ILMIY VA PROFESSIONAL TA’LIM JARAYONIDA MULOQOT, FAN VA MADANIYATLAR
INTEGRATSIYASI
494
Samarkand State Institute of Foreign Languages
YOSH AVLODNING INGLIZ TILIDA SAVODXONLIGINI OSHIRISH
Beknazarova Iroda Yormamatovna
SamDChTI o’qituvchisi
Mardanova Sevara Yashinovna
SamDChTI talabasi
Annotatsiya:
Ushbu maqola yoshlar o‘rtasida ingliz tilini rivojlantirishning ahamiyati va
samarali usullarini tahlil qiladi. Bugungi globallashgan dunyoda ingliz tili xalqaro muloqot,
ta’lim va ishbilarmonlikning muhim vositasiga aylangan. Maqolada ingliz tilini o‘rganishda
innovatsion texnologiyalar, interaktiv ta’lim usullari va amaliy mashg‘ulotlarning roli ochib
beriladi. Shuningdek, yoshlarning til o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini oshirish uchun samarali
strategiyalar va motivatsiya usullari tavsiya etiladi.
Kalit so‘zlar:
yoshlar va til ta’limi, xalqaro muloqot, ta’lim va kasbiy rivojlanish,
innovatsion texnologiyalar, interaktiv o‘qitish, motivatsiya va til o‘rganish.
Bugungi kunda ingliz tili xalqaro muloqot, ta’lim, fan-texnika va ishbilarmonlikning
muhim vositasiga aylanib bormoqda, chunki u dunyoning turli burchaklaridagi odamlarni bir-
biriga bog‘laydigan, bilim almashishni osonlashtiradigan va global iqtisodiyotda muvaffaqiyat
qozonish uchun zaruriy ko‘nikma sifatida tan olinmoqda. Ingliz tilini bilish yoshlar uchun keng
imkoniyatlar eshigini ochadi: xorijda nufuzli universitetlarda ta’lim olish, xalqaro loyihalar va
hamkorliklarda faol qatnashish, raqobatbardosh kasbiy ko‘nikmalarga ega bo‘lib, zamonaviy
mehnat bozorida o‘z o‘rnini topish, shuningdek, internetdagi eng yangi va ishonchli axborot
manbalaridan cheklovsiz foydalanish imkoniyatlarini sezilarli darajada oshiradi. Shu sababli,
yoshlar o‘rtasida ingliz tilini rivojlantirish dolzarb masala hisoblanadi, zero bu nafaqat shaxsiy
rivojlanish, balki jamiyatning global miqyosda integratsiyalashuvi va raqobatbardoshligini
ta’minlashda muhim omil sifatidadir. Ushbu maqolada ingliz tilini o‘rganishning ahamiyati,
zamonaviy va samarali o‘qitish usullari, masalan, interaktiv texnologiyalar, real hayotiy
vaziyatlarga asoslangan mashg‘ulotlar, hamda yoshlarning til o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini
oshirish yo‘llari, jumladan, o‘yin elementlaridan foydalanish, madaniy almashinuv dasturlari va
motivatsion omillarni qo‘llash kabi mavzular atroflicha muhokama qilinadi [1-3]
Ingliz tilini bilish yoshlarning ta’lim jarayonida yangi imkoniyatlar yaratadi. Bugungi kunda
dunyoning yetakchi universitetlari va ilmiy nashrlari ingliz tilida faoliyat yuritadi. Shu sababli,
xalqaro ilmiy jamoatchilik bilan hamkorlik qilish, zamonaviy tadqiqotlarga qo‘shilish va
yetakchi olimlar bilan fikr almashish uchun ingliz tilini bilish zaruriyatga aylangan. Xalqaro
grantlar, stipendiyalar va almashinuv dasturlarida ishtirok etish uchun ingliz tilini bilish muhim
talab hisoblanadi. Bundan tashqari, zamonaviy ilmiy adabiyotlarning aksariyati ingliz tilida
yozilgan bo‘lib, uni o‘zlashtirish orqali yoshlar o‘z bilim doirasini yanada kengaytirishlari, yangi
g‘oyalar va innovatsion yechimlar ustida ishlashlari mumkin. Ingliz tilini bilish nafaqat ilmiy
faoliyat uchun, balki mehnat bozorida ham raqobatbardoshlikni oshiradi. Bugungi kunda ko‘plab
xalqaro kompaniyalar va yirik tashkilotlar ishga qabul qilishda ingliz tilini bilishni muhim
mezon sifatida belgilaydilar. Ayniqsa, axborot texnologiyalari, tibbiyot, muhandislik va biznes
sohalarida ingliz tilini bilish professional o‘sish va global miqyosda muvaffaqiyat qozonish
uchun muhim omil bo‘lib xizmat qiladi. [4].
Global biznes olamida muvaffaqiyatga erishish, xalqaro mijozlar bilan ishlash va dunyo
bo‘ylab ish imkoniyatlarini kengaytirish uchun ingliz tilini o‘rganish zarur. Bugungi raqamli va
globallashgan dunyoda transmilliy korporatsiyalar, xalqaro moliya institutlari va startap
ekotizimlarida samarali faoliyat yuritish uchun ingliz tilini bilish muhim omil hisoblanadi. Ingliz
tilini mukammal o‘zlashtirgan yoshlar nafaqat xorijiy kompaniyalarda ishlash imkoniyatiga ega
bo‘ladilar, balki xalqaro biznes tarmoqlari bilan hamkorlik qilish, tadbirkorlik faoliyatini
kengaytirish va dunyo bozorida raqobatbardosh bo‘lish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Bundan
ILMIY VA PROFESSIONAL TA’LIM JARAYONIDA MULOQOT, FAN VA MADANIYATLAR
INTEGRATSIYASI
495
Samarkand State Institute of Foreign Languages
tashqari, ingliz tilini o‘rganish yoshlar uchun faqat ta’lim va ishga joylashish imkoniyatlarini
emas, balki madaniy aloqalarni ham rivojlantiradi. Ular turli mamlakatlarning madaniyati, urf-
odatlari va tarixini chuqurroq o‘rganish imkoniga ega bo‘ladilar, bu esa ularning dunyoqarashini
kengaytirib, madaniyatlararo muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Ingliz tilida
filmlar tomosha qilish, kitoblar o‘qish va musiqalarni tushunish orqali nafaqat lingvistik mahorat
oshadi, balki ijodiy fikrlash, tanqidiy tahlil qilish va muayyan masalalarga turli madaniy nuqtai
nazardan yondashish qobiliyati shakllanadi. Bu esa shaxsiy rivojlanishni tezlashtirib, global
jamiyatda faol ishtirok etish va o‘ziga ishonchni mustahkamlash imkonini beradi[5,6].
An’anaviy o‘qitish usullaridan tashqari, zamonaviy interaktiv metodlarni qo‘llash ingliz
tilini o‘rganishni osonlashtiradi va samaradorligini oshiradi. Raqamli texnologiyalar, onlayn
platformalar va mobil ilovalar yordamida ta’lim jarayoni yanada qiziqarli va qulay bo‘lib,
o‘quvchilar istalgan joyda va vaqtda til o‘rganish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Interaktiv
metodlar, jumladan, gamifikatsiya (o‘yin elementlarini ta’limga joriy etish), virtual va
kengaytirilgan reallik texnologiyalari, hamkorlikka asoslangan o‘qitish (collaborative learning),
rolining o‘ynash (role-playing) hamda kommunikativ yondashuv, o‘quvchilarning tilni faol
qo‘llashiga va tabiiy muhitda mustahkamlashiga yordam beradi. Shuningdek, xorijiy
mutaxassislar bilan video konferensiyalar, xalqaro onlayn forumlarda ishtirok etish va ingliz
tilida turli mavzularda munozaralar o‘tkazish til bilish darajasini sezilarli darajada oshiradi.
Bunday innovatsion yondashuvlar nafaqat grammatikani va so‘z boyligini o‘zlashtirishni
yengillashtiradi, balki tinglash, yozish, o‘qish va gapirish kabi to‘rtta asosiy ko‘nikmani ham
rivojlantirib, o‘quvchilarning real hayotda ingliz tilidan bemalol foydalanishlariga sharoit
yaratadi[7]. Masalan: Audiovizual resurslardan foydalanish – filmlar, podkastlar, YouTube
darslari va TED Talks kabi materiallar orqali o‘rganish. Amaliy Mashg‘ulotlar va Real Hayotda
Foydalanish Xalqaro do‘stlar orttirish – ingliz tilida so‘zlashuvchi do‘stlar bilan onlayn yoki
oflayn muloqot qilish orqali til amaliyotini oshirish. Internetning rivojlanishi yoshlar uchun
mustaqil ta’lim olish imkoniyatlarini kengaytirdi. Quyidagi platformalar ingliz tilini mustaqil
o‘rganishda foydali bo‘lishi mumkin: Coursera, Udemy, edX – ingliz tilida bepul va pullik
kurslar. BBC Learning English, British Council, VOA Learning English – bepul darslar,
grammatika va so‘z boyligini oshirishga yordam beruvchi manbalar.
Ingliz tilini o‘rganishda motivatsiya katta rol o‘ynaydi. Quyidagi usullar yoshlarning til
o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini oshirishga yordam beradi: Aniq maqsad qo‘yish – til
o‘rganishdan maqsadni belgilash (xorijda o‘qish, chet elga sayohat qilish, xalqaro ish topish).
Mukofot tizimi yaratish – ma’lum darajaga erishganlik uchun o‘zini rag‘batlantirish. Qiziqarli va
hayotiy materiallar bilan ishlash – sevimli filmlar, kitoblar, qo‘shiqlar va bloglar orqali ingliz
tilini o‘rganish. Doimiy mashg‘ulotlar – har kuni kamida 30 daqiqa ingliz tiliga bag‘ishlash
orqali natijalarni yaxshilash. O‘zbekistonda yoshlarning xorijiy tillarda erkin muloqot qila olishi
odatiy holga aylangani, albatta, quvonarli. Natijalar uzluksiz ta’lim tizimining barcha
bosqichlarida chet tillar yuqori saviyada o‘qitilishiga e’tibor qaratilayotgani, yoshlarga sharoit
yaratilgani bilan chambarchas bog‘liq. Yoshlarning xorijiy tillarni o‘rganishiga ta’sir etuvchi
omillar mavjud. Birinchidan, O‘zbekistonning dunyo hamjamiyati bilan teng integratsiyaga
kirishishi natijasida hayotimizda bo‘y ko‘rsatayotgan yangi texnologiyalar yoshlarni o‘ziga jalb
etadi. Bu texnologiyalar ingliz, xitoy va boshqa xorijiy tillar bilan bog‘liqligi sababli ularni
tushunish, keng foydalanish natijasida xorijiy tilga nisbatan qiziqish ortib bormoqda. Ikkinchidan,
yoshlar qaysi yo‘nalishni tanlamasin, oliygohga kirishda xorijiy til bo‘yicha B2 darajali til
sertifikatiga ega bo‘lsa, xorijiy tildan imtihon baliga 100 foiz imtiyoz qo‘shib berilmoqda. Bu esa
ularga qolgan fanlardan yaxshiroq tayyorgarlik ko‘rishga imkoniyat yaratmoqda.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, Ingliz tilini bilish yoshlar uchun nafaqat ta’lim va
kasbiy rivojlanish, balki shaxsiy o‘sish va dunyo bilan tanishish imkonini ham beradi. Tilni
samarali o‘rganish uchun zamonaviy texnologiyalar, interaktiv ta’lim metodlari va real hayotda
amaliy qo‘llash muhimdir. Shuningdek, motivatsiyani oshirish va qiziqarli usullar orqali til
o‘rganish jarayonini yanada samarali qilish mumkin. Yoshlar o‘rtasida ingliz tilini rivojlantirish
ILMIY VA PROFESSIONAL TA’LIM JARAYONIDA MULOQOT, FAN VA MADANIYATLAR
INTEGRATSIYASI
496
Samarkand State Institute of Foreign Languages
ularning kelajakdagi muvaffaqiyatlari uchun muhim omil bo‘lib, jamiyat taraqqiyotiga ham katta
hissa qo‘shadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Barker, J. (2016). Yosh o'quvchilarga ingliz tilini o'rgatish: Amaliy qo'llanma. Cambridge
University Press.
2.
BBC Learning English. (2025). Ingliz tilini o'rganish uchun bepul resurslar.
3.
Coursera. (2025). Ingliz tili o'rganish kurslari.
4.
Ellis, R. (2008). Ikkinchi tilni o'rganish tadqiqoti. Oxford University Press.
5.
Harmer, J. (2015). Ingliz tilini o'rgatish amaliyoti. Pearson Education.
6.
Garton, S., & Copland, F. (2018). Yosh o'quvchilarga ingliz tilini o'rgatish bo'yicha
Routledge qo'llanmasi.
7.
Beknazarova I. Yo., Jurayeva D. U. The role of competency elements in teaching english
sounds and their pronunciation.
International journal of literature and languages
,
3
(02),(2023).4-
6. https://doi.org/10.37547/ijll/Volume03Issue02-02
8.
Shomurodova Shahlo Jaxonovna. Таълим жараёнини кенг кўламли ислоҳ этишда
инновацион
ёндашувларнинг
аҳамияти.
https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=lpUNsSYAAAAJ&ci
tation_for_view=lpUNsSYAAAAJ:_FxGoFyzp5QC
9.
Rayhona Narzikulova. Peculiarities of 20th century English literature and main
characteristics. An International Multidisciplinary Research Journal.
https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=Nwrzs00AAAAJ&cit
ation_for_view=Nwrzs00AAAAJ:ufrVoPGSRksC
10.
Makhzuna Shavkatovna Ismatova. Development of coaching technologies in the
educational
space
of
the
university.
https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=0mLmjKEAAAAJ&c
itation_for_view=0mLmjKEAAAAJ:UebtZRa9Y70C
11.
Sherzodovich, A. S., & Jamshedovich, B. F. THE MAIN FEATURES OF THE
TRANSLATION OF LITERARY TEXT. Sciencepublish. org, 16.
12.
Aslonov, S. S. (2020). Ingliz tili stilistikasi fanini o’qitishda fonostilististikaning
o’rni. Интернаука, (16-4), 57-59.
13.
Ruzimurodova, Z., & Aslonov, S. (2020). WHAT TO TEACH TO THE STUDENTS?
TO TEACH STANDARD ENGLISH OR WORLD ENGLISHES?. In МОЛОДОЙ
ИССЛЕДОВАТЕЛЬ: ВЫЗОВЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ (pp. 367-369).
14.
Аслонов, Ш. (2024). The importance of Artificial Intelligence in the teaching of
translation theory and practice. Зарубежная лингвистика и лингводидактика, 2(5), 50-53.
