33
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Morozov O. G., Papazjan S.G., Sahabutdinov A. Zh. Foton-Express 2019.
№6(158). Pp.79-80.
2.
NiemiT.,UusimaaM.,Ludvigsen
H.IEEEPhotonicsTechnologyLetters.2001.Vol. 13,№12. pp.1334-1336.
3.
Van Wiggeren G.D., Motamedi A.R., Baney D.M. IEEEP hotonics
Technology Letters. 2003.Vol. 15,№2.pp.263-265.
4.
QingT., LiS., XueM., PanS. OpticsLetters 2016.Vol.41,№15.pp.3671-3674.
5.
XueM., PanS.L., Gu X.W., Zhao Y. J. Journal ofthe OpticalSociety of
America B 30 2013.Vol.30, №4.pp.
9
28-933.
6.
Morozov O. G., Nureev I. I., Sakhabutdinov A. J. Ultrahigh
‐
resolution optical
vectoranal yzers// Photonics-2020. -Vol.7, №14.
SUN’IY INTELLEKTGA ASOSLANGAN BING INTERNET QIDIRUV
TIZIMI
Risqaliyev Jaxongir Dadajon o‘g‘li,
Abdiraximov Amriddin Abdiraximovich
Ichki ishlar vazirligi Malaka oshirish instituti
Annotatsiya:
Axborot
texnologiyalari
rivojlangan
asrda
insonlarni
qiziqtirayotgan ma’lumotlarni qisqa fursatlarda topish hamda aniq natijalar olish
ehtiyoji ortmoqda. Bunda albatta internet qidiruv tizimlaridan foydalanish eng maqbul
tanlovdir. Qidiruv tizimlari yordamida turli veb-saytlardan kerakli ma’lumotlarni
sanoqli soniyalar ichida qidirish va ulardan foydalanish mumkin bo‘ladi. Albatta,
internet tarmog‘ida turli xil ko‘rinishda axborotlar ko‘plab topiladi. Bu esa axborotlar
ichidan kerakli bo‘lgan ma’lumotlarni topish muammosini keltirib chiqaradi.
Foydalanuvchi ma’lumotlarni izlayotganda mavjud internet qidiruv tizimlarini
imkoniyatlarini bilish juda muhim hisoblanadi.
Kalit so‘zlar:
Bing qidiruv tizimi, sun’iy intellekt, ChatGPT.
Microsoft Bing (Bing nomi bilan tanilgan) - Microsoft kompaniyasiga tegishli
veb-qidiruv tizimidir (1-rasm). Bing qidiruv tizimlari ichida bozor ulushi bo‘yicha
dunyoda Google qidiruv tizimidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi [1]. Googlening
soyasida qolib ketayotganiga qaramay, Microsoft o‘zining qidiruv taklifini
1-rasm. Bing qidiruv tizimi interfeysi
34
kengaytirmoqda va ayniqsa pulli qidiruvda ajoyib natijalarga erishdi. Google Adsning
Bing ekvivalenti Microsoft Advertising sezilarli yutuqlarga erishdi va 2022-yilning 4-
choragida kompaniyaning umumiy daromadi 12 foizga oshib, 51,9 milliard dollarga
yetdi [2].
Agar foydalanuvchi Microsoft hisob qaydnomasiga ega bo‘lsa, Bing qidiruv
tizimi bilan tizimga kirishi mumkin. Agar shunday qilinsa, sahifaning yuqori o‘ng
burchagidagi mukofotlar belgisi hajmi kattalashganini sezish mumkin. Bing yordamida
qidirish, Microsoft doʻkonida xarid qilish, Xbox oʻynash, viktorina va soʻrovnomalar
oʻtkazish va hokazolar orqali ball toʻplash mumkin. Ballarni xayrli ish uchun berish,
tanlovda qatnashish yoki sovg‘a kartasini xarid qilish orqali ishlatish mumkin.
Bing qidiruv tizimi ham Googlega o‘xshab matn, video, tasvir va yangiliklarni
qidirishga imkon beradi. Bing va Google qidiruv natijalari deyarli bir-biridan farq
qilmasada, Bing natijalarni vizual jihatdan yaxshiroq taqdim etadi. Google bilan
taqqoslaganda, Bing foydalanuvchilarga to‘liqroq takliflar beradi. Google to‘rtta
variantni taqdim etganda, Bing esa mijozlarga sakkizta variantni taqdim etadi. Bu,
ayniqsa, boshqa elementlarni yoki noyob g‘oyalarni qidirish uchun avtomatik
to‘ldirishdan foydalanganda qulaydir. Bingning video qidiruvi Googledan ancha
yuqoridir. Bu ikkita qidiruv tizimi o‘rtasidagi muhim farqdir. Kichkina eskizlari
bo‘lgan filmlar ro‘yxatini ko‘rsatish o‘rniga, u katta eskizlar ro‘yxatini ko‘rsatadi. Bu
Bingdan chiqmasdan videolarni tomosha qilish imkonini beradi. Boshqa videolardan
birini bosganingizda, oldindan ko‘rishni ko‘rasiz [3].
Microsoft o‘zining Bing qidiruv tizimini ChatGPTga suyangan holda sun’iy
intellekt bilan ta’minladi (2-rasm) [4]. Microsoft kompaniyasi 2023-yil fevral oyi
boshida o‘zining Bing qidiruv tizimini yangi versiyasini taqdim etdi, uning ajoyib
xususiyati ChatGPT, OpenAI ning GPT-4 ga qaraganda ilg‘or texnologiyalar bilan
ta’minlangan sun’iy intellekt chatbotidir. Bu esa Bing Googledan ustunroq bo‘lgan
qidiruv tajribasini taqdim etish potentsialiga ega bo‘lishi va qidiruv gigantining o‘nlab
yillar davomidagi hukmronligini tortib olishi mumkin.
Bing Chat yordamida sun’iy intellekt chatbotiga savollar berish va asl
manbalarga havola qilingan izohlar bilan insonga o‘xshash batafsil javoblarni olish
2-rasm. Bing chatboti interfeysi
35
mumkin. Internetga, xususan, Bingga ulanganligi sababli, u eng so‘nggi ma’lumotlarni
taqdim etish imkoniyatiga ega, bu ChatGPTning bepul versiyasi maqtanmaydigan yana
bir qobiliyatdir.
ChatGPT - bu murakkab chatbot bo‘lib, u 2022-yil noyabr oyi oxirida iste’molga
chiqarildi va butun dunyo bo‘ylab mashhurlikka erishdi. Sun’iy intellektga asoslangan
chatbot qisman qiziqarli she’rlar yoki kitob yaratishi, ovqatlanish rejalarini tuzishi,
so‘ralgan murakkab turdagi savollarga bir necha soniya ichida ishonchli javob berishi
tufayli ommaviy mavzuga aylandi. Uning asosidagi texnologiya mutlaqo yangi emas,
lekin hali hech bir chatbot ChatGPT singari asosiy maftunkorlikni qo‘lga kirita olmadi.
Buning sababi, OpenAI GPT-3.5 til modeli atrofida ajoyib foydalanuvchi
tajribasini yaratganligi.
Microsoft kompaniyasi sun’iy intellekt modelini Bing qidiruv tizimi uchun ham
tadbiq etdi, bu esa yigirma yil ichida katta yutuqqa olib keldi. Sun’iy intellekt bilan
qidiruv so‘rov natijalari aniqroq bo‘ldi.
Microsoft kompaniyasi OpenAI bilan hamkorlikda zararli kontentdan
himoyalanish uchun himoya choralarini ham qo‘llashni maqsad qildi [5]. Microsoft
kompaniyasi jamoasi sun’iy intellekt tamoyillariga muvofiq noto‘g‘ri ma’lumot va
dezinformatsiya, kontentni bloklash, ma’lumotlar xavfsizligi va zararli yoki
kamsituvchi kontentni targ‘ib qilishning oldini olish kabi muammolarni hal qilish
ustida ishlamoqda.
Xulosa qilib aytganda, Bing qidiruv tizimi dunyoda eng yaxshi qidiruv tizimiga
aylanishi dargumon. Buning sababi, Google ko‘plab qurilmalarda standart qidiruv
tizimi sifatida o‘z mavqeini saqlab qolish uchun milliardlab dollar sarflaydi. Lekin
Microsoft kompaniyasi yangi texnologiyalar ustida ishlashni to‘xtatgani yo‘q, balki
yaqin kelajakda yangi texnologiyalar Bing qidiruv tizimini nufuzini oshirishda xizmat
qilishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
https://www.adcore.com/blog/2022-top-7-best-search-engines-in-the-world/
2.
https://www.impressiondigital.com/blog/bing-differ-google/
3.
https://uz.gadgetarq.com/ish/texnologiya/qanday-qilib-odamlarga-bing-
qidiruv-tizimini-yoqtirish-mumkin/
4.
https://www.terabayt.uz/uz/post/bing-qidiruv-tizimi-chatgpt-yordamida-
5.
https://blogs.microsoft.com/blog/2023/02/07/reinventing-search-with-a-new-
ai-powered-microsoft-bing-and-edge-your-copilot-for-the-web/
