71
style, relying on strong verbs rather than excessive adjectives. This stylistic difference influences
the pacing and imagery of their works.
In today’s digital world, adjectives play an essential role in online communication. Social
media, blogs, and news articles frequently use adjectives to attract attention and generate
engagement. Clickbait headlines often rely on strong adjectives to spark curiosity, such as:
"10 Incredible Destinations You Must Visit!"
"The Shocking Truth About Processed Foods"
Such headlines are designed to trigger an emotional response, encouraging people to click
and read further. Furthermore, in text messaging and online chats, adjectives help convey tone and
mood, compensating for the lack of vocal and facial expressions. Adding adjectives like "funny,"
"amazing," or "ridiculous" to a message clarifies the speaker’s intent and makes the
communication more expressive.
Conclusion.
In conclusion, adjectives are much more than simple descriptive words; they
shape meaning, influence emotions, and alter interpretation. Whether in everyday conversations,
literature, media, or digital communication, adjectives add depth and nuance to language. While
they can be powerful tools for persuasion and expression, they can also be ambiguous or
misleading depending on context. Therefore, understanding how adjectives function allows us to
communicate more effectively and interpret language more critically. Ultimately, the careful use
of adjectives enables us to create more vivid descriptions, evoke emotions, and guide perception—
making language a richer and more dynamic tool for human interaction.
References
1. Cinque, G. (2014). The semantic classification of adjectives: A view from syntax. Studies in
Chinese Linguistics, 35(1), 1–30.
2. Larson, R. K. (1995). Olga is a beautiful dancer. Manuscript, Stony Brook University. Retrieved
from http://semlab5.sbs.sunysb.edu/~rlarson/lsa95.pdf
3. Osgood, C. E., Suci, G. J., & Tannenbaum, P. H. (1957). The measurement of meaning. Urbana,
IL: University of Illinois Press.
4. Osgood, C. E., May, W. H., & Miron, M. S. (1975). Cross-cultural universals of affective
meaning. Urbana, IL: University of Illinois Press.
5. Trofimova, I. (2010). Observer bias: How temperament matters in semantic perception of lexical
material. PLOS ONE, 5(7), e11897.
6. Verhagen, T., van den Hooff, B., & Meents, S. (2015). Toward a better use of the semantic
differential in IS research: An integrative framework of suggested action. Journal of the
Association for Information Systems, 16(2), 108–143.
IXTISOSLASHTIRILGAN MAKTABLARDA KREATIV MUHIT YARATISHNING
METODIK ASOSLARI
Madiyeva Muborak,
JDPU Pedagogika yo’nalishi magistranti
Annotatsiya:
Ushbu maqolada ixtisoslashtirilgan maktablarda kreativ muhit yaratishning
metodik asoslari koʻrib chiqiladi. Maqolada kreativ muhit tushunchasi, uning ahamiyati,
pedagogik texnologiyalar, oʻquv jarayonini tashkil etish usullari va xalqaro tajribalardan
72
foydalanish masalalari yoritilgan. Shuningdek, Oʻzbekiston sharoitida kreativ muhitni
shakllantirish uchun takliflar va shaxsiy fikrlar bayon etilgan.
Kalit soʻzlar:
kreativ muhit, ixtisoslashtirilgan maktablar, pedagogik texnologiyalar, muammoli
taʼlim, loyihalar asosida oʻqitish, xalqaro tajriba.
Zamonaviy ta'lim tizimida kreativlik va innovatsiyalarning ahamiyati tobora ortib
bormoqda. Ixtisoslashtirilgan maktablar, talabalarning muayyan sohalarda chuqur bilim va
ko'nikmalarga ega bo'lishini ta'minlash bilan birga, ularning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga
ham qaratilgan. Menning fikrimcha, kreativ muhit yaratish orqali talabalarning nafaqat bilim
darajasi, balki ularning shaxsiy rivojlanishi ham yaxshilanadi. Ushbu maqolada ixtisoslashtirilgan
maktablarda kreativ muhit yaratishning metodik asoslari va usullari ko'rib chiqiladi.
Kreativ muhit – bu talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga imkon beradigan
sharoitlar va omillarning majmuidir. Bunday muhitda talabalar erkin fikr yuritish, tajriba o'tkazish
va yangi g'oyalarni amalga oshirish imkoniyatiga ega bo'ladi. Kreativ muhitning asosiy
xususiyatlari quyidagilardan iborat:
- Erkinlik: Talabalarning o'z fikrlarini ifoda etishlari uchun erkinlik mavjud.
- Rag'batlantirish: O'qituvchilar tomonidan talabalarning ijodiy yondashuvlari qadrlanadi va
rag'batlantiriladi.
- Hamkorlik: Talabalar o'rtasida bilim almashish va guruhli ishlar tashkil etiladi.
- Resurslar: Kreativlikni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan zamonaviy resurslar
(kompyuterlar, laboratoriyalar, ijodiy materiallar) mavjud. Menning fikrimcha, kreativ muhit
yaratishda talabalarning shaxsiy qiziqishlari va qobiliyatlarini hisobga olish juda muhim. Har bir
talaba o'ziga xos bo'lgani uchun ularga individual yondashuv talab etiladi.
Ixtisoslashtirilgan maktablar, muayyan sohalarga (masalan, matematika, tabiiy fanlar,
san'at yoki texnologiya) qaratilgan bo'lib, talabalarning kreativligini rivojlantirish uchun quyidagi
afzalliklarga ega:
- Yuqori malakali o'qituvchilar: Ixtisoslashgan o'qituvchilar talabalarning ijodiy
qobiliyatlarini aniqlash va ularni rivojlantirishda yordam beradi.
- Maxsus dasturlar: Kreativlikni rag'batlantiruvchi o'quv dasturlari va kurslar mavjud.
- Zamonaviy resurslar: Ijodiy loyihalar uchun zarur bo'lgan texnologiyalar va materiallar
bilan ta'minlangan. Ixtisoslashtirilgan maktablar talabalarning kreativligini rivojlantirishda ancha
samarali hisoblanadi. Biroq, bu maktablarda resurslar va o'qituvchilar malakasini yanada oshirish
zarur.
Kreativ muhitni shakllantirishda quyidagi metodik yondashuvlar qo'llanilishi mumkin:
Pedagogik texnologiyalar.
- Muammoli ta'lim: Talabalarga muammoli vaziyatlar berib, ularning yechimlarni topish
qobiliyatlarini rivojlantirish.
- Loyihalar asosida o'qitish: Talabalar o'z loyihalarini ishlab chiqish va amalga oshirish
orqali kreativlikni namoyon etishadi.
- Teskari aloqa: O'qituvchilar tomonidan talabalarning ishlarini baholash va ularga
konstruktiv fikrlar bildirish.
Guruhli ishlar talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda juda muhimdir. Bu usul
orqali talabalar bir-birlaridan yangi g'oyalar o'rganishadi va o'z fikrlarini mustahkamlaydilar.
73
Rag'batlantirish tizimi: Kreativ yondashuvlarni rag'batlantirish uchun mukofotlar,
sertifikatlar yoki boshqa shakllardan foydalanish.
Kreativ baholash: Talabalarning ishlarini an’anaviy baholashdan tashqari, ularning ijodiy
yondashuvlarini ham hisobga olish. Rag’batlantirish tizimi talabalarning kreativligini oshirishda
juda muhim rol o’ynaydi. Mukofotlar va sertifikatlar talabalarni yanada faol qiladi va ularning
ijodiy qobiliyatlarini namoyon etishga undaydi
Xalqaro tajriba va uning o’zbekiston sharoitida qo’llanilishi
Dunyo davlatlarida kreativ muhit yaratish bo'yicha keng tajriba mavjud. Masalan:
Finlandiya:
Talabalarning mustaqil fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan ta'lim
tizimi.
Singapur
: Innovatsion texnologiyalar va kreativlikni rag'batlantiruvchi dasturlar.
AQSh
: Loyihalar asosida o'qitish va talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga
qaratilgan dasturlar.
O'zbekiston sharoitida ushbu tajribalarni quyidagi yo'llar bilan qo'llash mumkin:
- O'qituvchilarning malakasini oshirish.
- Zamonaviy resurslar bilan ta'minlash.
- Kreativlikni rag'batlantiruvchi dasturlarni joriy etish.
Fikrimcha, Finlandiya ta'lim tizimidagi tajribalarni O'zbekiston sharoitida qo'llash juda
foydali bo'lishi mumkin. Biroq, bu tajribalarni mahalliy sharoitga moslashtirish va o'ziga xos
yechimlarni ishlab chiqish muhimdir.
Ixtisoslashtirilgan maktablarda kreativ muhit yaratish, talabalarning ijodiy qobiliyatlarini
rivojlantirish va ularni kelajakdagi muammolarga tayyorlash uchun muhim ahamiyatga ega.
Pedagogik texnologiyalar, o'quv jarayonini to'g'ri tashkil etish va xalqaro tajribalardan foydalanish
orqali kreativ muhitni shakllantirish mumkin.O'zbekiston ta'lim tizimida kreativ muhitni yaratish
uchun hali ham ko'p ishlar qilinishi kerak. O'qituvchilarning malakasini oshirish, zamonaviy
resurslar bilan ta'minlash va xalqaro tajribalarni o'rganish orqali biz yanada samarali kreativ
muhitni shakllantirishimiz mumkin. Kelajakda ushbu sohada ko'proq tadqiqotlar o'tkazish va
amaliy loyihalarni joriy etish zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati
1. Xolmirzayev, A. (2020). *Kreativ ta'lim: nazariya va amaliyot*. Toshkent: "O'qituvchi"
nashriyoti.
2. Abdullayeva, M. (2021). *Ixtisoslashtirilgan maktablarda innovatsion yondashuvlar*.
Toshkent: "Ma'rifat" nashriyoti.
3. Qurbonov, S. (2019). *Muammoli ta'limning kreativlikka ta'siri*. Pedagogika jurnali, №
4, 45-49-betlar. 4. Toshmatova, D. (2022). *Guruhli ishlarning talabalarning ijodiy qobiliyatlariga
ta'siri*. Toshkent: "Fan va texnologiya" nashriyoti.
5. Yusupov, R. (2020). *Rag'batlantirish tizimlari va ularning ta'limdagi roli*. Toshkent:
"O'zbekiston" nashriyoti.
6. Rahimov, I. (2023). *Xalqaro tajribalar va ularning o'zbekiston ta'limiga tatbiqi*.
Toshkent: "Innovatsiya" nashriyoti.
7. Internet saytlari.
