129
2024-YILDA MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARI SONINI
BASHORAT QILISH (JIZZAX VILOYATI MISOLIDA)
i.f.n., dots. Muxtarov Botir Abdusattarovich
O‘zbekiston milliy universitetining Jizzax filiali
Annotatsiya:
2024-yilga borib Jizzax viloyatida makrabgacha ta’lim muassasa
(MTM)lariga bolgan talab dolzarb bo’lganligidan ushbu tezis tayyorlandi.
Kalit soʻzlar:
3 yoshgacha bolalar soni, MTMlarda bo’sh o’rinlar, to’g’ilish
surati darajasi, bashorat qilish.
Soʻnggi paytlarda Oʻzbekiston aholisi tez sur’atlar bilan o'sib bormoqda.
Aholining aksariyati ko'p farzandli turmush tarziga ega. Shuni hisobiga aholi soni ortib
bormoqda. O’zbekistondagi oilalarda farzandlar soni 2-3 nafar. Ammo aholining
o'sishi
hamma
mamlakatlarda
ham
kuzatilavermaydi.
Ayrim
rivojlangan
mamlakatlarda aholi soni kamayib bormoqda. Ushbu hodisani tug'ilish sonining
kamayishi bilan izohlash mumkin. Rivojlangan mamlakatlarda ishlab chiqarishda
ishchi va xizmatchilar oʻrniga mashina va robotlardan foydalaniladi. Ammo
rivojlangan mamlakatlarda aholi soni kamaymadi, balki Afrika va Osiyo davlatlaridan
kelgan muhojirlar hisobiga ko'paydi.
O’zbekiston Respublikasi ham rivojlanayotgan mamlakatlardan biri bo'lganligi
sababli, aholining o'sish sur'ati ancha yuqoridir.
Jadval №1
№
Yillar
Jami aholi
ming kishi
Shu jumladan
Aholini umumiy soniga
nisbatan, foyzda
Shaxar
Qishloq
Shaxar
Qishloq
1
2013
1205
574,1
630,9
47.6
52.4
2
2014
1226,8
581,4
645,4
47.4
52.6
3
2015
1250,1
589,6
660,5
47.2
52.8
4
2016
1276,1
600,8
675,3
47,0
53,0
5
2017
1301,0
611,8
689,2
47,0
53,0
6
2018
1325
622,2
702,8
46,9
53,1
7
2019
1352,4
634,5
717,9
46,9
53,1
8
2020
1382,1
648,0
734,1
46,9
53,1
9
2021
1410,5
660,0
750,5
46,8
53,2
10 2022
1443,4
677,0
766.4
46,7
53,3
Jadval №2
№ Yillar
Jami aholi,
ming kishi
Shu jumladan
Aholini umumiy soniga
nisbatan foyzda
Мужчины Женщины Мужчины Женщины
1
2009
1205
603,9
601,1
46
54
2
2010
1226,8
615,2
611.6
46
54
130
3
2011
1250,1
627,2
622.9
46
54
4
2012
1276,1
640,7
635.4
46
54
5
2013
1301,0
653,7
647,3
46
54
6
2014
1325
666,1
658,9
46
54
7
2015
1352,4
680,3
672,1
46
54
8
2016
1382,1
695,6
686,5
46
54
9
2017
1410,5
709,4
701,1
46
54
10 2018
1443,4
727,6
715,8
46
54
Jadval №3
Jizzax viloyati aholisining yosh tarkibi bo’yicha soni.
Yillar
umumiy soni
Shu jumladan
0-2
3-5
6-7
2020
240,2
96,9
90,7
52,6
2021
251,4
104,7
91
55,7
2022
265,3
113,0
92,1
60,2
3 – jadvaldan ko’rinib turibdiki, Jizzah viloyatida 2022 yilda maktabgacha
ta’lim muassasalariga talab 152,3 ming o’ringa teng bol’gan. 2023 yilga kelib 60,2
ming nafar bola maktabga yuborilgan, Yuqoridagi ko’rsatkichlarni hisobga ilgan xolda
2023 yilda maktabgacha ta’lim muassasalariga talab 205.1 ming o’rinni tashkil qiladi.
Ushbu muammolarni hal qilish uchun biz quyidagi usulni taklif qildik.
Avvalo, 2024 yilda maktabgacha ta’lim muassasalariga talabni aniqlash kerak:
Н
𝒎
𝒌
= О
𝒎
𝒌
− Т
𝒎
𝒌
Здесь:
Н
𝒎
𝒌
– m – MTMdagi k – guruxdagi bo’sh o’rinlar soniga talab;
О
𝒎
𝒌
– 2024 yilda m – MTMdagi k – guruxdagi bo’sh o’rinlar soni;
Т
𝒎
𝒌
– 2024 yilda m – MTM dagi k – guruxga boruvchi bolalar soni.
Agar
Н
𝒎
𝒌
>0, yangi bolalar bog’chalarini qurusga zarurat bo’lmaydi.
Aks xolda
Н
𝒎
𝒌
<0 bo’lsa, yangi bolalar bog’chalarini qurish kerak bo’ladi.
Har qanday bino qurish uchun avvalo u loyihalashtiriladdi. Loyiha binoning
taxminiy narxini hisoblab chiqadi. Smeta qiymatining asosiy qismi qurilish
materiallaridan iborat. Yangi MTMlar qurish uchun qurilish materiallari ishlab
chiqaruvchi korxonalar quvvatini oshirish zarur bo’ladi.
131
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
Мухтаров Б. А. Оптимальное распределение объемов строительно-
монтажных работ //Молодой ученый. – 2018. – №. 22. – С. 427-431.
2.
Мухтаров Б. А. Имитационная система прогнозирования факторов в
легкой промышленности //Молодой ученый. – 2017. – №. 40. – С. 122-124.
3.
Мухтаров Б. А., Ортиков Ё. Ю. Культурное и экономическое развитие
туризма в Узбекистане //Молодой ученый. – 2016. – №. 14. – С. 375-378.
4.
Muxtarov B., Murotjonova M. Oʻzbekiston respublikasida kichik biznes va
xususiy tadbirkorlik sub ‘ektlarining rivojlanishi //Zamonaviy innovatsion
tadqiqotlarning dolzarb muammolari va rivojlanish tendensiyalari: yechimlar va
istiqbollar. – 2022. – Т. 1. – №. 1. – С. 581-584.
5.
Мухтаров Б. А., Джамалов У. И. ПРОГНОЗИРОВАНИЕ
КОЛИЧЕСТВО ШКОЛ НА 2022 ГОД ДЛЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ
//Устойчивое развитие науки и образования. – 2020. – №. 8. – С. 6-11.
6.
Abdusattarovich M. B. CALCULATING ECONOMIC EFFICIENCY IN
THE DIGITAL ECONOMY IN UZBEKISTAN //Web of Scientist: International
Scientific Research Journal. – 2022. – Т. 3. – №. 10. – С. 1189-1194.
7.
Muxtarov B. Ozbekiston respublikasida axoli daromadlarini osish
dinamikasi //Zamonaviy innovatsion tadqiqotlarning dolzarb muammolari va
rivojlanish tendensiyalari: yechimlar va istiqbollar. – 2022. – Т. 1. – №. 1. – С. 579-
581.
8.
Mukhtarov B. A. et al. Manifestation of Corruption in Society //Zien
Journal of Social Sciences and Humanities. – 2022. – Т. 14. – С. 156-166.
9.
Muxtarov B. ANALYSIS OF THE DYNAMICS OF POPULATION
INCOME GROWTH IN THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN //Journal of Academic
Research and Trends in Educational Sciences. – 2022. – Т. 1. – №. 11. – С. 30-39.
10.
Abdusattarovich M. B. et al. RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITIDA
IQTISODIY
SAMARADORLIKNING
OʻZIGA
XOS
XUSUSIYATLARI
//International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research. – 2022. –
С. 117-119.
11.
Muxtorov Botir, & Xayrullayev Nodirbek. (2023). QOʻSHILGAN
QIYMAT SOLIGʻINING AHOLI DAROMADLARIGA TA’SIRI.
International
Journal of Contemporary Scientific and Technical Research
, 253–257. Retrieved from
https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/584
12.
Muxtorov Botir. (2023). RAQAMLI IQTISODIYOTGA O‘TISH
DAVRIDA YUZAGA KELAYOTGAN MUAMMOLAR.
International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 257–260. Retrieved from
https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/585
13.
Botir Mukhtorov, & Murodjon Ermatov. (2023). METHODS OF
EFFECTIVE HUMAN RESOURCE MANAGEMENT.
International Journal Of
Management
And
Economics
Fundamental
,
3
(05),
76–80.
https://doi.org/10.37547/ijmef/Volume03Issue05-10
