‘■Dokter axporotnomasi, Samarqand
2013, % 1
Ъестникврача. Самарканд
200
Xudayberganov M.R.
AMOKSIKLAV DORI VOSITASI YORDAMIDA LOR-
LNFEKSIY AL ARININ G TERAPIYASI VA PROFILAKTIKASI
Toshkent Tibbivot Akademivasi Lraanch filial)
Oxirgi yillarda antibiotiklar arsenali va ta’sir doirasi
kundan-kunga kengayib borayotgan, mikroorganizmlarni
antibiotiklarga rezistentligi o’sib ketayotgan bir paytda
bolalar orasida keng tarqalgan o’tkir yuqumli, yiringli-
septik kasalliklarni davolash yo’llarini takomillashtirish
pediatriya amaliyotida eng dolzarb muammolardan biri
bo’lib qolmoqda.
Antibiotiklar (yunon anti - qarshi, va bios - hayot) -
ba’zi mikroorganizmlar, hayvonlar va o’simliklarda
ishlanib chiqadigan va turli xil mikroblaming o’sishi.
rivojlanishini
to’xtatib
qo’yadigan
moddalardir.
Antibiotiklar va umuman hamma kimyoterapevtik
preparatlar pathogen mikroblami o’ldirmaydi, balki faqat
ulaming ko’payishi va rivojlanishini to’xtatadi yoki
sekinlashtiradi, yani bakteriostatik ta’sir ko’rsatadi.
Organizmni patogen mikroblardan tozalash bemorning
kasallikka qarshi tabiiy himoya kuchlarga bog’lik.
Demak, antibiotiklar va boshqa kimyoterapevtik dorilar
patogen mikroblar ko’payishini to’xtatib yoki susaytirib
bemor organimining sog’ayib olishi uchun unga qulay
sharoit tug’dirib beradi.
Antibiotiklarga
rezistentlik
eng
avvalo
shu
preparatlarning keng tartibsiz, nazoratsiz qo’llanilishi
oqibatida yuzaga keladi.
Ayniqsa ainbulatoriya amaliyotida antibioti- klarni
etiotropligi va samaradorligini hisobga ol- masdan bitta
bolaga qayta-qayta bir xil antibi- otikni tavsiya qilinadi.
Antibiotiklami dozalash tartibi, yuborish soni e’tiborga
olinmaydi, bu esa o’z navbatida grammusbat va
grammanfiy
flo-
raning
antibiotiklarga
chidamli
shtammlarini ko’payishiga olib keladi. Bu esa
kasallikning cho’zilib ketishiga va oxir oqibatda surunkali
ja- rayonga aylanishiga sabab bo’ladi.
Zarursiz antibiotiklami qo’llash. hammaga ma'lum,
foyda bermaydi, balki nojo’ya ta’sir ho- latlariga olib
keladi. Bunday nojo’ya ta’sir hola- tlar avvalo
antibiotiklami bexuda ishlatilib, oxirgi ba'zilarinig tansiq
bo’lib qolishiga olib keladi. ikkinchidan, eng muhimi,
mikroblaming ana shu antibiotiklarga sezgirligi kamaya
boradi va ular bu dorilarga o’rganib, chidamli bo’lib
qoladilar. Oxirgi yillarda antibiotiklarning ta’siri umuman
sezilarli darajada kamayganini alohida ta’kidlab o’tish
lozim.
Shuning uchun ham antibiotiklami bemorlarga
qo’llashdan avval, shu bemorlarga ushbu dorini
tayiniashga ko’rsatma bormi yoki yo’qmi degan savolni
o’ylab ko’rish lozim. Umuman aytganda antibiotiklami
imkon boricha kamroq ishlatishga harakat qilish zarur.
Dori
vositalarini
tanlashda,
asosan
kasal
qo’zg’atuvchisi va uni dorilarga sezuvchanligiga
asoslanmoq kerak. lekin ko’pchilikda asoslamoq uchun
vaqt ko’p kerak bo'ladi. davolashni esa kechiktirib
bo’lmaydi. Bundan tashqari kasallikni surunkali
shakllanishida
kasal qo’zg’atuvchisi
to’g’risidagi
ma’lumotlarni hamma vaqt ham o’z vaqtida olib
bo’lmaydi.
Hozirgi paytda medikamentoz davolashning actual
vazifasi
bu
antibiotiklami
samaradorligiga
va
xavfsizligiga qarab to’g’ri va rasional tanlay olishdir.
Medikamentoz davoning eng muhim aspekti bu nafaqat
kasallikning “bayram qilish’’ paytida, balki undan
so'nggi, yani patologiya rivojlanishi xavfi yana tug’ilishi
mumkin bo’lgan paytda davo choralarini qo'llash
maqsadga mu- vofiqdir. Ainan shu holatlar LOR
amaliyotida bizga ma’lum himoyalangan Penisillin
“Amoksiklav” bilan izlanishlar o’tkazishga qiziqish
uyg’otdi. Sloveniyaning LEK farmasevtik zavodi
mahsuloti “Amoksiklav” preparati o’zida amoksosillin va
betalaktam
ingibitor-klavulan
kislotasi
saqlaydi.
Adabiyotlardagi [1,2,3,4] ma’lumotlarga ko’ra bunday
birikma bakteriya- larning baryer rezistentligini buza
olgani uni LOR patologiyasida tavsiya qilinadigan
birinchi raqamli preparat deyish mumkin. Yuqoridagilar-
dan kelib chiqqan holda izlanishlar oldiga quyidagi
maqsad qo’yildy: “Amoksiklav” preparatining LOR
organlari infeksiyalari mavjud bo’lgan bemorlarda
bakterisid samaradorligini. hamda LOR jarrohlik
amaliyotida bemorni jar- rohlik jarayonida ibfeksiyadan
himoya qilish xususiyatlarini o’rganish.
Ushbu izlanish “Infeksiyaga qarshi dori vositalarni
klinik baholash Evropa qo’llanmasiga” binoan o’tkazildi.
Izlanishga kiritish mezonlari.
izlanishlarga LOR
a’zolarining turli infeksiyalarida konservativ va xirurgik
davo olgan 30 nafar bemor (shulardan 20 tasi 16 dan 60
yoshgacha va 10 bola 1 dan 14 yoshgacha) kiritilgan.
Izlanishdan chiqarish mezonlari.
Izlanishlarga
Penisillin guruhidagi antibiotiklarga ta’sirchanligi yuqori
bo’lgan. infeksion mono- nukleozi. limfoleykozi, jigar va
buyrak funksiyasi buzilgan bemorlar va homiladorlar va
homilador- lar kiritilmadi.
Preparatni
tayinlash
sxemasi
quyidagi
bos-
qichlardan iborat: O’tkir dorili sinama - 1 o’Ichov
qoshiqcha (5 ml) dori bilan. Dorini kurs davomida
'Delatoraxfrorotnomasi, Samarkand
2013, № 1
(Вестницврача, Самарканд
201
qabul qilish 5-10 kun. Tekshiriiayotgan bemorn- ing davo
dozasi: Bolalarga: 1 yoshdan 7 yoshga- cha - 0,5 o’lchov
qoshiqcha (2,5 ml) - kuniga 3 mahal; 7 yoshdan 14
yoshgacha - 1 o’lchov. qoshiqcha (5 ml) kuniga 3 mahal.
Kattalarga: 2 o’lchov qoshiqcha (10 ml) kuniga 3 mahal.
Dori samaradorligini ifodalovchi ma'lumotlar.
Dori ta’siri klinik mahimotlarga aso- san bahoiandi:
Sub’ektiv: bosh og’riqlami, holsizlikni, LOR organiarda
yoqimsiz hislarni (og’riq, qirilish, qichish) yo’qolishi.
Ob'ektiv: tana haroratining pasayishi, yo’tal. rino- va oto-
reya yo’qolishi. Klinik samara tana haroratini
normallashishida, LOR organlari tomonidan patologik
holatlarning batamom yo’qolishi va ya- qqol nojo'ya
ta’sirlarning yo’qligiga qarab yaxshi hisoblanadi.
Bizning izlanishlarda davolashga qadar tana harorati
38,4^0,15 ni tashkil qilgan. Davolash ja- rayonida tana
haroratining 36,76±0,05 (p<0.05) o’rtacha 7-10 kun
ichida normallashuvi.
Laborator ko’rsatkichlar: qon umumiy tahlili.
Davolashdan oldin olingan umumiy qon tahlili:
leykositlar 10,6±0,2 formulaning chapga siljishi bilan,
asosan bular neytrofillar: tayoqcha yadroli- lar - 7,0±0,2,
segment yadrolilar ■ 73,8±0.9 va limfositlar 55,3±l,06.
Qonning tezda normallashgani belgilandi. Leykositlar
7,12±0,3; t/yadroli neytrofillar 3,0±0,4 ; s/yadroli 61,0±
1.53 va limfositlar 34,3± 1,05; EChT 8,7±0,7 mm/soatda.
Xulosa
qilib
aytganda
Amoksiklav
bilan
davolanishda
bemorning
ahvoli
yaxshilanishiga,
organizmda intoksikasiyaning kamayishiga va xirurgik
jaroxatlarning yaxshi tomonga o’zgarishiga olib keldi.
Nojo’ya ta’siri.
Amoksiklav preparati bemor- larga
yaxshi ta’sir ko’rsatgan. U bilan davolanish paytida
oshqozon ichakda buzilishlar va allergic reaksiyalar
kuzatilmagan.
Preparatning taqiqlanishi.
I lech bir bemorga
nojo’ya ta’sir orqali preparat taqiqlanmagan. u faqatgina
klinik va laborator tekshirish uslubi yordamida
aniqlansagina, past antimikrob natijali deb taqiqlangan.
Dcmak davolanish jarayonida faqatgina 3 ta bemorda
uzoq vaqt qabul qilin- ganligi va. preparatning dozasi
oshirilganda ham klinik ahvol yaxshilanmagan va ular
boshqa antibacterial terapiyaga o’tkazilgan.
Olingan natijani bahosi.
Amoksiklav bemor- larda
I.OR organ lari ning turli xil infeksion kasal- liklarini
davolashda
antibacterial
xususiyatga
egadir.
Amoksiklavni LOR organlari patologiya- sida xirurgik
jarohatlarning infeksiyalarini davo- lashida qo’llash
mumkin. Preparatni qabul qi- lishda bemorlarning ahvoli
vaxshilanishi kuza- tildi
Ko’rsatmada berilgan davolash dozasi aniq bo’lib
o’zgartirish kiritish shart emas. Nojo’ya ta’sirlari kamdan
kam uchrab o’zgaruvchan xa- rakterga egadir va dori
qabul qilishni talab qilmaydi.
Xulosa.
Amoksiklav bemorlarda LOR organlari
infeksiyalariga qarshi antimikrob ta’sirga ega preparatdir.
Bemorlarga stasionar va ambulatory davolanishda ham
tavsiya qilinishi mumkin. Preparat bakterigramma
natijalariga ega bo’lishi uchun birinchi qabul qiiinadigan
vositadir. Xulosa qilib aytganda Amoksiklav preparati
LOR organlari infeksiyalarini davolashda va operasiyadan
keyin infeksiyalar profilaktikasida keng ta’sirga egadir.
Antibiotiklar qanchalik yaxshi bo’lmasin, baribir.
ularni faqat zaruriyat bo’lganda. kasallik tashxisi uzil-
kesil aniq bo’lganidagina ma’lum yo’l-yo’riqlarga qat’iy
rioya qilgan hoida ishlatish kerak.
Adabiyotlar
1.
Вильямс Д. Резистентность к беталактамным препаратам // Антибиотики и химиотерапия, том. 42. № 10.
1997, с. 5-7.
2.
Махмудов О.С. Болалардаги юкумли касалликларда антибактериал терапияни кулланилиши. Услубий
кулланма. Т., 2009 й.
3.
Яковлев С.В. Клиническая химиотерапия бактериальных инфекций. М., 1996.
4.
Brucker O.J.Machka. Garards Н.Н. Antiinfect Druds Chemother 1996.14.2.25-29.
