Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
34
TAJRIBADAGI QUYONLARNI TIRIK VAZNI,
TANA
O‘
LCHAMLARINING
O‘
SISH DINAMIKASI
Olim Mardanovich Mansurov, Farrux Serverovich Allashov
Quyonchilik seleksiyasi va genetika markazi kichik ilmiy xodimlari
Annotatsiya
:
Maqolada kaliforniya zotiga mansub yosh ur
g‘
ochi
quyonlarning
o‘
rtacha kunlik yoshi 52,7 kunni tashkil qilib, ularning
o‘
rtacha tirik
vazni 1345,2 g-ni, eksterer tana
o‘
lchamlari
o‘
rtacha 34 sm, k
o‘
krak aylanasi
o‘
rtacha 21,8 sm-ni tashkil qilib, olingan matematik
o‘
lchovlarni statistik taxlilini
o‘
rganish natijasida tana indeksi
o‘
rtacha 64,10%-ni tashkil qildi. Tajribadagi
quyonlarning
o‘
rtacha 148,8 kunlik yoshiga kelib tirik vazni 2900,4 g-ni, tana
uzunligi
o‘
rtacha 50 sm, k
o‘
krak aylanasi
o‘
rtacha 32,2 sm-ni tashkil qildi.
Kalit s
o‘
zlar:
o‘
rtacha kunlik,
eksterer,
tana uzunligi, sm,
o‘
sish, rivojlanish,
k
o‘
krak aylanasi,tarozi
.
Abstract.
In the article, the average daily age of young female rabbits of the
California breed is 52,7 days, their average live weight is 1345,2 g, the average
external div dimensions are 34 cm, the average chest circumference is 21,8 cm,
and the div index is the result of statistical analysis of mathematical
measurements. average was 64,10%. By the age of 148,8 days, the rabbits in the
experiment had an average live weight of 2900,4 g, an average div length of
50 cm, and an average breast circumference of 32,2 cm.
Kirish
Respublikamizda akseleratsiya texnologiyasini q
o‘
llash orqali boqilayotgan
quyonlarning tirik vazn
o‘
sishi elektron tarozida yakkama-yakka tortish orqali,
rivojlanishi olingan tana
o‘
lchamlarini statistik hisoblash orqali va qon
k
o‘
rsatkichlarini zamonaviy laboratoriya uskunasi mindrav BC 20s apparatida
o‘
rganildi.
Ishning maqsadi
yosh
o‘
suvchi ur
g‘
ochi kaliforniya zotiga mansub
quyonlarning davrlar kesimida
o‘
sish va rivojlanishini
o‘
rganishdan iborat.
Tadqiqot natijalari
loyiha b
o‘
yicha tadqiqotlar 2022
–
2024-yillarda
Toshkent viloyatining Qibray tumanidagi “Quyonchilik seleksiyasi va genetika
markazi”da
olib borildi.
Respublikada urchitilayotgan quyon zotlarini biologik xususiyatlarini va
mahsuldorlik k
o‘
rsatkichlarini
o‘
rganish b
o‘
yicha monitoring
o‘
tkazlib,
kaliforniya zotiga mansub quyonlarni elektron tarozida yakkama-yakka tortish
hamda quyonlarni tana
o‘
lchamlarini
o‘
lchash orqali aniqlandi.
Zootexniya amaliyotida qishloq x
o‘
jalik hayvonlarini
o‘
sishi va
rivojlanishini hamda g
o‘
sht maxsuldorligini
o‘
rganish asosiy k
o‘
rsatkichlardan
biri hisoblanadi.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
35
Tajribadagi kaliforniya zotiga mansub quyon bolalarining sanoat asosida
boqishda q
o‘
llanadigan omuxta em bilan oziqlantirib, mahsulot ishlab chiqarish
uchun sarflangan barcha ozuqa xarajatlari
o‘
stirish hamda b
o‘
rdoqilash davrida
quyonlarning tirik vazni
o‘
rganildi.
1-jadval
Tajribadagi yosh ur
g‘
ochi quyonlarni
o‘
sish dinamikasi
K
o‘
rsatkichlar
Yoshi,
kun
Tirik
vazni, g
Tana uzunligi,
sm
K
o‘
krak
aylanasi, sm
Tana
indeksi, %
O‘
rtacha
52,7
1345,20
34,00
21,80
64,10
Cv%
-
1,66
0,80
1,58
-
sx=
-
0,53
0,25
0,50
-
Tajribadagi kaliforniya zotiga mansub ur
g‘
ochi quyonlarning tu
g‘
ilgandagi
tirik vazni
o‘
rtacha 51,2 g-ni tashkil qilib, 52,7 kunlik yoshiga kelib
o‘
rtacha
1292,5 g-ga, mutloq
o‘
sishi tu
g‘
ilgandagi vazniga nisbatan 4,07 barobarga ortdi.
Ur
g‘
ochi quyonlarning tana uzunligi
o‘
rtacha 50 sm, k
o‘
krak aylanasi
o‘
rtacha
32,2 sm, tana indeksi
o‘
rtacha 64,52%-ni tashkil qildi.
2-jadval
Tajribadagi yosh ur
g‘
ochi quyonlarning
o‘
sish dinamikasi
K
o‘
rsatkichlar
Yoshi,
kun
Tirik
vazni, g
Tana
uzunligi,
sm
K
o‘
krak
aylanasi, sm
Tana indeksi,
%
O‘
rtacha
148,8
3124,8
50,00
32,20
64,52
Cv%
-
2,87
1,66
1,27
-
sx=
-
0,91
0,53
0,40
-
Tajribadagi ur
g‘
ochi quyonlarning
o‘
rtacha yoshi 148,8 kunlik b
o‘
lganida
3124,8 g-ni tashkil qilib, 52,7
o‘
rtacha kunlik yoshidagi tirik vazniga nisbatan
mutloq
o‘
sishi 1779,6 g-
ga, yoki 1,32 barobarga ortgan (R˃0,999). Quyonchilikda
tana
o‘
lchamlari va tana indeksi k
o‘
rsatkichlari asosiy k
o‘
rsatkichlardan biri
hisoblanadi.
O‘
tacha tajribadagi quyonchalarning tana uzunligi 50 sm-ni tashkil
qilib, 52,7 kunlik yoshiga nisbatan 16 sm yoki 1,47 barobarga, k
o‘
krak aylanasi
o‘
rtacha 10,4 sm-ga ortgan. Tana indeksi
o‘
rtacha 64,52%-ni tashkil qildi.
Международная научно
-
практическая конференция
«ПЕРСПЕКТИВЫ КРОЛИКОВОДСТВА: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ»
36
3-jadval
Yosh ur
g‘
ochi quyonlarning
o‘
sish dinamikasi
K
o‘
rsatkichlar
Yoshi,
kun
Tirik
vazni, g
Tana
uzunligi,
sm
K
o‘
krak
aylanasi,
sm
Tana
indeksi, %
O‘
rtacha
237,3
3817,00
53,6
36,9
68,84
Cv%
-
3,08
1,05
1,19
-
sx=
-
0,97
0,57
0,47
-
Ur
g‘
ochi quyonlarning
o‘
rtacha yoshi 237,3 kunlik b
o‘
lganida 3817 g-ni
tashkil qilib, 148,8
o‘
rtacha kunlik yoshidagi tirik vazniga nisbatan 692,2 g-ga
ortgan yoki 18,14%-
ga ortgan (R˃ 0,99). Tajribadagi quyonchalarning o‘
rtacha
tana uzunligi 53,6 sm-ni tashkil qilib, 148,8 kunlik yoshiga nisbatan 3,6 sm-ga yoki
6,7%-ga, k
o‘
krak aylanasi
o‘
rtacha 4,7 sm-ga ortgan. Tana indeksi 237,3 kunlik
yoshida
o‘
rtacha 68,84%-ni tashki qildi.
Xulosa
O‘
zbekiston sharoitida quyonlarni boqishda olingan ma
’
lumotlardan kelib
chiqib xulosa qilganimizda, Respublikamiz sharoitida boqilgan ur
g‘
ochi
quyonchalar rivojlangan Evropa davlatlari k
o‘
rsatkichlariga taqqoslaganda
bizning sharoitimizda boqilgan quyonchalarning tirik vazni 8-11%-ga kam
b
o‘
lganligi kuzatildi.
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati:
1.
Adilova A., Xolmatov A. “Fermer xo‘jaligida quyonchilik” O‘
zbekiston
qishloq x
o‘
jalik jurnali.
№
11. 2010 y. 13b.
2.
Xolmatov A., Ruziev R., Mamatiminov Sh.K.,Xidirov K., Komilov A.
Quyonlarni boqish, parvarishlash, k
o‘
paytirish va davolash b
o‘
yisha
o‘
quv
q
o‘
llanma Toshkent 2019 y.
3.
Ruziev R., Yuldashev D., Xidirov K. va boshqalar. Quyonlarni saqlash,
oziqlantirish va naslchilik ishlari.Toshkent. Fan ziyosi”2023 y
.150 b.
