SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
134
КАСИМОВА
ЗИЛОЛА
Кичик
илмий
ходим
,
ТДИУ
Япония
маданий
дипломатиясининг
давлат
имижи
шаклланишига
таъсири
Аннотация
.
Мазкур
мақолада
давлатнинг
халқаро
майдондаги
салоҳиятини
юқори
даражага
кўтаришда
муҳим
омил
бўлган
маданий
дипломатиянинг
давлат
имижининг
шаклланишига
таъсири
Япония
давлати
мисолида
таҳлил
этилган
.
Таянч
сўз
ва
иборалар
:
маданий
дипломатия
,
халқ
дипломатияси
,
давлат
имиджи
,
Япония
маданияти
,
Япония
ТИВ
,
Япония
элчихоналари
,
маданий
ва
интеллектуал
алоқа
,
Жаҳон
маданияти
билан
таништириш
жамияти
(
Кокусай
бунка
синко
кёкай
),
Талаба
-
ларнинг
халқаро
жамияти
(
Кокусай
гакую
кай
),
халқаро
туризм
,
БМТ
,
ЮНЕСКО
.
Аннотация
.
В
данной
статье
рассматриваются
вопросы
влияния
культурной
дипломатии
и
формирования
положительного
имиджа
страны
как
важного
фак
-
тора
повышения
статуса
государства
на
международной
арене
на
примере
внеш
-
ней
политики
Японии
.
Опорные
слова
и
выражения
:
культурная
дипломатия
,
публичная
диплома
-
тия
,
имидж
государства
,
культура
Японии
,
МИД
Японии
,
посольства
Японии
,
культурные
и
интеллектуальные
связи
,
Общество
по
ознакомлению
с
мировой
культурой
(
Кокусай
бунка
синко
кёкай
),
Международное
общество
студентов
(
Ко
-
кусай
гакую
кай
),
ООН
,
ЮНЕСКО
.
Abstract.
The paper describes impact of cultural diplomacy and the formation of a
positive image of the country as an important factor in enhancing the status of the state in
the international arena by the example of Japan`s foreign policy.
Keywords and expressions:
cultural diplomacy, public diplomacy, image of the country,
culture of Japan, Ministry of Foreign Affairs of Japan, Embassy of Japan, cultural and intellec-
tual communication, society for familiarization with the world culture (Kokusai bunka sinko
kyokai), international student society (Kokusai gakyuu kai), UN, UNESCO.
Маданий
дипломатия
,
яъни
хорижда
ўз
мамлакатининг
сиёсати
ва
имижини
тарғиб
этиш
,
инсоннинг
ташкилий
фаолиятининг
энг
қадимий
йўналишларидан
бўлса
-
да
,
ушбу
ибора
XIX
асрнинг
сўнгги
чорагида
шаклланган
.
Халқаро
муно
-
сабатларнинг
бу
йўналиши
ҳозирги
пайтда
сиёсатшунослар
томонидан
кенг
ўрганилмоқда
.
Хусусан
,
Жорж
Вашингтон
Университети
профессори
Харвей
Б
.
Феугенбаум
1
,
МГИМО
профессори
Е
.
М
.
Астаховлар
2
маданий
дипломатия
бугунги
кунда
ривожланган
мамлакатлар
олиб
бораётган
ташқи
сиёсатнинг
муҳим
,
устувор
йўналишига
айланганлигини
таъкидлайдилар
.
1
Harwey B. Feugenbaum.
Globalization and cultural diplomacy. Center for Arts and Culture,
2001. –
Р
. 36.
2
Астахов
Е
.
М
.
Мировая
практика
культурной
дипломатии
//
Диалог
культур
и
партнёрство
цивилизаций
. VIII
Международные
Лихачёвские
научные
чтения
. –
СПб
.:
Изд
-
во
СПБГУП
,
2008. –
С
. 56.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
135
Дарҳақиқат
,
ҳозирги
даврда
,
аксарият
давлатлар
унга
алоҳида
эътибор
қаратмоқдалар
.
Япония
ҳам
жаҳонда
ўзининг
маданий
дипломатиясини
фа
-
ол
,
мақсадли
ва
муваффақиятли
амалга
ошираётган
давлатлар
сирасига
ки
-
ради
.
Японияда
маданий
дипломатия
деганда
,
Ташқи
ишлар
вазирлигининг
ахборот
-
тушунтирув
ишларининг
алоҳида
йўналиши
тушунилади
.
Ушбу
йўналиш
фаолияти
хорижий
давлат
фуқароларининг
Япония
маданиятини
тушунишга
,
унга
нисбатан
қизиқиш
уйғотиш
ва
ишончини
қозонишга
,
ўзи
-
нинг
ташқи
сиёсий
йўли
учун
мўътадил
халқаро
муҳитни
шакллантиришга
,
шунингдек
,
халқаро
ҳамжамият
кўз
ўнгида
давлатнинг
ижобий
қиёфасини
яратишга
йўналтирилган
.
Умумэътироф
этилган
замонавий
амалиётга
мувофиқ
,
ўз
мамлакатининг
ижобий
имижини
мустаҳкамлаш
барча
дипломатлар
учун
мажбурийдир
.
Кўп
ҳолларда
ривожланган
мамлакатларнинг
Ташқи
ишлар
вазирлиги
тизи
-
мида
маданий
дипломатия
учун
масъул
бўлган
махсус
бўлинмалар
ташкил
этилади
.
Япония
ТИВ
таркибида
ушбу
вазифа
вазир
котибияти
таркибидаги
Ижтимоий
дипломатия
департаментига
ва
унга
қарашли
хориждаги
Япония
элчихоналаридаги
ахборот
бўлинмаларига
юклатилган
.
Япония
ТИВ
маданий
дипломатиясининг
қуйидаги
йўналишлари
мавжуд
:
1.
Халқаро
маданий
алоқалар
:
жамоат
вакилларининг
ўзаро
ташрифла
-
ри
,
таълим
ва
спорт
соҳасидаги
алоқалар
,
маданият
ва
санъат
соҳасидаги
алоқалар
,
етакчи
илмий
мутахассислар
ҳамда
фан
ва
маданият
арбоблари
ўр
-
тасидаги
алоқалар
,
японияшуносликнинг
ривожланиши
;
Ўрта
Шарқ
мамла
-
катлари
билан
мулоқотларга
,
Осиё
,
АҚШ
ва
бошқа
мамлакатлар
билан
ин
-
теллектуал
алоқаларга
,
БМТ
институтлари
билан
ҳамкорликка
,
икки
томон
-
лама
маданий
ҳамкорликка
,
шунингдек
,
ЮНЕСКО
орқали
ўзаро
алоқаларга
алоҳида
аҳамият
берилади
.
2.
Жамоатчилик
билан
алоқалар
:
хорижда
Япония
маданиятига
қизиқиш
уйғотиш
,
уни
тушунишни
чуқурлаштиришга
йўналтирилган
махсус
дастур
-
лар
ишлаб
чиқилган
бўлиб
,
унинг
доирасида
йирик
маданий
тадбирлар
ўтка
-
зилади
;
Японияда
халқаро
туризмни
ривожлантириш
билан
боғлиқ
фаолият
,
шунингдек
,
Япония
ҳақидаги
хорижий
матбуот
таҳлили
амалга
оширилади
1
.
Маълумки
,
Япония
XIX
асрнинг
ўрталарига
келиб
халқаро
сиёсий
май
-
донга
чиқа
бошлади
. “
Цивилизациялашган
”
дунёдаги
илк
муваффақиятга
япон
санъатининг
Лондонда
(1862
й
.)
ва
Парижда
(1867
й
.)
ўтказилган
кўр
-
газмалари
сабаб
бўлди
. 1934
йилда
Японияда
халқаро
маданий
алоқалар
Жа
-
мияти
ташкил
этилди
2
.
Натижада
Европада
ва
Америкада
“
мафтункор
Япо
-
ния
”
ҳақидаги
ривоят
шаклланди
.
Шу
вақтгача
Японияга
анъанага
кўра
дунёнинг
чекка
ўлкаси
сифатида
қараб
келинган
бўлса
,
эндиликда
уни
тўла
англанмаган
,
лекин
жуда
ҳиссиётларга
тўлган
ҳолда
бошқа
Шарқ
мамлакат
-
лари
қаторида
алоҳида
ўринга
қўйила
бошланди
.
1
Премьер
-
министр
Японии
и
Кабинет
Министров
. http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html.
2
Япония
:
страна
и
люди
. Kadansha International. – Tokyo–New-York–London, 2005. –
С
. 14.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
136
Япония
кейинчалик
ҳам
ўзининг
муваффақиятини
янги
усуллар
восита
-
сида
,
жумладан
,
Европада
анъанавий
япон
санъатини
(
шу
жумладан
,
миллий
курашни
)
тарғиб
қилиш
орқали
ҳамда
ТИВнинг
тадқиқот
департаменти
то
-
монидан
амалга
оширилаётган
“
Маданий
ва
интеллектуал
алоқа
”
ёрдамида
мустаҳкамлади
.
Кейинчалик
ташкил
топган
Жаҳон
маданияти
билан
таниш
-
тириш
жамияти
(
Кокусай
бунка
синко
кёкай
)
ва
Халқаро
талабалар
жамияти
(
Кокусай
гакую
кай
)
хорижда
япон
маданияти
ва
япон
тилининг
ўргани
-
лишини
қўллаб
-
қувватладилар
.
Шунингдек
,
маданият
соҳасида
эришилган
ютуқларни
ва
“
япон
руҳини
”
кенг
ёйишда
Япония
ТИВ
ўша
вақтларданоқ
миллий
маданият
билимдонларининг
ва
ижтимоий
алоқалар
бўйича
истеъ
-
додли
мутахассисларнинг
кўмагидан
кенг
фойдаланиб
келган
.
Масалан
,
“
Бусидо
.
Япония
қалби
”
китобининг
муаллифи
Нитобе
Инадзо
, “
Чой
йўли
”
китобининг
муаллифи
Окакура
Какудзо
,
замонавий
дзюдонинг
асосчиси
ва
бутун
дунёда
ушбу
спорт
турини
оммавийлаштириш
ишида
жонбозлик
кўр
-
сатган
Кано
Дзигоролар
шулар
жумласидандир
1
.
Хорижда
Япония
тимсо
-
лини
оммалаштиришда
бутун
жаҳонга
машҳур
япон
маданияти
,
санъат
ар
-
боблари
ва
спортчиларига
мурожаат
этиш
,
уларнинг
кўмагига
таяниш
анъа
-
наси
бугунги
кунгача
сақланиб
қолган
.
XIX
аср
охири
–
ХХ
аср
бошларида
япон
милитаризмининг
агрессив
ташқи
сиёсатининг
кучайиши
муносабати
билан
гуманитар
характердаги
тадбирларнинг
амалга
оширилиши
бирмунча
сусайди
.
Маълум
бир
вақт
ўти
-
ши
ва
Япониянинг
ҳарбий
қудрати
ўса
бориши
билан
дипломатиянинг
ма
-
даний
жиҳатлари
заифлашди
ва
бутунлай
йўқ
бўлиб
кетди
.
Иккинчи
жаҳон
урушида
мағлубиятга
учраган
Япония
урушдан
сўнг
,
аниқроғи
, 1947
йилда
тарихда
илк
бор
халқаро
баҳсларни
ҳал
қилиш
усули
сифатида
урушдан
воз
кечишини
эълон
қилган
янги
Конституциясини
қабул
қилди
.
Шу
туфайли
Япония
“
совуқ
уруш
”
даврида
бошланган
ҳарбий
кучга
,
ядро
қуролига
асосланган
халқаро
сиёсатнинг
фаол
иштирокчилари
сафидан
чиқарилди
.
Расмий
ҳарбий
кучлардан
воз
кечилиши
ва
урушдан
кейинги
биринчи
йиллардаги
иқтисодий
заифлик
япон
сиёсатчиларини
ўтмишнинг
ижобий
сабоқларини
эслашга
мажбур
этди
.
Япон
дипломатиясининг
“
юм
-
шоқ
куч
”
га
мурожаат
қилиши
мамлакатнинг
тикланиши
ва
ундан
сўнг
“
иқ
-
тисодий
дипломатия
”
асосида
бошланган
иқтисодий
юксалиш
уни
жаҳонда
-
ги
иккинчи
индустриал
давлат
даражасига
олиб
чиқди
.
Кейинчалик
мазкур
йўналишдаги
давлат
сиёсати
янада
долзарблашди
.
Турли
соҳаларда
фаолият
олиб
борувчи
машҳур
хорижий
арбобларнинг
мамлакатга
ташрифларини
уюштириш
Япония
маданий
дипломатиясининг
асосий
ва
илк
бор
қўлланилган
иш
усулларидан
бўлиб
, XIX
асрнинг
ўртала
-
ридаёқ
унга
муваффақият
келтирган
.
Бундай
ташрифларга
“
маданиятлараро
мулоқот
секторига
қисқа
муддатли
сердаромад
маданий
инвестициялар
”
си
-
1
Дейноров
Э
.
История
Японии
. –
М
., 2008. –
С
. 148.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
137
фатида
қараш
мумкин
.
Одатда
,
йирик
сиёсатчилар
,
ёзувчилар
,
олимлар
,
ма
-
даният
арбоблари
ушбу
инвестицияларнинг
объектлари
бўлиб
,
уларга
Япо
-
ниянинг
бой
маданияти
билан
танишиш
учун
,
баъзи
ҳолларда
эса
Япония
заминида
ижод
қилиш
учун
ҳам
алоҳида
шароитлар
яратиб
берилади
.
Улар
-
нинг
Япония
маданияти
ҳақида
,
демакки
,
Япониянинг
умумий
тимсоли
ҳа
-
қида
билдирган
фикрлари
ўз
мамлакатларида
Япониянинг
асосий
ёки
икки
-
ламчи
тимсоли
яратилишига
ҳал
қилувчи
таъсир
кўрсатиб
,
амалда
ҳамиша
уни
ижобий
жиҳатдан
шакллантириб
келган
.
Япония
,
шунингдек
,
ўзининг
интеллектуал
элитасини
ҳам
турли
кўргаз
-
малар
,
симпозиумлар
ва
маърузалар
ташкил
этиш
йўли
билан
хориждаги
ма
-
даний
-
миссионерлик
фаолиятга
анча
илгари
ва
фаол
равишда
жалб
қилиб
келган
.
Бу
каби
тадбирларда
япон
олимлари
,
маданият
арбоблари
билан
бир
-
га
,
йирик
амалдорларнинг
ҳам
иштироки
характерли
бўлиб
,
улар
Япония
-
нинг
ички
ва
халқаро
масалалар
юзасидан
кенг
қамровли
ўз
қарашларини
хорижда
кенг
жамоатчиликка
етказишга
ўз
ҳиссаларини
қўшадилар
.
Айни
чоғда
тараққиёти
бўйича
дунёда
етакчи
ўринни
эгаллаб
келаётган
япон
илм
-
фани
илмий
ҳамкорликни
кенгайтириш
ва
Япониянинг
ўз
илм
-
фанини
янада
ривожлантириш
мақсадида
хорижий
мамлакатлар
олимлари
билан
алоқаларни
кенгайтириш
учун
фаол
равишда
имкониятлар
изламоқда
.
Жаҳоннинг
турли
мамлакатларидан
энг
машҳур
математиклар
,
физиклар
,
кимёгарлар
ва
бошқа
соҳа
олимлари
иштирокида
турли
конференция
,
сим
-
позиум
,
семинар
,
стажировка
ва
ҳ
.
к
.
лар
ташкил
этиш
йўли
билан
уларни
Японияда
ва
ундан
ташқарида
интеграция
жараёнига
жалб
этилмоқда
.
Ми
-
сол
учун
,
Цукубадаги
Физик
тадқиқотлар
марказида
бир
вақтнинг
ўзида
бир
неча
мамлакатлардан
жалб
этилган
олимлар
илмий
изланишлар
олиб
бор
-
моқдалар
.
Уларнинг
аксарияти
бошқа
илмий
марказларда
фаолият
олиб
бо
-
раётган
ҳамкасблари
каби
япон
тили
ва
маданиятини
ҳам
ўрганишмоқда
.
Хорижда
Японияни
ўрганишнинг
ташкил
этилиши
,
интеллектуал
элита
ва
-
килларини
японшуносликнинг
турли
мавзулари
атрофида
жипслашувига
ва
на
-
тижада
хорижда
Япония
ҳақида
умумий
ижобий
тасаввурнинг
шаклланишига
хизмат
қилади
. 2004
йилда
Япония
бутун
дунё
бўйлаб
японшуносларнинг
175
та
ташкилотларига
тадқиқотлар
олиб
боришлари
учун
субсидиялар
ажрат
-
ди
ва
уларга
турли
шаклда
ёрдам
кўрсатиб
турди
.
Ушбу
йўналишда
асосий
эътибор
Осиё
,
Хитой
ва
Америка
японшунослигига
қаратилган
1
.
Япония
ҳукумати
фонди
ёрдамида
Марказий
Осиё
мамлакатлари
билан
маданий
мулоқотлар
ташкил
этилиб
,
бу
мамлакатларга
мунтазам
равишда
япон
экспертлари
йўналтирилиб
,
турли
симпозиумлар
,
семинарлар
ва
бошқа
илмий
анжуманлар
ташкил
этилмоқда
.
Шунингдек
,
маданий
алмашувларда
катта
эътибор
япон
маданий
дипломатиясининг
илк
давриданоқ
динамик
тарзда
ри
-
вожланиб
келган
Хитой
,
Корея
,
АҚШ
ва
Осиё
–
Тинч
океан
минтақаси
(
АТР
)-
нинг
қатор
давлатлари
билан
алоқаларга
ҳам
қаратиб
келинмоқда
.
1
Внешняя
политика
Японии
. –
М
.:
Восточная
литература
, 2008. –
С
. 284–285.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
138
Таълим
,
ёшлар
ва
спорт
соҳасидаги
алоқа
дастурлари
энг
самарали
ҳисоб
-
ланади
.
Чунки
унда
келажакда
ўз
давлатларининг
сиёсий
,
иқтисодий
ва
интел
-
лектуал
элитасининг
ташкил
этиши
мумкин
бўлганлар
тафаккурида
Япония
-
нинг
ижобий
образини
яратишга
йўналтирилган
.
Япон
фонди
йўналиши
бўйи
-
ча
ташкил
этиладиган
турли
стажировкалардан
ташқари
,
Япония
таълим
вазир
-
лиги
томонидан
117
минг
ёшлар
учун
япон
тилини
бевосита
Японияда
ўрганиш
имконияти
яратилди
.
Шу
билан
бирга
,
Япония
мактаб
ва
университетларида
хорижий
инглиз
ва
бошқа
тилларни
ўргатишни
истовчилар
учун
Японияда
таъ
-
лим
бериш
ва
алмашув
дастури
(Japan Exchange and Teaching – JET)
муваффа
-
қиятли
фаолият
кўрсатмоқда
.
Ушбу
дастур
бўйича
жаҳоннинг
40
мамлакатидан
40
минг
ёш
хорижликлар
Японияда
бўлиб
қайтдилар
1
.
Сўнгги
йилларда
япон
ҳукумати
ёшлар
субмаданиятига
,
хорижий
давлат
-
лардаги
ёшларни
анъанавий
япон
маданиятини
тушуниш
ва
қабул
қилишга
тайёрловчи
истиқболли
компонент
сифатида
қараб
,
унга
алоҳида
эътибор
бермоқда
.
Бу
,
аввало
,
манга
комикслари
,
аниме
мультфильмлари
ва
ёшлар
модасига
тааллуқли
. 2006
йилнинг
ёзида
Япония
ТИВ
расмий
равишда
поп
-
маданиятни
ўз
мамлакатининг
ижобий
тимсолини
шакллантиришда
дипло
-
матик
восита
сифатида
фойдаланиш
истагини
билдирди
.
Шу
муносабат
билан
,
Япониянинг
собиқ
Бош
вазири
Асо
Таро
Токиодаги
Ахборот
техно
-
логиялари
университети
талабалари
билан
бўлган
учрашувда
“
Сиз
, “
Япо
-
ния
“
деганда
,
энг
аввало
,
кишилар
тафаккурида
вужудга
келадиган
тимсол
ҳақида
ўйланг
.
Мамлакатимиз
ҳақида
жозибали
,
ёрқин
ва
илиқ
тасаввурлар
қанчалик
кўп
шаклланса
,
биз
ўзга
мамлакатлар
учун
шунчалик
тушунарли
ва
яқин
бўламиз
.
Бошқача
қилиб
айтганда
,
биз
япон
дипломатларининг
иши
-
ни
анча
осонлаштирамиз
”, –
деб
таъкидлаган
эди
.
Келажакда
Япониянинг
дўстона
имижи
ёшларнинг
таъбига
махсус
мос
-
лаштирилган
“
Ажойиб
Япония
”(C
оо
l Japan)
тимсоли
асосида
яратилиши
кўзда
тутилган
.
Айни
чоғда
япон
анъаналари
ва
маданиятининг
Но
,
Кабуки
,
Бунраку
театрлари
,
сумо
кураши
ва
чой
маросими
каби
мумтоз
шаклла
-
рининг
ўзгармаслигига
содиқлик
таъкидланади
.
Япония
бир
қатор
мамлакатлар
билан
япон
тилини
ўрганиш
ва
унинг
анъанавий
маданияти
билан
танишиш
соҳаларини
ҳам
ўз
ичига
олган
икки
томонлама
ҳамкорлик
алоқаларини
ўрнатмоқда
.
Япония
умумий
қиймати
2
млрд
.
АҚШ
долларини
ташкил
этган
44
лойиҳада
иштирок
этиб
,
Самар
-
қанд
чет
тиллар
университетидаги
лингвистик
марказнинг
асбоб
-
ускуналар
билан
жиҳозланиши
,
Перудаги
планетарий
қурилиши
,
Мисрдаги
Фиръавн
-
лар
дарасидаги
илмий
тадқиқотларнинг
ташкил
этилиши
шулар
жумласи
-
дандир
.
Япония
,
айниқса
,
БМТ
билан
алоқаларга
жиддий
эътибор
бериб
,
унинг
лойиҳаларини
мунтазам
ва
фаол
қўллаб
келади
.
БМТнинг
тегишли
бўлинмалари
томонидан
Япониянинг
бой
тарихи
ва
маданиятининг
кўпдан
-
1
Там
же
. –
С
. 285.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
139
кўп
обидалари
дунё
миқёсидаги
ноёб
асарлар
сифатида
тан
олинган
.
Бу
эса
,
дунё
миқёсида
Япониянинг
умумий
маданий
нуфузининг
янада
ортишига
олиб
келди
.
Сўнгги
йилларда
ЮНЕСКО
каби
бир
қатор
йирик
халқаро
таш
-
килотларга
Япония
фуқароларининг
раҳбарлик
лавозимларга
жалб
этилгани
ҳам
бунинг
яна
бир
исботидир
.
Шу
билан
бирга
,
Япония
ҳукумати
БМТ
қошида
аккредитация
қилинган
бир
қатор
нодавлат
ташкилотлари
билан
фаол
алоқа
қилиб
,
Япония
иштирокисиз
яқин
келажакда
амалга
оширилиши
амри
маҳол
бўлган
бир
қатор
жиддий
мада
-
ний
дастурларга
ҳомийлик
қилиб
келмоқда
.
Ироқдаги
Миллий
музейнинг
қайта
тикланиши
учун
1
млн
.
долларнинг
ажратилиши
,
Афғонистонда
вайрон
этилган
Будда
ҳайкалини
қайта
тиклаш
ишида
иштирок
этишга
тайёрлигининг
маълум
этилиши
ва
умумий
қиймати
160
млн
.
АҚШ
долларини
ташкил
этган
20
та
лойиҳадаги
иштироки
шулар
жумласидандир
.
Япон
тилини
оммалаштириш
бўйича
эришилган
муваффақиятларга
қара
-
масдан
,
ушбу
йўналишдаги
ҳаракатлар
янада
фаоллашмоқда
.
Япония
ТИВ
ўз
элчихоналарининг
ахборот
бўлимлари
орқали
вазирлик
учун
зарур
ижти
-
моий
ахборот
тўплаш
билан
бир
қаторда
,
мамлакат
билан
расмий
танишувни
амалга
оширадилар
;
япон
тилининг
оммалашувида
,
шунингдек
,
махсус
япон
марказларининг
самарали
фаолиятини
ташкил
этишда
кўмаклашадилар
.
Ушбу
фаолият
туфайли
бугунги
кунда
бутун
дунёда
2,98
млн
.
хорижлик
япон
тилини
ўрганмоқда
1
.
Ўзбекистонда
япон
тилини
ўрганувчилар
сони
1,572
тани
ташкил
этади
2
.
Давлат
имижини
оширадиган
реал
усуллардан
бири
–
дунё
халқларига
иқтисодий
ёрдам
кўрсатиш
билан
боғлиқ
.
Бундай
ёрдам
донор
давлат
ва
реципиент
давлат
ўртасидаги
оддий
муносабат
бўлиб
қолмай
,
реципиент
давлат
фуқаролари
онгида
донор
давлатнинг
ижобий
имижини
шаклланти
-
ришга
ва
халқаро
ҳамжамиятда
“
донор
давлат
”
нуфузини
оширишга
йўнал
-
тирилган
бўлади
3
.
Жумладан
ODA, JICA
каби
ташкилотлар
фаолияти
Япо
-
ниянинг
,
айниқса
,
Осиё
мамлакатларида
нуфузини
кўтаришга
қаратилган
.
Бундан
ташқари
,
муайян
давлат
жозибадорлигини
оширишнинг
универсал
усулларига
яна
чет
элга
радио
ва
телеэшиттиришларни
,
халқаро
ахборот
дастур
-
ларини
ташкил
этиш
,
илмий
ва
маданий
алоқаларни
кенгайтириш
киради
.
Ахборот
бўлимлари
ва
япон
марказларида
,
одатда
,
Япониянинг
тарихи
,
маданияти
,
сиёсати
,
анъаналарига
оид
катта
ҳажмдаги
ахборот
мавжуд
бўл
-
ган
китоблар
,
аудио
ва
видеоматериаллар
тўпланиб
,
улар
маҳаллий
оммавий
ахборот
воситаларига
фойдаланиш
учун
тақдим
этиб
келинади
.
Япония
ҳу
-
кумати
ўзининг
дипломатик
миссиялари
орқали
инглиз
ва
маҳаллий
тиллар
-
да
ахборот
материалларини
тарқатиб
,
мазкур
давлат
аҳолисини
қизиқтирган
1
http://news.leit.ru/archives/4854
2
Ўзбекистонда
Япония
элчихонасининг
расмий
сайти
:http://www.uz.emb-japan.go.jp/
3
Радиков
И
.,
Лексютина
Я
.
«
Мягкая
Сила
»
как
современный
атрибут
великой
державы
//
Мировая
экономика
и
международные
отношения
, 2012
год
№
2. –
С
. 22.
SHARQSHUNOSLIK /
ВОСТОКОВЕДЕНИЕ
/ ORIENTAL STUDIES 2017,
№
3
140
муайян
масалаларга
,
шунингдек
,
глобал
масалаларга
ҳам
ўз
қарашларини
сабр
-
тоқат
билан
тушунтириб
келмоқда
.
Сўнгги
йилларда
,
Интернет
тизими
-
нинг
кенг
ёйилиши
туфайли
,
ушбу
йўналишда
вужудга
келган
имкониятлар
-
дан
Япония
ҳукумати
самарали
фойдаланиб
,
бошқа
мамлакатларга
маданий
таъсир
кучини
янада
ошириб
,
маданий
дипломатия
соҳасидаги
сарф
-
хара
-
жатларини
кескин
камайтиришни
режалаштирмоқда
.
Умуман
олганда
,
Япониянинг
маданий
дипломатияси
Токио
ташқи
сиё
-
сий
фаолиятининг
муҳим
устувор
йўналишларидан
бирига
айланди
.
Япония
-
нинг
маданий
ташаббуслари
,
маданий
дипломатияси
авваллари
бўлганидек
ҳозир
ҳам
мамлакат
ва
халқнинг
ноёб
хусусиятларини
ҳурмат
қилиш
ва
тушунишга
йўналтирилган
.
Маданий
дипломатия
Японияга
сиёсий
ва
иқти
-
содий
характердаги
кўплаб
масалаларни
ҳал
этишга
хизмат
қилибгина
қол
-
май
,
унинг
халқаро
ҳамжамиятга
янада
чуқурроқ
интеграциялашувига
,
шу
-
нингдек
,
Япония
миллий
маданиятининг
ривожи
ва
инсоният
турмуш
фаро
-
вонлиги
ўсишининг
муҳим
воситасига
айланди
.
Шундай
қилиб
,
ҳар
бир
давлатнинг
ҳақиқий
куч
-
қудрати
нафақат
иқти
-
содий
имкониятлари
,
балки
унинг
миллий
маданияти
ва
маънавияти
билан
ҳам
белгиланади
.
Шунинг
учун
ҳам
бугунги
кунда
давлат
ўз
салоҳиятини
юқори
даражага
кўтариш
мақсадида
имиж
характеристикасини
ривожлан
-
тиришга
алоҳида
аҳамият
қаратиши
долзарб
муаммолардан
бирига
айланиб
бормоқда
.
Буни
Япония
маданий
дипломатиясининг
давлат
имижи
шаклла
-
нишига
таъсири
мисолида
яққол
кузатиш
мумкин
.
Япониянинг
ушбу
соҳадаги
тажрибасини
ўрганиш
Ўзбекистон
учун
ҳам
фойдали
аҳамият
касб
этади
.
Айниқса
,
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти
Шавкат
Мирзиёевнинг
2017
йил
22
майда
эълон
қилинган
“
Миллатлараро
му
-
носабатлар
ва
хорижий
мамлакатлар
билан
дўстлик
алоқаларини
янада
тако
-
миллаштириш
чора
-
тадбирлари
тўғрисида
”
ги
Фармонида
1
белгилаб
берилган
бугунги
кунда
республикамизда
фаол
“
халқ
дипломатияси
”
асосида
хорижий
мамлакатлар
билан
дўстона
муносабатларни
ва
маданий
-
маърифий
алоқаларни
мустаҳкамлаш
орқали
мамлакатимизнинг
жамият
турли
соҳаларидаги
ютуқла
-
ри
мазмун
ва
моҳияти
тарғиботига
йўналтирилган
давлат
сиёсатини
самарали
амалга
оширишда
мазкур
йўналишдаги
илғор
хорижий
тажриба
таҳлили
,
унинг
натижаларидан
ижодий
фойдаланиш
алоҳида
эътиборга
лойиқ
.
1
http://uza.uz/oz/documents/millatlararo-munosabatlar-va-khorizhiy-mamlakatlar-bilan-d-s-22-
05-2017?ELEMENT_CODE=millatlararo-munosabatlar-va-khorizhiy-mamlakatlar-bilan-d-s-22-
05-2017&SECTION_CODE=documents&print=Y
