«Yangi O‘zbekiston: Moliyaviy hisobotning xalqaro
standartlarini joriy etishda muvaffaqiyatli
xalqaro tajriba» 16 dekabr, 2022 yil.
358
Annotatsiya:
Ushbu maqolada bugungi kunda mustaqil ta’limni samarali tashkil qil-
ish masalasi xususida fikrlar bayon qilingan. Xususan, biznes ingliz tilini o‘qitishda mus-
taqil ta’limning ahamiyati hamda muayyan mavzular orqali mazkur ta’limni tashkil qilish
yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
mustaqil ta’lim, kompetensiya, motivatsion tamoyillar, elektron ilova, mo-
tivatsion omil.
Бугунги кунда дунё тараққиётида энг муҳим ўрин тутадиган таълим тизи-
ми ва унинг сифатини ошириш, талабаларда мустақил билим олиш компе-
тенциясини ривожлантиришда халқаро тажрибадан фойдаланиш, дунёнинг
энг самарали стандартларини қўллаш педагогнинг касбий компетенцияси-
ни, хусусан, талабаларда мустақил таълим олиш компетенцияларини риво-
жлантиришга бўлган эҳтиёжни янада кучайтиради. Мустақил таълим олиш
жараёни – таълим тизимининг муҳим таркибий қисми сифатида, олий таълим
муассасалари хусусиятидан келиб чиқиб, чет тили фанини ўқитишда талаба
мустақил таълимини ташкил қилиш ҳолати, мустақил таълим олиш жараёни-
га турли методологик услубларни татбиқ қилиш, мустақил таълим жараёни
талабаларнинг ўз ақлий ёки жисмоний... ҳаракатлари натижаларини у ёки бу
шаклда ифодалаб... вазифада қўйилган мақсадга эришишга онгли равишда
интилишини англатади. Талабанинг мустақил таълим олиши – бу таълим
олишнинг ўзига хос шакли бўлиб, талабаларнинг хорижий тилни эгаллаш та-
жрибаси субъекти сифатида мақсадни қўя олиш, фаолиятни режалаштириш
ва амалга ошириш, шахсий таълим маҳсулотини ярата олиш қобилияти билан
характерланади. Мустақил таълим, қачонки, мақсадга мувофиқ, режалашти-
рилган ва тизимлилик асосида амалга оширилсагина, у ижобий натижаларни
беради. Мустақил таълимнинг мақсади – бўлғуси мутахассисларда янги би-
лимларни излаш мақсадида бир қатор ахборот манбаларидан фойдаланиш
воситасида янги маълумотларни белгиланган мақсадларда қўллаш.
Талабаларнинг мустақил таълим олиш компетенциясини ривожлантириш
бўлгани ҳолда қатор ўрганилган мустақил таълим олиш ҳамда таълимда АКТ-
дан фойдаланиш тамойиллари ўрганиб чиқилиб, мустақил таълим олиш ком-
BIZNESNI BOSHQARISH
YO‘NALISHI
TALABALARIGA INGLIZ
TILINI O‘QITISHDA
MUSTAQIL TA’LIM
https://doi.org/10.47689/STARS.univer-
s i t y - 5 - p p 3 5 6 - 3 5 8
ARIPOVA SHAHNOZA SHOAXRAROVNA
Bank–Moliya Akademiyasi katta o‘qituvchisi
earipova@yahoo.com
STARS International University
359
петенциясини замонавий ахборот технологиялари воситасида ривожланти-
ришни таъминлашда инобатга олиниши керак бўлган тамойиллар белгилаб
олинди:
-талабанинг ўзини таълимнинг субъекти эканлигини тўлақонли англаши;
-тегишли таълимий маълумотни ўзлаштиришда дуч келинадиган қийинчи-
ликларни енгишга қаратилган мотивациянинг мавжудлиги;
-замонавий ахборот технологияларидан маълумот олиш ва таълимий мақ-
садда фойдаланиш кўникмасига эга бўлиш;
-мустақил таълим жараёнининг мақсадга қаратилганлиги (аниқ таълимий
объектнинг мавжудлиги), узвийлиги ва тизимлилиги.
Мустақил таълим олиш компетенциясини ривожлантиришда машғулот-
ларда талабаларни айни таълим турига йўналтириш аҳамиятли бўлиб, ўқи-
тиш мазмунини ташкиллаштиришда ҳамда дарсларни режалаштиришда му-
стақил таълим иштиёқини уйғотувчи – мативация тамойилининг инобатга
олиниши нафақат ўқитиш самарадорлигини, балки давомли таълим олишдек
ҳаётий компетенциянинг шаклланишига хизмат қилади. Шу борада, қатор
дидактик, методик ҳамда мотивацион тамойиллар тадқиқи орқали шу билан
биргаликда, таклиф этилаётган кўникма ва малакалар интеграцияси восита-
сида талабаларни мустақил таълим олиш компетенциясини ривожлантириш-
га қаратилган топшириқлар тизими ишлаб чиқилди ва ишнинг амалий қисми-
нинг асоси сифатида хизмат қилди.
Топшириқлар тизими, замонамиз ёшларининг бирламчи ўқув қуроли ино-
батга олиб, яратилган электрон иловада қўлланилди.
Электрон дастур ёрдамида мустақил таълимни ташкил этиш жуда самара-
ли услуб бўлиб улар қуйидагиларда ўз аксини топади:
- методика ва дастурлар мажмуаси бир тизимга бирлаштирилади ҳамда
фойдаланувчининг қурилмаси ёрдамида бошқарилади. Бошқача айтганда,
мустақил таълимнинг электрон иловаси таълим дастурининг бир қанча кур-
сларини бирлаштира олиши мумкин ҳамда талаба турли илова ёки ресур-
слардан фойдаланишга мажбур бўлмайди;
-вақт, маблағ, куч ва ресурсларни тежаш имкони вужудга келади.
Мустақил таълимни ташкил қилиш, самарали фаолиятга айлантириш
ва энг муҳими, талабалар томонидан доим ижобий қабул қилиниши учун
унинг мотивацион хусусиятларини аниқлаш ва жорий қилиш омиллари-
«Yangi O‘zbekiston: Moliyaviy hisobotning xalqaro
standartlarini joriy etishda muvaffaqiyatli
xalqaro tajriba» 16 dekabr, 2022 yil.
360
ни белгилаб олиш муҳим аҳамият касб этади. Талабаларда мустақил таъ-
лимга нисбатан иштиёқни вужудга келтирадиган мотивацион омиллар-
нинг аҳамияти шундаки, уларни, аввло, натижалар билан рағбатлантириш,
талабаларда рўй бераётган ўзгаришларни динамик таҳлил қилиш ва на-
тижаларини уларнинг ўзлари билан муҳокама қилиш, камчилик ва муам-
моларни биргаликда муҳокама қилиш, бартараф этиш каби вазифалар
педагогнинг энг муҳим вазифасига айланиши лозим.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати
1.Абрамов С.М. Воспитание образовательной самостоятельности студен-
тов гуманитарных вузов в процессе дистанционного обучения: автореф. дис.
… канд. пед. наук: – Екатеринбург, 2003. –228 с.
2.Бурденюк Г.М. Управление самостоятельной учебной деятельностью при
обучении иностранным языкам взрослых: дис…. д – ра пед. наук: – Кишинёв,
1992. – 573 с.
3.Гендлер Я.Г. Интенсификация самостоятельной работы студентов при
изучении физики в педвузе: дис. ... канд. пед. наук: – Тирасполь, 1975. – 159 с.
4.Змиевская Е.В. Учебная деловая игра в организации самостоятельной
работы студентов педагогических вузов: дис. ... канд. пед. наук: – М., 2003. –
169 с.
Top 5 Strategies for Motivating Students. https://www.nbpts.org/top – 5 –
strategies – for – motivating – students/
http://www.s – vfu.ru
