), nitratlar, glyukoza-insulin-kaliy-magniy
aralashmalari qilindi. Ko'rsatmalarga qarab, diuretiklar, narkotik
analgetiklar, antiaritmik dorilar ishlatildi. Tadqiqot davomida
kasallikning klinik manzarasi xususiyatlari, elektrokardiografik
o'zgarishlarning
dinamikasi
va
markaziy
gemodinamikaning
parametrlari o'rganildi.
Natijalar.
Streptokinaza bilan trombolitik terapiya 198 (65,56%)
bemorda zamonaviy reperfuzion terapiya standartlariga muvofiq
amalga oshirildi. Trombolitik terapiya qarshi ko'rsatmalar bo'lmaganida
va birlamchi TOKA ni iloji boricha tezroq bajarish imkonsizligida
amalga oshirildi. Birlamchi TOKA, STeO'MI bilan kasallangan 104
(34,4%) bemorda o'tkazildi. 12 soat ichida muvaffaqiyatsiz
trombolizisdan so'ng qutqaruvchi TOKAni 13 (4,3%) bemorda,
muvaffaqiyatli trombolizisdan keyin kechiktirilgan TOKAni 48-72 soat
ichida - 159 (52,6%) bemorda o'tkazildi. Trombolitik terapiyadan so'ng
26 (8,6%) bemorga keyingi TOKA holda KAG o'tkazildi.
Tizimli TLT (16) va infarkt bilan bog'liq koronar arteriyaning
birlamchi TOKA (4) dan keyin AKSH 20 (6,6%) bemorda o'tkazildi.
AKSH operatsiyasi kasallik boshlangandan 1,5-2 oy o'tgach amalga
oshirildi (1-jadval). Barcha bemorlarga reperfuzion terapiya o'tkazildi
va ularning 196 tasida (65%) reperfuziya og'riq sindromining
pasayishiga va ST segmentining to'liq rezolyutsiyaga olib keldi (ST
segmenti pasayishi dastlabkidan 70% dan ko'proq); 76 (25%) bemorda
qisman rezolyutsiya kuzatildi (ST segmentining pasayishi 30% dan
ortiq, ammo dastlabkidan 70% dan kam). 30 (10%) bemorda ST
segmenti dinamikasi bo'lmagan (balandlik darajasining ko'tarilishi,
dinamikasining yo'qligi yoki boshlang'ich darajadan 30% gacha
kamayishi).
Reperfuziya fonida ST segmenti ko'tarilishli o'tkir miokard
infarktining klinik kechishi STeO'MI tashxisi bo'lgan 302 bemorda, Q
tishchali miokard infarktiga aylanishi 252 (83,4%), Q tishchasiz
miokard infarktiga aylanishi - 50 (16,6%) da kuzatildi.
"Simptom-reperfuziya" vaqti o'rtacha 4,76 ± 0,3 soatni tashkil etdi
(0,5 dan 12,5 soatgacha o'zgargan). TLT olgan bemorlar guruhidagi
"simptom-igna" vaqti o'rtacha 3,3 ± 0,5 soatni, "simptom-ballon" vaqti
- 5,2 ± 0,8 soatni tashkil qildi (jadval 3).
Jadval 3
ST segmenti ko'tarilgan O'MI bo'lgan bemorlarda miokard reperfuziyasining xususiyatlari va ko'rsatkichlari
Ko'rsatkich
n=302
"simptom-reperfuziya" vaqti, soat
4,76±0,3
"simptom-igna" vaqti, soat
3,3±0,5
TLT ning o'rtacha davomiyligi, min
55±12
STsegment elevatsiyasining boshlang'ich qiymati, mm.
4,4±0,37
STsegmentining dastlabkidan 50%ga kamayish ko'rsatkichi, mm
2,2±0,14
ST segmentining dastlabkidan 50%ga kamayish xolatlari
64 (21,2%)
"simpton-balon" vaqti, soat
5,2±0,8
ST segmentining to'liq tushishi
196 (64,9%)
ST segmentining qisman tushishi
76 (25,2%)
ST segmenti dinamikasining yuqligi
30 (9,9%)
STeO'MI diagnozining Q tishchali yoki Q tishchasiz shakliga o'tishi kasallik alomatlari paydo bo'lish vaqtiga ham bog'liq edi (diagramma 1).
Diagramma 1
Q tishchali va Q tishchasiz miokard infarktining (MI), kasallik alomatlari rivojlanishi davomiyligiga bog'liqligi, n (%).
STeO'MI kasalligi bilan og’rigan bemorlarda kasallik alomatlari
paydo bo'lganidan boshlab 2 soat ichida klinikaga yotqizilganida
ko'pincha abortiv shaklli (Q tishsiz MI) miokard infarkti tez-tez
uchraydi, mos ravishda Q tishli MI kam rivojlandi: <1 soat 94% ga
nisbatan 6%, 2 soat 55% ga nisbatan 45% (p <0.05). Bemorlarning
aksariyatida kasallik boshlanganidan 3 soatdan ko'proq vaqt o'tgach, Q
tishchali miokard infarkti rivojlanadi. Shunday qilib, 2 soat ichida erta
reperfuzion (reperfuziya turidan qat'iy nazar) terapiya o'tkazilganlarda,
miokard infarktining abortiv shakllarini rivojlanishiga olib keldi.
O'tkir chap qorincha yyetishmovchiligining (O'CHQE) klinik
simptomlari, yurak astma ko'rinishida (O'CHQE Killip bo'yicha II sinf)
25 (8,6%) bemorda, o'pka shishi ko'rinishida (Killip bo'yicha O'CHQE
III sinf) - 27 (9%); kardiogen shok ko'rinishida (Killip bo'yicha
O'CHQE IV sinf) - 29 da (9,5%) nafar bemorda uchradi. Killip bo'yicha
O'CHQE III va IV sinflarining klinik belgilari ko'pincha ST segment
dinamikasi bo'lmagan bemorlarda va klinikaga kech murojaat qilgan
bemorlarda kuzatildi.
Shunday qilib, reperfuziya boshlanish vaqti va tezligi ST segment
elevatsiyali o'tkir koronar sindrom diagnozining YUIKning turli xil
o'tkir formalariga (Q tishchali yoki Q tishchasiz miokard infarkti)
transformatsiyalanishi va asoratlarning rivojlanish darajasini belgilaydi.
2 (6)
9 (45)
110 (96)
56 (98)
67 (100)
58 (100)
33 (94)
11 (55)
5 (4)
1 (2)
0
0
0
20
40
60
80
100
120
<1с
2с
3с
4с
5с
>6с
Q tishli MI
Q tishsiz MI
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
55
Ushbu
tadqiqotda
STeO'MI
bilan
og'rigan
bemorlarda
reperfuziyadan keyin chap qorinchaning global va regionar sistolik
faoliyatlari ham o'rganildi:
Chap qorinchaning global qisqaruvchanlik faoliyati. Uchala
guruhdagi bemorlarda ham miokard reperfuziyasidan keyin birinchi
kunda exokardiografiya o'tkazilganda, chap qorincha global sistolik
funksiyasi ko'rsatkichlari pasayganligi aniqlandi. Reperfuziyadan so'ng,
3-guruhdagi bemorlarda chap qorinchaning oxirgi diastolik hajmi
154,3±2,9 ml, 2-chi - 151±2,2 ml, 1-chi - 150,3±1,3 mlni tashkil etdi.
Guruhlarda ushbu ko'rsatkichlar bo'yicha sezilarli farqlar mavjud emas
edi, ammo 3-guruhdagi bemorlarda ushbu ko'rsatkichning o'sishida
sezilarli tendensiya qayd etildi (p>0,05). 1-guruhdagi bemorlarda
muvaffaqiyatli reperfuziya CHQ dilatatsiyasi rivojlanishiga to'sqinlik
qildi.
Uch guruhdagi bemorlarda chap qorinchaning oxirgi sistolik hajmi
(CHQ OSH) o'rtacha 79,05±1,4, 81,0±1,2 va 92,3±5,5 ml ni tashkil etdi,
bu 3 - guruhda global qisqaruvchanlik funksiyani pasayishi va chap
qorincha bo'shlig'ining dilatatsiyaga tendensiyasini ko'rsatdi. CHQ
global sistolik funksiyasining muhim ko'rsatkichi, chap qorincha
haydash fraksiyasi (CHQ HF) barcha uch guruhdagi bemorlarda
kamayganligi aniqlandi. Reperfuziya muvaffaqiyatsiz bo'lgan 3-
guruhdagi bemorlarda ushbu ko'rsatkichning o'rtacha 40,5 ± 0,5 gacha
pasayishi kuzatildi. 1 va 2 guruhli bemorlarda CHQ HF mos ravishda
47,5 ± 0,5 va 46,3 ± 0,3 ni tashkil etdi, bu reperfuziyaning global CHQ
sistolik funksiyasiga ijobiy ta'sirini ko'rsatadi.
Uch guruhdagi bemorlarda qorinchalararo to'siqning (QAT) sistolik
qalinlashishi o'rtacha 31,2±0,8, 28,7±0,88 i 22,5±0,8%, ni tashkil etdi
va chap qorinchaning orqa devori (CHQ OD) qalinlashishi - 32,2±0,7,
30,8±0,8, 28,2±0,7%, ni tashkil etdi, bu chap qorincha devorlari
kinetikasining pasayishini ko'rsatadi. Ushbu ko'rsatkichning eng
sezilarli pasayishi reperfuziya muvaffaqiyatsiz bo'lgan 3-guruhdagi
bemorlarda kuzatildi.
Uch guruhdagi bemorlarda chap bo'lmachaning chiziqli o'lchamlari
o'rtacha 36 ± 1,3, 37,5 ± 1,2 va 42,1 ± 1,2 mmni tashkil etdi. 3-guruhdagi
bemorlarda chap bo'lmacha bo'shlig'ining kengayishi kuzatildi.
Chap qorinchaning sistolik funksiyasining ko'rsatkichlaridan biri
CHQ chiqish traktidagi maksimal qon oqimining tezligi - har uchala
guruhda ham mos ravishda 1,11 ± 0,03, 0,9 ± 0,03 va 0,71 ± 0,03 m /s
gacha kamaydi. Ushbu ko'rsatkichning sezilarli darajada pasayishi 3-
guruhdagi bemorlarda kuzatildi (p<0.05).
Chap qorinchaning regionar qisqarish funksiyasi.
Barcha 302 bemorlarda CHQ ning regionar qisqarish funksiyasini
baholashda segmentar qisqarish funksiyasi buzilganligi aniqlandi. O'tkir
CHQ anevrizmasi 25 (8,3%) bemorda kuzatildi. Mahalliy CHQ regionar
qisqarish funksiyasini sifatli tahlil qilish uchun 4832 segment o'rganildi,
shundan 2802 (58%) normokinetik, 957 (19,8%) gipokinetik, 676
(14%) akinetik, 397 (8,2%) diskinetik (diagramma 2). Qisqarish
funksiyasi indekslari o'rtacha 1,74 ± 0,04 ni tashkil etdi.
Diagramma 2
Tekshiruvdan o'tgan bemorlarda miokardial asinergiya turlari (segmentlarning umumiy soni 4832, bemorlar soni 302).
176 (58%) bemorlarda asinergik segmentlar old devor bo'ylab, 126
(42%) da - chap qorinchaning orqa devori bo'ylab aniqlandi. 4-
jadvaldan ko'rinib turibdiki, 1-guruhdagi bemorlarda o'rganilgan
segmentlarning umumiy soni 3136 tani tashkil etdi, ulardan 1883 yilda
(60%) normokineziya, 942 (30%) da gipokineziya, 311 da (10%)
akineziya.
1-guruhdagi bemorlarda diskineziya zonalari aniqlanmagan.
Regionar qisqaruvchanlik buzilishi indeksi (RQBI) 1,48 ± 0,03 ni
tashkil etdi. 2-guruhda o'rganilgan 1216 segmentdan normokineziya
705 (58%), gipokineziya - 284 (23,3%), akineziya - 170 (14%),
diskineziya - 57 (4,7%) da qayd etilgan. RQBI 1,65 ± 0,03 ni tashkil
etdi.
Jadval 4
Miokard reperfuziyasidan so'ng kasallikning birinchi kunida STeO'KS bilan og'rigan
bemorlarda chap qorincha segmentar qisqarish
funksiyasi
Ko'rsatkich
1-gurux, n=196
2- gurux, n=76
3-gurux, n=30
Jami soni
Segmentlar soni
3136 - 100%
1216 - 100%
480 - 100%
4832 - 100%
Normokinez
1883 - 60%
705 - 58%
243 - 51%
2831 - 58,59%
Gipokinez
942 - 30%
284 - 23,3%
37 - 8%
1263 - 26%
Akinez
311 - 10%
170 - 14%
90 - 19%
571 - 11,8%
Diskinez
0 - 0%
57 - 4,7%
110 - 22,9%
167 - 3,45%
RQBI
1,48±0,03
1,65±0,03*
2,13±0,03**
1,62±0,03
3-guruhda 480 ta segment tekshirildi. Normokineziya zonasi
243 (51%), gipokineziya - 37 (8%), akineziya - 90 (19%), diskineziya -
110 (22,9%) da qayd etilgan. RQBI 2,13 ± 0,03 ni tashkil etdi.
Regionar qiskaruvchanlik buzilishi indeksi ko'rsatkichi 3-
guruhdagi bemorlarda sezilarli darajada yuqori bo'lib, ular orasida
akineziya va diskineziya zonalari 2 va 1 guruhlarga qaraganda ko'proq
aniqlangan (p<0,01). Biz bu dalillarni faqat miokard shikastlanishining
hajmi kattaligi va bu bemorlarda reperfuziyaning samarasizligi bilan
bog'lashimiz mumkin (diagramma 3).
58,0
19,8
14,0
8,2
Normokinez
Gipokinez
Akinez
Diskinez
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
56
Diagramma 3
Diagramma
3.
Taqqoslanadigan
guruhlarda
regionar
qiskaruvchanlik buzilishi indeksi ko'rsatkichi. (* - 1-guruh
ma'lumotlariga nisbatan farqlar sezilarli (*** - p<0.001) ^ - 2-guruh
ma'lumotlariga nisbatan farqlar sezilarli (^^^ - p<0.001)
Muvaffaqiyatli reperfuziya bemorlar guruhida chap qorinchada
asinergik segmentlari 40% ni, qisman reperfuziya qilingan guruhida
42% ni va samarasiz miokard reperfuziyasi guruhida 49%ni tashkil etdi.
Diagramma 4
Diagramma 4. Tekshirilayotgan guruhlarda normal segmentlar va asinergiya soni.
Barcha guruhlardagi bemorlarda regionar CHQ sistolik funksiyasi
buzilganligi qayd etildi: 1-guruhda asinergiya 6,4±0,01 segmentlarda,
2-guruhda 6,8±0,01, 3-guruhda 7,9±0,02. 1-guruhdagi bemorlarda
normal miokard 9,6±0,03, 2-chi 9,2±0,02, 3-chi 8,1±0,02. Dastlab,
miokard reperfuziyasi muvaffaqiyatsiz bo'lgan 3-guruhdagi bemorlarda
asinergik segmentlar soni sezilarli darajada ko'p bo'lgan va
normokinetik segmentlar soni sezilarli darajada kam bo'lganligini
ko'rish mumkin (p> 0,05) (4-diagramma).
Shunday qilib, STeO'KSda ishemiya va reperfuziya jarayoni,
global ko'rsatkichlarning pasayishiga va CHQ ning segmentar
qisqaruvchanligining buzilishiga olib keldi. STeO'KSda muvaffaqiyatli
miokard reperfuziyasi chap qorinchaning haydash fraksiyasini, oxirgi
diastolik
hajmini
va
regionar
qisqaruvchanlik
funksiyasi
ko'rsatkichlarini saqlab qolishga yordam berdi.
1-guruhdagi bemorlarda chap qorincha oxirgi diastolik hajmi
(ODH) nazorat qiymatidan sezilarli darajada farq qilmaganligi
aniqlandi. Qisman reperfuziya va miokard reperfuziyasi bo'lmagan
bemorlarda ODH unchalik katta bo'lmadi va mos ravishda 150,3±1,3,
151±2,2 va 154,3±2,9 ml ni tashkil etdi. Barcha guruhlardagi
bemorlarda chap qorinchaning oxirgi sistolik hajmi (OSH) nazorat
ko'rsatkichlaridan sezilarli darajada farq qildi va CHQni tekshirishda
sistolik funksiyani qayta tiklanishi bo'lgani kabi miokard reperfuziyasi
bo'lmagan bemorlarda maksimal OSH (92,3±5,5 ml) qayd etildi. 2-
guruhdagi bemorlarda OSH 81,0 ± 3,9 ml ni tashkil etdi, miokard
reperfuziyasi bo'lmagan va muvaffaqiyatli miokard reperfuziyasi
bo'lgan bemorlar guruhi o'rtasida oraliq pozitsiyani egalladi.
Miokard massasi indeksini tahlil qilinganda uch guruhdagi
bemorlar nazorat bilan taqqoslanganda, miokard massasining
ko'payganligi aniqlandi (p<0.01). Shunday qilib, 1-guruhda 96,6 ± 5,2
g/m2, ikkinchisida - 110,3±5,4 g/m2, 3-da - 127,3 ± 6,9 g/m2. Odatda,
bu ko'rsatkich 101,4±5,4 g/m2 ni tashkil qiladi. Shuni ta'kidlash kerakki,
ushbu bemorlarda gipertrofiya ektsentrik xususiyatga ega, ya'ni chap
qorinchaning devori qalinligining oshishi bilan emas, balki uning
bo'shlig'ining kengayishi tufayli yuzaga keladi.
Shunday qilib, chap qorincha holatini tavsiflovchi umumiy
parametrlarni tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, xatto uning miokardi
qisqarishining pasayishi va katta nekrotik maydonining yo'qligi (1-
guruhdagi bemorlarda bo'lgani kabi) CHQda bir qancha strukturaviy va
geometrik o'zgarishlarni keltirib chiqaradi va ular qanchalik ifodalangan
bo'lsa, CHQ miokardining shikastlanishi shunchalik chuqurlashadi.
STeO'MIni
optimal
davolash
regionar
tarmoqlar,
kasalxonalar (ya'ni markazlar) va har xil texnologiyalar o'rtasidagi
integratsiyaga asoslangan bo'lishi kerak. Ushbu tarmoqlarning maqsadi
eng yaxshi yordamni ta'minlash, shu bilan birga kechikishlarni
minimallashtirish va klinik natijalarni yaxshilashga qaratilgan bo'lishi
lozim. Kardiologlar STeO'MI bilan kelgan bemorlarga yordam
ko'rsatishda tarmoqlarini rivojlantirish uchun barcha manfaatdor
tomonlar, ayniqsa shoshilinch tibbiy yordam shifokorlari bilan faol
hamkorlik qilishlari kerak.
Xulosa.
Shunday qilib, STeO'MI da ishemiya va reperfuziya
jarayoni, global ko'rsatkichlarning pasayishiga va CHQning segmentar
qisqaruvchanligining buzilishiga olib keldi. STeO'MI da muvaffaqiyatli
miokard reperfuziyasi chap qorinchaning haydash fraksiyasi, oxirgi
1,48
1,65****
2,13***^^^^
0
0,5
1
1,5
2
2,5
1-guruh
2-guruh
3-guruh
6,4
6,8
7,9
9,6
9,2
8,1
0
2
4
6
8
10
12
1-guruh
2-guruh
3-guruh
Miokardning asinergiyasi
Normal miokard
ЖУРНАЛ КАРДИОРЕСПИРАТОРНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ | JOURNAL OF CARDIORESPIRATORY RESEARCH
№2 | 2021
57
diastolik hajmi va regionar qisqaruvchanlik funksiyasi ko'rsatkichlarini
saqlab qolishga yordam berdi. Trombolizis STeO'MI tashxisi qo'yilgan
bemorlar uchun ko'rsatma xisoblanadi, so'ngra bemorlarni TOKA
markaziga o'tkazish zarurdir. Regionar tarmoqlarning rivojlanishi,
reperfuzion terapiya kerak bo'lgan bemorlarning qisqa vaqt davomida
TOKA markazlariga borishini taminlaydi.
Список литературы/ Iqtiboslar/References
1. Алексеева И.А., Тюрина А.В., Ежов М.В. Вазоспастическая стенокардия у пациента с перенесенным инфарктом миокарда без
обструктивного поражения коронарных артерий, «MINOCA». Кардиологический вестник. 2019;14(1):67-74.
2. Аляви А.Л., Аляви Б.А., Кенжаев М.Л., Кенжаев С.Р. Профилактика систолической дисфункции миокарда левого желудочка у больных
острым коронарным синдромом с подъемом сегмента ST, подвергшихся реваскуляризации миокарда. Рациональная Фармакотерапия в
Кардиологии. 2009;5(4):33-38.
3. Рекомендации ЕОК по ведению пациентов с острым инфарктом миокарда с подъемом сегмента ST 2017. Российский кардиологический
журнал. 2018;(5):103-158.
4. Сулимов В.Ф. Тромболизис или первичное чрескожное коронарное вмешательство при инфаркте миокарда с подъемом ST-сегмента?
исследование stream (strategic reperfusion early after myocardial infarction). Рациональная Фармакотерапия в Кардиологии. 2013;9(6):640-
649.
5. Сыркин А.Л. Инфаркт миокарда. Mосква. 2006;110.
6. Jones R.H., Velazquez E.J., Michler R.E., Sopko G., Oh J.K., O’Connor C.M., Hill J.A., Menicanti L., Sadowski Z., Desvigne-Nickens P.,
Rouleau J.L., Lee K.L., Stich Hypothesis 2 Investigators. Coronary bypass surgery with or without surgical ventricular reconstruction. N Engl J.
Med. 2009;360:1705–1717.
7. Kenjaev S.R., Alyavy A.L., Kenjaev M.L., Rakhimova R.A.et al. Prognostication of Left Ventricle Deadaptive Remodeling at Myocardial
Infarction
with
ST
Segment
Elevation, American
Journal
of
Medicine
and
Medical
Sciences.
2017;7(5):216-220.
doi:
10.5923/j.ajmms.20170705.02.
8. Ponikowski P., Voors A.A., Anker S.D., Bueno H., Cleland J.G., Coats A.J., Falk V., Gonzalez-Juanatey J.R., Harjola V.P., Jankowska E.A.,
Jessup M., Linde C., Nihoyannopoulos P., Parissis J.T., Pieske B., Riley J.P., Rosano G.M., Ruilope L.M., Ruschitzka F., Rutten F.H., van der
Meer P. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: The Task Force for the diagnosis and treatment of
acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC). Developed with the special contribution of the Heart Failure
Association (HFA) of the ESC. Eur Heart J. 2016;37:2129–2200.
9. Schiele F., Gale C.P., Bonnefoy E., Capuano F., Claeys M.J., Danchin N., Fox K.A., Huber K., Iakobishvili Z., Lettino M., Quinn T., Rubini
Gimenez M., Botker H.E., Swahn E., Timmis A., Tubaro M., Vrints C., Walker D., Zahger D., Zeymer U., Bueno H. Quality indicators for acute
myocardial infarction: a position paper of the Acute Cardiovascular Care Association. Eur Heart J Acute Cardiovasc Care. 2017;6:34–59.
10. Sutton N.R., Li S., Thomas L., Wang T.Y., de Lemos J.A., Enriquez J.R., Shah R.U., Fonarow G.C. The association of left ventricular ejection
fraction with clinical outcomes after myocardial infarction: Findings from the Acute Coronary Treatment and Intervention Outcomes Network
(ACTION) Registry-Get With the Guidelines (GWTG) Medicare-linked database. Am Heart J. 2016;178:65–73.
11. Weinsaft J.W., Kim J., Medicherla C.B., Ma C.L., Codella N.C., Kukar N., Alaref S., Kim R.J., Devereux R.B. Echocardiographic algorithm
for post-myocardial infarction lv thrombus: a gatekeeper for thrombus evaluation by delayed enhancement CMR. JACC Cardiovasc Imaging
2016;9:505–515.
