Хорижий филология.
№2, 2017 йил
55
REPORTAJ JANRINING TIL XUSUSIYATLARI
(O„zbekistondagi tojik gazetalari misolida)
Rahimqulov G‘ayrat,
SamDU tojik tili va adabiyoti kafedrasi o„qituvchisi
Каlit so‘zlar:
gazeta tili, tojik tilida chop etilayotgan gazetalar, reportaj atamasi, ommaviy
axborot vositalarining tili va uslubi.
O‗zbekistondagi tojik matbuoti tilining
tadqiq etilishi, ya‘ni Mustaqillik yillarida tojik
gazetalari tilida yuz bergan o‗zgarishlarni
ilmiy baholash ham nazariy, ham amaliy
ahamiyatga ega bo‗lib, shu kunning dolzarb
muammolaridan
hisoblanadi.
Masalaning
dolzarbligi O‗zbekiston Respublikasining
«Davlat tili haqida»gi qonuni talablari ijrosini
ta‘minlash nuqtai nazaridan ham muhimdir.
Gazeta
materiallarining
jamiyat
ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, ma‘naviy-ma‘rifiy
turmushini
yoritishni
qanchalik
qamrab
olganligi, janr tanlash imkoniyatlari va tildan
qanday foydalanilayotganligi uning internet
jurnalistikasi va radio-televideniye bilan
raqobatda o‗z o‗rnini topishiga yordam
beradi. Gazetaning jamiyatdagi mavqeini
baholash, yutuq va kamchiliklarini ko‗rsatish,
tegishli ilmiy va amaliy tavsiyalar berish bilan
uning rolini oshrish bugungi kunning dolzarb
muammolaridan biriga aylanmoqda. Demak,
gazeta tili, jumladan, O‗zbekistonning hozirgi
davrda tutgan yo‗li, Prezident farmonlari va
qarorlari, Hukumat siyosatini o‗ziga xos
tarzda boshqa millat vakillariga targ‗ib-
tashviq qilayotgan tojik matbuotining tili ham
atroflicha ilmiy tadqiq qilinishi lozim, deb
hisoblaymiz.
O‗zbekiston ning birinchi Prezidenti
Islom Karimovning «O‗zbekiston buyuk
kelajak sari» kitobida bayon etilgan fikrlari
ommaviy axborot vositalari faoliyatini tashkil
etish uchun katta xizmat qildi va matbuotga
e‘tibor nihoyatda oshdi [9:557-558].
Hozirgi davrning shunday talablari va
I.Karimovning
dasturiy
ko‗rsatmalari
O‗zbekiston ommaviy axborot vositalari,
shuningdek, tojik tilida chop etilayotgan
gazetalar oldiga ham muhim vazifalarni
qo‗ydi. Shu jihatdan Respublikamizda tojik
tilida chop etilayotgan gazetalarning tili va
uslubini o‗rganish muhimdir.
Tojik tilshunosligida gazetalar tili va
uslubi boshqa milliy tillar (rus, o‗zbek va
boshqa) kabi atroflicha ilmiy o‗rganilmagan
bo‗lsa ham, ba‘zi ilmiy maqolalar chop
etilmoqda.
Jumladan,
I.Usmonovning
tadqiqotida 1917-1929 yillar nashr etilgan
tojik matbuoti tiliga doir tarixiy ma‘lumotlar
o‗z ifodasini topgan [15: 23].
T. Berdieva tojik tili gazetalari tilida
termin qo‗llash masalalari va o‗ziga xos
leksikasi to‗g‗risida fikr yuritgan [2:115].
R.To‗raxo‗jaevaning
nomzodlik
dissertatsiyasida
«Haqiqati
O‗zbekiston»
(hozirgi «Ovozi tojik») gazetasida tojikcha va
arab tiliga xos so‗zlarning ishlatilishi tahlil
etilgan [ 14:123].
M. Shakurining[20:180] «Har suxan
joevu har nukta maqome dorad» nomli ilmiy
risolasida tojik gazetalari tili leksikasining
ayrim kamchiliklari to‗g‗risida fikr yuritilgan
[20:180].
Mustaqillik
davrida
Tojikiston
Respublikasidagi
tojikcha
gazetalarning
tilidagi jiddiy kamchiliklar to‗g‗risida ham
ayrim
tadqiqotlar
yaratilgan.
Prof.
B.Kamoliddinov [7:182] «Adabiyot va
san‘at», «Ma‘rifat», «Payomi Dushanbe»,
«Javononi Tojikiston», «Charxi gardun»,
«Jumhuriyat», «Junbish», «Sadoi mardum»
va boshqa gazetalarning tilini tahlil etib,
ulardagi lug‗aviy, fonetik, uslubiy va
grammatik
kamchiliklarni
faktlar
bilan
asoslaydi [7:182].
«Zabon va istiqlol» nomli ilmiy
maqolalar to‗plamida Tojikiston Respublikasi
mustaqillik davri tojik matbuoti tilining ko‗p
muhim
masalalari
yoritilgan
[3:107].
Shuningdek, prof. M. Qosimova «Ba‘ze
qaydho dar borai zaboni axbori omma»
nomli
Хорижий филология.
№2, 2017 йил
56
maqolasida gazeta va jurnallarda so‗z va so‗z
birikmalarini o‗z o‗rnida ishlatmaslik va tojik
tili imlo qoidalariga rioya etmaslik to‗g‗risida
mulohaza bildirgan [12:41-48].
Tojik tilshunosligida olib borilgan bu
kabi tadqiqotlar diqqatga sazovor, ammo
ularda ommaviy axborot vositalarining tili va
uslubi maxsus o‗rganilmagan.
Mustaqillik davrida O‗zbekistonda
nashr etilayotgan «Ovozi tojik» va «Ovozi
Samarqand»
gazetalarining
ham
Prezidentimiz va Hukumatimiz siyosatini
keng ommaga etkazishdagi roli tobora oshib
bormoqda.
Respublikamiz
hayotini,
islohotlarning
mohiyatini
tushuntirish,
xalqning kelajakka ishonchini yanada oshirish
sohasida
muhim
manbalardan
biri
hisoblangan
ushbu
gazetalarning
tilini
o‗rganish bo‗yicha maxsus ilmiy tadqiqot
hozirgacha yaratilgan emas.
O‗zbekistonda nashr etilayotgan tojik
gazetalari tilining shakllanishi, gazeta tilining
turli janrlari bo‗yicha xos xususiyatlarini
tadqiq qilish «Ovozi tojik» va «Ovozi
Samarqand» gazetalarining ta‘sirchanligini
oshirishga
ham
xizmat
qiladi.
Ushbu
maqolada reporataj janrining ayrim til
xususiyatlarini yoritishga harakat qildik.
Reportaj
(guzorish)
fransuzcha
(reportage) so‗zidan olingan bo‗lib, xabar
bermoq,
xabardor
qilmoq
ma‘nosini
ifodalaydi
[17:378].
Reportaj
axborot
janrlarining
bir
turi
bo‗lib,
tojik
publitsistikasida
ilmiy
jihatdan
maxsus
o‗rganilmagan. I.Usmonovning nomzodlik
dissertatsiyasida umumiy ma‘lumot berilgan,
xolos [15:119].
Reportaj so‗zi lug‗atlarda quyidagicha
izohlangan: «Reportaj - jurnalistikaning
informatsiya janri. Jurnalist o‗zi ishtirok etgan
tantana yoki voqea-hodisa haqida xabar
beradi. Reportajlar har xil bo‗ladi. Gazeta
reportaji tematik va voqeaband bo‗lib, unda
suratlar ham foydalaniladi» [1: 25-26].
«Reportaj
atamasi
lotincha
«reportare»dan
olingan
bo‗lib,
«xabar
qilmoq»,
«darak
bermoq»
ma‘nosini
anglatadi… Atama XIX asrning birinchi
yarmida paydo bo‗lgan… Reportaj bugunda
jurnalistning o‗zi guvohi yoki ishtirokchisi
bo‗lgan voqea-hodisalar to‗g‗risidagi tezkor
hikoyasini bildiradi. Mazkur janrda yozilgan
materialda hodisa joyida «bo‗lish» hissi
yuzaga keltiradi» [5:210].
Hozirgi vaqtda reportaj ikki ma‘noni
bildiradi: «1) radio va televideniye orqali
voqea sodir bo‗lgan joydan olib borilayotgan
eshittirish yoki ko‗rsatuv; 2) vaqtli matbuotda
yoritilgan mahalliy mavzulardagi qisqa xabar
va axborot» [18:212].
"O‗zbek
tilining
izohli
lug‗atida
shunday ta‘rif berilgan: "Reportaj (r).
Matbuot,
radio,
televideniyeda:
sodir
bo‗layotgan
voqea-hodisalardan
olib
boriladigan mahalliy mavzulardagi xabar,
maqola"[16:622].
A.Abdusaidov
o‗zbek
matbuotida
reportaj janrining til xususiyatlarini o‗rganib,
mavjud tadqiqotlardagi quyidagi fikrlarga
tayangan: "Reportaj - bu ma‘lum bir vaqtda
sodir bo‗lgan voqea haqidagi hikoyadir.
Reportaj avvalo boshqa janrlardan turli
harakatlarning,
voqea
detallarining
va
dinamikasining ko‗pligi bilan farq qiladi.
Reportajni faktlar orqali suhbatlashish desa
bo‗ladi. Jurnalist sodir bo‗lgan voqea haqida
hikoya qilganda go‗yo gazetxon yoki
jurnalxon xuddi o‗zi ko‗rgandek tasavvurga
ega bo‗lishi kerak. Reportaj, avvalo,
gazetxonga ma‘lum bo‗lmagan bironta
yangilik haqida mukammal hikoya qilishdan
iborat".
Reportajda boshqa axborot janrlari
singari haqqoniylik, faktlarga asoslanish,
operativlik, ta‘sirchanlik kabi omillar juda
muhimdir. Yаngilik reportajning asosi
hisoblanadi. Ma‘lum voqea-hodisa, faktlar
hamda tezkorlik bilan voqea sodir bo‗lgan
joydan tayyorlangan material reportajning
magzini tashkil etadi. Unda voqea joyi
tasvirlanadi,
jonli
muloqotlar
beriladi,
ko‗pincha, materiallarda tantanavorlik aks
etadi.
Reportajning
asosini
axborot
(informatsiya) tashkil etadi va xabar berish
asosiy o‗rinni egallaydi, voqea-hodisa, faktlar
tahlil qilinmaydi.
Ayrim reportajlar voqea sodir bo‗lgan
joy tasviridan yoki kishilar bilan muloqotdan,
Хорижий филология.
№2, 2017 йил
57
yo voqea tarixi haqidagi qisqacha hikoyadan
boshlanadi. Reportaj ta‘sirchan, operativ janr
sifatida gazetaning mavzu jihatdan rang-
barangligini ta‘minlaydi va o‗qimishliligini
oshiradi.
Reportajda oddiy bayonchilikdan ko‗ra
obrazli ifoda ustun turadi. Bu esa jurnalistdan
mahorat va chuqur bilim talab etadi. Chunki
reportajda axborot jonli, ta‘sirchan ifoda
qilinadi.
Reportajda voqea joyi tasviri ham
muhim rol o‗ynaydi. Joy tasviri va tantanavor
ruhni
berish
uchun
obrazli
ifodalar,
emotsional-ekspressiv
bo‗yoqdor so‗zlar,
o‗xshatishlar,
sifatlashlardan
unumli
foydalaniladi. Kishilar bilan muloqotning
jonliligini ta‘minlash maqsadida dialoglar ham
ishlatiladi, voqea qatnashchilarining nutqi
beriladi. Chunki reportajda qahramonlar so‗zi
muhim ahamiyatga ega.
"Reportaj ko‗p jihatlari bilan ocherkka
yaqin turadi. Ocherk ham, reportaj ham fakt
va voqealarning guvohi bo‗lgan kishi
tomonidan yoziladi. Lekin ocherk o‗zining
publitsistik ruhi, chuqur fikr yuritish va tahlili
bilan reportajdan farq qiladi. Reportyor
o‗zining qisqa materiali orqali voqeaning
muhimligini ta‘kidlaydi. Shuning uchun ham
reportajda ortiqcha tasvir bo‗lmasligi kerak.
Reportaj yorqin va lo‗nda bo‗lishi kerak.
Jumlalar ixcham, tili ravon bo‗lmog‗i lozim".
Publitsistik janrlarning o‗ziga xos
xususiyatlarini izchil tadqiq qilayotgan olim
Muxtor Xudoyqulov o‗zining ―Jurnalistika va
publitsistika‖ nomli o‗quv qo‗llanmasining
―Reportaj - publitsistikaning muhim janri
sifatida‖ [19:135] sarlavhali qismida e‘tiborni
tortadigan fikrlarni bayon etgan. Ma‘lumki,
informatsion
nublitsistikaning
asosiy
janrlaridan biri reportajdir. Reportaj so‗zi
lotincha bo‗lib, etkazib berish degan ma‘noni
bildiradi.
Reportaj
voqea,
hodisalarni
bevosita, jonli aks ettiruvchi, tezkor yoritib
beruvchi informatsion materialdir. Uning
oddiy xabardan farqi shuki, xabarda hayotdan
olingan fakt, voqea, hodisalar umumiy, ya‘ni
qayd etish tarzida bayon etilsa, reportajda
fakt, voqea va hodisalar haqida bevosita,
o‗sha voqea- hodisa bo‗lib o‗tayotgan paytda,
shu voqea va hodisalar yuz berayotgan joydan
to‗g‗ridan - to‗g‗ri xabar beriladi, boshqacha
qilib
aytganda,
hayot
voqealari
qayd
etilmaydi, balki harakatda, jonli tasvirlanadi
hamda bu jarayonda jurnalist bevosita ishtirok
etadi.
M.Xudoyqulov
―Jurnalistika
va
publitsistika‖ nomli kitobining ―Borliqning
jonli aksi‖ [19:163-164 ] sarlavhali qismida
reportajning
quyidagi
turlarini
ajratib
ko‗rsatgan: ―Reportaj aks ettirayotgan ob‘ekti
nuqtai nazaridan
voqea reportaji, muayyan
mavzuga bag„ishlangan reportaj, muammoli
reportaj, reportaj-sharh
kabilarga bo‗linadi.
Reportaj qaysi ommaviy axborot vositasida
berilishiga qarab
gazeta reportaji, jurnal
reportaji, radioreportaj
va
telereportaj
kabi xillarga bo‗linadi.
Yаngiliklar xususida nisbatan tezkor
xabar beradigan janrlardan biri reportaj bo‗lib,
unda jamiyat turmushidagi muhim voqealar
haqida jonli, ta‘sirchan hikoya qilinadi.
Reportaj materialini asosan ishlab chiqarish
sohasidagi yangiliklar (korxonalarning ishga
tushirilishi, yutuqlari va hokazo), bayramlar
tafsilotlari tashkil etadi. Bu janrda asosan
umumiste‘mol so‗zlardan foydalanilsa ham,
voqealarni jonli tasvirlashda bo‗yoqdor
so‗zlar, ifoda-tasvir vositalari, tasviriy
ifodalardan ham o‗rni bilan foydalaniladi,
chunki
mazkur
vositalar
so‗zlarning
«jilolarini ming bir qirrasi bilan ko‗rsata
oladigan va shu orqali ona tilimizning
naqadar boy hamda go‗zal ekanligini
namoyish etishga tayyor turgan bitmas-
tuganmas imkoniyatdir» [11:68 ]. Jurnalist
voqealarni jonli tasvirlash uchun dialoglardan
ham keng foydalanadi. Zero, mazkur janrda
personajlar nutqi katta ahamiyatga ega.
Reportajda
qahramonlar
xarakterini
ochish emas, balki voqeani jonli, tantanavor
tasvirlash muhimdir. Reportaj janrining
xususiyatlaridan biri shuki, unda ta‘sirchan,
ko‗p ma‘noli so‗zlar, so‗z birikmalari ko‗p
ishlatiladi. Ayrim reportajlarda sarlavha
ostida «reportaj» so‗zi qayd etilib, sarlavhaga
kengroq izoh berilgan. Bu holat diqqatni
tortishga xizmat qiladi: Idi chustu choloki va
mahorat megardad [Ot., 14.05.03], «Halqai
Хорижий филология.
№2, 2017 йил
58
vaslkunandai Sharqu G‗arb», Afkori jomea
dar borai anjumani Siyoh, Boz bahori Boysun
faro rasid, «Dastgohhoi baxosiyat», «Dehae
dar sinai ko‗h» va shu kabilar.
«Ovozi tojik» gazetasi materiallarining
tahlili shuni ko‗rsatdiki, reportaj sarlavhasida
ko‗pincha bayram, tantanali kunlar, odamlar
tantanali hayotining lahzalari kabilar aks
ettirilgan:
Sho„hrati «Do„stlik» az mehnat
[Ot.,4.01.03],
Kishvari orzuhoi pokiza
[Ot.,
25.01.03],
Jashni farxundai olimi mumtoz
[Ot., 8.01.03],
«UzDEUavto»: dar soli nav
110 hazor avtomobil
[1.01.05],
Dar pesh
hududu ufuqhoi nav ba navand
[Ot.,
31.01.07],
Sahifai zarrini solnomai boksi
jahon
[Ot., 18.04.07],
Kalidi muvaffaqiyatho
[Ot., 24.01.07],
«Lukoyl oversiz» soxtmoni
havzakro anjom dod
[Ot., 16.04.08].
Reportajda voqeaning jonli tarzda tasvir
etilganligi
unda
ta‘sirchan,
bo‗yoqdor
so‗zlarni ko‗proq ishlatish hisobiga bo‗lgan:
obhoi jonbaxsh
[Ot., 3.07.02],
tashnagoni
ma‟rifat, sahifahoi duraxshon dar ta‟rixi
farhang, in shaxson hangomi donishjo„i niz
obu otash budand
[Ot., 19.04.03],
kalidi
muvaffaqiyati dehqon
[Ot., 24.01.07],
olami
boks, sahifai navi tilloi
[18.04.07].
Reportaj
janri
tilining
tarkibini
quyidagicha tasniflash mumkin:
1. Yangi so‗zlar (neologizmlar).
«Ijtimoiy
hayotda
yuz
berayotgan
o‗zgarishlar, yangiliklar eng avvalo leksikada
o‗z aksini topadi. Shuning uchun ham
leksikaning boyib borishi tildagi boshqa
elementlarga qaraganda birmuncha aktivdir»
[13:40]. Shuningdek, jamiyatimizning turli
sohalarida
yuz
beradigan
har
qanday
yangiliklar yangi so‗zlar vositasida tilda aks
ettiriladi:
naqsha, sodirot
[Ot., 1.01.05],
shirkat, firma
[Ot., 15.11.06],
varzish,
varzishgar, mushtzan, tolor, omo„zishgoh
[Ot., 18.04.07],
havopaymo, jamoa, furudgoh
[Ot.,
31.01.07],
fermer,
bemorxona,
furo„shgoh
[Ot.,
24.01.07],
ittihodiya,
xolding, dollar, istgoh
[Ot., 16.04.08] shu
kabilar.
2. Ruscha-baynalmilal so‗zlar ham
voqea va hodisalarning aniq bayon etilishiga
xizmat qilgan. «XIX asrning II yarmidan
boshlab rus hukmronligi vujudga keltirilgan
ijtimoiy muhit badiiy adabiyot rivojiga,
xususan unda tildan foydalanishiga ham o‗z
ta‘sirini ko‗rsatdi, albatta…»[10:4]. Ana shu
ta‘sir tufayli bugungi tojik matbuotida ham
bir
qator
ruscha-baynalmilal
so‗zlar
ishlatilayapti:
kadr, texnologiya, moshin,
avtomobil
[Ot., 1.01.05],
chempion, boks,
ekran, televizor, final, nakaut, jurnalist
[Ot.,
18.04.07],
aviatsiya, park, inspeksiya
[Ot.,
31.01.07],
kompressor,
kondensat
[Ot.,
16.04.08],
model, salon, bamper, radiator,
linza
[Ot., 22.03.08] va boshqalar.
3. Arabcha so‗zlar ham voqea va
hodisalarning asl mohiyatini ochib berishga
xizmat qilgan. Bu so‗zlar ona tilimiz tarkibida
ommaviylashgan:
munosib,
jashn
[Ot.,
15.11.06],
taxassus, mustaqil, mustahkam
[Ot., 1.01.05],
muovin, tajdid, muttahid
[Ot.,
22.03.08],
bayraq, iqtidor
[Ot., 18.01.07],
majlis, tarmim, tajassum
[Ot., 31.01.07],
mintaqa, mahsulot, muvofiq
[Ot., 16.04.08]
shu kabilar.
4. Reportajda juft sinonimlarning
ko‗plab qo‗llanilishi ham nutqning ta‘sirchan
bo‗lishi uchun muhim uslubiy vazifani
bajaradi. Tadqiqotchilarning fikricha, juft
sinonimlar his-hayajon va tantanali ruh
munosabatini
bayon
etishga
xizmat
qiladi[21:18-24]. Masalan, «Idi justu choloki
va mahorat megardad[Ot., 14.05.03] nomli
maqolada quyidagi juft sinonimlar ishlatilgan:
mazmunu mundarija, jadvalu naqshaho,
soxtanu tajdid gardonidan, asbobu anchom,
diqqatu e‟tibor, xushu xursand, soxtanu
tarmim, hamjavoru hammazhab, hukumatu
vazoratxonaho
[Ot., 22.02.03],
jasorat va
mardonagi
[Ot., 18.04.07],
tajdidu tarmim
[Ot., 31.01.07] kabilar. Ularning jumlada
muhim
uslubiy
vazifani
bajarganligini
quyidagi misollar orqali ko‗rish mumkin:
Dar
barobari
ba
dast
ovardani
kamarbandi tilloii chempioni
jasorat va
mardonagiro
namoish medod [Ot., 18.04.07].
Tai solho parki kishtihoi havoi kullan
nav shud, … furudgohho ro‗i
tajdidu
tarmimro
didand [Ot., 31.01.07].
5.
«Frazeologizm
tilning
estetik
funksiyasi namoyon bo‗ladigan eng yorqin
Хорижий филология.
№2, 2017 йил
59
elementlardan
biridir»
[4:96].
Tojik
matbuotida reportajlarda xalq maqollari va
frazeologik birikmalar ko‗p qo‗llanilgan,
chunki ular aniq uslubiy maqsad bilan fikrni
ta‘sirchan ifodalash uchun ishlatilgan [7:---].
Masalan:
ba zabon giriftan, rohi hayot,
maydoni ilm, mavji tabrikot, zabona zadan
[Ot., 8.01.03],
dar og„o„shi maydon, virdi
zabon gashtan, musiqi az qalb baromadan,
sarhadi san‟at
[Ot., 2.07.03],
barnomai puxta,
davlati shukufon
[Ot., 18.01.03].
Reportaj janrining tili boshqa axborot
janrlaridan jonliligi, ta‘sirchanligi bilan ajralib
turadi. Lekin ocherk janriga qaraganda,
reportajda umumiste‘mol so‗zlar, neytral
so‗zlar ko‗proq ishlatilgan.
Аdabiyotlar
1.
Abdurahmonov A. Gazeta jurnalistikasi terminlarining qisqacha izohli lug‗ati. - Toshkent:
O‗qituvchi, 1983, 25-26-b.
2.
Berdiyeva T. Gazetnaya leksika i voprosi terminologii. Mas‘alahoi zabonshinosi. -
Dushanbe, 1983, 115-b.
3.
Zabon va istiqlol (majmo‗ai maqolaho). - Dushanbe, 2001, 107-b.
4.
Yo‗ldoshev B. Frazeologik uslubiyat asoslari. O‗quv qo‗llanma. - Samarqand, 1998, 96-
b.
5.
Lug‗at - ma‘lumotnoma: Jurnalistika, Reklama, Pablik, Rileyshnz: 1700 ta atama
/Mualliflar hay‘ati: F.P. Nesterenko (rahbar), M. Kazem, YA. M. Mamatova va boshq. - T.: Zar
qalam, 2003, 210-b.
6.
Kamoliddinov B. Uslubshinosi. – Dushanbe: Irfon, 1977, 46-b
.
7.
Kamoliddinov B. Suxan az bahri digaron go‗yand. - Dushanbe: Internyus, 2001, 182-b.
8.
Karimov I. A. O‗zbekiston XXI asr bo‗sag‗asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari
va taraqqiyot kafolatlari. - Toshkent: O‗zbekiston, 1997, 177-b.
9.
Karimov I. A. O‗zbekiston buyuk kelajak sari. - Toshkent: O‗zbekiston, 1998, 557-558-b.
10.
Karimov S. O‗zbek tilining badiiy uslubi. Monografiya. - Samarqand: Zarafshon, 1992.
– 4 b.
11.
Karimov S. A. Badiiy uslub va tilning ifoda tasvir vositalari. O‗quv qo‗llanmasi. -
Samarqand: SamDU nashriyoti, 1994, -68-b.
12.
Qosimova M. N. Ba‘ze qaydho dar borai zaboni omma. Zabon va istiqlol (majmo‗ai
maqolaho). - Dushanbe, 2001. 41-48–b.
13.
Qo‗ng‗urov R. Q. , Karimov S.A., Qurbonov T. I. Nutq madaniyati asoslari. Leksiyalar
teksti. - Samarqand: SamDU nashri, 1985, 40-b.
14.
Turaxudjaeva R. Leksicheskie novoobrazovaniya russko-internatsionalnogo
roisxojdeniya v tadjikskom yazike (po materialam gazeti «Haqiqati O‗zbekiston» za 1950-1975
g.g.). Dissertatsiya. - Dushanbe, 1986, 123-b.
15.
Usmonov I. K. Stanovlenie i razvitie tadjikskoy pechati v 1917-1929 g.g. AKD. -M.,
1976, 23-b.
16.
O‗zbek tilining izohli lug‗ati, 1 tom. - Toshkent, 1981, 622-b.
17.
O‗zbek tilining izohli lug‗ati. III tom. -T.: «O‗zbekiston milliy ensiklopediyasi» davlat
ilmiy nashriyoti, 2006, 378-b.
18.
Hozirgi o‗zbek tili faol so‗zlarining izohli lug‗ati /A. Hojiev, A. Nurmonov, S.
Zaynobiddinov va boshqalar. -T.: SHarq, 2001, 212-b.
19.
Xudoyqulov M. Jurnalistika va publitsistika. O‗quv qo‗llanma. - Toshkent: Universitet,
2010, 135-bet.
20.
Shukurov M. Har suxan choevu har nukta maqome dorad.- Dushanbe: Irfon, 1985,180-b.
21.
G‗afforov R. Vazifai uslubii murodifho. - Ma‘rifat, №8, 1990. 18-24-b.
Хорижий филология.
№2, 2017 йил
60
Рахимкулов Г. Особенности языка жанра репортажа (на материале
таджикоязычных газет Узбекистана).
В данной статье на ярких примерах освещены
вопросы особенностей языка в жанре репортажа. Также проведѐн анализ уровня знаний
языка таджикской прессы, специфика, значимость и языковой состав жанра репортажа.
Rahimqulov G. Linguistik features of report genre (on the material of Tadjik
newspapers).
This article clearly describes the linguistic essence of report genre in the proof of
examples. In this article the author has also analysed the degree of learnedness of Tadjik press,
fealures and significance of report genre and lingual content of report genre.
