204
EFFICIENCY OF INNOVATIVE RESEARCH. – 2022. – Т. 2. – №. 18. – С. 140-
145.
18.
Nadira T. et al. THE ROLE OF THE ECONOMY IN THE REPUBLIC OF
UZBEKISTAN //MODELS AND METHODS FOR INCREASING THE
EFFICIENCY OF INNOVATIVE RESEARCH. – 2023. – Т. 2. – №. 23. – С. 273-
278.
19.
Xolmuradovich X. B. et al. " YASHIL IQTISODIYOT" NI
MODERNIZATSIYA QILISH VA ISHLAB CHIQARISH SAMARADORLIGINI
OSHIRISHNING O ‘ZARO MUTANOSIBLIGI MASALALARI //PEDAGOG. –
2022. – Т. 1. – №. 4. – С. 81-85.
20.
Xolmuradovich X. B. et al. 2022-2026-YILLARDA MOʻLJALLANGAN
YANGI OʻZBEKISTON TARAQQIYOT STRATEGIYASINING MILLIY
IQTISODIYOTNI ISLOH QILISHIDAGI OʻRNI //PEDAGOG. – 2022. – Т. 1. – №.
4. – С. 78-80.
21.
Tuychieva N., Xaydarov B., Rashidova G. MONEY-CREDIT SYSTEM IN
UZBEKISTAN //Journal of Academic Research and Trends in Educational Sciences.
– 2022. – Т. 1. – №. 11. – С. 246-250.
ZAMONAVIY TEXNIKA FANLARI TA’LIM TEXNOLOGIYALARI
YORDAMIDA O‘QITISH
Ortiqaliyev Bobojon Saparali o‘g‘li,
Sobirov Xasanjon Farxodjon o‘g‘li
Fargʻona politexnika instituti
Annotatsiya
. Usbu maqolada o‘quv-tarbiyaviy jarayonni ilg’or pedagogik
texnologiyalar bilan foydalangan holda texnika oliy o‘quv yurtida mutaxassislik
fanlarini o‘qitish haqida ma‘lumotlar keltirilgan. Oliy ta'lim tizimidan raqobat
muhitiga javob bera oladigan mutaxassislarni tayyorlashda zamonaviy texnika fanlari
ta'limda innovatsion yondashuvlarni qo’llanilishi talab etilmoqda.
Kalit soʻzlar:
Zamonaviy pedagogika, ta’limga yondashuv, loyixa texnik
fanlari, innovatsion yondashuv.
Yurtimizda taʼlim sohasida innovatsion va kreativ fikrlaydigan zamonaviy
kadrlar tayyorlash, yoshlarni vatanparvarlik ruhida, yuksak maʼnaviyat egalari etib
tarbiyalash maqsadida taʼlim tizimini takomillashtirish masalalariga ustuvor ahamiyat
qaratilyapti. Bugungi kunda oliy ta'lim tizimida mutaxassislarni tayyorlashda
zamonaviy texnika fanlarini o’qitishda innovatsion yondashuvlarni qo’llanilishi
raqobat bardosh kadrlarni tayyorlashga ijobiy ta’sir ko’rsatib kelmoqda. Texnika
fanlari murakkabligini etiborga olib ta'limga zamonaviy yondashuvlar - bu yangi
texnologiyalar uchun asos bo'lgan asosiy tamoyil, talablar va maqsadlar to'plami
bo’lib. Zamonaviy ta’limning talabi o‘quvchilarga imkon qadar ko‘proq bilim berish
emas, balki ularni o‘z-o‘zidan o‘rganishga, nafaqat bilishga, balki olingan ma’lumotlar
205
bilan ishlay olishga o‘rgatishdir.Pedagogik innovatsiyalar ikkita asosiy yondashuvga
asoslanadi:
• Talabaga yo'naltirilgan yondashuv o'quv jarayonini har bir o'quvchi-talaba
shaxsiga yo'naltirishni nazarda tutadi. Zamonaviy pedagogika har bir o‘quvchining
o‘ziga xos tajribasi va xarakterini hisobga olishi, uning individualligi va iste’dodini
rivojlantirishi kerak. Ushbu yondashuvni amalga oshirish tanlov tamoyillariga
tayanishni o'z ichiga oladi (talabalar o'zlari xohlagan sohalarni tanlashlari mumkin),
ishonch (o'qituvchilar tomonidan avtoritar bosimning yo'qligi), ijodkorlik va
muvaffaqiyat, sub'ektivlik, individuallik;
• Kompetensiyaga asoslangan yondashuv rus maktabi uchun yangi. U asosiy
e'tiborni o'rganish natijasiga qaratadi, natijada esa bilimlar yig'indisi emas, balki
ko'nikmalar yig'indisi, o'quvchining muammolarni, konfliktlarni hal qilish, turli
vaziyatlarda harakat qilish qobiliyatidir.
Eng muhimi, uning o'zgarishlarga javob berish, moslashuvchan bo'lish, his-
tuyg'ularni boshqarish va to'g'ri ma'lumotni tanlash qobiliyatidir. Bu yangilik ta’lim
tizimini tubdan qayta ko‘rib chiqish, ta’limni baholash va tashkil etish tamoyillarini
isloh qilishni taqozo etadi. Ana shu yondashuvlar asosida o‘qituvchi va metodistlar
ta’lim muassasalariga joriy etilayotgan innovatsion pedagogik texnologiyalar –
bilimlarni uzatish va baholashning texnika, uslub va usullari majmuasini ishlab
chiqadilar.
Zamonaviy pedagogika ana shunday innovatsion pedagogik texnologiyalarni
taklif etadi.
Loyihaviy ish - o'quvchilarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga, ularda
jamoada ishlash ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradigan faoliyat turi.
Loyihalarning maqsadi yangilash va amaliyotda foydalanish, olingan bilimlarni
kengaytirish va chuqurlashtirishdan iborat. Loyiha ustida ishlash individual, juftlik
yoki mikroguruhlarda amalga oshirilishi mumkin, u muammoni hal qilishni, optimal
yechimlarni izlashni o'z ichiga oladi.
Texnika fanlari bo‘yicha magistr mutaxassislar tayyorlashda “Kimyo va qurilish
materiallari sanoati mashina apparatlarining montaji hamda ekspluatasiyasi” fanining
o‘rni alohida ahamiyatga ega. Bu fan uskuna va qurilmalarni montaj qilish
texnologiyalarida “Chizma geometriya”, “Amaliy mexanika”, “Mashina detallari”,
“Fizika”, “Kimyo” va “Kimyo mashinasozlik texnologiyasi” kabi fanlarning
fundamental qonun va qoidalariga asoslanadi. “Magterialshunoslik va konstruksion
materiallar texnologiyasi” fani materiallar va ulaga ishlov berish to‘g‘risida
ma’lumotlar beradi.
Bundan tashqari issiqlik va massa almashinish qurilmalari, kolonnali qurilmalar,
quvurlar, o‘txonalar, sig‘imli idishlar, maydalash qurilmalari, aylanma pechlar,
pishirish (ohak, gips va boshqa) qurilmalari, tuyish tegirmonlari, yuk ko‘tarish
mashinalari, saralash mashinalari, gidromexanik mashina va qurilmalarini materiallari
ham ushbu fan yordamida o‘rganiladi.
Ayni paytida ushbu fan qilish texnologiyasi samaradorligini oshirishni
ta’minlovchi omillardan bo‘lgan uskunalarni qoida asosida tayyorlash, sarf-
harajatlarni kamaytirish, vaqtni tejash, ishni sifatli qilib bajarishni hisobga olgan holda
yuk ko‘tarish mashinalarini tanlash hamda korroziyaga uchramasdan, mustahkamligini
206
pasaytirmasdan uzoq muddat ishlashini hisoblab chiqish asoslarini o‘rgatadi. Texnika
fanlarini o’qitishda zamonaviy texnologiyardan foydalanib muammolarga yechim
toppish ijobiy natija berib kelmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
“Kimyo va qurilish materiallari sanoati mashina apparatlarining montaji
hamda ekspluatasiyasi” . R.J.Tojiyev., R.R.Tojiyev., B.S. Ortiqaliyev. Farg’ona-2021
2.
Shamsiyeva, M. O. Q. (2021). Ta’limda innovatsion pedagogik
texnologiyalardan foydalanish davr talabi bo’lib, u ta’lim sifatini oshirishga xizmat
qiladi.
Science and Education
,
2
(12), 748-754.
3.
Ортиқалиев, Б. С., & Тожиев, Р. Ж. (2021). Sifatli olovbardosh g ‘isht ishlab
chiqarishda xom ashyolarni saralash jarayonini tadqiq qilish.
Замонавий бино–
иншоотларни ва уларнинг конструкцияларини лойиҳалаш, барпо этиш,
реконструкция ва модернизация қилишнинг долзарб муаммолари.(1-65)
, 199-203.
TARIX FANI DARSLARIDA AXBOROT VA PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARNI QO‘LLASH XUSUSIDA
Raxmatov Xayrulla Bozorboevich
O‘zbekiston Milliy Universitetining Jizzax filiali
Qaxramonov Javohir Baxriddin oʻgʻli
O‘zbekiston Milliy Universitetining Jizzax filiali talabasi
Annotatsiya.
Mazkur maqolada raqamli texnologiyalarning bugungi kunda
ta’lim tizimida shiddat bilan kirib kelishi, tarix darslarida talabalarning faolligini
oshirish, axborot texnologiyalaridan foydalanish, tarixiy tadqiqotlar sohasidagi
axborotlashtirishning tezkor jarayonlari hamda ta’limga innovatsion o‘qitish
texnologiyalarini samarali tatbiq etish yoritib berilgan.
Kalit so‘zlar:
Texnologiya,
axborot,
elektron
darslik,
kompyuter
texnologiyalari, InterNET, mediapedagog, fasilator, tyutor moderator elektron
kutubxona.
Har bir mamlakatning iqtisodiy qudrati, ijtimoiy-ma’naviy hayot darajasining
yuksalishi, ta’lim tizimining raqobatbardoshligi, ilm-fan taraqqiyoti bilan belgilanadi.
Zamonaviy ta’lim tizimi doimiy o‘zgarishda bo‘lib, hozirgi shiddat bilan
o‘zgarayotgan va rivojlanayotgan dunyoga moslashishga harakat qilib kelmoqda.
Zamonaviy
ta’limni
zamonaviy
pedagogik
va
axborot-kommunikatsion
texnologiyalardan foydalanishsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning 2017-yil 7-fevraldagi
“O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha “Harakatlar strategiyasi
to‘g‘risida”gi farmoni asosida ta’lim sohasini tubdan takomillashtirish, ta’lim sifatini
oshirish, intellektual salohiyatli, jismoniy barkamol avlodni shakllantirish, aniq
