ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1136
INGLIZ TILI DARSLARIDA HAYVONOT OLAMINI O’RGATISH
ISHLANMA – LOYIHASI
Artikova Nargiz Shuxratovna
Boshlang’ich ta’lim nazariyasi kafedrasi o‘qituvchisi
E-mail:
Nurmatova Shahnoza Xasan qizi
Chirchiq davlat pedagogika universiteti
Maktabgacha va boshlang`ich
ta’limda xorijiy til yo`nalishi 3-bosqich talabasi
E-mail:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7975272
Annotatsiya.
Ushbu maqolada kichik yoshdagi bolalarning ingiliz tili darslarida hayvonot
olamini o’rgatish ishlanma loyihasi to’g’risida ma’lumotlar keltirib o‘tilgan.
Kalit so‘zlar:
hayvon, ingilizcha ertaklar, yangi so’zlar, yovvoyi tabiat olami, rang barang
multfilmlar, hayvon qaxramonlari, jismoniy faoliyat, taqlit, rolli o’yin, tematik darslar, video
materiallar, sirk, uy hayvoni, audiolar.
PROJECT OF TEACHING THE WORLD OF ANIMALS IN ENGLISH CLASSES
Abstract.
This article provides information about the development project of teaching the
animal world in English language classes for young children.
Keywords:
animal, English fairy tales, new words, wildlife world, colorful cartoons,
animal characters, physical activity, imitation, role play, thematic lessons, video materials, circus,
pet, audios.
ПРОЕКТ ОБУЧЕНИЯ МИРУ ЖИВОТНЫХ НА КЛАССАХ АНГЛИЙСКОГО
ЯЗЫКА
Аннотация.
В данной статье представлена информация о развивающем проекте
обучения животному миру на уроках английского языка для детей раннего возраста.
Ключевые слова:
животное, английские сказки, новые слова, мир дикой природы,
красочные мультфильмы, персонажи-животные, двигательная активность, подражание,
ролевая игра, тематические уроки, видеоматериалы, цирк, домашнее животное,
аудиозаписи.
Kirish
Ma’lumki, hozirgi kunda mamlakatimizda ingliz tilini o‘rgatish va o‘rganish muhim
o
d
a
t
d
a
b
i
z
i
n
g
l
i
z
H
a
y
v
o
n
l
a
r
n
i
n
g
Lugʻatni taqdim etishning keyingi bosqichi ushbu soʻzning ta'rifini mos keladigan
m
a
l
u
m
s
o
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1137
Ingliz tilidagi hayvonlarning nomlari bolalar va kattalar tomonidan ishtiyoq bilan o'rgatiladi.
Bolalar uchun hayvonlarning nomini eslab qolish mavhum narsalarga qaraganda osonroq. Ingliz
tili darslarida bolalar so‘raydigan birinchi savollardan biri bu, ingliz tilida “hayvonlar”ni qanday
aytasiz? Hayvonlarning nomlari ingliz ertaklarida ham uchraydi. Ekzotik hayvonlarning nomlari
bilan tezda tanishishni istagan kattalarga yovvoyi tabiat olami haqida ingliz tilidagi hujjatli
filmlarni tomosha qilishni tavsiya qilish mumkin. Ba'zan turli hayvonlarning nomlari sanab
oʻtilgan ritmik bolalar qoʻshiqlarini bir necha marta tinglash foydali bo'ladi. Va, albatta, asl
nusxadagi rang-barang Disney multfilmlarini (The Lion King, Lady and the Tramp, Bambi va
boshqalar) hech kim bekor qilmagan. Hayvonlar har doim bola bilan oʻynash uchun ajoyib
mavzudir. Va maktabgacha yoshdagi bolalar uchun ingliz tili darslarida, oʻyinda ushbu materialdan
oʻtish yaxshidir. Hayvon qahramonlari bilan qoʻshiqlar va multfilmlar - bolalar uchun ingliz tilida
ko'plab ta'limiy qisqa qoʻshiqlar va hayvonlar bilan multfilmlar mavjud. Ammo, agar bilim
darajasi imkon bersa, siz "Qirol sher", "Madagaskar" yoki "Zootopiya" ni asl nusxada ko'rishingiz
mumkin."LARP" (jonli rolli o'yin) - siz jismoniy faoliyatni soʻzlarni yodlash bilan birlashtira
olasiz, shuningdek, reaktsiyani rivojlantirish ustida ishlashingiz mumkin. Bolalar turli
hayvonlarning xatti-harakati yoki tovushlarini taqlid qilishlari mumkin, oʻqituvchi oʻyin davomida
yangi hayvonni tayinlashi mumkin va bola tezda rolni oʻzgartirishi kerak.
"Novakid" oʻqituvchilari tematik darslarni shakllantiradilar va darsda doimiy ravishda
oʻyin elementlari, qoʻshiqlardan foydalanadilar. Novakid oʻziga xos koʻplab tarkibga ega,
jumladan, qiziqarli qahramonlar bilan animatsion komikslar va bolalar oʻrmonga borishlari,
yovvoyi tabiat fotografi rolini sinab ko'rishlari mumkin bo'lgan VR sayohatlari va boshqalar.
Oʻquvchining oʻrganish uslublariga koʻra lug'atni oʻrgatishda turli xil uslubiy yondashuvlar
boʻlishi kerak. Audio oʻquvchi uchun har doim ona tilida soʻzlashuvchi tomonidan oʻqiladigan
skriptni yoki hayvonlar haqida ma'lum mavzulardan foydalanishga oid video materiallarni
(masalan, National Geographic Channel filmi yoki dasturi) oʻqiydigan audio lingval usulidan
foydalanish foydalidir.
Rolli oʻyin ham samarali usul boʻlishi mumkin, bunda oʻquvchi hayvonlar haqidagi ertak
hikoyasini sahnalashtirishi kerak, bunda har bir ishtirokchi ma'lum bir hayvon rolini bajaradi va
uni tasvirlash va sahnada ijro etish orqali uning xarakterini ko'rsatishga harakat qiladi. Faoliyat
tasnifi lugʻatni oʻrgatishda, shuningdek, hayvonlarni bildiruvchi soʻzlarni uy va yovvoyi
hayvonlarga boʻlish uchun jadvalni taqdim etish orqali ham qoʻllanilishi mumkin. Texnik lugʻatni
oʻrgatishning eng muhim nuqtalari oʻquvchilar uchun oʻquv dasturiga kiritilishi kerak, ularda a)
hayvonlarning ingliz tilidagi nomlari kabi mavzular va b) xarakter, tavsif, ularning turmush tarzi
va boshqalarni ifodalash kabi vazifalar boʻlishi mumkin. Shunday qilib, yuqorida aytilganlarning
barchasini umumlashtirgan holda, lugʻatni oʻrgatishda turli xil zamonaviy pedagogik usullardan
foydalanish, xususan, ingliz tilidagi "hayvonlar" ni bildiruvchi soʻzlarning semantik sohasiga
tegishli lugʻat samaradorligini oshirishda muhim rol oʻynaydi, degan xulosaga kelish mumkin.
Hayvonlarning turli xil toʻgʻri nomlari bilan nomlanishi qadim zamonlardan to hozirgi
kungacha sodir boʻlgan, bu ularning inson hayotidagi beqiyos o'rni bilan bogʻliq: ular insonning
iqtisodiy faoliyatida ajralmas yordamchi, sirk va hayvonot bogʻi xodimlari, yaqin va haqiqiy
doʻstlardir.
Shunday qilib, kompyuterlashtirishning tarqalishi va yangi atamalarning paydo bo'lishi
Chip kabi hayvonlar nomlarining paydo bo'lishiga olib keldi. Flash va boshqalar. Ba'zi taxalluslar
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1138
shu qadar mashhur boʻlib, tez-tez ishlatib turilganki, ular ma'lum bir sinfga tegishli har qanday
hayvonni chaqirishadi, masalan, itlar orasida Drujok, mushuklar orasida Vaska. Ingliz adabiyotida
koʻpincha hayvonlarning nomi ularning nomidir: Cat, Dog, koʻpincha maqolasiz va bosh harf bilan
yoziladi. Zoonimlar koʻpincha hayvonlarning jismoniy fazilatlarini, ularning tashqi koʻrinishini,
xarakter xususiyatlarini, aql-idrokini, koʻnikmalarini aks ettiradi, bu adabiyotda ayniqsa
muhimdir, agar shaxsga xos boʻlgan hayvon unga xos boʻlgan oʻziga xos xususiyatlar tufayli
ma’lum bir nom olgan boʻlsa; bu orqali oʻquvchilarning qiziqishini oshiradi va muallifning
gʻoyasini tushunishga yordam beradi.
REFERENCES
1.
https://goaravetisyan.ru/uz/zhivotnyi-po-angliiski-tematicheskaya-leksika-nazvaniya/
2.
Vereninova J.B. O‘rganilayotgan va ona tillarining fonetik asoslarining o‘ziga xos
xususiyatlaridan kelib chiqqan holda ingliz tilini talaffuz qilishni o‘rgatish / J.B.
Vereninova // Maktabda chet tillari. - 1994 yil - 5-son
3.
Жуманова, Ф. У., Артикова, Н. Ш. (2022). PISA ва TIMSS қиёсий халқаро
тадқиқотлар. Yangi o‘zbekistondа pedаgogik tа’lim innovаtsion klаsterini rivojlаntirish
istiqbollаri, 1(1), 452-454.
4.
Usmanova, K. A., Artikova, N. S., Xasanov, R. N., & Qarshiboeva, O. (2022). Oziq-ovqat
sanoatida anjirni o’rni.
Science and Education
,
3
(5), 188-190.
5.
Artikova, N. Sh., Jumanova, F. U. (2021). Boshlang’ich sinf o’quvchilarida o’quvchilarida
o’qish savodxonligini rivojlantirish (PIRLS) misolida. Образование и наука XXI веке,
6.
Jumanova, F. U., Artikova, N. Sh. (2021). Boshlang’ich sinf o’quvchilarida o’quvchilarida
o’qish savodxonligini rivojlantirish (PIRLS) misolida. Ўзбекистон олимлари ва
ёшларининг инновацион илмий амалий тадқиқиотлари, 10(29), 106-109.
7.
Артикова, Н. Ш. (2021). Ўқувчиларда ўқиш ва матнни тушуниш саводхонлигини
ривожлантириш. Актуальные вызовы современной науки, 1(55), 63-67.
8.
Jumanova, F. U., Artikova, N. Sh. (2021). Boshglang'ch sinf oʻquvchilarida oʻqish
savodxonligini rivojlantirishning ilmiy asoslari. Образование и наука в XXI веке, 3(20),
389-396.
9.
Jumanova, F. U., & Artikova, N. S. (2021). PIRLS tadqiqotlariga tayyorlashda
“organayzer” metodidan foydalanish imkoniyatlari.
Academic research in educational
sciences
,
2
(CSPI conference 1), 1471-1475.
10.
Jumanova, F. U., & Artikova, N. S. (2021). Shaxs kamoloti va faoliyat (muloqot), ularni
boshqarish ma’rifiy pedagogic muammo sifatida.
Academic research in educational
sciences
,
2
(4), 81-88.
11.
Артикова, Н. Ш., Болтаева, Т. Р. (2020). Бошланғич ва юқори синфлар адабий
таълими узвийлиги билан боғлиқ муаммолар ҳамда уларнинг ечими. Malaka oshirish
tizimida integratsiya va innovatsion tafakkur. Malaka oshirish tizimida integratsiya va
innovatsion tafakkur, 1(1), 368-370.
12.
Артикова, Н. Ш. (2019). Бошланғич синф ўқувчиларини халқаро тадқиқотларда ўқиш
саводхонлигини баҳолаш бўйча PIRLS дастурига. Таълимдаги инновациялар ва
ислоҳотлар контекстида замонавий кластер тизими, 2(1), 53-55.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 5 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1139
13.
Nargiz Shuxratovna, A. . (2022). BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINI PIRLS
XALQARO BAHOLASH DASTUR TIZIMINI RIVOJLANTIRISH.
Scientific
Impulse
,
1
(4), 1592–1594. Retrieved from
http://nauchniyimpuls.ru/index.php/ni/article/view/2071
14.
Artikova Nargiz Shuxratovna, Abduvosiyeva Zuhra Isroil qizi. (2023). XORIJIY
TILLARNI O’QITISH VA UNING XUSUSIYATLARI.
IQRO JURNALI
,
2
(1), 331–340.
Retrieved from http://wordlyknowledge.uz/index.php/iqro/article/view/288
