Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-501-505
E-mail: carjisor@gmail.com
501
INSON HAYOTINI SAODATGA, SOF INSONIY FAOLIYATGA
ERISHISHIDA TARBIYANING ROLI
Sayyora Kamalovna Yaxshimbekova
Tursunmurad Baxadirovich Xalmatov
O„zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti, Sport psixologiyasi va
pedagogika kafedrasi o„qituvchisi
ANNOTATSIYA
Yoshlarni tarbiyalashda biz uchun qadrli bo„lgan milliy urf-odatlarimiz,
an‟analarimiz, o„chmas merosimizga mehr-muhabbat ularga sodiqlik ruhini
shakllanitira olsak har birimiz uchun ijobiy natija bajarayotgan ishlarimizning
mahsuli ekanligi bilinadi. Maqolada inson hayotini saodatga, sof insoniy faoliyatga
erishishida tarbiyaning roli to‟g‟risida mulohazalar bildirilgan.
Kalit so’zlar:
milliylik, urf-odat, an‟ana, meros, mehr-muhabbat, inson hayoti,
saodat, sof insoniy faoliyat, tarbiya.
Buyuk
davlatni
qurayotgan
kishilarning
tafakkuri,
yangi
iqtisodiy
munosabatlarni tiklashga, moddiy ne‟matlar ishlab chiqarishga astoydil kirishib
doimo yonib yashash hissi bilan sug„orilgan bo„lishi lozim.
Buning uchun avvalo milliy g„urur, milliy ong, milliy g„oya, ma‟naviyat,
yuksak madaniyat egasi kabi tushunchalarni yoshlarning ongiga singdirishimiz lozim.
Chunki tarixni bilmasdan, o„rganmasdan undan ruhiy, ma‟naviy ozuqa olmasdan
turib, kelajakni, kelajakdagi orzu umidlarga erishib bo„lmaydi.
Insoniyat tarixiga nazar tashlar ekanmiz, hamma davrlarda har tomonlama
barkamol shaxsni tarbiyalash insoniyatning azaliy orzusi bo„lib, ajdodlarimiz
ma‟rifat, ma‟naviyat va madaniyatni qanday qilib yosh avlodga o„rgatish, ularni
komillikka yetaklash yo„llari, usullari va qonun-qoidalarini izlaganlar. Darhaqiqat
insonning ma‟rifiy va ma‟naviy komillikka erishishi tarbiya deb atalmish ijtimoiy
hodisa orqali amalga oshirilgan. Jamiyat rivojlangan sari etuk, barkamol shaxslarni
tarbiyalab etishtirish ehtiyoji ortib, o„zgarib, yangilanib borgan.
Hozirgi davrga kelib mamlakatimiz bosib o„tgan taraqqiyot yo„lining chuqur
tahlili, raqobat tobora kuchayib borayotganini har tomonlama hisobga olishni, shu
asosda davlatimizni yanada barqaror va jadal sur‟atlar bilan rivojlantirish uchun
mutlaqo yangicha strategik yondashuv va tamoyillarni ishlab chiqish va amalga
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-501-505
E-mail: carjisor@gmail.com
502
oshirishni taqozo etayotganligini e‟tiborga olgan holda, shuningdek “Olib
borilayotgan islohotlar samarasini yanada oshirish, davlat va jamiyat rivojini yangi
bosqichga ko„tarish, hayotning barcha sohalarini liberallashtirish, mamlakatimizni
modernizatsiya qilish bo„yicha eng muhim ustuvor yo„nalishlarni amalga oshirish
maqsadida” O„zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M. Mirziyoevning 2017-2021
yillarga
mo„ljallangan
Farmoni,
“O„zbekiston
Respublikasini
yanada
rivojlanirishning beshta ustuvor yo„nalishlari bo„yicha Harakatlar strategiyasi
to„g„risida”gi Farmoni, “O„zbekiston Respublikasini Prezidentining 2022-2026
yillarga mo`ljallangan Yangi O„zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to`g`risidagi”gi
Farmoni, [1] bugungi kunda “Eng katta boylik – bu aql – zakovat va ilm, eng katta
qashshoqlik – bu bilimsizlikdir!”, “Jismonan sog„lom, ruhan va aqlan sog„lom,
mustaqil fikrlaydigan, Vatanga sodiq, qat‟iy, hayotiy nuqtai nazarga ega bo„lgan
yoshlarni tarbiyasi, demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini
rivojlantirish jarayonida, ularning faoliyatini oshirish” [2], - lozimligi ta‟kidlangan.
Inson hayotning murakkab so„qmoqlaridan yura bilishi, turli xil
qiyinchiliklarni yenga bilishi, chuqur bilim ko„nikma va malakaga ega bo„lishida
ustoz va murabbiylarning xizmati beqiyosdir. Ushbu ulug„ insoniy fazilat, ulkan sabr
hamda vatan taraqqiyoti uchun fidoyilik tuyg„usiga ega bo„lgan ustozlarimiz
zamonamizning har qaysi vaqtida chuqur hurmatga loyiq va sazovor bo„lgan
kelajakning haqiqiy bunyodkorlari hisoblanadi.
Yurtboshimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoev asarlarida ham ustoz degan
ulug„ kasbning mas‟uliyatli tomonlari, xalqimiz ustoz va murabbiylarimizga bo„lgan
faxr tuyg„usi o„z aksini topgan. “Biz ajdodlarimizning yorqin xotirasini asrab-
avaylab, qalbimizda, yuragimizda abadiy saqlaymiz. Bukilmas iroda, fidoyilik, va
jasorat namunasini amalda namoyon etib, o„z hayotini aziz Vatanimizning har
tomonlama
ravnaq
topishiga
bag„ishlagan
ustoz
va
murabbiylarimiz,
zamondoshlarimiz bilan cheksiz faxrlanamiz” [3].
Shuningdek, yurtboshimizning asarlarida barkamol avlod tarbiyasi hamda yurt
kelajagi uchun juda muhim soha hisoblangan maorif tizimini takomillashtirishni
ustuvor vazifalardan biri sifatida o„qituvchilarimiz tajribasini oshirish hamda yetuk
pedagoglar faoliyati masalasiga qaratgan e‟tibori orqali zamirida ustoz va
murabbiylarmizga yordam berish masalasiga e‟tibor qaratilgandir.“… pedagoglar va
professor-o„qituvchilar
tarkibining
professional
darajasi,
ularning
maxsus
bilimlaridir. Bu borada ta‟lim olish, ma‟naviy-ma‟rifiy kamolot masalalari va haqiqiy
qadriyatlarni shakllantirish jarayonlariga ko„mak beradigan muhitni yaratish zarur”
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-501-505
E-mail: carjisor@gmail.com
503
[4]
.
Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoev tomonidan Oliy ta‟lim
tizimini rivojlantirish orqali Vatanimiz kelajagi, yoshlarning ilmiy salohiyatini
yanada rivojlantirish maqsadida 2017-yil 20-aprelda qabul qilingan “Oliy ta‟lim
tizimini yanada rivojlantirish chora tadbirlari to„g„risida”gi PQ-2909 sonli Qarorida
ham ustuvor vazifalardan birinchisi sifatida e‟tibor qaratilgani diqqatga sazovordir.
Qomusiy olim Abu Nasr Forobiy ta‟lim va tarbiyaga birinchi marta shunday
ta‟rif bergan edi: “Ta‟lim, - degan so„z xalqlar va shaharliklar o„rtasida nazariy
fazilatni birlashtirish, tarbiya esa shu xalqlar o„rtasidagi tug„ma fazilat va amaliy
kasb-hunar fazilatlarini birlashtirish degan so„zdir [5]. Ta‟lim faqat so„z va o„rgatish
bilangina bo„ladi. Tarbiya esa, amaliy ish tajriba bilan, ya‟ni shu xalq, shu millatning
amaliy malakalardan iborat bo„lgan ish-harakat, kasb-hunarga berilgan bo„lishni,
o„rganishidir”.
Yuqoridagi
fikrlardan
ko„rinib
turibdiki,
Oliy
ta‟lim
tizimini
takomillashtirishda professor-o„qituvchilarning malakasi alohida ahamiyat kasb etadi.
Chunki, aynan ushbu kasb egalari tomonidan Vatan, millat, milliy qadriyat, milliy
mafkura kabi hayotimiz davomida o„zining mustahkam o„rniga ega bo„lgan
tushunchalarning mohiyati ustozlarimiz tomonidan yosh avlod ongiga singdirib
boriladi.
Hozirgi globallashuv jarayonida yurtimizda tinchlikni saqlash, iqtisodiy,
siyosiy va madaniy oshishni ta‟minlash nafaqat hukumatimiz, balki yoshlarning ham
asosiy vazifalari hisoblanadi. Bu borada hukumat va yoshlar o„rtasida ko„prik
vazifasini bajarib beruvchi ustoz va murabbiylarga juda katta mas‟uliyat yuklatilgan.
REFERENCES
1. Sh. M Mirziyoyev “Yangi O`zbekiston strategiyasi” asari, Toshkent “O`zbekiston”
2021-yil, 24-bet.
2. 2017-2021 yillarda O„zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yo„nalishi bo„yicha Harakatlar strategiyasini “Xalq bilan muloqot va inson
manfaatlari yili”da amalga oshirishga oid Davlat dasturini o„rganish bo„yicha ilmiy-
ommabop risola. – Toshkent: “Ma‟naviyat”, 2017. – 268 b.
3. Sh. M Mirziyoyev “Erkin va farovon, demokratik O`zbekiston davlatini birgalikda
barpo etamiz” asari, Toshkent “O`zbekiston” 2016-yil, 5-bet.
4. Sh. M Mirziyoyev “Tanqidiy tahlil, qat`iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik har
bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo`lishi kerak” asari, Toshkent
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-501-505
E-mail: carjisor@gmail.com
504
“O`zbekiston” 2017-yil, 45-bet.
5. Najmidinova Karimaxon Usmonovna. Oila tarbiyasida milliy va umuminsoniy
axloqiy madaniyatning o„rni / – T.: «Adolat», 2016.
6. Ishtayev, Javlon Mavlonboyevich, et al. "EFFECTIVENESS OF THE NEW
DEVELOPED SPORTS AND HEALTH PROGRAM IN SPORTS GYMNASTICS
IN THE PREPARATION OF 3-7 YEAR OLD BOYS." Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.3 (2022): 94-99.
7. Ёқубова, Д. М., & Усманова, Ш. Ш. (2021). ТАЛАБАЛАРДА СТЕСС
ҲОЛАТИ ВА УНИ БАРТАРАФ ЭТИШ ЙЎЛЛАРИ. Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 1(3), 207-211.
8. Ёқубова, Д. М., & Усманова, Ш. Ш. (2022). БОҒЧА ЁШИДАГИ
БОЛАЛАРДА БИЛИШ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШИ. Central Asian
Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 2(3), 155-161.
9. Усманова, Ш. Ш., & Ёқубова, Д. М. (2022). ДЕВИАНТ ХУЛҚЛИ
ЎҚУВЧИЛАР БИЛАН ИШЛАШДА ПСИХОКОРРЕКЦИОН ИШЛАРНИНГ
НАТИЖАЛАРИ. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS), 2(3), 170-175.
10.
Muhabbat, G. "ISLOMDA AXLOQIY QADRIYATLAR." Central Asian
Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 385-393.
11.
Xushvaqtov, Zoxid. "ESTETIKASI SHAXS KAMOLATI VA RIVOJLANISH
VOSITALARI." Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS) 2.2 (2022): 394-401.
12.
Бекназаров,
Ш.
Қ.
"ФУТБОЛЧИЛАР
АНТРОПАРАМЕТРИК
ЎЛЧАМЛАРИ ВА ТЕЗЛИК СИФАТИ ОРАСИДАГИ КОРРЕКЦИЯСИНИ
ЎРГАНИШДА АКТДАН ФОЙДАЛАНИШ." Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 402-409.
13.
Бозоров,
Сирожиддин
Рустам
Ўғли.
"СПОРТЧИЛАРНИ
ШУҒУЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИНИ АНИҚЛАШНИНГ ЗАМОНАВИЙ
УСУЛЛАРИНИ ТАҲЛИЛИ (ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИ МИСОЛИДА)." Central
Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 410-419.
14.
Курязов, Р. "ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРНИ МУСОБОҚА ШАРОИТИДА
ТЎПНИ УЗАТИБ БЕРИШ ҲАРАКАТЛАРИНИ ЎРГАНИШ." Central Asian
Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 420-427.
15.
Пирматов, Ойбек Зенетович. "ЁШ ФУТБОЛЧИЛАРНИ ЎЙИН
ЖАРАЁНИДАГИ ТЕХНИК ВА ТАКТИК ҲАРАКАТЛАР ТАХЛИЛИ." Central
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454
Volume 2 | Issue 11 |November, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-11-501-505
E-mail: carjisor@gmail.com
505
Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 428-433.
16.
Рахмонбердиев, Эркин Бахтиёрович.
"ФУТБОЛЧИ АЁЛЛАРНИ
МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ." Central Asian Research
Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 434-440.
17.
Турдибоев, Исомиддин Хуснидинович. "ЎЗГАРУВЧАН ВАЗИЯТЛИ
МАШҚЛАР
ЁРДАМИДА
ЗАРБА
БЕРИШ
ҲАРАКАТЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ САМАРАДОРЛИГИ." Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 441-447.
18.
Хакимжонов, Зохиджон Ахматқул Ўғли. "БОШЛАНҒИЧ ТАЙЁРЛОВ
ГУРУҲИ ФУТБОЛЧИЛАРИНИ ТЕХНИКТАКТИК ТАЙЁРГАРЛИГИНИ
ЎРГАНИШ." Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS)
2.2 (2022): 448-456.
19.
Шаяхмитов,
Равиль
Саетгереевич.
"ЁШ
ФУТБОЛЧИЛАРНИНГ
МАШҒУЛОТЛАРДА КУЧ ВА ЧИДАМЛИЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРШ
ХУСУСИЯТЛАРИ." Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies
(CARJIS) 2.2 (2022): 457-463.
20.
Частоедова, А. Ю., et al. "ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ
ПРОЦЕССА СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ КОНДИЦИОННЫХ КАЧЕСТВ
ЮНЫХ ВОЛЕЙБОЛИСТОВ." Central Asian Research Journal for Interdisciplinary
Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 464-472.
21.
Кадиров,
М.
А.
"ЭФФЕКТИВНОСТЬ
ФОРМИРОВАНИЯ
СПЕЦИАЛЬНОЙ БЫСТРОТЫ И ТОЧНОСТИ УДАРОВ У ЮНЫХ
ФУТБОЛИСТОВ
С
ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ
РЕЗКО
МЕНЯЮЩИХСЯ
СИТУАЦИОННЫХ УПРАЖНЕНИЙ." Central Asian Research Journal for
Interdisciplinary Studies (CARJIS) 2.2 (2022): 473-480.
