ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1006
KASB-HUNAR KOLLEJLARI FAOLIYATLARINI TASHKIL ETILGANLIK
HOLATLARINI MONITORING QILISH
T.A.Xo‘jakulov
t.f.f.d dotsent
Y.D.Majidova
Magistrant
https://doi.org/10.5281/zenodo.7970892
Annotatsiya.
Ushbu maqolada kasb-hunar kollejlari taʼlimni amalga oshirish
faoliyatlarini tashkil etilganlik holatlarini monitoring qilish, ta’lim jarayoni sifati monitoringini
rivojlantirish bosqichlarini to‘g‘ri tashkil etish nazarda tutiladi.
Kalit so‘zlar:
monitoring, raqamli texnologiya, ta‘lim texnologiyasi, texnika-texnologiya.
МОНИТОРИНГ ОРГАНИЗАЦИИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ
КОЛЛЕДЖЕЙ
Аннотация.
В данной статье предусмотрен мониторинг организации
воспитательной деятельности профессиональных колледжей, правильная организация
этапов развития контроля качества образовательного процесса.
Ключевые слова:
мониторинг, цифровая технология, образовательная технология,
техника-технология.
MONITORING THE ORGANIZATION OF THE ACTIVITIES OF VOCATIONAL
COLLEGES
Abstract.
This article envisages the monitoring of the organization of educational
activities of vocational colleges, the proper organization of the stages of development of
monitoring the quality of the educational process.
Key words:
monitoring, digital technology, educational technology, technique-
technology.
Kirish.
Mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga muvofiq uzluksiz ta’lim tizimini
takomillashtirish va yuqori malakali kadrlar tayyorlash, ta’lim xizmatlarining ochiqligi va sifati
masalalariga davlat tomonidan alohida e’tibor qaratilmoqda [1].
Mehnat bozorining rivojlanishi nafaqat ma'lum bilimlarga, balki professional
raqobatbardoshlik, kasbiy harakatchanlik, turli xil mehnat harakatchanligini birlashtirish
qobiliyatini ta'minlaydigan ma'lum fazilatlarga ega bo'lgan mutaxassislarni talab qiladi.
Bunday sharoitda kasb-hunar ta’limi muassasalarining bitiruvchilarni tayyorlash sifati
uchun nafaqat davlat, balki mehnat bozorida qattiq tanlovdan o‘tishi kerak bo‘lgan yosh
mutaxassislar oldidagi mas’uliyati ortib bormoqda.
Oʻzbekiston Respublikasida professional taʼlim — iqtisodiyotning rivojlanish istiqbollari
va ustuvor vazifalarini, zamonaviy texnika va texnologik tendensiyalarni hisobga olib, mehnat
bozoridagi kadrlarga boʻlgan real ehtiyoj, ish beruvchilarning takliflari hamda “Hayot davomida
taʼlim olish” prinsipi asosida shaxslarning taʼlim olishiga moʻljallangan.
Kasb-hunar
kollejlari taʼlimni amalga oshirishda Oʻzbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasi va qonunlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlariga,
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, Oʻzbekiston
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1007
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, boshqa qonun hujjatlariga
amal qilinadi.
Masalani qo‘yilishi va takliflar
. Hozirgi vaqtda "monitoring" tushunchasi bilan bir
qatorda yana bir tushuncha - "monitoring tizimi" keng qo'llanilmoqda. Monitoring tizimining
tuzilishi quyidagi elementlardan iborat: monitoring sub'ektlari, monitoring ko'rsatkichlari majmui;
faoliyatni monitoring qilish vositalari; monitoring faoliyati. Monitoring o'quv jarayonining
mexanizmlari, qonuniyatlari shaxsni rivojlantirishga o'z vaqtida aralashish imkonini beradi.
Faqatgina bunday sharoitlarda ularni malakali boshqarish mumkin [2].
Muammoni hal etish bosqichlari.
Ta'lim sohasida monitoringdan foydalanish
monitoringning 4 turini ajratish imkonini berdi:
- axborot monitoringi - axborotni to'plash, jamlash, tizimlashtirish va tarqatish (axborot
yig'ish bosqichida maxsus tashkil etilgan so'rovni o'tkazishni nazarda tutmaydi);
- asosiy monitoring - mumkin bo'lgan og'ishlarni aniqlash uchun ob'ektning holatini doimiy
nazorat qilish bilan aniqlash;
- muammoli monitoring - davom etayotgan jarayonlarning qonuniyatlarini va boshqaruv
nuqtai nazaridan favqulodda bo'lganlarni aniqlash (boshqaruv organining buyrug'i bilan amalga
oshiriladi).
- boshqaruv monitoringi - ta'lim uchun qabul qilingan boshqaruv qarorlarining
samaradorligi, oqibatlari va ikkinchi darajali ta'sirini kuzatish va baholash. Monitoringning ushbu
turi ta'sirini aniqlash muammosi mavjudligi sababli kengaytiriladi, agar monitoring vazifasi
kuzatilayotgan ta'sirlarni keltirib chiqaradigan tashqi yoki ichki omillarning dinamikasi va ta'sirini
aniqlaydigan baholash tizimlarini qurishga asoslangan[3].
Shunday qilib, ishda biz ta'limdagi monitoringning aniq ta'rifiga keldik: bu ta'lim tizimi
yoki uning alohida elementlari to'g'risidagi ma'lumotlarni yig'ish, qayta ishlash, saqlash va
tarqatish tizimi bo'lib, boshqaruv axborotini ta'minlashga qaratilgan bo'lib, bu ta'limning holatini
baholashga imkon beradi. Ob'ektning istalgan vaqtda holati va uning rivojlanishini bashorat qilishi
mumkin.
Kasb-hunar ta'limi tizimini monitoring qilish modelida ta'lim muassasasi faoliyatining
turli tomonlari aniqlanadi: iqtisodiy, pedagogik, ijtimoiy va boshqaruv. O‘quv jarayoni
monitoringini usullariga ko‘ra uch guruhga bo‘lish mumkin: axborot to‘plash, joriy jarayonlar
holatini ro‘yxatga olish; boshqaruv qarorlarini qabul qilish va o'quv jarayonini sozlashda olingan
ma'lumotlarni hisobga olish; ta'lim jarayonini sozlash.
Kasb-hunar kollejlari muassasalarini o‘rganish jarayonida ishlab chiqilgan monitoring
modelida uning asosiy yo‘nalishlari belgilangan. Bu ta'lim tizimining faoliyat ko'rsatishi uchun
sharoitlarni tahlil qilish, ta'lim mazmunini tahlil qilish, diagnostika qilish, o'quvchilarning kasbiy
o'zini o'zi belgilashi, ta'lim tizimining samaradorligi, o'qituvchilarning kasbiy malakasi darajasini
tahlil qilish. Monitoring usullari ham tavsiflanadi, ular bir necha guruhlarga bo'linadi: joriy
kuzatish, tushuntirish, so'rov usullari, test va boshqalar.
Quyidagilar ta’lim jarayoni sifati monitoringini rivojlantirish bosqichlari deb larini
belgilab olinadi:
1. Monitoring modelini ishlab chiqish;
2. Mezon bazasini shakllantirish;
3. Monitoring algoritmlari va dasturiy vositasini ishlab chiqish
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1008
Monitoring maqsadiga muvofiq quyidagi vazifalar belgilandi:
1. Kasb-hunar ta’limida monitoring tizimini tashkil etishning zamonaviy yondashuvlarini
nazariy tahlil qilish.
2. Kollej o‘quvchilarining kasbiy tayyorgarligini nazorat qilish samaradorligini
ta’minlovchi tashkiliy-pedagogik shart-sharoitlarni aniqlash.
3. Kollej o‘quvchilarining kasbiy tayyorgarligini, shu jumladan o‘qituvchi va o‘quvchilar
faoliyatini baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari tizimini asoslash.
4. Kollej o‘quvchilarining kasbiy tayyorgarligini monitoring qilish tizimining tarkibiy
qismlari majmui sifatida mazmuni, vositalari va usullarini ishlab chiqish.
5. Ta'lim jarayoni sifatini monitoring qilish bo'yicha ishlab chiqilgan tizimni
eksperimental tekshirish.
Xulosa.
Monitoring texnologiyalaridan foydalanish nazorat samaradorligini oshirish,
o‘quv ko‘rsatkichlarini dinamikada ko‘rib chiqish, turli o‘quvchilar, turli guruhlar, vaqtning turli
nuqtalarida reyting ko‘rsatkichlarini solishtirish imkonini beradi. Talabalar o'z-o'zini diagnostika
qilish imkoniyatiga ega bo'lib, o'qituvchiga ta'lim jarayonini o'z vaqtida tuzatish imkoniyatini
yaratadi.
REFERENCES
1.
Т.А. Хужакулов, Бурева М, Турсуналиев Ж. Очистка сточных вод промышленных
предприятий моделированием полианилиновых сорбционных материалов.
“Сolloquium-journal” № 3 (55). Warszawa, Polska. 2020. – P. 113-117
2.
T.Khujakhulov., Water modeling and pre-project research algorithm. “Сolloquium-
journal” № 2 (26). Warszawa, Polska 2019. – P. 56-59.
3.
Нурмонов А. Кўмакчили конструкциялар пресуппозицияси // Ўзбек тили ва
адабиёти. -1986. -№6. -Б.42-45.
4.
Гузев В.Г., Насилов Д.М. Слово-изменительные категории в тюрских языках и
понятие грамматическая категория // 2021. -№3. С.23-35.
