16
ЎПКА ТУБЕРКУЛЁЗИДА ҚОН ЗАРДОБИНИНГ ПРОГНОСТИК ВА
ДИАГНОСТИК КЎРСАТКИЧЛАРИ
Рустамова Саодат Абдуллаевна., Жумаев Мухтор Фатуллаевич
Бухоро давлат тиббиёт институти,
Фтизиатрия, пульмонология ва дерматовенерология кафедраси, Ўзбекистон
республикаси, Бухоро шаҳри
Долзарблиги.
Охирги 10 йил ичида ўтказилган кенг миқёсдаги чора-тадбирлар туфайли
туберкулёздан касалланиш ва ўлим кўрсаткичи нисбатан камайди. Лекин касалликнинг
қайталаниши ва улардаги дорига турғунлик ҳамда даволаниш муаммолигича қолмоқда.
Шунинг учун касалликни эрта аниқлаш ва прогнозлаш муҳим аҳамиятга эга.
Мақсад:
патологик жараённи эрта аниқлаш учун қондаги маркерларнинг диагностик ва прогностик
аҳамиятини ўрганиш.
Тадқиқот материали ва усуллари
. Туберкулёз ташхиси тасдиқланган 30 нафар беморлар
зардобида қон-томирнинг эндотелиал ўсиш фактори - VEGF (Vascular endothelium growth
factor) ҳамда альфа ўсма некрози фактори - ЎНФ-а (ФНО-а) миқдор жиҳатидан ўрганилди.
Таққослаш гуруҳи учун 15 та амалий соғлом одам олинди.
Натижалар.
30 та бемордан: 23,3% аёллар, 76,7% эса эркаклар ташкил қилди; аёллар
орасида ўртача ёш - 40 ёш, эркакларда эса - 47 ёш. Ўчоқли ўпка туберкулёзи 23,7%ни,
яллиғланган туберкулез -
46,7%ни, фиброз-ковакли туберкулез -
20%ни, ковакли
туберкулез - 6,7%ни ва 3,3%ни - туберкулезли бронхоаденит ташкил қилди. Беморлар
2гуруҳга ажратилди: 1 гуруҳ - туберкулёз биринчи марта аниқланган беморлар (13 нафар -
43%); 2 гуруҳ - касаллик қайталанган беморлар (17 нафар - 57%); 3 гуруҳ - 15 та амалий
соғлом одам.Соғлом одамдан (100-200пг/мл) кўра барча бемор қон зардобида VEGF
концентрацияси сезиларда даражада ошгани кузатилди. Шу билан бирга рецидивланган
беморларда биринчи марта касалланганларга қараганда VEGF миқдори статистик аниқликда
юқори эканлиги исботланди (мос равишда 847,0±182,3пг/мл ва 505,76±103,06 пг/мл, p<0,05)
Беморларда соғлом одамлар билан таққослаганда қон зардобидаги ЎНФ-а ҳажми нисбатан
ошганлиги аниқланди. Бундан ташқари рецидивланган беморларда биринчи марта
касалланганларга қараганда қон зардобидаги ЎНФ-а концентрацияси статистик аниқликда
паст эканлиги аниқланди (мос равишда 1,72±0,24пг/мл ва 11,92±2,49 пг/мл, p<0,05).
Хулоса.
Юқоридаги натижалардан шу келиб чиқадики, туберкулёз билан касалланган
беморлар қон зардобида VEGF миқдори ошганлиги репаратив жараёнларнинг
активлашганини билдиради ва касаллик рецидивланган ҳолатда патологик жараённи эрта
аниқлаш учун диагностик ва прогностик белги бўлиб хизмат қилиши мумкин. Касаллик
қайталанган ҳолларда қон зардобидаги ЎНФ-а концентрацияси камайиши аниқланди ва бу
ҳолат VEGF ҳажми ошганда яъни корреляцион шаклда эканлиги кузатилди. Қон
зардобидаги ЎНФ-а ва VEGF концентрациясини параллель равишда яъни биргаликда
ўтказиш керак. Шундагина беморларда туберкулёз жараёнини эрта аниқлашда ушбу
ўрганилган маркерларнинг диагностик ва прогностик аҳамияти ошади.
Адабиётлар рўйхати
1.
Агзамова, Ш. А., and Ф. Т. Махкамова. "Влияние вирусной инфекции у беременных на
жизнеспособность новорожденных." Детская больница 3 (2014): 22-25.
2.
Даминов, Т. О., Шоира Абдусаламовна Агзамова, and А. Д. Джагарян. "Генодиагностика
в выявлении возбудителей TORCH-комплекса у новорожденных и детей раннего
возраста." Детские инфекции 8.2 (2009): 64-66.