“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
102
5/2020
(№
00049)
ИНВЕСТИЦИЯ ФОНДЛАРИНИНГ ЖОЗИБАДОРЛИГИНИ АКС
ЭТТИРУВЧИ ИНДИКАТОР СИФАТИДА СОФ АКТИВЛАР
ҚИЙМАТИНИНГ АҲАМИЯТИ
Султанов Маҳмуд Ахмедович
ТДИУ ҳузуридаги “Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришнинг
илмий асослари ва муаммолари” илмий тадқиқот маркази
катта илмий ходими, PhD
Е-mail:
Аннотация
:
Мақолада
,
инвестиция фондлари жозибадорлигига таъсир этувчи
индикатор
сифатида соф активлар қийматининг аҳамияти
ўрганилган.
Шу билан бирга
қимматли қоғозлар бозори ташкилий моделларига хос мамлакатлар инвестиция
фондлари соф активлар қийматининг аҳоли жон бошига тўғри келувчи салмоғи
динамикаси
таҳлил
қилиниб,
мамлакатимизда
инвестиция
фондларининг
жозибадорлигини ошириш бўйича таклиф
ва тавсиялар
берилган.
Калит
сўзлар:
инвестиция фондлари, соф активлар қиймати, жозибадорлик
,
қимматли
қоғозлар инструментлари, инвестиция портфели, индикатор
.
Аннотация
:
В статье изучено
значение стоимости
чистых активов в качестве
индикатора влияющего на привлекательность инвестиционных фондов.
При этом
анализирована
динамика стоимости чистых активов инвестиционных фондов на душу
населения стран, характерной для организационных моделей рынка ценных бумаг и даны
рекомендации и предложения по повышению привлекательности инвестиционных фондов
в нашей стране.
Ключевые слова:
инвестиционные фонды, стоисость чистых активов
,
привлекательность инструменты рынка ценных
бумаг, портфель инвестиции,
индикатор
.
Abstract:
The article studies the value of the net asset value as an indicator influencing the
attractiveness of investment funds. At the same time, the dynamics of the value of the net assets of
investment funds per capita of countries, characteristic of the organizational models of the
securities market, is analyzed, and recommendations and proposals are given to increase the
attractiveness of investment funds in our country.
Keywords:
investment funds, net asset value, attractiveness, securities instruments,
investment portfolio, indicator.
Кириш
Қимматли қоғозлар бозорида инвестиция фондларининг шаклланиб боришига
биринчидан, даромадларнинг ўсиши натижасида аҳоли жамғармаларининг ортиши,
иккинчидан эса, ушбу жамғарилган маблағлардан инвестиция киритиш мақсадида
фойдаланишга бўлган эҳтиёж ҳисобланади. Бу жараёнда, аввало, аҳолининг давлатга
бўлган ишончининг юқори бўлиши, давлат эса ўз навбатида фуқароларининг
инвестицион
фаоллигини
кафолатлаши
зарур.
Фуқаролар
ўз
навбатида
республикамиз қимматли қоғозлар бозоридаги фаоллигини ошириши учун акция ва
облигацияларнинг, ҳамда давлат улушига эга активларининг савдоси тўғрисидаги
маълумотлардан фойдаланиш фойдаланиш имкониятига эга бўлиши керак. Бунда
ОАВ ўрни ҳам беқиёс эканлигини Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
103
5/2020
(№
00049)
Мирзиёев Олий мажлисга мурожаатномасида ҳам айтиб ўтган эдилар. Жумладан,
«.... интернет тармоғида маҳаллий ва хорижий инвесторларни керакли статистик
ахборотлар билан таъминлайдиган, бизнес юритиш учун яратилган шароитлар ҳақида
маълумот берадиган «инвестиция портали» очишни таклиф этаман. Хорижий
тажрибалар асосида барча инвесторлар учун туну кун ишлайдиган бепул мобил
телефонлар алоқасини ташкил этиш зарур»
[1] -
деган фикрлари аҳолини жалб этиш
орқали фонд бозорининг фаоллигини оширишда ҳам катта аҳамиятга эга
ҳисобланади.
Инвестиция фондларининг ривожланиши аҳолида вақтинча бўш пул
маблағларининг тўпланиб қолиши, уларни фойда олиш мақсадида мобилизация
қилиш ва миллий иқтисодиётнинг турли соҳаларини ўзаро манфаатлар асосида
инвестициялаштиришга бўлган зарурият туфайли юзага келади.
Бунда
йирик
лойиҳаларни молиялаштириш учун майда инвесторларнинг маблағларини бир жойга
тўплаш орқали уларга ҳам имконият яратиш, ўзаро манфаатлар мувозанатини
таъминлаган ҳолда иштирокчилар ўртасида риск даражасини тақсимлаш, ҳамда фонд
номидан даромад олиш мақсадида фаолият юритиш каби масалаларни ижобий ҳал
этиш муҳим саналади.
Инвестиция фондларининг асосий мақсади маблағларни
портфелга жалб қилиш бўлганлиги сабабли, бундай фондларни портфелли
инвестициялаш фондлари деб ҳам атайдилар. Жаҳон тажрибаси институционал
инвестор сифатида кенг тарқалган ва истиқболли бўлган инвестиция фондлари
жозибадорлигини талаб даражада сақлаш ва ошириб боришни тақазо этади. Бунда
инвестиция фондларининг инвестиция фондларининг жозибадорлигини акс
эттирувчи индикатор сифатида соф активлар қийматининг аҳамияти
ўрганиш муҳим
аҳамият касб этади.
Мавзуга оид адабиётлар таҳлили
Инвестиция фондларининг жозибадорлигини ўзида акс эттирувчи индикатор
сифатида соф активлар қийматининг аҳамиятини
дунёда машҳур иқтисодчи
олимлардан Марковиц биринчи бор портфель риски, диверсификация ва активларни
танлашга математик ёндашув
[2]
орқали тавсифлаб берган. У. Шарп эса, қимматли
қоғознинг умумий фонд бозорига нисбатан қандай харакатда (муносабатда)
бўлишини ифодаловчи “Бета коэффициент” кўрсаткичини яратилган
[3],
П.Штольте
томонидан эса, инвестор томонидан капитал қўйилмаларини хавфсизлиги, унинг
ўсиши ва дивиденд шаклида даромад олиш муаммолари бўйича тадқиқот олиб
бориб,
капитални жойлаштириш билан боғлиқ “сеҳрли учбурчак”
[4]
тушунчасига асос
солган.
Россиялик олимлардан А. Абрамов, инвестиция фондларини
-
молиявий
воситачиларга тенглаштириб, портфелни диверцификациялаш ва инвесторларга
тегишли бўлган соф жорий қийматни мутаносиб улушларда тақсимлаш
[5]
га доир
илмий изланишлар олиб борган бўлса,
А. Д.Радигин тадқиқотларида инвестиция
фондларини ихтисослаштирилган компаниялар томонидан бошқариладиган юридик
шахслар ёки мулкий мажмуалар сифатида қараб, унда портфелни шакллантириш
[6]
га
асосий урғу диверсификациялашга қаратилиши
зарурлиги таъкидлаб ўтилган.
Ўзбекистонлик иқтисодчи олимлар, жумладан Ш.Ш. Шохаъзамий ўз илмий
изланишларида, молиявий ресурсларни инвестициялар тарзида эмитентларнинг
молиявий инструментларига йўналтириш
[7]
, Х.Х.Худойкулов фонд бозорининг
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
104
5/2020
(№
00049)
активларини баҳолаш жараёнининг моҳияти изоҳлаб берилган ҳамда фонд
бозоридаги активлардан кутилаётган даромадга корпоратив облигация ва хазина
мажбуриятлар
[8]
ининг таъсирини тадқиқ қилинган бўлса, М.Султонбаева
инвестиция
фондининг бир тури бўлган венчур фондларини республикамизда қўллаш, фонд
бозори орқали инвестицияларни жалб этишда
[9]
ги мавжуд муаммолар
,
М. Султанов
инвестиция
фондларининг
миллий
иқтисодиёт
молиявий
секторини
ривожлантиришдаги аҳамияти
[10]
ва C. Аброров инвестиция фондлари портфелида
қўшимча молиявий инструмент сифатида фойдаланиш мумкин бўлган суқуқ исломий
қимматли қоғозлари
[11]
га ўз эътиборини қаратишган.
Тадқиқот методологияси
Иқтисодий
системотология
қонуниятлари
Ўзбекистон
Республикасида
инвестиция фондлари жозибадорлигини ошириш тараққиётининг тизимли таҳлили ва
концептул асосларининг илмий методологик аппаратини такомиллаштиришда муҳим
аҳамият касб этади.
Инвестиция фондлари жозибадорлиги бўйича тадқиқ
услубимизда, яъни иқтисодий тизимлаштириш (услуб) қоидалари асосида ўрганиш
уларни бир вақтнинг ўзида уч даражадаги тизимли муносабат иштирокчилари
сифатида ўрганишни талаб этади: даставвал, инвестиция фондлари
молия бозори
тизимидаги элемент сифатида унинг ривожланиш қонуниятлари ва макродаражадаги
тартибга солиш шартларига бўйсунади, иккинчидан, инвестиция фондлари
коллектив
инвестиция институтлари вакили сифатида уларга хос молиявий
-
иқтисодий табиатга
эга ва ниҳоят учинчи тизим, инвестиция фондлари
мустақил тизим сифатида бир
-
бирини тақозо этувчи элементлар мажмуидан иборат. Мазкур тадқиқот жараёнида
тизимли таҳлил, институционал таҳлил, функционал таҳлил, қиёсий таҳлил, анализ ва
синтез каби илмий тадқиқот усулларидан фойдаланилди.
Таҳлил ва натижалар
Бугунги кунда аҳоли ўз бўш пул маблағларидан инвестор сифатида
фойдаланиш учун инвестиция фондларини уларнинг жозибадорлиги асосида танлаш
муҳим аҳамият касб этади. Қимматли қоғозлар бозорида аҳоли (инвестор) ўз бўш пул
маблағларидан инвестор сифатида инвестиция фондларини танлашида уларнинг
жозибадорлигига алоҳида эътибор қаратади. Айнан инвестиция фондлари
институционал инвестор сифатида дунё қимматли қоғозлар бозорида алоҳида ўринга
эга. Шу сабабли, дунё қимматли қоғозлар бозорида инвесторлар ўртасида жиддий
рақобат кузатилаётганига қарамай, инвестиция фондларининг инвесторлар пул
маблағларини жалб қилишдаги салоҳияти ошиб бормоқда.
Инвестиция фондларининг жозибадорлиги деганда, инвестор томонидан ушбу
фондни танлашига таъсир қилувчи омиллар тушунилади. Уларга ички омиллар
сифатида фонд репутацияси, даромадлилиги, инвесторларга тўланаётган дивиденд,
дивидендга солиқ ставкаси ва соф активлар қиймати кабилар кирса, ташқи омиллар
бўлиб сиёсий, ижтимоий ва қонунчиликдаги ўзгаришлар ўз таъсирини кўрсатади.
Мавзу объекти сифатида инвестиция фондларининг жозибадорлигини акс
эттирувчи индикатор сифатида соф активлар қийматинингаҳамияти ва аҳоли жон
бошига тўғри келувчи улушини
таҳлил
қилиш, аҳоли томонидан дунёда инвестиция
фондларининг ташкилий моделлари кесимида, уларнинг
фаол иштирок этиш
даражаси тўғрисида тасаввурга эга бўлишимизга имкон беради.
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
105
5/2020
(№
00049)
Бунда инвестиция фондлари фаолиятининг асосий индикаторларидан бири
ҳисобланадиган соф активлар қиймати бу
-
инвестиция фондлари бошқарувидаги
мол
-
мулклар қийматидир
2020 йил бошига келиб, дунё бўйича инвестиция фондларининг соф активлари
қиймати деярли
54,9
трлн.
1
долларга етиб, ўтган йилга нисбатан 17,5 фоизга ошганини
кузатиш мумкин. Улар таркибида қимматли қоғозлар бозорининг англо
-
саксон
моделига хос АҚШда 21,9 фоиз, Европа (герман)га хос модели мамлакатларидан
Германияда 13,2 фоиз, гибрид моделига мансуб давлатлардан Хитойда 6,9 фоизга
ошган. Жаҳон мамлакатлари бўйича инвестиция фондлари соф активлар қиймати
ошишининг нотекислигига қарамай
,
бу масала юзасидан муҳим икки қонуният
кузатилади: биринчидан, мамлакат қанчалик бой ва унинг ривожланиш даражаси
нечоғли юқори ва
ўсиш суръатлари барқарор бўлса, унда инвестиция фондлари
ривожланиши учун зарур имкониятлар мавжуд; иккинчидан, инвестиция фондлари
ривожланишига оид тарихий тажриба қанчалик катта бўлмасин, давлат томонидан
яратилаётган шароит ва дастаклар юксалишнинг белгиловчи омили сифатида
изоҳланади.
Ж
аҳон қимматли қоғозлар бозорида жозибадор ҳисобланган инвестиция
фондлари Ўзбекистонда ўз мавқеини йўқотиб бормоқда.
Аҳоли пул маблағларини
жалб этиш ва инвестиция объектларига йўналтиришда воситачилик қилувчи
инвестиция фондларининг сони 1996
-
1998 йиллар давомида 86 та хусусийлаштириш
инвестиция фонд (ХИФ)ини ташкил этган бўлса, 2020 йил бошига келиб, 9 тагача
тушиб кетди.
Ўзбекистонда инвестиция фондлари томонидан 2,32 млрд. сўм
номиналга эга акциялари муомалага чиқарилган бўлиб, унинг мамлакатимиздаги
барча
акционерлик жамиятлари томонидан муомалага чиқарилган (
148 325,41
млрд.
сўм)
2
акцияларга нисбатан улуши
0,000016 фоизни ташкил этади. Бундай ҳолат
мамлакатимизда инвестиция фондларининг иқтисодиётдаги салмоғи жуда паст ва у
талаб даражада эмаслигини кўрсатади. Бунда инвестиция фондлари портфелини
шакллантириш учун фонд бозорида қимматли қоғозлар инструментлар турларининг
камлиги ҳам ўз таъсирини кўрсатмоқда.
Қимматли қоғозлар бозорини
ривожлантириш агентлиги директори О. Назаров
ҳам ушбу масалада ўз фикрларини
билдирган. Яъни “Бизга бир қатор молиявий инструментлар керак. Ҳозирда ушбу
инструментни жорий қилиш устида ишлаб, уни тезроқ амалга оширмоқчимиз.
Ўзбекистон ҳам ислом, ҳам анъанавий корпоратив облигациялар бозорини
ривожлантириш учун улкан салоҳиятга эга”
[12].
Шундай экан, Республикамиз молия секторида инвестиция фондларини
улушини ва жозибадорлигини ошириш учун ривожланган мамлакатлар илғор
тажрибасига таяниш мумкин. Дунё бўйича инвестиция фондлари соф активлари
қийматининг ўсиб бориши, ушбу давлатларда инвесторлар томонидан бундай
фондлар жозибадор деб тан олинаётганида деб қараш мумкин .
1
ICI. Investment Company Fact Book, 2020.
2
Депонент.уз. маълумотлари.
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
106
5/2020
(№
00049)
1-
расм. 2019 йилда инвестиция фондлари соф активлар қийматининг аҳоли
жон бошига тўғри келувчи улуши (АҚШ долларида)
3
1-
расм маълумотларига кўра, инвестиция фондлари соф активлар қийматининг
аҳоли жон бошига тўғри келувчи саломоғи аниқлаш бўйича олиб борилган
тадқиқотлар натижаси шундан далолат берадики,
дунё бўйича инвестиция
фондларининг соф активлари қиймати деярли
54,9
трлн. доллар бўлса, унинг 25,7
трлн. доллари ёки 46,8 % АҚШ хиссасига тўғри келади. Шу билан бирга инвестиция
фондлари соф активлар қийматининг аҳоли жон бошига тўғри келувчи улуши ҳам
ушбу давлатда юқори бўлиб 77660 долларга тенг. Бундай улуш шунингдек,
Австралияда эса 86320 доллар, Канадада 37438 доллар, Буюк британия ва Янги
Зеландияда эса мос равишда 27831 ва 16268 доллардан тўғри келади. Ушбу
давлатларда бундай
ҳолат аҳоли маблағларини жалб этишда институционал
инвестициялар ўртасидаги рақобатнинг юқорилиги, ҳамда инвестиция фондларининг
ташкилий модели англо
-
саксонга мансублиги туфайли йирик фондларнинг
мавжудлиги билан изоҳлаш мумкин.
Континенталь моделига хос
мамлакатлардан Германияда, инвестиция
фондлари соф активлар қийматининг аҳоли жон бошига тўғри келувчи улуши 29704
долларни ташкил этса,
Францияда 33666 доллар ва Швецияда 4859 долларга тенг.
Континентал (герман) моделининг хусусиятли жиҳатлари
-
миллий менталитетга кўра
рискка боришдан қаттиқ қўрқиш ва инвесторлар муҳофазасининг энг юқори
кафолатларига таяниб инвестиция компанияларига кредит муассасалари каби
фаолият юритиш талаби қўйилганлигидир. Шунингдек, инвестиция компанияси
кредит муассасаси каби молиявий табиати ва риск муҳофазасига таянади.
Инвестициялаш билан боғлиқ яъна бир хусусияти Германияда инвестиция
жамиятлари (фондлари) аҳоли маблағларини акция, фоизли қимматли қоғозларга ва
www.ici.org, 2020 Investment Company Fact Book ва
https://www.worldometers.info/world-population/population-
23.10.20 маълумотлари асосида муаллиф томонидан тайёрланган.
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
107
5/2020
(№
00049)
ер участкаларига йўналтириш учун тузилади.
Дунёда инвестиция фондларнинг ривожланиш генезисини ўрганиш жараёнида,
ташкилий жиҳатдан герман моделига ўхшаб кетса хам, менталитет жиҳатда
фарқланадиган ва компаниялар оиласига бирлашган тизим модели сифатида эътироф
этиш мумкин бўлган Японияда хам инвестиция фондлари соф активлар қийматининг
аҳоли жон бошига тўғри келувчи улуши 16321 долларга тенг бўлиб, дунё
мамлакатлари орасида бирмунча юқорилигини кўришимиз мумкин.
Кейинги йилларда ўзининг жозибадорлиги билан эътироф этилаётган Исломий
молия тармоғи –
дунёда энг тез ўсаётган тармоқлардан ҳисобланади. Сўнгги
йилларда ислом молияси умумий ўсиш тедециясини кўрсатмоқда. 2019 йил бошига
келиб ислом молиясининг активлари деярли 2,6 трлн. АҚШ долларга етди. Ҳисоб
китобларга кўра 2024 йил якунига қадар 3,4 трлн. АҚШ долларгача етиши
кутилмоқда
[13]
. Шундай бўлсада, исломий инвестиция фондлари ҳисобланиб,
Investment Company Fact Book рўйхатидан муносиб ўрин олган Покистонда 18,2
долларга тўғри келади. Бунга сабаб, бундай исломий фондлар портфели исломий
шариатларига мос чекланган қимматли қоғозлар ҳисобига шакллантирилади.
Дунё тажрибаси инвестициялашнинг кипрча варианти
4
ҳам мавжуд бўлиб, у
минимал солиқ ставкасини қўллаш ёки солиқларсиз ҳудуд (офшор зоналар)
маъносида тушунилиб, икки ёқлама солиққа тортишни бартараф (кўплаб
мамлакатлар ҳукумати солиққа тортиш бўйича ўз меъёрий ҳужжатларини жаҳон
стандартларига мослаштиришга улгурмаганлиги сабабли) этиш мақсадида –
мамлакатлар ўртасидаги тузиладиган битимлардир. Шунингдек, ушбу давлат
инвестиция фондига келиб тушадиган маблағлар одатда солиққа тортиш объектига
киритилмайди, ёки унинг ставкаси Европа Иттифоқи (ЕИ) ташкилоти кўрсатмаларига
ва икки ёқлама солиққа тортишни бартараф қилиш ҳақидаги битим шартларига
мувофиқ минимал ставкада белгиланади. Инвестиция фондлари соф активлар
қийматининг аҳоли жон бошига тўғри келувчи улуши
бундай давлатлардан Кипрда
2964 доллар ва Мальтада 8285 долларга тенг бўлса, инвестиция фонди портфелида
йирик чет эллик инвесторлар мавжуд бўлган Люксембург ва Лихтенште́йнда мос
равишда 9468712,9 ва 1577056,2 долларга етган.
Юқоридаги маълумотларни ўрганиш натижасида дунё миқиёсида инвестиция
фондлари соф активлар қийматининг аҳоли жон бошига тўғри келувчи улушини
ўзгаришига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган омилларни кўриб чиқдик. Амин
бўлдикки, мамлакат қанчалик бой ва унинг ривожланиш даражаси нечоғли юқори ва
ўсиш суръатлари барқарор бўлса, унда инвестиция фондлари ривожланиши учун
зарур имкониятлар мавжуд бўлади, шунингдек инвестиция фондларининг
ривожланишига оид тарихий тажриба қанчалик катта бўлмасин, давлат
томонидан
яратилаётган шароит ва дастаклар юксалишни белгиловчи омили бўлиб қолаверади.
Хулоса
Тадқиқот натижасида инвестиция фондларининг жозибадорлигини акс
эттирувчи индикатор сифатида соф активлар қийматининг аҳамияти
асосида
қуйидаги
таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилди:
1.
Жаҳон иқтисодиётида инвестиция фондларининг фаоллиги, уларнинг
жозибадорлигини замонавий инновацион шакллари ва рақамли иқтисодиёт
4
http://www.consulco.ru
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
108
5/2020
(№
00049)
элементларидан кенг фойдаланаётгани билан изоҳлаш мумкин. Шу сабабли
жаҳонда
инвестиция фондлари соф активлар қиймати
динамикасининг ошишида уларнинг
тоифалари ҳисобланган пай ва индесли фондлари муносиб ўринга эга;
2.
Дунё
тажрибасида
оддий
акциядорлик
жамиятларидан
фарқли
равишда,
инвестиция
фондларида
фонд
сиёсатидан
келиб
чиқиб,
соф
фойданинг
бир
қисмини
дивиденд
тўлашга
ажратиши
ёки
тўлалигича
реинвестиция
қилиб соф активлар
қийматини ошириши мумкин;
3.
Ўзбекистонда инвестиция фондларинг
инвестор учун янада жозибадор
бўлиши учун бошқарувчи компанияси томонидан, уларнинг соф активлар қийматини
кўпайтириш истиқболларини кўриб чиқиш керак. Фонд портфелидаги акцияларини
“силкитиш”, яъни амалда фаолият юритаётган инвестиция фондлари портфелининг
аксарият улуши давлат мулкини хусусийлаштириш даврида шакллантирилгани боис
,
дивиденд бермаётган акционерлик жамияти акцияларини бошқа эмитент
акцияларига алмаштириш бўйича чора
-
тадбирларини ишлаб чиқиши керак
;
4.
Инвестиция фондларида қатъий
белгиланган
харажатларнинг
соф
активлар
қийматига нисбатан
ҳисобланиши
ҳар
доим
ҳам
самара
келтиравермайди.
Шу
сабабли инвестиция
фонди
активларини
самарали
бошқаришда
ишончли
бошқарувчи
манфаатдорлигини
бозор
қонуниятларига
мослаштириш
учун эришилган
натижа
олинган
самарага
рағбат
сифатида
боғлиқ
бўлиши
керак
.
Ишончли
бошқарувчига
ажратиладиган
мукофот
пули
соф
активлар
қиймати
ошишини
рағбатлантиришга
қаратилиши
,
яъни
соф
активлар
қийматининг
базис
йилига
нисбатан
ўзгаришини
ҳисобга
олиб,
табақалаштирилган
шаклда
белгилаш
керак
;
5.
Ўзбекистонда инвестиция фондлари жозибадорлигини
ва уларнинг соф
активлар қийматини пай инвестиция фондларининг
мақсадли тоифаларини тузиш
орқали ҳам ошириш мумкин.
Бунинг учун
бевосита инвестицон фаолият билан
шуғулландиган инвестицион банкларини ёки хорижий банкларнинг филиалларини
ташкил этиш керак. Ушбу банклар бошқарувчи компаниялари тузиш орқали
инвестиция фондлари активларини бошқариши мумкин.
Фойдаланган адабиётлар
1.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг олий мажлисга
мурожаатномаси. 2017 йил 22 декабрь.
2.
Harry Markowitz (1952). «Portfolio Selection» The Journal of Finance, Vol. 7, N
o.
1. pp. 77-91.
3.
Шарп У., Александер Г., Бэйли Дж. Инвестиции: Пер. с англ. –
М.: ИНФРА
-
М,
1999. - XII, 1025
с.
4.
Штольте П. Инвестиционные фонды: Пер. с .нем. –
М.: Финстатинформ:
интерэксперт, 1996.
-
168 с.
5.
Экономика инвестиционных фондов:монография А. Е. Абрамов, К. С.
Акшенцева, М. И. Чернова, Д. А. Логинова, Д. В. Новиков, А. Д. Радыгин, Ю. В. Сивай;
под общ. ред. А. Д. Радыгина. —
М. : Издательский дом «Дело» РАНХиГС, 2015.
6.
П
од ред. А. Д. Радыгина
. Институциональные инвесторы в мире.
Особенности деятельности и политика развития. В 2 кн. Кн/1.
.
М.:
Издательский дом
«Дело» РАНХиГС,
2014.
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 5, sentyabr-oktyabr, 2020 yil
109
5/2020
(№
00049)
7.
Шохаъзамий
Ш.Ш.
«Методологические
основы
и
приоритеты
стратегического развития рынка ценных бумаг в Узбекистане». Автореферат Т; 2011
г
.
8.
Худойқулов Х. Х. Фонд бозори активларини баҳолаш механизмини
такомиллаштириш.
Иқтисодиёт
фанлари
бўйича
фалсафа
доктори
(PhD)
диссертацияси автореферати.
Т.: БМА
-
2018 йил.
9.
Султонбаева М.Б. Ўзбекистонда инвестиция фондларини ривожлантириш
-
нинг концептуал жиҳатлари. Иқтисодиёт
фанлари доктори
(DSc) диссертацияси
автореферати. БМА.
-
Т.: 2017.
-
64 б.
10.
Sultanov Makhmud Investment Funds Functioning Features In The Conditions
of Economic Liberalization of Uzbekistan. Asian Journal of Technology & Management
Research [ISSN: 2249
–
0892] Vol.10
–
Issue: 01[Jun-2020] 60-68.
11.
Abrorov Sirojiddin. The importance of sukuk in the development of economy:
as an example of its impact on the income of the malaysian population. Journal of Critical
Reviews. Vol 7, Issue 2, 2020.
12.
Назиров
О.
Ўзбекистон фонд бозори молиявий маҳсулотлари хилма
-
хиллигини кенгайтириш мақсадида БМТнинг Ўзбекистондаги лойиҳаси ҳамда Ислом
тараққиёт банки билан ҳамкорлик олиб борилмоқда.кун.уз.
13.
Тошмуродова
Б.Э., Аброров
С.З.
Иқтисодиётни ривожлантиришда
сукукнинг аҳамияти: Малайзия аҳолисининг
даромадига таъсири мисолида. “Халқаро
молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 3, июнь, 2020 йил.
