МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
543
https://universalpublishings.com
INKLYUZIV TA’LIMNING PSIXOLOGIK-PEDAGOGIK VA TASHKILIY
SHARTLARI
Osiyo xalqaro universiteti
Pedagogika va psixologiya kafedrasi o’qituvchisi
Azizova Dinara Rahmiddinovna
Annotatsiya:
Ushbu maqolada inklyuziv ta’lim, uning kelib chiqish tarixi,
inklyuziv ta’limning sabablari, inklyuziv ta’limgacha bo’lgan ta’limning tarixiy
shakllari, O’zbekistonda inklyuziv ta’limning huquqiy asosi, psixologik-pedagogik
qo’llab-quvvatlashning asosiy umumiy maqsadlari, inlyuziv ta’limning tamoyillari,
alohida ta’limga ehtiyoji bo‘lgan o‘quvchi kichik maktab yoshida psixologik-
pedagogik qo‘llab-quvvatlanishining ijobiy samaralari keltirib o’tilgan.
Kalit so’zlar:
Inklyuziya, ekskluziya, integratsiya, segregatsiya, nogironlik,
jismoniy, aqliy, sensor, ruhiy, kompleks yondashuv, nuqsonli bolalar, inklyuziv
ta’lim.
Аннотация:
В данной статье рассматриваются вопросы инклюзивного
образования, история его зарождения, причины инклюзивного образования,
исторические
формы
дошкольного
образования,
правовая
основа
инклюзивного образования в Узбекистане, основные общие цели психолого-
педагогического сопровождения, принципы инклюзивного образования,
положительные
эффекты
психолого-педагогического
сопровождения
учащегося младшего школьного возраста с особыми образовательными
потребностями пройдено.
Ключевые слова:
Включение, исключение, интеграция, сегрегация,
инвалидность, физическая, умственная, сенсорная, умственная, комплексный
подход, дети с ограниченными возможностями, инклюзивное образование.
Annotation:
this article cites inclusive education, its history of origin, the
causes of inclusive education, historical forms of pre-inclusive education, the legal
basis of inclusive education in Uzbekistan, the main general goals of psychological
and pedagogical support, the principles of inclusive education, the positive effects
of psychological and pedagogical support of a student in need of separate education
at a small school age.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
544
https://universalpublishings.com
Key words:
Inclusion, exclusivity, integration, segregation, disability,
physical, mental, sensory, mental, complex approach, defective children, inclusive
education.
Inklyuziv ta’limning dastlabki metodologik bazasi Imom al-Buxoriy, Ibn Sino,
Abu Nasr Farobiy, Alisher Navoiy va Abdulla Avloniy kabi allomalarimizning
asarlarida ilk g’oyalari keltirib o’tilgan. Hammamizga ma’lumki allomalarimizning
asarlari Sobiq Sovet mustamlakasi davrida juda ko’plab ilmiy, badiiy kitoblar va
qo’llanmalar xorijiy mamlakatlarga olib ketilgan bo’lib, yuqorida aytib o’tilgan
olimlarning asarlari ham shular qatorida edi.
Inklyuziv ta’limga ehtiyoj qanday paydo bo’ldi degan savol tug’ilishi ta’biiy
albatta. Bunday ehtiyoj bevosita jahon urushlariga borib taqaladi. Aynan II jahon
urushidan so’ng deyarli urushda qatnashgan barcha davlatlarda juda ko’plab
yo’qotishlar qatorida kimningdir otasi, kimningdir onasi, kimningdir farzandi, aka
yo ukasi nogironlikka duchor bo’lishdi. Natijada esa Nogironlarning huquqlari
ustuvor ahamiyat kasb eta boshladi. Butun dunyoda insonparvarlikning huquqiy
asosi sifatida 1948-yilda qabul qilingan “Inson Huquqlari Umumjahon
Dekloratsiya” si esa barcha insoniyatning huquqini himoya qiluvchi asosiy hujjatdir.
Juda uzoq vaqt davomida maxsus yordamga muhtoj bolalarni umumta’lim
muassasalariga nisbatan maxsus segregatsion ta’lim muassasalarida ta’lim tarbiya
berish samarali deb hisoblanib kelindi.
1970-1980-yillarga kelib jahon miqiyosida insonparvarlik va kamsitishlarga
yo‘l qo‘ymaslik g‘oyasining ilgari surilishi maxsus ehtiyojli bolalarga e’tiborning
yanada yaxshilanishiga olib keldi.
Inklyuziv ta’limga qadar 3xil ta’lim ko’rinishi mavjud bo’lgan bo’lib, ular
quyidagilar:
1.
Ekslyuziya.
2.
Segregatsiya
3.
Integratsiya
4- ta’lim shakli bo’lib Inklyuziyani kiritamiz.
Ekskuziya bu- nuqsonli bolalarning ta’lim jarayonida qatnashmasligi bo’lib,
faqat nuqsonsiz bolalargina ta’lim olishi mumkin bo’lgan ta’lim shaklidir.
Segregatsiya bu- nuqsonsiz va nuqsonli bolalar ta’lim jarayonida ishtirok etadi
lekin ular alohida maktablarda yoki uyda ta’lim jarayoni olib boriladigan ta’lim
shakli hisoblanadi.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
545
https://universalpublishings.com
Integratsiya bu -Nuqsonli bolalar nuqsonsiz bolalar boradigan maktabga borib
ta’lim olishi mumkin faqat ular alohida sinfxonalarda ta’lim olishadi.
Inklyuziya (inglizcha “inclusive” “uyg’unlashtirish, “qamrab olish” degan
ma’noni bildiradi) esa bu- nuqsonli va nuqsonsiz bolalarni bitta maktabda va bitta
sinfda o’qitish imkoniyatini beradigan ta’lim shakli hisoblanadi.
Ozbekiston Respublikasining 2020-yil 23-sentabrda qabul qilingan Yangi
tahrirdagi “Ta’lim to’g’risidagi”qonunning 20-moddasida “Jismoniy, aqliy, sensor
(sezgi) yoki ruhiy nuqsonlari bo‘lgan bolalar (shaxslar) uchun ta’lim tashkilotlarida
inklyuziv ta’lim tashkil etiladi.” deb belgilab berilgan.
Inklyuziv ta’lim- davlat siyosati bo‘lib, nogiron va sog‘lom bolalar o‘rtasida
to‘siqlarni bartaraf etish, inklyuziv ta’limga muhtoj bolalar rivojlanishidagi
nuqsonlarni yoki iqtisodiy qiyinchiliklaridan qat’iy nazar, ijtimoiy hayotga
moslashtirishga yo‘naltirilgan umumta’lim jarayoniga qo‘shishni ifodalovchi ta’lim
tizimidir.
Nogironligi bo‘lgan bolalarning inklyuziv ta’limini psixologik-pedagogik
qo‘llab-quvvatlashning asosiy umumiy maqsadlari quyidagilar:
- bolaning rivojlanishidagi mumkin bo‘lgan muammolarning oldini olish;
- bolaga rivojlanish, tarbiya va ijtimoiylashuvning dolzarb muammolarini hal
qilishda yordam berish;
- individual ta’lim yo‘nalishlarini ishlab chiqish;
- ta’lim dasturlarini psixologik qo‘llab-quvvatlash;
- adekvat o‘zini o‘zi qadrlashni shakllantirish;
- jismoniy va ruhiy salomatlikni muhofaza qilish va mustahkamlash;
-
o‘quvchilar,
ota-onalar,
o‘qituvchilarning
psixologik-pedagogik
kompetensiyasini (psixologik madaniyatini) rivojlantirish;
- jamiyatda alohida ehtiyojli bolalarga nisbatan bag‘rikenglik munosabatini
shakllantirish.
Inklyuziv ta’limni joriy etishning tamoyillari quyidagilar:
1.
Inklyuziv ta’limning e’tirof etilishi tamiyili.
2.
Inklyuziv ta’limning barcha uchun ochiq bo’lish tamoyili
3.
Bog’lanishning mavjud bo’lishi tamoyili
4.
Markazlashtirilmagan bo’lish tamoyili
5.
Kompleks yondashuv tamoyili
6.
Moslashuvchanlik tamoyili
7.
Malakaviylik tamoyili
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
546
https://universalpublishings.com
Inklyuziv ta’limni tashkil etish jarayonida integratsiya nuqtai nazaridan ta’lim-
tarbiya va rivojlanish muammolarini hal etishda alohida ta’lim ehtiyojli bolaga zarur
psixologik-pedagogik yordam ko‘rsatuvchi sinf rahbari, maxsus o‘qituvchi,
psixolog, tyutor yetakchi rol o‘ynaydi. Ular faoliyatining asosiy maqsadi alohida
ta’lim ehtiyojli bolaning noto‘g‘ri moslashishini oldini olish, ta’lim jarayoni
ishtirokchilari bilan muammoli o‘zaro munosabatlarda tanqidiy vaziyatlarning
paydo bo‘lishi.
Inklyuziv ta’limni psixologik qo‘llab-quvvatlashning maqsadi har xil
boshlang‘ich imkoniyatlariga ega bo‘lgan barcha toifadagi bolalarning sifatli
ta’limga bo‘lgan ehtiyojlarini qondirishdir.
Asosiy maqsadlar:
- inklyuziv ta’lim jarayonini samarali psixologik-pedagogik qo‘llab quvvatlash
tizimini tashkil etish;
- alohida ta’limga ehtiyoji bo‘lgan bolalarni moslashtirish, tuzatish va
ijtimoiylashtirish jarayonining samaradorligini ta’minlash;
- yosh avlod ongida tolerantlik munosabatlarini tarbiyalash.
Inklyuziv ta’lim muhitiga qo‘shilishning dastlabki bosqichida o‘qituvchilar
bilan treninglar o‘tkazish kerak, unda barcha ishtirokchilar o‘z qo‘rquvlari, umidlari
va noto‘g‘ri tushunchalarini erkin ifoda etishlari mumkin. Trening davomida
o‘qituvchilarga turli xil xususiyatlarga ega bo‘lgan bolalar haqida tushunarli
ma’lumotlar, hissiy sohaning tipik xususiyatlari va bunday bolalarning
xattiharakatlari tavsifi haqida tushuntirish. Psixologik nuqtai nazardan, maktab
o‘qituvchilari alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar bilan xotirjam va etarli
darajada muloqot qilishga harakat qilishlari, boshqa bolalar oldida ularning
xususiyatlarini ajratib ko‘rsatishga harakat qilishlari juda muhim, bu yetarli darajada
sabr-toqat va noziklikni talab qiladi. Ijtimoiy psixologik yordamda psixologik
pedagogik testlar olinadi.
Xulosa
qilib shuni aytishimiz mumkinki, Inkyuziv ta’limning ijobiy tomonlari
salbiy tomonlariga ko’ra ko’proq bo’lib, agar inklyuziv ta’lim joriy etilishi bilan
uning mavjud shart-sharoitlari ham joriy etilsa o’ylaymizki albatta o’zining ijobiy
samarasini ko’rsatadi.
Agar alohida ta’limga ehtiyoji bo‘lgan o‘quvchi kichik maktab yoshida
psixologik-pedagogik qo‘llab-quvvatlansa:
• maktabdan kattalar hayotiga o‘tish (ijtimoiy hayotga kirish) oson bo‘ladi;
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
547
https://universalpublishings.com
• ishga joylashish imkoniyatlarida (nogironlik darajasiga qarab to‘g‘ri kasb-
hunarga yo‘naltirishda qiyinchiliklar kuzatilmaydi;
• o‘quvching shaxsiy qiziqishlari eshitiladi va inobatga olinadi;
• maktabni tugatgandan keyingi hayotida turar joy variantlarida muammolar
kuzatilmaydi;
• alohida ehtiyojli bolalarni harakatlanishidagi kunlik ehtiyojlarini qondirish
uchun transport vositalarida harakatlanish tartibini shakllanadi;
• tibbiy yordamdan qanday foydalanish mumkinligi haqidagi tushunchalar
hosil bo‘ladi;
• keyingi ta’lim (oliy ta’lim, kollej) haqida ma’lumotlarga ega bo‘ladi;
• jamoaviy dam olish va bo‘sh vaqtini samarali o‘tkazish imkoniyatlaridan
foydalanadi;
• oilaviy va do‘stona munosabatlarni yo‘lga qo‘yishni biladi;
• mustaqil hayot uchun ko‘nikmalari shakllanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.
Kozimova N. A. (2023). Bugungi ta’lim tizimida zamonaviy o’quvchi
shaxsining ijtimoiy va psixologik jihatlari. Educational Research in Universal
Sciences, 2(10), 44-46.V
2.
Xolboyeva, G., & Olimov, t. (2023). O‘smirlar ma’naviyatini
shakllantirishning ijtimoiy-psixologik xususiyatlari. Ilm-fan va ta'lim, 1(7).
3.
Xolboyeva, G., & Olimov, T. (2023). O‘smirlarda stressli vaziyatlarda
koping xulq-atvor strategiyalari namoyon bo‘lishining ijtimoiy psixologik
xususiyatlari. Ilm-fan va ta'lim,
1
(7).
4.
Сайфуллаева, Н. Б., & Саидова, Г. Э. (2019). Повышение
эффективности занятий, используя интерактивные методы в начальном
образовании.
Научный журнал
, (6 (40)), 101-102.
5.
Сайфуллаева, Н. Б. (2023). ВАЖНОСТЬ МАТЕМАТИКИ И
ЕСТЕСТВЕННЫХ НАУК ДЛЯ УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ:
Сайфуллаева Нозима Баходировна, преподаватель кафедры “Теория
начального образования”, Бухарский государственный университет. Город
Бухара. Республика Узбекистан.
Образование и инновационные исследования
международный научно-методический журнал
, (1), 305-307.
6.
Сайфуллаева, Н. Б. (2023). Методы Организации Уроков
Математики В Начальных Классах С Использованием Цифровых
Технологий.
Miasto Przyszłości
,
35
, 388-390.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
548
https://universalpublishings.com
7.
Bahodirovna, S. N. (2023). FORMING CHILDREN'S IDEAS ABOUT
THE SIZE OF OBJECTS AND THEIR MEASUREMENT.
Oriental Journal of
Academic and Multidisciplinary Research
,
1
(3), 102-107.
8.
Bahodirovna, S. N. (2023). KINDERGARTEN, SCHOOL AND
FAMILY
PARTNERSHIP
IN
TEACHING
CHILDREN
IN
MATHEMATICS.
American Journal of Public Diplomacy and International
Studies (2993-2157)
,
1
(10), 383-388.
9.
Bahodirovna, S. N. (2023). Organization Forms of the Development of
Primary Mathematical Concepts in Children.
American Journal of Public
Diplomacy and International Studies (2993-2157)
,
1
(10), 138-143.
10.
Сайфуллаева, Н. Б. (2022). Методы определения потребностей
обучающихся в процессе использования облачных технологий в
образовании.
Universum: технические науки
, (2-1 (95)), 57-59.
11.
Сайфуллаева, Н. Б., & Марданова, Ф. Я. (2021). научно-
методические основы организации самостоятельной работы по высшей
математике.
Проблемы науки
, (4 (63)), 84-87.
12.
Сайфуллаева, Н. Б., & Мурадова, Я. М. (2020). Пути эффективного
использования методов обучения математике в начальных классах.
In
EUROPEAN RESEARCH
(pp. 121-123).
13.
Сайфуллаева, Н. Б. (2019). Роль дидактических игр в умственном
развитии учащихся в математике начального класса. In
INTERNATIONAL
SCIENTIFIC REVIEW OF THE PROBLEMS OF PHILISOPHY, PSYCHOLOGY
AND PEDAGOGY
(pp. 102-106).
14.
Сайфуллаева, Н. Б. (2023). РОЛЬ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В
ОБУЧЕНИИ КОМПЬЮТЕРНЫМ НАУКАМ.
Universum: технические науки
,
(4-1 (109)), 41-43.
15.
Сайфуллаева, Н. Б. (2020). Важные особенности дидактических
игр
в
процессе
обучения
математике
в
начальных
школах.
In
ИННОВАЦИОННЫЕ МЕТОДЫ ОБУЧЕНИЯ И ВОСПИТАНИЯ
(pp. 60-62).
16.
Ergashovna, S. G., & Baxodirovna, S. N. (2019). Modern teaching
technologies in teaching mathematics in elementary grades.
European Journal of
Research and Reflection in Educational Sciences
,
7
.
17.
Bahodirovna, S. N. (2023). FORMS OF ORGANIZATION OF
MATHEMATICS
TEACHING
IN
ELEMENTARY
GRADES.
Ethiopian
International Journal of Multidisciplinary Research
,
10
(11), 5-8.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
549
https://universalpublishings.com
18.
Bahodirovna, S. N. (2024). HEAD OF CHILDREN'S INSTITUTION
IN
ORGANIZING
THE
WORK
OF
FORMING
MATHEMATICAL
IMAGINATIONS
AND
BIG
TEACHER'S
PLACE.
EDUCATORS
KNOWLEDGE
DEGREE
AND
FORMS
OF
DEVELOPMENT
OF
SKILLS.
Multidisciplinary Journal of Science and Technology
,
4
(3), 119-124.
19.
Bahodirovna, S. N. (2023). ELEMENTARY MATHEMATICS AND
COHERENCE
BETWEEN
STAGES
OF
MATHEMATICS
EDUCATION.
Multidisciplinary Journal of Science and Technology
,
3
(5), 393-
397.
20.
Сайфуллаева, Н. Б. (2023). РОЛЬ МАТЕМАТИКИ В
СОВРЕМЕННОМ МИРЕ.
PEDAGOGS jurnali
,
1
(1), 292-292.
21.
Сайфуллаева,
Н.
Б.
(2022).
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ
ДИДАКТИЧЕСКОГО ПРОГРАММНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ В ОБУЧЕНИИ
МАТЕМАТИКЕ.
НОВЫЕ ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ
, 10-12.
22.
Сайфуллаева,
Н.
Б.
(2021).
ВАЖНЫЕ
АСПЕКТЫ
ИСПОЛЬЗОВАНИЯ
ЦИФРОВЫХ
ТЕХНОЛОГИЙ
В
СИСТЕМЕ
КЛАССНЫХ УРОКОВ.
Вестник науки и образования
, (5-3 (118)), 40-42.
23.
Сайфуллаева,
Н.
Б.
(2023).
ЭФФЕКТИВНОСТЬ
ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДИДАКТИЧЕСКИХ ИГРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ
ТЕХНОЛОГИЙ ПО МАТЕМАТИКЕ В НАЧАЛЬНЫХ КЛАССАХ.
Проблемы
педагогики
, (2 (63)), 15-17.
24.
Hikmatovna, M. N. (2023). Goals and Tasks of Education.
American
Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-2157)
,
1
(9), 360-362.
25.
Hikmatovna, M. N. (2023). BOSHLANG'ICH SINFLARDA
TEXNOLOGIYA FANINI O'QITISH JARAYONIDA QO’LLANILADIGAN
METOD
VA
VOSITALAR.
TECHNICAL
SCIENCE
RESEARCH
IN
UZBEKISTAN
,
1
(5), 339-344.
26.
Hikmatovna,
M.
N.
(2023).
Tarbiyaning
Maqsad
Va
Vazifalari.
American Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-
2157)
,
1
(9), 386-388.
27.
Mahmudova, N. H. (2023). Influence of family environment on
personal socialization.
American Journal of Public Diplomacy and International
Studies (2993-2157)
,
1
(10), 440-446.
28.
Nigora Hikmatovna Mahmudova. (2023). BASIC TASKS OF
TEACHING THE SCIENCE OF "EDUCATION" IN PRIMARY GRADES.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
550
https://universalpublishings.com
American Journal of Public Diplomacy and International Studies (2993-2157),
1(10), 447–452.
29.
Hikmatovna, M. N. (2024). Shaxs kamoloti ijtimoiy-biologik hodisa,
pedagogik jarayon obyekti va subyekti sifatida.
TECHNICAL SCIENCE
RESEARCH IN UZBEKISTAN
,
2
(1), 31-43.
30.
Mahmudova Nigora Hikmatovna. (2024). INFLUENCE OF FAMILY
ENVIRONMENT ON PERSONAL SOCIALIZATION. Multidisciplinary Journal
of Science and Technology, 4(3), 164–170.
31.
Hikmatovna, M. N. (2024). CONTENT OF THE INTERNATIONAL
ASSESSMENT
PROGRAM.
TECHNICAL
SCIENCE
RESEARCH
IN
UZBEKISTAN
,
2
(2), 88-94.
32.
Hikmatovna, M. N. (2024). Teaching of specialized subjects in primary
education. Multidisciplinary Journal of Science and Technology, 4(2), 453-460.
33.
Hikmatovna, M. N. (2024). Boshlang'ich ta'limda mutaxassislik
fanlarini o'qitish. Multidisciplinary Journal of Science and Technology, 4(2), 445-
452.
34.
Махмудова
Нигора
Хикматовна.
(2024).
Преподавание
профильных предметов в начальной школе .
Multidisciplinary Journal of Science
and Technology
,
4
(2), 436–444.
35.
Akbarovna, I. S. (2023). SOCIO-PSYCHOLOGICAL FACTORS OF
BEHAVIOR FORMATION IN ADOLESCENTS. TECHNICAL SCIENCE
RESEARCH IN UZBEKISTAN, 1(5), 184-191.
36.
Akbarovna,
I.
S.
(2023).
THE
DEVELOPMENT
OF
CONSCIOUSNESS AND THE TEACHING OF CONCEPTS OF THE
UNCONSCIOUS TO STUDENTS. TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN
UZBEKISTAN, 1(5), 107-114.
37.
Bahodirovna, H. N. (2023). BOSHLANG'ICH SINFLARDA ONA
TILI O'QITISH METODIKASI FANINING METODOLOGIK VA ILMIY
ASOSLARI.
38.
Hojiyeva, N. (2023). METHODS OF TEACHING MOTHER
TONGUE IN PRIMARY CLASSES SCIENTIFIC AND METHODOLOGICAL
BASIS. Modern Science and Research, 2(9), 424-428.
39.
Hojiyeva, N. (2023). THE SUBJECT AND TASKS OF THE
METHOD OF TEACHING THE MOTHER TONGUE IN PRIMARY
GRADES. Modern Science and Research, 2(10), 855-857.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
551
https://universalpublishings.com
40.
Bahodirovna, H. N. (2023). BOSHLANG'ICH SINFLARDA ONA
TILI O'QITISH METODIKASI FANINING PREDMETI VA VAZIFALARI.
41.
Bahodirovna,
H.
N.
(2023).
TA’LIM
JARAYONIDA
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA TEXNOLOGIYA FANINI O ‘QITISH
MUAMMOSINING YORITILISH MAZMUNI. PEDAGOGS jurnali, 1(1), 209-
209.
42.
Bahodirovna, H. N. (2023). Methodological Foundations of Teaching
the Science of" Education" in Primary Grades. American Journal of Public
Diplomacy and International Studies (2993-2157), 1(9), 369-372.
43.
Ruziyeva, M. Y., & Lobar, S. (2023). Lyro-epic literary fairy tales in
uzbek children's literature.
44.
Ruzieva, M. Y. (2022). SYMBOLISM OF MYTH, SYMBOL AND
COLOR. Ann. For. Res, 65(1), 2719-2722.
45.
Ruzieva, M. (2016). Colour and its psychoanalytical interpretation in
folklore. Язык и культура (Новосибирск), (23), 127-130.
46.
Ro’ziyeva, M. Y. (2020). Color symbolism in Uzbek folklore. ISJ
Theoretical & Applied Science, 05 (85), 277-284.
47.
Hojiyeva Nasiba Bahodirovna. (2024). Ta’lim jarayonida boshlang‘ich
sinflarda texnologiya fanini o’qitish muammosining yoritilish mazmuni.
TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN UZBEKISTAN, 2(1),200–206.
48.
Hojiyeva Nasiba Bahodirovna. (2024). THE SIGNIFICANCE OF
EDUCATIONAL TRAINING IN PRIMARY CLASSES. МЕДИЦИНА,
ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА, 2(2), 439–447.
49.
Isomova, F. A. T. Q. (2022). MAKTABGACHA TALIM
TASHKILOTLARIDA
BOLALARNI
MAKTAB
TA’LIMIGA
TAYYORLASHDA
NUTQ
O’STIRISH
MASHG’ULOTLARINING
AHAMIYATI. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences, 2(1), 947-949.
50.
Ne’matovna, T. Z. (2024). PEDAGOGIKA FANINING ILMIY-
TADQIQOT METODLARIDAN FOYDALANISH. PEDAGOG, 7(4), 451-457.
51.
NE’MATOVNA, T. Z. (2024). BOSHLANG ‘ICH SINFLARDA ONA
TILI VA O’QISH SAVODXONLIGI DARSLARIDA KOMPETENSIYAVIY
YONDASHUV. TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN UZBEKISTAN, 2(1),
207-212.
52.
Ne’matovna,
T.
Z.
(2024).
DEVELOPMENT
OF
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
ISSN: 3030-3001
SJIF 2023: 3.019, 2024: 5.444 ResearchBib IF: 13.14/ 2024
Том 2, Выпуск 9
552
https://universalpublishings.com
STUDENTS'LINGUISTIC COMPETENCIES IN" MOTHER LANGUAGE AND
READING LITERACY" LESSONS OF THE 3rd GRADE. Multidisciplinary
Journal of Science and Technology, 4(3), 114-118.
53.
Ne’matovna, T. Z. (2024). FORMATION OF MOTHER LANGUAGE
COMPETENCES
IN
PRIMARY
CLASS
STUDENTS. МЕДИЦИНА,
ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА, 2(2), 453-461.
54.
Tursunova, Z. (2023). USING INNOVATIVE AND INTERACTIVE
METHODS IN NATIVE LANGUAGE AND READING LITERACY
CLASSES.
Modern Science and Research
,
2
(10), 777-779.
55.
Ne'matovna,
T.
Z.
(2024).
IMPROVEMENT
OF
THE
METHODOLOGY
OF
FORMATION
OF
STUDENTS'LINGUISTIC
COMPETENCES
IN
PRIMARY-GRADE
MOTHER
TONGUE
CLASSES.
International journal of artificial intelligence
,
4
(03), 459-461.
56.
Radzabova N. K. FACTORS INCLUDING RESEARCH ACTIVITIES
OF FUTURE PRIMARY SCHOOL TEACHERS //НАУКА, ТЕХНОЛОГИИ,
ОБРАЗОВАНИЕ:
АКТУАЛЬНЫЕ
ВОПРОСЫ,
ДОСТИЖЕНИЯ
И
ИННОВАЦИИ. – 2022. – С. 119-121.
57.
Rajabova, Nodirabegim K. "Pedagogical Conditions for Improving the
Research Activities of Future Primary School Teachers.".
58.
Davranova G. Collaboration between kindergarten and family //центр
научных публикаций (buxdu. uz). – 2020. – Т. 1. – №. 1.
59.
Bobojonova Dilnoza Okhunjonovna. (2023). Mahmud Kashgari’s
Work "Devonu Lug’otit Turk" is an Important Scientific Heritage.
American
Journal of Language, Literacy and Learning in STEM Education (2993-
2769)
,
1
(10), 538–543.
60.
Bobojonova, D. (2023). MAHMUD KASHGARI’S WORK
"DEVONU LUG’OTIT TURK" IS AN IMPORTANT SCIENTIFIC
HERITAGE.
Modern Science and Research
,
2
(12), 742–748.
61.
Bobojonova, D. (2023). THE ROLE OF MAHMUD KASHGARI’S
WORK "DEVONU LUG’OTIT TURK" IN THE DEVELOPMENT OF THE
UZBEK LANGUAGE.
Modern Science and Research
,
2
(4), 568–5672.
