Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
75
QISHLOQ XO‘JALIGIDA YETISHTIRILADIGAN DORIVOR O‘SIMLIKLARNI
SOTISH MEXANIZMLARINI TAKOMILLASHTIRISH ORQALI ULARNING
SAMARADORLIGINI OSHIRISH METODIKASI
Ermatova Maftuna Arslonbek qizi
Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti
ORCID: 0000-0002-6804-577X
Annotatsiya.
Maqolada qishloq xoʻjaligida yetishtiriladigan dorivor oʻsimliklar zamonaviy
tibbiyot va farmatsevtikada muhim oʻrin tutadi. Biroq, ularning bozordagi samaradorligini sotish
mexanizmlarini takomillashtirish orqali sezilarli darajada oshirish mumkin. Dorivor o'simliklarni
sotish samaradorligini oshirish metodologiyasi bir qator asosiy bosqichlarni o'z ichiga oladi.
Maqolada bu kabi masalalar ilmiy va amaliy tomonlari haqida ma’lumotlar keltirilgan.
Kalit so'zlar:
dorivor o'simliklar, qishloq xo'jaligi, sotish samaradorligi, sotish
mexanizmlari, metodologiya, marketing, bozor tadqiqotlari, reklama strategiyasi, mahsulot sifati,
kadrlar tayyorlash.
МЕТОДИКА ПОВЫШЕНИЯ ЭФФЕКТИВНОСТИ ЛЕКАРСТВЕННЫХ РАСТЕНИЙ,
ВЫРАЩИВАЕМЫХ В СЕЛЬСКОМ ХОЗЯЙСТВЕ ПУТЕМ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ
МЕХАНИЗМОВ ПРОДАЖИ
Эрматова Мафтуна Арслонбек кызы
Термезский институт агротехнологий и инновационного развития
Аннотация:
В статье лекарственные растения, выращиваемые в сельском
хозяйстве, занимают важное место в современной медицине и фармацевтике. Однако их
эффективность на рынке можно существенно повысить за счет совершенствования
механизмов продаж. Методика повышения эффективности продаж лекарственных
растений включает ряд основных этапов. В статье представлена информация о
научных и практических аспектах подобных вопросов.
Ключевые слова:
лекарственные растения, сельское хозяйство, эффективность
продаж, механизмы продаж, методология, маркетинг, исследование рынка, рекламная
стратегия, качество продукции, обучение персонала.
THE METHODOLOGY OF IMPROVING THEIR EFFICIENCY OF MEDICINAL PLANTS
GROWN IN AGRICULTURE BY IMPROVING MECHANISMS OF SALE
Ermatova Maftuna Arslonbek kizi
Termiz Institute of Agrotechnology and Innovative Development
Abstract.
In the article, medicinal plants grown in agriculture occupy an important place in
modern medicine and pharmaceuticals. However, their effectiveness in the market can be
significantly increased by improving sales mechanisms. The methodology of increasing the
effectiveness of sales of medicinal plants includes a number of main stages. The article provides
information about the scientific and practical aspects of such issues.
Key words:
medicinal plants, agriculture, sales efficiency, sales mechanisms, methodology,
marketing, market research, advertising strategy, product quality, personnel training.
UO‘K: 33264
V SON - MAY, 2024
75-80
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
76
Kirish.
Qishloq xo'jaligida etishtirilgan dorivor o'simliklarni sotish mexanizmlari bo'yicha
olimlarning fikrlari turlicha, lekin odatda bir nechta asosiy jihatlarga e'tibor qaratiladi.
Ko'pgina olimlar dorivor o'simliklarga bo'lgan iste'molchilar talabini tushunish uchun puxta
bozor tadqiqotlarini o'tkazish muhimligini ta'kidlaydilar. Bu savdo strategiyalarini
moslashtirish uchun iste'molchilarning afzalliklari, tendentsiyalari va xatti-harakatlarini tahlil
qilishni o'z ichiga oladi. Olimlar ko'pincha dorivor o'simliklarning samaradorligi va xavfsizligini
ta'minlash uchun sifat nazorati bo'yicha qattiq choralar zarurligini ta'kidlaydilar. Bu
yetishtirish amaliyotini standartlashtirish, yaxshi qishloq xo'jaligi va yig'ish amaliyotini (GACP)
joriy etish va o'simlik mahsulotlari uchun me'yoriy standartlarga rioya qilishni o'z ichiga oladi
(Qaror, 2020). Ba'zi tadqiqotchilar o'simlik ekstraktlari, qo'shimchalar yoki kosmetika kabi
dorivor o'simliklardan olingan qo'shimcha qiymatli mahsulotlarni ishlab chiqishni yoqlaydilar.
Mahsulotni ishlab chiqishdagi innovatsiyalar bozor raqobatbardoshligini oshirishi va kengroq
iste'molchi bazasini jalb qilishi mumkin. Iste'molchilarni dorivor o'simliklarning foydalari va
ulardan foydalanish haqida ma'lumot berish ko'plab olimlar tomonidan hal qiluvchi
ahamiyatga ega. Bu iste'molchilarga ongli tanlov qilish imkoniyatini berish uchun o'simlik
xususiyatlari, tayyorlash usullari va salomatlikka potentsial ta'siri haqida aniq ma'lumotni o'z
ichiga oladi (Qaror, 2020).
Olimlar biologik xilma-xillikni saqlash, tabiiy ekotizimlarni himoya qilish va dorivor
o'simliklarning uzoq muddatli mavjudligini ta'minlash uchun barqaror etishtirish
amaliyotining muhimligini ta'kidlaydilar. Bu organik dehqonchilik usullarini ilgari surish,
agrooʻrmonchilik tizimini joriy etish va adolatli savdo tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlashni oʻz
ichiga oladi. Olimlar, fermerlar, sanoat manfaatdor tomonlari va siyosatchilar o'rtasidagi
hamkorlikdagi sa'y-harakatlar dorivor o'simliklar savdosini optimallashtirish uchun muhim
deb hisoblanadi. Hamkorlik bilim almashish, texnologiyalarni uzatish va bozorga kirishni
osonlashtirishi mumkin, natijada ishlab chiqaruvchilar va iste'molchilarga foyda keltiradi.
Umuman olganda, olimlar qishloq xoʻjaligida yetishtirilgan dorivor oʻsimliklarni sotishga taʼsir
etuvchi omillarning murakkab oʻzaro bogʻliqligini tan olishadi va barcha manfaatdor tomonlar
uchun maksimal foyda olish uchun ilmiy bilimlar, sanoat tajribasi va jamoatchilik ishtirokini
birlashtiradigan yaxlit yondashuvlar tarafdoridir.
Adabiyotlar sharhi.
Tabiiy va organik mahsulotlarga talab muttasil ortib borayotgan zamonaviy dunyoda
dorivor o‘simliklarning qishloq xo‘jaligidagi o‘rni ham tobora ortib bormoqda. Ular nafaqat
fermerlar uchun muhim daromad manbai bo‘libgina qolmay, balki o‘sib borayotgan
raqobatbardosh bozori ehtiyojlarini qondirishda ham muhim o‘rin tutadi. Biroq, dorivor
o‘simliklar salohiyatini maksimal darajada oshirish va qishloq xo‘jaligida ularni yetishtirish
samaradorligini oshirish uchun marketing mexanizmlarini takomillashtirish zarur. Bu nafaqat
mahsulotlarni bozorga chiqarish, balki ishlab chiqarish sifati, raqobatbardoshligi va
barqarorligini oshirishga qaratilgan keng ko‘lamli tadbirlarni ham o‘z ichiga oladi (Abdullaeva,
Kodirov, 2016).
Qishloq xoʻjaligida yetishtirilgan dorivor oʻsimliklarni sotish mexanizmlariga oid
adabiyotlar bozor dinamikasi, marketing strategiyasi, sifat kafolati, isteʼmolchi xatti-harakati,
barqarorlik kabi keng koʻlamli mavzularni qamrab oladi. Tadqiqotlar ko'pincha dorivor
o'simliklar bilan bog'liq bozor tendentsiyalari va dinamikasini tahlil qilish bilan boshlanadi.
Bunga mahsulot turlari va geografik mintaqalar asosida talab naqshlari, narxlarning o'zgarishi
va bozor segmentatsiyasi kabi omillarni o'rganish kiradi. Doktor Abhimanyu Kumar (Purohit):
Doktor Kumar dorivor o'simliklarning turli jihatlarini, jumladan ularni etishtirish, sotish va
barqarorligini tadqiq qildi (Xolmatov va boshq., 1992).
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
77
Doktor Ravindra Puroxit - dorivor o'simliklar, etnobotanika va agroo'rmonchilik bo'yicha
tadqiqotlari bilan mashhur hind olimi. Uning faoliyati ko‘pincha o‘simlik resurslaridan to‘g‘ri
foydalanish va ularning iqtisodiy imkoniyatlariga qaratilgan.
Doktor Bhattarai dorivor o'simliklarning marketingi va tijoratlashuvini, xususan, qishloq
aholisining turmush sharoiti va barqaror rivojlanishi kontekstida o'rgangan tadqiqotchi.
Doktor Sekharning ilmiy qiziqishlari orasida dorivor oʻsimliklar yetishtirish, qiymat zanjiri
tahlili va marketing strategiyalari mavjud. U o'simlik mahsulotlarini tijoratlashtirish va
ularning mahalliy iqtisodiyotga ta'siri bo'yicha bir nechta tadqiqotlarni nashr etdi. Bular bir
nechta misollar va qishloq xo‘jaligida yetishtirilgan dorivor o‘simliklarni sotish mexanizmlarini
tushunishimizga dunyo bo‘ylab ko‘plab boshqa olimlar va tadqiqotchilar hissa qo‘shgan.
Olimlar dorivor o'simliklarni sotishda qo'llaniladigan turli marketing strategiyalarini
o'rganadilar, mahalliy bozorlarda to'g'ridan-to'g'ri sotish kabi an'anaviy yondashuvlardan
tortib, onlayn chakana savdo va elektron tijorat platformalari kabi zamonaviy texnikalargacha.
Tadqiqotlar mahsulotning ko'rinishi, farqlanishi va iste'molchilar ishonchini oshirishda
brendlash, qadoqlash va etiketkalash muhimligini ta'kidlaydi. Samarali brending strategiyalari
dorivor o'simlik mahsulotlarini bozorda joylashtirishga va ularning noyob qiymat takliflarini
etkazishga yordam beradi.
Dorivor o'simliklarni sotishda sifat kafolati o'simlik tarkibidagi o'zgaruvchanlik, quvvat
va soxtalashtirish xavfini hisobga olgan holda asosiy muammo hisoblanadi. Tadqiqotlar
mahsulot xavfsizligi va samaradorligini ta'minlash uchun standartlashtirilgan etishtirish
amaliyotlari, sifat nazorati choralari va sertifikatlash dasturlari zarurligini ta'kidlaydi. Yaxshi
qishloq xo'jaligi amaliyotlari (GAP), yaxshi ishlab chiqarish amaliyotlari (GMP) va organik
sertifikatlash kabi sertifikatlashtirish sxemalari iste'molchilarni ishontirish va tartibga solish
talablariga javob berish uchun keng tavsiya etiladi.
Iste'molchilarning xulq-atvori va afzalliklarini tushunish samarali marketing
strategiyalari va mahsulot takliflarini ishlab chiqish uchun juda muhimdir. Tadqiqotlar
mahsulot atributlari, narx sezgirligi, brend obro'si va sog'liq uchun qabul qilingan foydalar kabi
iste'molchilarning qaror qabul qilishiga ta'sir qiluvchi omillarni o'rganadi (Xolmatov, Habibov,
1971).
Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, iste'molchilar ko'pincha dorivor o'simlik mahsulotlarini
sotib olayotganda organik sertifikatlash, barqaror manbalar va shaffof ta'minot zanjirlari kabi
omillarga ustunlik berishadi, bu axloqiy va ekologik toza variantlarga o'sib borayotgan talabni
aks ettiradi.
Barqaror etishtirish amaliyoti va axloqiy manbalar dorivor o'simliklar uchun muhim
savdo nuqtalari sifatida tobora ko'proq e'tirof etilmoqda. Tadqiqotlar biologik xilma-xillikni
saqlashni rag'batlantirish, adolatli savdo tashabbuslarini qo'llab-quvvatlash va dorivor
o'simliklar etishtirishning uzoq muddatli hayotiyligini ta'minlash uchun mahalliy
hamjamiyatlarga imkoniyatlar berish zarurligini ta'kidlaydi. Tadqiqotchilar barqarorlik
muammolarini hal qilish va dorivor o'simlik mahsulotlarini mas'uliyatli iste'mol qilishni
rag'batlantirish uchun siyosat aralashuvlari, sanoat hamkorliklari va iste'molchilarni xabardor
qilish kampaniyalarini qo'llab-quvvatlaydi.
Tadqiqot metodologiyasi.
Qishloq xo‘jaligida yetishtiriladigan dorivor o‘simliklarni sotish mexanizmlarini
takomillashtirish orqali ularning samaradorligini oshirishda mavjud bo‘lgan ilmiy
tadqiqotlarni o‘rganish, mavjud tendensiyalarni qiyosiy solishtirish, statistik maʼlumotlarni
o‘rganish hamda iqtisodiy jihatdan taqqoslash va tahlil qilish, mantiqiy fikrlash, ilmiy
abstraksiyalash, maʼlumotni guruhlash, analiz va sintez, induksiya va deduksiya usullaridan
keng foydalanilgan.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
78
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Qishloq xo‘jaligida yetishtiriladigan dorivor o‘simliklarni sotish mexanizmlarini
takomillashtirish orqali ularning samaradorligini oshirish bo’yicha tahlil va natijalarga
tayanadigan bo’lsak, yozgi mavsumda qishloq xo‘jaligida yetishtirilgan dorivor o‘simliklarni
sotish mexanizmlarini har tomonlama tahlil qilish bozor dinamikasi, iste’molchilarning xulq-
atvori, marketing strategiyasi, mavsumiy o‘zgarishlarning sotishga ta’siri kabi turli omillarni
o‘rganishni nazarda tutadi (Asigbaase, 2023).
Quyida ushbu jihatlarga asoslangan potentsial tahlil va natijalar keltirilgan:
1.Bozor dinamikasi: yoz mavsumida bozor tendentsiyalarini tahlil qilish, yalpiz, aloe vera
yoki koriander kabi sovutish yoki issiqlikni yo'qotish xususiyatlari bilan mashhur bo'lgan ba'zi
dorivor o'simliklarga talab ortib borayotganini aniqlashi mumkin. Iqlim sharoitlari, yangi
mahsulotlarning mavjudligi va madaniy amaliyotlar kabi mavsumiy omillar iste'molchilarning
afzalliklari va sotib olish qarorlariga ta'sir qilishi mumkin.
2.Iste'molchi xatti-harakati: Iste'molchilarning xulq-atvori bo'yicha tadqiqotlar yoz
oylarida issiqlik bilan bog'liq sog'liq muammolari, terini parvarish qilish va umumiy farovonlik
bilan bog'liq xavotirlar tufayli tabiiy dorilar va o'simlik mahsulotlariga talab ortib
borayotganini ko'rsatishi mumkin. Iste'molchilar mahalliy va organik dorivor o'simliklarni
afzal ko'rishlari mumkin, ayniqsa mavsumiy kontekstga mos ravishda sovutish yoki
tetiklantiruvchi ta'sirga ega deb hisoblanadigan o'simliklar.
3. Marketing strategiyalari: ishlab chiqaruvchilar va chakana sotuvchilar tomonidan
qo'llaniladigan marketing strategiyalarining tahlili yoz bilan bog'liq sog'liq muammolari va
turmush tarzi tendentsiyalaridan foydalanishga qaratilgan mavsumiy reklama aktsiyalari,
chegirmalar yoki mahsulot to'plamini aniqlashi mumkin.
Dorivor o‘simliklarning iqtisodiyotdagi o‘rni haqida har bitta iqtisodchi olim to‘xtalib
o‘tgan bo‘lsa, marektologlar dorivor o‘simliklar bozorini tubdan tahlil qilishgan. 1998-yil 22–
23-iyunda Yevropada Royal botanic gardens, Kew Britanic kingdom, Traffic Europe tomonidan
tashkil etilgan “Yevropada savdoda dorivor o‘simliklarni saqlash bo‘yicha birinchi xalqaro
simpozium.” bo‘yicha birinchi xalqaro simpoziumda Albaniya, Bolgariya, Frantsiya, Germaniya,
Vengriya, Ispaniya, Turkiya va Buyuk Britaniya va hattoki Arika q o‘shma shtatlaridan vakillar
ishtirok etdi. Dorivor o‘simliklar savdosiga nisbatan bunday e’tibor esa keyinchalik Yevropa,
Aqsh, Afrika mamlakatlari olimlari, savdogarlari va marketologlari ushbu mavzuga alohida
to‘xtalishiga turtki bo‘ldi. Afrika mamlakatlarida bunga qadar dorivor o‘simliklarni yetishtirish
va sotuvga tayyorlash bilan shug‘ullanishni boshlagan olimlarning ilmiy ishlari tez sur’atda
darslik va o‘quv qo‘llanma sifatida ta’lim muassasalarida taqdim etila boshlandi. Xususan,
Myles Mander tomonidan taqdim etilgan “Janubiy Afrikada mahalliy dorivor o‘simliklarning
marketing” nomli o‘quv qo‘llanmada KwaZulu-Natalda dorivor o‘simliklar tarixi, ularning
ustida ishlagan olimlarning ilmiy ishlari, mahlliy aholining xalq orasida mashhur dorivor
o‘simliklar savdosiga yondashishi haqida chuqur izlanilgan va tahlil qilingan ma’lumotlar
keltirilgan. Misol tariqasida 1998-yillar mobaynida Janubiy Afrikada 700 dan ortiq o‘simlik
turlari faol ravishda sotilishi va ularning katta qismi yovvoyi holda o‘sishi shu bilan bir qatorda
yovvoyi zaxiralarni intensiv yig‘ish mintaqadagi bioxilma-xillikka jiddiy tahdidlar solishi
mumkinligiga alohida to‘xtalib o‘tgan. 1998-yillardan so‘ng nafaqat ilm fan xususan marketing
sohasida ham bir qancha o‘zgarishlar b o‘ldi. 2000-yillardan keyingi darsliklar va o‘quv
qo‘llanmalarda dorivor o‘simliklar bozori alohida marketing va menejmentga suyangan holda
bozor tahlillari amalga oshirilgan (Asigbaase, 2023).
2007-yil A.K.M. Shahidullah “Bangladeshda aholi turmush tarzini yaxshilash va ekologik
barqarorlikni ta’minlashda dorivor o‘simliklarning roli” nomli ilmiy ishida bozor strukturasi,
savdoda mahsulotlarning kuchli va kuchsiz tomonlari va SWOT tahlillari keltirib o‘tilgan.
Zamonaviy adabiyotlar ma’lumotlarga yondashadigan bo‘lsak sekin astalik bilan dorivor
o‘simliklarning mamlakatlar iqtisodiyotidagi muhim roliga va ularning iqtisodiy foydalariga
to‘xtalamiz. 2023-yil dekabr oyida Michael Asigbaase tominidan olib borilgan Ganadagi
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
79
Asukese va Amama o‘rmon qo‘riqxonalaridagi tadqiqot ishlari “Dorivor o‘simliklarni saqlash va
ularning iqtisodiy foydalari: Janubi-g‘arbiy Gananing o‘rmon chekkasidagi jamoalardan olingan
ma’lumotlar asosida” nomi bilan Scopus bazasida ko‘rinish berdi
16
. Bunda dorivor
o‘simliklarning hozirgi ahvoli va ularni saqlab qolishga qaratilgan chora tadbirlar amalga
oshirilgan. Raqamli marketing sa'y-harakatlari, jumladan, ijtimoiy media kampaniyalari,
ta'sirchan hamkorlik va maqsadli reklama, yozga yo'naltirilgan iste'molchilar segmentlariga
erishish va ular bilan samarali shug'ullanish uchun ishlatilishi mumkin
17
.
Talab va taklifning mavsumiy o'zgarishi bozor narxlari, dorivor o'simliklarning
mavjudligi va sotish hajmining o'zgarishiga olib kelishi mumkin. Fermerlar va ishlab
chiqaruvchilar mavsumiy o'zgarishlar ta'sirini yumshatish va asosiy mahsulotlarning yil
davomida mavjudligini ta'minlash uchun almashlab ekish, sug'orishni boshqarish va
issiqxonada etishtirish kabi strategiyalarni qabul qilishlari mumkin. Savdodan tushgan
daromad, bozor ulushi, mijozlar ehtiyojini qondirish va brendni tan olish kabi asosiy
samaradorlik ko'rsatkichlarini (KPI) baholash yozgi mavsumda qo'llaniladigan marketing
mexanizmlari samaradorligini tushunish imkonini beradi.
Ijobiy natijalar orasida sotuvlar ko'payishi, bozorga kirishning kengayishi, brendning
ko'rinishini yaxshilash va maqsadli yozgi marketing tashabbuslari natijasida mijozlarning
sodiqligini oshirish mumkin. Umuman olganda, yoz mavsumida qishloq xo‘jaligida
yetishtiriladigan dorivor o‘simliklarni sotish mexanizmlari tahlili va natijalari mavsumiy
tendentsiyalarni tushunish, marketing strategiyalarini shunga mos ravishda moslashtirish va
sotishni rag‘batlantirish hamda dorivor o‘simliklarni barqaror etishtirish va ulardan
foydalanishni rag‘batlantirish uchun iste’molchilarning xohish-istaklaridan foydalanish
muhimligini ta’kidlaydi.
Sodda qilib aytganda, qishloq xo‘jaligida dorivor o‘simliklar yetishtirish samaradorligini
oshirishda marketing mexanizmlarini takomillashtirish muhim o‘rin tutadi. Bozorni tahlil
qilish, innovatsiyalarni joriy etish, samarali strategiyalarni ishlab chiqish va barqaror
rivojlanishni amaliyotga tatbiq etish orqali fermerlar o‘z salohiyatini maksimal darajada
oshirishi va dorivor o‘simliklar bozorida muvaffaqiyatli raqobatlasha oladi (Asigbaase, 2023).
Xulosa va takliflar.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, qishloq xo'jaligida etishtirilgan dorivor o'simliklarni sotish
mexanizmlari bozor dinamikasi, iste'molchilarning xatti-harakatlari, marketing strategiyalari,
sifatni ta'minlash va barqarorlik kabi omillar ta'sirida ko'p qirrali va dinamik jarayondir. Ushbu
mexanizmlarni har tomonlama tahlil qilish natijasida ma'lum bo'ladiki, dorivor o'simliklarning
muvaffaqiyatli marketingi ilmiy bilimlar, sanoat tajribasi va jamoatchilik ishtirokini o'zida
mujassam etgan yaxlit yondashuvni talab qiladi.
Ushbu sohadagi tadqiqotlarning asosiy natijalari turli xil iste'molchilar segmentlarini
samarali yo'naltirish va ularni jalb qilish uchun bozor tendentsiyalari, iste'molchilarning
afzalliklari va mavsumiy o'zgarishlarni tushunish muhimligini ta'kidlaydi. Mahsulotlarni
farqlash, brendlash va qo'shimcha qiymat takliflarini ustuvor deb hisoblaydigan marketing
strategiyalari dorivor o'simlik mahsulotlari raqobatbardosh bozorda ajralib turishga va
iste'molchilarning o'zgaruvchan ehtiyojlarini qondirishga yordam beradi.
Bundan tashqari, sifatni ta'minlash bo'yicha chora-tadbirlar va sertifikatlashtirish
dasturlari iste'molchilar ishonchini shakllantirish va dorivor o'simlik mahsulotlarining
xavfsizligi, samaradorligi va haqiqiyligini ta'minlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Umuman
olganda, qishloq xo'jaligida yetishtirilgan dorivor o'simliklarni sotish mexanizmlari ishlab
chiqaruvchilar, chakana sotuvchilar va iste'molchilar uchun ham imkoniyatlar, ham
16
“An overview of some important deliberations to promote medicinal plants cultivation” Journal of Applied Research on Medicinal and
Aromatic PlantsVolume 31, December 2022, 100400
17
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2214786122000328 16. Shohana Parvin., Anika Reza., “Potential Role and
International Trade of Medicinal and Aromatic Plants in the World”European Journal of Agriculture&Food Sciences ISSN(Online) :2684-1827//
https://www.ejfood.org/index.php/ ejfood/article/view/701
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, may
www.e-itt.uz
80
qiyinchiliklar tug'diradi. Dalillarga asoslangan yondashuvlarni qabul qilish, sanoat
hamkorligini rivojlantirish va iste'molchilarning ta'lim va xabardorligini oshirish orqali
manfaatdor tomonlar salomatlik, salomatlik va barqaror rivojlanish uchun qimmatli manbalar
sifatida dorivor o'simliklarning to'liq salohiyatini ochish uchun birgalikda ishlashi mumkin.
Adabiyotlar
/ Литература/ Reference:
Abdullaeva M., Kodirov U. (2016) Iqtisodiyot tarmoqlarini modernizasiya va diversifikasiya
qilish - raqobatbardoshlikni oshirishning asosi. //"BIZNES-EKSPERT" Nomer: №4(100).
Michael Asigbaase (2023) “Dorivor o‘simliklarni saqlash va ularning iqtisodiy foydalari:
Janubi-g‘arbiy Gananing o‘rmon chekkasidagi jamoalardan olingan ma’lumotlar asosida” Trees,
Forest
and
People//
2023-yil
dekabr
oyida
https://www.
sciencedirect.com/science/article/pii/S2666719323000948
Qaror (2020) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 10-apreldagi “Yovvoyi holda
o‘suvchi dorivor o‘simliklarni muhofaza qilish, madaniy holda etishtirish, qayta ishlash va mavjud
resurslardan oqilona foydalanish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4670-son qarori.
Qaror (2020) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 26-noyabrdagi “Dorivor
o‘simliklarni yetishtirish va qayta ishlash, ularning urug‘chiligini yo‘lga qo‘yishni rivojlantirish
bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar ko‘lamini kengaytirishga oid chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4901-
sonli qarori.
Xolmatov X. X., Habibov. (1971) O‘zbekiston dorivor o ‘simliklari. Toshkent.
Xolmatov Х.Х. va boshqalar (1992) Ruscha-lotincha-o‘zbekcha dorivor o ‘sim liklar lug‘ati,
Toshkent.