ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
448
SINFDAN TASHQARI ISHLARNI TASHKIL ETISH METODLARI,
SHAKLI VA USLUBLARI.
Toshboyeva Ro’zixon Abdug’apporovna
Bog’dot tumani 41- maktab o’qtuvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.8028961
Annotatsiya.
Ushbu maqolada sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish metodlari, shakli va uslublari
haqida malumotlar keltirilgan.
Kalit so’zlar:
darslik va qo’shimcha adabiyotlar bilan ishlash, tajribalar, ijodiy tusdagi
ishlarni bajarish, asboblarni loyihalash, maketlar, modellar.
METHODS, FORM AND METHODS OF ORGANIZING EXTRACURRICULAR
ACTIVITIES.
Abstract.
This article provides information about the methods, form and methods of
organizing extracurricular activities.
Key words:
work with textbooks and additional literature, experiments, performing work
of a creative nature, designing tools, layouts, models.
МЕТОДЫ, ФОРМЫ И МЕТОДЫ ОРГАНИЗАЦИИ ВНЕУРОЧНОЙ РАБОТЫ.
Аннотация.
В данной статье представлена информация о методах, формах и
методах организации внеурочной работы.
Ключевые слова:
работа с учебником и дополнительной литературой,
эксперименты, выполнение работ творческого характера, конструирование приборов,
макетов, моделей.
Sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishda o’qituvchining yo’naltiruvchi ta’siri ostidagi
o’quvchilarning o’z-o’zini nazorat qilish asosiga qurilgan va fan kabinetlarida, kutubxonada va
uyda yakka tartibdagi reja asosida o’tkaziladigan mustaqil mashg’ulotlar yetakchi shaklga
aylanishi kerak. Bunda sinfdan tashqari ishda ta’limning moddiy bazasi: qo’shimcha va
ma’lumotnoma adabiyotlari laboratoriya uskunalari, ko’rgazmali qo’llanmalar, didaktik
materiallar, texnika vositalaridan oqilona foydalanish ko’zda tutiladi. Ular o’z ichiga quyidagilarni
oladi:
- darslik va qo’shimcha adabiyotlar bilan ishlashning xilma-xil shakllarini olgan, nazariy
bilimlarni o’zlashtirishni ta’minlovchi;
- tajribalar, ijodiy tusdagi ishlarni bajarishni, asboblarni loyihalashni, maketlar, modellar va
hokazolarni tayyorlashni olgan mustaqil ishlash uchun topshiriqlar sistemasi maqsadga
muvofiqdir.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlar metodikasi fani va bo’limiga sinf rahbarlarining ishlari,
maktab ma’muriyatining tarbiyaviy ishlari kiritiladi. Bunda o’qituvchilarning o’quvchilar bilan
muomilasi, adolatli bo’lishi, ta’sir ko’rsata olishi kerak.
O’quvchi yoshlarni hozirgi zamon ma’naviyati bilan ongini sug’orish, ya’ni singdirish
kerak. O’quvchilarni qadriyatlarimiz asosida urf-an’analarimiz asosida tarbiyalash har bir
o’qituvchining vazifasi.
O’quvchi atrofini o’rab turgan vositalar, yaxshi-yomon odatlar, o’qituvchilar, maktabning
muhiti, o’quvchilar tarbiyasini to’g’ri, ongli ravishda o’rganish va qabul qilish. Sinfdan tashqari
ishlarni to’la qamrab olgan to’garaklar bir necha xilda bo’lishi mumkin:
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
449
To’garak turlari:
1. Fan to’garaklari.
2. Mohir qo’llar.
3. Duradgorlik.
4. Sport musobaqalari.
5. Badiiy havaskorlik.
Ko’rib chiqilishi, asosiy e’tibor bola shaxsiga qaratilishi, yillar davomida to’plangan ijobiy
tajribadan unumli foydalanish zarurligini taqozo etadi.
Tarbiyaning bosh maqsadi yosh avlodni ma’naviy, axloqiy tarbiyalashda xalqning boy,
milliy ma’naviy an’analarga, urf-odatilari hamda qadriyatlariga asoslangan samarali tashkiliy
ishlarni amalda ishlab chiqishdir.
Tarbiyaning asosiy vazifasi- shaxsning aqliy-axlooqiy tarbiyalashda erkin fikrlovchi va
jismoniy rivojlanishi, uning qobiliyatlarini har tomonlama ochish uchun imkoniyat yaratishdir.
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishda quyidagi pedagogik talablar mavjud:
Maktabdan tashqari ta’lim muassasalarining to’garak qatnashchilari ongida yuksak
ma’naviy axloqiy fazilatlar mujassamlashgan bo’lishi kerak. To’garak qatnashchilarini doimiy
ravishda fan va madaniyatning so’nggi yutuqlaridan xabardor qilib turish, ular ongini ijodiy ishlar
va tarbiyaviy tadbirlar bilan band qilish o’rin tutadi. To’garak qatnashchilarida mustaqillik
tushunchasi shakllangan bo’lishi, ular davlatimiz ramzlarini, madhiyasini, urf-odatlarimizni
yaxshi bilish kerak. Maktabdan tashqari ta’lim o’qishlariga, hohishlariga asoslangan holda darsdan
bo’sh vaqtlarda o’quv tarbiya jarayonini to’ldiradi va quyidagi yo’nalishlar bo’yicha to’garak
qatnashchilariga talablar qo’yilishi kerak:
1. Vatanga muhabbat, komil inson tarbiyasi;
2. Estetik ta’lim;
3. Sayyohli yo’nalishi bo’yicha to’garaklarga qatnashish.
4. Ekologik ta’lim yo’nalishi bo’yicha to’garaklar;
5. O’quvchilarni ma’naviy axloqiy yo’nalishi bo’yicha;
6. Xuquqiy ta’lim yo’nalishi bo’yicha;
7. Texnik ijodkorlik yo’nalishi bo’yicha;
8. Istiqlol bolalari va iste’dodli yoshlar;
9. Iqtisodiy ta’lim.
O’quvchilarning mustaqilligi turli darajada bo’lganida mustaqil tayyorgarlik amalga
oshirilish mumkinligini hisobga olish muhimdir, albatta bu esa ular shaxsining shakllanishiga
shubhasiz ta’sir ko’rsatadi. Ayrim o’quvchilarning ishdagi faol va mustaqil holati tarbiyachining
aralashuvini talab etmaydi, chunki o’quvchilarning o’zlari oldilarida turgan vazifalarini va ularni
hal etish yo’llarini ancha yaxshi tushunadilar.
Bolalar tarbiyachi yordamisiz ishlaydilar. Bu yerda tarbiyachining aralashuvi maqbul emas.
Chunki bunday holat bolalarning mehnatsevarligini, bilish ehtiyojlarini shakllantirishda eng katta
imkoniyatga egadir.
O’quvchi mustaqil harakat qilib, lekin o’z ishini tarbiyalashning fikri va bahosiga bog’liq
qilib qo’ygan paytda tobe mustaqil holat vujudga keladi. Ish qiziqish va ishtiyoq bilan bajarilsa
ham mustaqil ishni bajarayotgan harakatlarida ishonchsizlik jihatlari mavjud bo’ladi.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
450
3. Sinf rahbarining rahbarligi va nazorati ostida harakat qiladigan o’quvchilar toifasida
majburiy ijro etish holati paydo bo’ladi. Bunda o’quvchilar ishga unchalik qiziqish bildirmaydilar.
Ular ko’pincha sinf rahbarining yordamini so’rab murojaat qiladilar, kuchli o’quvchilarning
qo’llab-quvvatlashidan foydalanishga intiladilar, agar bunday qo’llab-quvvvatlash bo’lmasa, ishni
davom ettirishga irodalarini ishga solmaydilar. Bunday o’quvchilarda tashqaridan majbur qilish
vaqtida harakat qilish odati mustahkamlanadi. Agar bunday holat barqaror bo’lib qolsa, u
o’quvchining faqat aqli emas, shu bilan birga ma’naviy rivojlanishiga ham to’sqinlik qilishi
mumkin.
Maktabda va sinfdan tashqari ishlar o’quvchilarni bir-biriga hurmati, axloqiy sifatlari jamoa
orasida shakllanib boradi. Bunda o’quvchilarning bir-biriga bo’lgan muomala madaniyati ham
shakllanadi. O’quvchi o’qituvchiga taqlid asosida yoki do’stlari orasida o’rgangan tarbiyasi
muomilasiga ta’sir qilish mumkin. O’qituvchi o’quvchilar orasida muomala-madaniyatni
shakllantirish uchun avvalambor o’quvchining o’ziga bo’lgan muomalasini etiborini o’rganishi
kerak.
O’quvchi maktab qoidalariga rioya qilish bilan birga, o’qituvchi talabiga ham javob berishi
lozim. O’qituvchi talablariga:
1. Darslarga to’liq qatnashish.
2. O’quv qurollari bilan ta’minlanganligi.
3. O’qituvchini diqqat bilan eshitish.
4. Topshiriqlarni o’z vaqtida bajarish.
5. Tashkiliy ishlarga faol qatnashish.
6. Sinf intizomiga rioya qilish.
7. Tozalikka rioya qilish.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni nazoratsiz ijro etish holati rasmiy ijrochilik, ishtiyoq
va havas bilan mehnat qilishni istamasligini yashirishga intilayotgan o’quvchilarda kuzatiladi.
Bunday holatning uzoq vaqt mavjud bo’lishiga yo’l qo’yib bo’lmaydi, aks holda o’quvchilarda
ishiga nisbatan rasmiy munosabat jihatlari paydo bo’ladi, bu esa ularni mehnatdagi tashqi faollikni
yo’qqa chiqaradi.
Sinfdan va maktabdan tashqaridagi ishlarda o’quvchilarning hatti- harakatlari oldindan juda
qattiq tartibga solib qo’yilganligi xususida e’tirozlar bildirilmoqda.
Mustaqillikni tarbiyalash vazifasi qo’yilmagan, bolaning har bir qadami pedagogning
irodasiga bo’ysungan joylarida ana shunday holat mavjuddir. Xuddi huning uchun mustaqil
tayyorgarlik samaradorligi, o’kuvchilarning mustaqilligini rivojlantirish to’g’risida g’amxo’rlik
qiladigan o’qituvchi, sinf rahbari o’quvchilarga ta’sir ko’rsatish vositalarini puxta o’ylab
tanlaydilar, ularning ishlashi uchun oqilona shart-sharoit yaratishga intiladilar.
Maktab o’quvchilarining mustaqil tayyorgarligiga pedagogik rahbarlik shunday qurilish
kerakki, u o’quvchilarni charchatib qo’ymasin, doim bir xil tusda bo’lmasin, yoki haddan tashqari
oson, aqliy va irodaviy kuch-g’ayratini sarflashni talab qilmaydigan bo’lmasin.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni tashkil etish va o’tkazishda tarbiyachi eng muhim
vazifa o’quvchilarni o’quv vazifalarini hal etishga
o’rgatishdan, buning uchun harakat usullarini to’g’ri tanlashdan, o’z hatti- harakatlariga
rahbarlikni faoliyatini nazorat qilishdan, mustaqil ish ko’nikmalarini boshqa muhim xayotiy
vaziyatlarga o’tkazishdan kelib chiqishdan lozim ekanligini nazarda tutish lozim. Bunda
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
451
mustaqillik mazmuniga fikrlash faoliyatining mustaqilligi, intizom, uyushqoqlik va o’z-o’zini
nazorat qilish kabi to’rt tarkibiy qismi kirishini hisobga olish muhimdir.
Mazkur jihatlarni shakllantirish ustidan nazoratni amalga oshirish sinfdan tashqari ishlarga
rahbarlik qilayotgan o’qituvchining muhim va murakkab vazifalaridan biridir. Buning uchun
o’quvchi faoliyati natijalarini hisobga olishni va bu jarayonni tahlil etishni uyushtirish zarur.
O’qituvchi sinf-dars faoliyati uchun xos bo’lgan shakllarni istisno etib, nazorat qilishning bir
qancha usullarini qo’llashi mumkin. Eng kuchli va qobiliyatli o’quvchilarga homaki yozuv bilan
ishlash xuquqi beriladi. Unda qoida ko’rsatiladi, bu qoidani tasdiqlovchi misollar keltiriladi, o’quv
vazifasi qayd etiladi. Yozuv juda qisqa bo’ladi, lekin u o’quvchining fikrlashi qanday borganligini
ko’rsatadi.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarda o’quvchilarni ayrim ko’nikmalarga o’rgatishni
nazorat vositasi deb hisoblash kerak. O’z-o’zini tekshirish, o’zaro tekshirish usullariga o’rgatish
o’qituvchining o’quvchilar bilan shunday aloqasini talab etadiki, bunda ularning fikrlash ishi
jarayoni ravshan bo’ladi. O’quvchilarning o’zlari harakatni taklif etadilar vash u bilan pedagogga
mo’ayyan ma’lumot beradilar.
Sinf rahbari ishida o’quvchilar jamoasini shakllantirish markaziy vazifa hisoblanadi, chunki
jamoada shaxsni tarbiyalash tarbiyaning yetakchi tamoyilidir. Bolalar jamoasini shakllantirish
metodikasi yangi pedagogikada to’la ishlab chiqilgan. Bu metodikaning umumiy asoslari
pedagogika kurslarida bayon etilgan jamoa va jamoada shaxsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi.
Jamoa nazariyasi qoidalariga muvofiq uni yaratish metodikasi ishlab chiqilgan. Uning umumiy
asoslari quyidagilardan iborat: talablar qo’yish, faollarni tarbiyalash, o’quv- mehnat, ijtimoiy-
siyosiy va ommaviy-madaniy faoliyatdagi istiqbollarni tashkil etish, sog’lom jamoatchilik fikrini
shakllantirish, ijobiy an’analarni yaratish va ko’paytirish.
Ta’riflangan bu qoidalar har qanday jamoani shakllantirish va rivojlantirish uchun qo’llanma
hisoblanadi.
4. O’rta umumta’lim maktablarida sinfda va maktabdan tashqari ishlarda sinf rahbari va
tarbiyaviy ishlar tashkilotchisi uyushtiradi.
Sinfda va maktabdan tashqari tashkil qilingan ishlar o’quvchilar xayotidagi tarbiyaviy
faoliyatni to’ldiradi. Ularning dunyoqarashi to’g’ri shakllanishiga va axloqiy kamol topishiga
ko’maklashadi. Nazariy bilimlarni amaliyot ishlab chiqarish bilan bog’lanishaga zamin yaratadi.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarga rahbarlik qiluvchi tashkilotchining vazifalari ham
ko’p qirralidir.
Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar tashkilotchisining vazifalariga quyidagilar
kiradi: Darsdan tashqari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga oshirish.
O’quvchilarni maktabdan va sinfdan tashqari ko’p qirrali ishlarni pedagogik jamoa,
o’quvchilar, tashkilotlar, sinf faollari yordamida yo’lga ko’yish. Sinfdan va maktabdan tashqari
ishlar yo’nalishiga bevosita rahbarlik qilgan holda o’qituvchilar, sinf rahbarlari, ota-onalar
o’quvchilar, tashkilotchilar sinf faollariga yordam ko’rsatish. Umummaktab va maktablararo
tarbiyaviy tadbirlarga qatnashish. O’quvchilarning bo’sh vaqtlarini tashkil qilishda tarbiya va
madaniyat muassasalari hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish.
Bu borada tashkilotchilar faolligini 3 ta asosiy tomonini ko’rish mumkin: tashkilotchilik,
umumiy va ma’muriy.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
452
Bular o’zaro uzviy bog’langan bo’ladi. Tashkilotchilik faoliyatiga quyidagi bir qator ishlarni
kiritish mumkin:
1. Tarbiyaviy ishlar sohasida erishilgan yutuq va kamchiliklarni tahlil
qilish;
2. Tarbiyaviy ishlarni maqsad va vazifalarini aniqlash.
3. Tarbiyaviy, ommaviy-siyosiy ishlarni rejalashtirish va ularning mazmuni hamda shakl
usullarini aniqlash.
4. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni guruhlashtirish boshqaruvchi shaxslarni aniqlash.
SHular asosida yangi bilimlarni hosil qiladi. O’quvchilar maktabdan tashqari ishlarda
qatnashib, turli kishilar bilan muayan munosabatga kirishadilar. Turli vaziyatlarga duch keladilar.
SHuning uchun ham maktabdan tashqari faoliyatlari qanchalik xilma-xil bo’lsa, ularning
munosabatlari shunchalik boy bo’ladi. Maktab tashqaridagi ishlarda o’quvchilar jamoadagi
ishlarini o’rganadilar.
Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlarni maktabning ma’naviy- ma’rifiy ishlari
bo’yicha direktor o’rinbosari o’z ishini reja asosida olib boradi va uning bajarilishini ham nazorat
qilib boradi. Sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlarni maktabning umumiy rejasi, o’qituvchilar, sinf
rahbarlari, yetakchi ota-onalar qo’mitasi, ish rejalari ishini ham e’tiborga olishi kerak.
Sinf rahbarining o’quvchilarga nisbatan mehr va muhabbat, pedagogik jamoasiga va ota-
onalarga nisbatan talabchan bo’lgan holda ish tutishda va muntazam o’z ustida ishlab, sabr-
bardoshli, o’z fikrlarini puxta bayon qilib, o’zgalarni o’ziga jalb qila oladigan xislatlarni o’ziga
mujassamlaydi.
Davlat va hukumatimiz tomonidan qabul qilingan barcha hujjatlar mohiyatini, Prezident
asarlarini yaxshi bilishi, uni o’quvchi-yoshlar orasida targ’ib eta olishi, xalq pedagogikasi
an’analarini, o’zbek xalqi milliy urf-odatlari, qadriyatlari, allomalari o’gitlarini yaxshi bilishlari
lozim.
– Mamlakatimizning ichki va tashqi siyosatini yaxshi bilishi va doimo uni o’z faoliyatida
hisobga olishi, tarbiyaviy ishlarni tashkil etishning ilmiy asoslari hamda yangicha usul va
metodlarini yaxshi bilishi;
– radio, televidenie va ommaviy axborotning boshqa vositalari orqali berilgan eng so’nggi
yangiliklardan boxabar bo’lishi hamda ularning mohiyatini o’quvchilarga yetkaza olishi;
– sinfdan tashqari tadbirlarni tayyorlash va o’tkaza bilishi;
– tuman, shahar, viloyat, respublika miqyosida o’tkaziladigan tadbirlarda ishtirok etishi;
– maktabda o’quvchilar bilan tarbiyaviy ishlarni olib borayotganlarga metodik tavsiyalar
berib borishi;
– muntazam ravishda o’z malakasini oshirib turishi, o’z sohasi bo’yicha o’tkaziladigan
seminarlarda ishtirok etish.
Fuqarolik faoliyati o’z davlati oldidagi huquq va burchlarini tan olishni, jamiyat belgilagan
yashash va axloq me’yorlariga ongli rioya etishni, mehnat va jamoada faollikni, ma’naviy
yetuklikni barqaror etadi:
– islohotlarning taqdiri va samarasi uchun javobgar, yurtimizning ertangi kuni va istiqboli
uchun fidoyi shaxslarni shakllantirish borasida ustuvor davlat siyosati yurituvchi;
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
453
– siyosiy onglilik va ijtimoiy faollik, ya’ni davlatning ichki va xalqaro siyosatini tushunish
va idrok qilish. Vatanparvarlik va baynalmilallikni his etish, ijtimoiy siyosiy hayotda faol
qatnashishga shay turish;
– xalq, davlat oldidagi fuqarolik burchi, ya’ni qonunchilik tamoyillarini, o’zining Vatan,
mahalla, oila oddidagi huquq va burchlarini bilishi, ularga qat’iy amal qilishi. Qonunchilikning
buzilishiga murosasiz munosabatda bo’lish;
Tarbiya jarayonining mohiyatini chuqur bilib, uni tashkil etishda tashabbus ko’rsatish,
ishbilarmonlik va epchillik, barcha yangi va ilg’or narsalarni amalda samarali qo’llay bilish
maktab o’quvchisi shaxsini rivojlantirish jarayoniga rahbarlik qilish printsiplaridan biridir.
Samarali sinf rahbarlik uslubini maktab hayoti va faoliyatiga tatbiq, etishishshg namunasi
bo’lgan kollegial va yakka rahbarlikning birga qo’shib olib borilishi bolalar takdiri, ularning
tarbiyasiga pedagoglar jamoasi javobgarligini va direktorning shaxsiy javobgarligini ta’minlaydi.
Sinf rahbarlikning zarur printsipi rejalilik bo’lib, uning yordamida pedagogik ta’sirlar tizimi
va tarbiyaviy ishda izchillikka erishiladi. Rejalilik sinf rahbariga tarbiyaning barcha masalalarini
aniq amalga oshirish istiqbollarini namoyon qiladi.
Mazkur ta’limotga asosan maktabdan tashqari ishlarni rejalashtirish va uning amalga
oshirilishiga rahbarlik hamda nazoratni uyushtirib borish maktab ichki boshqaruv tizimida muhim
ahamiyat kasb etadi.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarning umummaktab rejasini ma’naviy va ma’rifat
bo’yicha direktor o’rinbosari rahbarligida, sinf rahbarlari, metodik birlashmasi, tajribali
o’qituvchilar, maktab kutubxonasi, o’quvchi-yoshlar tashkiloti, o’quvchilar uyushmasi, ota-onalar
komiteti hamda to’garak rahbarlarining faol ishtirokida tuzish hamda uni maktabning yig’ilishida
muhokamadan o’tkazib tasdiqlash maqsadga muvofiqdir.
Maktabning tarbiyaviy jarayoniga rahbarlik qilishda direktor boshlang’ich va o’quv sinflar
tarbiyaviy ishida izchillikka rioya qilishga alohida e’tibor beradi, bu bilan ta’lim jarayonida ham,
shuningdek, darsdan tashqari vaqtda ham tarbiyaning uzluksizlik va pritsipini amalga oshiradi.
Rejalashtirishga qo’yiladigan talablar.
Sinf rahbarining tarbiyaviy ish rejasi bu majburiy pedagogik hujjatdir. Ish reja choraklik,
yarim va bir yillik tuzilishi mumkin. Hozirgi sharoitda tajribalarning ko’rsatishiga binoan yarim
yillik rejasidan foydalanish ancha samara bermoqda. Rejalashtirishda quyidagilar nazarda tutilsa,
uning samarasi oshadi:
1. Reja mahalliy sharoitga qarab, maktabning joylashagan o’rni, albatta, o’quvchilarninrg
saviyasi, yoshtga qarab mumkin qadar mos tuzilishi kerak.
2. Reja muayyan maqsadga qaratshshshi va real (aniq) bo’lishi zarur.
3. Bolalar va o’smirlar uyushmasi bilan kelishilishi lozim.
4. Rejada o’quvchilarning kuzgi, qishki, bahorgi va yozgi ta’tillarida qiladigan ishlari aks
etishi kerak.
5. O’tkaziladigan tadbirlarning bajaruvchi shaxslari, muddati va bajarilishi turi aniq,
ko’rsatilishi lozim.
6. Reja maktab director io’rinbosarlari tomonidan ko’rib, direktor tomonidan tasdiqlanishi
shart.
Rejalashtirishda sinf rahbarining pedagogic tayyorgarligi, tajriba va shaxsiy xususiyatlari
juda ahamiyat kasb etadi.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
454
Tarbiyaviy ish jarayonini endi boshlagan, kam tajribaga ega – sinf raxbari, odatda keng
qamrovli ish rejasini tuzsa, pedagog esa, chegaralangan reja bilan ishlashi mumkin. Ammo har
ikkala holda ham barcha sinf rahbarlarining tarbiyaviy rejasida tarbiyaviy ish faoliyatining asosiy
mazmuni hamda yo’nalishlari to’la aks ettirilmog’i darkor. Boshlang’ich sinflarda sinfdan tashqari
o’qishga kichik yoshdagi o’quvchilarni ona tilini puxta o’zlashtirishga tayyorlashning ajralmas
qismi, ta’lim jarayonida ularni ahloqiy-estetik tarbiyalashning muhim vositasi sifatida qaraladi.
Sinfdan tashqari o’qishning maqsadi kichik yoshdagi o’quvchilarni bolalr adaboyoti va xalq
o’gzaki ijodining xilma-xil namunalari bilan tanishtirish, ularda kitobxonlik madaniyatini
tiklashdan iboratdir.
Sinfdan tashqari o’qish dasturining mazmuniga ko’ra ta’limning har bir bosqichida ikki-
asosiy bo’limga ajratiladi.
1- boshqichda o’qish doirasi, ya’ni o’qitiladigan kitoblar va ularni qaysi tartibda o’qish bilan
tanishtirish yuzasidan o’quvchilarga ko’rsatma beriladi.
2- bosqichda shu o’quv materiallari asosida bilim, ko’nikma va malakalar shakllantiriladi.
Umumiy o’rta ta’limning Davlat standartlari va o’quv dasturiga ko’ra 1-sinfda sinfdan
tashqari o’qish mashq’ulotlarida savod o’rgatish darslarida hosil qilingan ko’nikma va malakalar
asosida bolalarning ona vatan, istiqlol, milliy qadriyatlar haqidagi tasavvurlari kengay-tiriladi,
boyitiladi.
Sinfdan tashqari o’qish va qiroatxonlik savodlari 1-sinfda haftada 1 marta savod o’rgatish
darslarining 20 daqiqasida bolalar badiiy adaboyoti bilan tanishtiriladi. Maqsad kichik yoshdagi
bolalarda kitobga mehr uyg’otish, mustaqil uquvlarini paydo qilishdir. Asosan bu sinf
o’quvchilariga kitob bilan muamola qilish, kitob o’qish qoidalari, kitobni asrash, asar
qahramonlarining hatti- harakatlarini kuzatish, ijobiy tamonlarni o’rgamnish, obrazli qilib qayta
hikoya qilib berish, bilim, ko’nikma va malakalarini shakllantirishdir. Bu sinf o’quvchilari uchun
asosan rasmlarga boy kitoblar olinadi. O’qituvchi bolalarning his- tuyg’ularini o’stiradigan
kitoblarni o’qib berish orqali mustaqil mamlakatimiz, uning go’zal shaharlari, qishloqlari,
milliy urf odatlari, qadriyatlari, o’tmishi, insonlarning orzu-istaklari bilan tanishtiradi. Ularda
bilimga havas uygotadi.2-sinfda o’quvchilar kichik hajmdagi asarlarni o’qituvchining yordami va
topshirrigi asosida mustaqil o’qishga o’tadilar. Bu sinfda 2 haftada bir marta sinfdan tashqari
o’qish darlari o’tkaziladi. Ona-Vatan va ota-bobolar jasorati, o’simliklar, qushlar hamda hayvonlar
haqidagi asarlarini o’qituvchi topib, tanlab o’quvchilarga o’qish uchun tavsiya qiladi.
3 va 4-sinflarda sinfdan tashqari o’qish mashg’ulotlarida o’quvchilarning mustaqil o’qishlari
uchun kishilarninig hayoti, yorqin tasvirlardan, ularning ma’naviy-ahloqiy turmush tarzi aks
rttirilgan badiiy va ilmiy-ommobop asarlar tavsiya etiladi.3-4 sinflarda sinfdan tashqari o’qish
darslari ikki harflarda bir marta o’tkaziladi. Bu sinflarda oqituvchi sinf kutubxonasida kerakli
bo’lgan o’quvchilar yoshiga mos kitoblarni o’qish darslari ikki haftada bir marta o’tkaziladi. Bu
sinflarda o’qituvchi sinf kutubxonasiga kerakli bo’lgan o’quvchilar yoshiga mos kitoblarni
to’plashni davom ettiradi. Sinfdan tashqari o’qish burchagi turlicha bezatishi mumkin. Bunda
o’qituvchi va o’quvchilar hamkorlikda ish olib boradilar. Badiiy va ilmiy-ommabop asarlar
mustaqil ravishda va izchil o’qib borilsagina, o’quvchilarning dunyoqarasglarini kengaytirishga,
shakllantirishga xizmat qiladi.
Sinfdan tashqari o’qish bolalarda ezgulikka muxabbat, yozuvlikka nafrat uyg’otish,
boglanishli nutqni o’stirish, adabiy-estetik tafakkurlarni yuksaltirishga xizmat qiladi. Bolalr
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
455
adabiyoti avvalo o’zining qiziqarli mazmuni, badiiy obrazlarning go’zalligi, tilning ifodaliligi,
she’riy so’zlarning musiqaviyligi bilan bolalarga quvonch bahsh etadi. Ayni vaqtda u bolalarga
tarbiyaviy ta’sir ham ko’rsatadi. Bolalar adabiyoti o’quvchilarga jonajon o’lka, tabiyatini,
kishilarning mehnati, hayoti, ularning qilayotgan ishlari va ko’rsatayotgan qahramonliklari,
bolalar hayotidan olingan voqelikni, bolalarning o’yinlarini tushunshga o’rgatadi.
REFERENCES
1.
Мўйдинов, А. (2021). ЁШЛАРНИ ТУРЛИ ТАҲДИДЛАРДАН ҲИМОЯ ҚИЛИШДА
АЖДОДЛАР МЕРОСИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ АҲАМИЯТИ.
Academic
research in educational sciences
,
2
(2), 132-137.
2.
Asilbek, M. (2022). SOCIO-PHILOSOPHICAL ASPECTS OF EDUCATION OF AN
ENLIGHTENED PERSON IN THE DEVELOPMENT OF SOCIETY. Conferencea, 183-
186.
3.
Adham o’g’li, M. A. (2022). THE ROLE OF NATIONAL WITCHCRAFT HERITAGE
IN
THE
SPIRITUAL
RISE
OF
SOCIETY
(SOCIO-PHILOSOPHICAL
ANALYSIS).
American Journal of Interdisciplinary Research and Development
,
10
, 122-
127.
4.
Muydinov, A. (2022). ENLIGHTENMENT IN TURKESTAN IN THE SECOND HALF
OF THE XIX-EARLY XX CENTURIES. ENLIGHTENMENT BY JADID
SCHOOL.
ASIA PACIFIC JOURNAL OF MARKETING & MANAGEMENT REVIEW
ISSN: 2319-2836 Impact Factor: 7.603
,
11
(10), 14-20.
5.
Ruzmatovich, U. S. (2022). PROCESSES OF ORGANIZATION OF TECHNICAL,
TACTICAL AND PHYSICAL PREPARATION IN NATIONAL WRESTLING
TRAINING.
INTERNATIONAL JOURNAL OF RESEARCH IN COMMERCE, IT,
ENGINEERING AND SOCIAL SCIENCES ISSN: 2349-7793 Impact Factor: 6.876
,
16
(3),
65-68.
6.
Ruzmatovich, U. S. (2022). CHANGES EXPECTED TO COME IN OUR LIFE
MOVEMENTS.
Web of Scientist: International Scientific Research Journal
,
3
(3), 485-
489.
7.
Shohbozjon, K., & Azizjon, M. (2022). PREPARING SCHOOL STUDENTS IN THE
FIELD OF PHYSICAL CULTURE AND SPORTS BEFORE ENTRY TO HIGHER
EDUCATION.
INTERNATIONAL JOURNAL OF RESEARCH IN COMMERCE, IT,
ENGINEERING AND SOCIAL SCIENCES ISSN: 2349-7793 Impact Factor:
6.876
,
16
(10), 100-108.
8.
Shavkatovna, S. R. (2021). Developing Critical Thinking In Primary School
Students.
Conferencea
, 97-102.
9.
Oljayevna, O., & Shavkatovna, S. (2020). The Development of Logical Thinking of
Primary School Students in Mathematics.
European Journal of Research and Reflection in
Educational Sciences
,
8
(2), 235-239.
10.
Uljaevna, U. F., & Shavkatovna, S. R. (2021). Development and education of preschool
children.
Academicia: an international multidisciplinary research journal
,
11
(2), 326-329.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
456
11.
Shavkatovna, S. R. N. (2021). Methodical Support Of Development Of Creative Activity
Of Primary School Students.
Conferencea
, 74-76.
12.
Rа’nоxоn,
S.
(2022).
BОSHLАNG'ICH
MАKTАB
О'QUVCHILАRIDА
MАTEMАTIKАGА MUNОSАBАT.
IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN
ILMIY JURNALI
,
2
(11), 203-207.
13.
Shavkatovna, S. R. (2021). Methodological Support for The Development of Primary
School Students' Creative Activities.
Texas Journal of Multidisciplinary Studies
,
2
, 121-
123.
14.
Shavkatovna, S. R. (2021). Improvement of methodological pedagogical skills of
developing creative activity of primary school students.
ACADEMICIA: An International
Multidisciplinary Research Journal
,
11
(10), 289-292.
15.
Шарофутдинова, Р., & Абдуллаева, С. (2022). ФИКРЛАШ ҚОБИЛИЯТИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШДА
МЕНТАЛ
АРИФМЕТИКА.
IJTIMOIY
FANLARDA
INNOVASIYA ONLAYN ILMIY JURNALI
,
2
(11), 235-239.
16.
Maxamadaliyevna, Y. D., Òljayevna, Ò. F., Qizi, T. D. T., Shavkatovna, S. R. N., &
Anvarovna, A. O. (2020). Pedagogical Features Of Mental Development Of Preschool
Children.
Solid State Technology
,
63
(6), 14221-14225.
17.
Sharofutdinova, R. I., Asadullaev, A. N., & Tolibova, Z. X. (2021). The Factors and Basic
Concepts Determining Community Health.
Central Asian Journal of Medical and Natural
Science
,
2
(5), 376-379.
18.
Iqbоljоn, S. (2022). Bоshlаng'ich Sinf о'quv Jаrаyоnidа Аxbоrоt Texnоlоgiyаlаridаn
Fоydаlаnish. Ijоdkоr о'qituvchi, 2(20), 137-140.
19.
Iqbоljоn, S. (2022). KОMPYUTER YОRDАMIDА DАRSLАRNI TАSHKIL ETISH.
О'ZBEKISTОNDА FАNLАRАRО INNОVАTSIYАLАR VА ILMIY TАDQIQОTLАR
JURNАLI, 1(9), 246-249.
20.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). DEVELОPMENT ОF АCMEОLОGICАL CОMPETENCE ОF
FUTURE EDUCАTОRS IN THE CОNDITIОNS ОF INFОRMING EDUCАTIОN.
Internаtiоnаl Bulletin оf Аpplied Science аnd Technоlоgy, 3(5), 424-429.
21.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). THE АCTUАL STАTUS ОF THE METHОDОLОGY ОF
DEVELОPING АCMEОLОGICАL CОMPETENCE ОF FUTURE EDUCАTОRS IN
THE CОNDITIОNS ОF INFОRMING EDUCАTIОN. Академические исследования в
современной науке, 2(12), 206-213.
22.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). BО ‘LАJАK PEDАGОGLАRNING АKMEОLОGIK
KОMPETENTLIGINI RIVОJLАNTIRISH METОDIKАSINING АMАLIYОTDА
QОLLАSH. Педагогика и психология в современном мире: теоретические и
практические исследования, 2(7), 54-58.
23.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). PEDАGОGIK-PSIXОLОGIK FАNLАRNING BО ‘LАJАK
PEDАGОGLАRNING
АKMEОLОGIK
KОMPETENTLIGINI
RIVОJLАNTIRISHDАGI О ‘RNI.
Общественные науки в современном мире:
теоретические и практические исследования
,
2
(6), 17-24.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
457
24.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). TА’LIMNI АXBОRОTLАSHTIRISH SHАRОITIDА BО
‘LАJАK
PEDАGОGLАRNING
АKMEОLОGIK
KОMPETENTLIGINI
RIVОJLАNTIRISH
MEXАNIZMLАRINI
TАKОMILLАSHTIRISHNING
PEDАGОGIK TIZIMI.
Инновационные исследования в современном мире: теория и
практика
,
2
(14), 13-19.
25.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). TА’LIMNI АXBОRОTLАSHTIRISH SHАRОITIDА BО
‘LАJАK
PEDАGОGLАRNING
АKMEОLОGIK
KОMPETENTLIGINI
RIVОJLАNTIRISH MОDELI.
Наука и технология в современном мире
,
2
(13), 77-84.
26.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). STRUCTURE АND CОMPОNENTS ОF THE
DEVELОPMENT ОF АCMEОLОGICАL CОMPETENCE ОF FUTURE EDUCАTОRS
IN THE CОNDITIОNS ОF EDUCАTIОN INFОRMАTIОN.
Internаtiоnаl Bulletin оf
Аpplied Science аnd Technоlоgy
,
3
(4), 574-580.
27.
Shаrоfutdinоv, I. (2023). FОRMS ОF SELF-DEVELОPMENT IN FUTURE
PEDАGОGUES BАSED ОN THE АCMEОLОGICАL АPPRОАCH IN THE PRОCESS
ОF INFОRMАTIZАTIОN ОF EDUCАTIОN. Science аnd innоvаtiоn, 2(B3), 5-8.
28.
Usmоnjоn
о’g’li,
S.
I.
(2022).
TА’LIM
TIZIMIDА
RАQАMLI
TEXNАLОGIYА.
INNОVАTIVE
DEVELОPMENTS
АND
RESEАRCH
IN
EDUCАTIОN
,
1
(12), 120-128.
29.
Абдужабборов, А., & Шарофутдинова, Р. (2023). БОШЛАНҒИЧ СИНФ
ЎҚУВЧИЛАРИДА
ИЖОДИЙ
ФАОЛИЯТНИ
РИВОЖЛАНТИРИШГА
ҚАРАТИЛГАН ТАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ.
30.
Sharofutdinova, R., & Abduqodirov, B. (2023). DEVELOPMENT OF CREATIVE
ACTIVITY OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS IN THE EDUCATIONAL
PROCESS.
Modern Science and Research
,
2
(5), 904-910.
31.
Sharafutdinova, R., & Abdujabborov, A. (2023). EDUCATIONAL TECHNOLOGIES
AIMED AT THE DEVELOPMENT OF CREATIVE ACTIVITY IN PRIMARY
SCHOOL STUDENTS. Modern Science and Research, 2(5), 890-896.
32.
Шарофутдинова,
Р.
(2023).
ИЖОД
ТУШУНЧАСИ
ФАОЛИЯТНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ
МЕХАНИЗМИ.
O'ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR VA ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI
,
2
(19), 854-861.
33.
Шарофутдинова, Р. (2023). БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ ИЖОДИЙ
ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ-ИЖТИМОИЙ ПЕДАГОГИК ЗАРУРАТ
СИФАТИДА.
O'ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
ILMIY
TADQIQOTLAR JURNALI
,
2
(19), 842-847.
34.
Шарофутдинова, Р., & Абдуқодиров, Б. (2023). ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМ
ЖАРАЁНИДА
ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ
ИЖОДИЙ
ФАОЛИЯТИНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ ОМИЛЛАРИ ВА ТАМОЙИЛЛАРИ.
O'ZBEKISTONDA
FANLARARO INNOVATSIYALAR VA ILMIY TADQIQOTLAR JURNALI
,
2
(19), 862-868.
35.
Шарофутдинова, Р., & Абдужабборов, А. (2023). ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМНИНГ
ИЖОДИЙ
ЙЎНАЛТИРИЛГАНЛИГИДА
ҲАМКОРЛИК
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
458
КЛАСТЕРИ.
O'ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
ILMIY
TADQIQOTLAR JURNALI
,
2
(19), 848-853.
36.
Shavkatovna, S. R. N., & Sohibaxon, S. (2023). MАXSUS TА'LIMNING RIVОJLАNISH
BОSQICHLАRI. O'ZBEKISTONDA FANLARARO INNOVATSIYALAR VA ILMIY
TADQIQOTLAR JURNALI, 2(19), 830-836.
37.
Ra'noxon, S., Mahpuza, A., & Rahmatjonzoda, A. (2022). THEORETICAL
FOUNDATIONS FOR THE DEVELOPMENT OF LOGICAL THINKING WITH THE
HELP OF INNOVATIVE TECHNOLOGIES.
Web of Scientist: International Scientific
Research Journal
,
3
(11), 881-885.
38.
Mahpuza, A., & Rаhmаtjоnzоdа, А. (2022). THE USE OF MODERN PEDAGOGICAL
TECHNOLOGIES
IN
MATHEMATICS
LESSONS
IN
ELEMENTARY
SCHOOL.
European International Journal of Multidisciplinary Research and
Management Studies
,
2
(11), 213-217.
39.
Maxamadaliyevna, Y. D., & O‘ljayevna, O. R. F. (2020). Tursunova Dilnavoz To ‘lqin
qizi, Sharofutdinova Ra’noxon Shavkatovna, Ashurova Oygul Anvarovna. Pedagogical
features of mental development of preschool children.
Solid State Technology
,
63
(6).
40.
Mirzaxolmatovna, X. Z., Nematovna, R. S., & Shavkatovna, S. R. (2022). FORMS OF
THINKING IN THE PROCESS OF STUDYING MATHEMATICS.
European
International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies
,
2
(12), 259-
263.
41.
Ganiev, A. A., Abdullaev, S. Y., & Abdurahmonov, S. Z. (2021). Combined treatment for
early-stage skin cancer of the head and neck area.
World Bulletin of Public Health
,
4
, 3-6.
42.
Ganiev, A. A., & kizi Ganieva, O. O. TASAVVUF TARIQATI YO ‘NALISHLARI VA
NAQSHBANDIYA TARIQATINING O ‘ZIGA XOS JIHATLARI.
43.
Ruzmatovich, U. S., & Shohbozjon G‘ayratjon o‘g, Q. (2023). Uzbekistan's General
Education School Physical Education Programme: A Curriculum Analysis. Best Journal of
Innovation in Science, Research and Development, 2(5), 184-193.
44.
Ruzmatovich, U. S., & Shohbozjon G‘ayratjon o‘g, Q. (2023). Examining the First Age
Group's Health Test Needs for" Salomatlik" Regulation Using the Dynamic of Children's
Motor Potential. Best Journal of Innovation in Science, Research and Development, 2(5),
194-200.
45.
Kosimov, K., & Mamayusupov, J. (2019). Transitions melline integral of fractional
integrodifferential operators.
Scientific and Technical Journal of Namangan Institute of
Engineering and Technology
,
1
(1), 12-15.
46.
Qo‘Ziyev, S. S., & Mamayusupov, J. S. (2021). Umumiy o ‘rta ta’lim maktablari uchun
elektron darslik yaratishning pedagogik shartlari.
Oriental renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
,
1
(10), 447-453.
47.
Мамаюсупов, Ж. Ш. (2022). Интегральное преобразование Меллина для оператора
интегродифференцирования дробного порядка.
Periodica Journal of Modern
Philosophy, Social Sciences and Humanities
,
11
, 186-188.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
459
48.
Mamayusupov, J. S. O. (2022). “IQTISOD” YO’NALISHI MUTAXASSISLARINI
TAYYORLASHDA MATEMATIKA FANINI O’QITISH USLUBIYOTI.
Academic
research in educational sciences
,
3
(3), 720-728.
49.
Mamayusupov, J., & Sattarov, A. (2022). Mellin Integral Replacement and its
Applications.
Eurasian Research Bulletin
,
15
, 256-263.
50.
Shoyunus o'g'li, M. J. (2023). PISA XALQARO BAHOLASH TIZIMI VA UNING
MATEMATIK AHAMIYATI.
Journal of new century innovations
,
25
(1), 3-8.
51.
Shoyunus o'g'li, M. J. (2023). MATEMATIK MODEL VA MATEMATIK
MODELLASHTIRISHNING UMUMIY PRINSIPLARI.
World scientific research
journal
,
13
(1), 45-48.
52.
Vosiljonov, A. (2022). Basic theoretical principles of corpus linguistics. Academicia
Globe: Inderscience Research, 3(2), 1-3.
53.
Vosiljonov, A. (2022). LINGVISTIK TАDQIQОTLАRDА KОRPUS О ‘RGАNISH
ОBYЕKTI SIFАTIDА. IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
JURNALI, 2(11), 176-182.
54.
Vosiljonov,
A.
(2022).
PRAGMALINGVISTIKA
VA
UNING
TAHLILIY
SHAKLLANISH TARIXI. Science and innovation, 1(B8), 99-105.
55.
Vosiljonov, A. (2022). PRAGMALINGUISTICS AND THE HISTORY OF ITS
ANALYTICAL DEVELOPMENT. Science and Innovation, 1(8), 99-105.
56.
Vosiljonov, A., & Isaqova, X. (2023). EFFECTIVENESS OF MOTHER TONGUE
EDUCATION IN THE PRIMARY GRADES. International journal of advanced research
in education, technology and management, 2(2).
57.
KHALIMBOYEVA, F., & VOSILJONOV, A. (2023). MAKTABGACHA YOSHDAGI
BOLALAR
DIQQATINI
RIVOJLANTIRISH
MUAMMOSINI
NAZARIY
OʻRGANILISHI. Journal of Pedagogical and Psychological Studies, 1(5), 94-98.
58.
Soxibov, S. (2023). THE FIGHT AGAINST CORRUPTION IS A HUGE TASK.
Modern
Science and Research
,
2
(5), 1037-1041.
59.
Soxibov, S. (2023). MEASURES TO FIGHT AGAINST CORRUPTION.
Modern Science
and Research
,
2
(5), 1031-1036.
60.
Anvar o‘g‘li, S. S. (2023). PHILOSOPHICAL-ANALYTICAL ANALYSIS OF
CONFLICT
OF
INTEREST
AND
PREVENTION
OF
CORRUPT
RELATIONS.
International journal of advanced research in education, technology and
management
,
2
(3).
61.
Anvar o’g’li, S. S. (2021, April). THE ROLE OF RELIGIOUS AND MORAL
EDUCATION IN THE FIGHT AGAINST CORRUPTION, ALONG WITH THE USE OF
ECONOMIC AND LEGAL FACTORS. In
E-Conference Globe
(pp. 55-57).
62.
Нажмиддинов, Э., & Мухамедиев, М. (2023). FISH HELMINTHS IN FISH
RESERVOIRS OF FERGANA VALLEY.
International journal of advanced research in
education, technology and management
,
2
(3).
63.
Нажмиддинов, Э. Х., & Муҳаммадиев, М. А. (2022). ФАРҒОНА ВОДИЙСИ СУВ
ҲАВЗАЛАРИ
БАЛИҚЛАРИ
ГЕЛЬМИНТЛАРИНИНГ
ТУР
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
460
ТАРКИБИ.
INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION
,
1
(12),
60-68.
64.
Нажмиддинов, Э. Х. (2022). ФАРҒОНА ВОДИЙСИ СУВ ҲАВЗАЛАРИ
БАЛИҚЛАРИ ГЕЛЬМИНТЛАРИ.
IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN
ILMIY JURNALI
,
2
(11), 189-194.
65.
Najmiddinov, E. (2022). THE SIGNIFICANCE OF NATURE IN THE FORMATION OF
PRESCHOOL
CHILDREN
IN
THE
IDEAL
GENERATION.
Science
and
Innovation
,
1
(8), 149-154.
66.
Najmiddinov, E. (2022). " ICHTHYOLOGY AND HYDROBIOLOGY" PROSPECTS
FOR THE DEVELOPMENT OF DIRECTIONS IN UZBEKISTAN.
Science and
Innovation
,
1
(8), 152-160.
67.
Abidjanovich, A. A. (2022). THE NEED TO IMPROVE HUMAN'S NOOSPHERICAL
RELATIONSHIP TO NATURE.
INTERNATIONAL JOURNAL OF SOCIAL SCIENCE &
INTERDISCIPLINARY RESEARCH ISSN: 2277-3630 Impact factor: 7.429
,
11
(11), 23-30.
68.
Abidjanovich, A. A. (2022). THE ROLE OF CONTINUOUS EDUCATION SYSTEM IN
IMPROVING PERSONAL ECOLOGICAL CULTURE.
INTERNATIONAL JOURNAL
OF SOCIAL SCIENCE & INTERDISCIPLINARY RESEARCH ISSN: 2277-3630 Impact
factor: 7.429
,
11
(11), 5-12.
69.
Абдумаликов, А. (2022). АТРОФ-МУҲИТНИ АСРАШ БЎЙИЧА МИЛЛИЙ
СТРАТЕГИК РЕЖА ВА УНИНГ АҲАМИЯТИ.
Central Asian Academic Journal of
Scientific Research
,
2
(2), 251-258.
70.
Абдумаликов, А. (2022). ЯНГИ ТАРАҚҚИЁТ БОСҚИЧИДА ЭКОЛОГИК
МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШ ДАСТУРИ.
Scientific progress
,
3
(2), 1179-1186.
71.
Абдумаликов, А. А. (2019). Human and Natural Harmony in the Historical
Process.
Scientific Bulletin of Namangan State University
,
1
(5), 205-209.
72.
Abidzhanovich, A. A. (2020). Issues Of Formation Of Rationality In Relations Of Nature
With Society.
The American Journal of Social Science and Education Innovations
,
2
(08),
301-304.
73.
Abdumalikov, A. A. (2019). Environmental Ecological Policy in Uzbekistan and Necessity
Of Formation Of Rational Communication To Nature.
Scientific and Technical Journal of
Namangan Institute of Engineering and Technology
,
1
(9), 94-101.
74.
Мирзабоев, Й. А. (2022). Тур Ўзгариш Чизиқлари Учта Бўлган, Гиперболик
Қисмларининг Ҳаммаси Характеристик Учбурчаклардан Иборат Бўлган
Бешбурчакли Соҳада Учинчи Тартибли Кўринишдаги Параболик-Гиперболик
Тенглама Учун Битта Чегаравий Масала Ҳақида.
Theory And Analytical Aspects Of
Recent Research
,
1
(5), 363-366.
75.
MIRZABOYEV,
Y.
BOSHLANG’ICH
SINF
O’QITUVCHILARINING
MATEMATIKA
O
‘QITISH
METODIKASI.
O
‘RTA
UMUMTA’LIM
MAKTABLARIDA MATEMATIKA O ‘QITISHNING MAQSADI.
ЭКОНОМИКА
,
169-172.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
461
76.
Iminov, B. B. (2020). INNOVATIVE CULTURAL LINKS ARE AN IMPORTANT
FACTOR IN SOCIAL DEVELOPMENT.
Scientific and Technical Journal of Namangan
Institute of Engineering and Technology
,
2
(3), 263-270.
77.
Iminov, B. B. (2019). A PHILOSOPHICAL APPROACH TO INNOVATIVA AND
CULTURAL-RELATIONS AT A NEW STAGE OF DEVELOPMENT.
Scientific and
Technical Journal of Namangan Institute of Engineering and Technology
,
1
(5), 157-162.
78.
Qizi, S. G. G. O. (2022). LINGUISTIC BASIS AND PEDAGOGICAL CONDITIONS OF
TEACHING WORD MEANING TO PRIMARY CLASS STUDENTS.
European
International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies
,
2
(12), 117-
123.
79.
Qizi, S. G. G., & Teshaboyevna, D. D. Methods Of Formation Of Independent Reading
Skills In Primary School Pupils.
JournalNX
, 21-24.
80.
Kizi, S. G. G. (2021). Formation Of Independent Reading Skills in Primary School
Students.
Texas Journal of Multidisciplinary Studies
,
2
, 222-224.
81.
Valijonovna, K. I., Rakhmatjonovich, T. D., & Mukhtoraliyevna, Z. S. (2022).
Informational Technology at Education.
Spanish Journal of Innovation and Integrity
,
6
,
262-266.
82.
Akmaljonovna, A. Z. (2021). Methods of formation of independent reading skills in
primary school students.
ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research
Journal
,
11
(3), 1425-1428.
83.
Dehqonova, M., & Tagonova, G. (2022). The Importance of Didactic Games in Speech
Therapy in the Development of Speech in Children with Autism and the Ability to Choose
Effective Methods.
European Journal of Innovation In Nonformal Education
,
2
(1), 133-
137.
84.
Dehqonova, M. (2022). BOLALARDAGI YOZUV BUZILISHLARI VA ULARDAGI
DISGRAFIYADA O ‘ZIGA XOS XATOLIKLARNI PAYDO BO ‘LISH
MEXANIZMI.
YANGI O'ZBEKISTONDA MILLIY TARAQQIYOT VA INNOVASIYALAR
,
405-407.
85.
Dehqonova, M., & Najmiddinova, N. (2022). ALOHIDA EHTIYOJGA EGA BO’LGAN
BOLALARNING OILAGA MOSLASHISHI UCHUN MUHIM OMILLAR.
YANGI
O'ZBEKISTONDA MILLIY TARAQQIYOT VA INNOVASIYALAR
, 90-92.
86.
Dehqonova, M. (2023). MAXSUS MAKTABDA DAKTIL NUTQINI OʻQITISH-
TADQIQOT OBYEKTI SIFATIDA.
Наука и инновация
,
1
(1), 39-40.
87.
Qizi, D. M. S., & Qizi, R. G. X. (2022). METHODS OF STUDYING ADDITION AND
SUBTRACTION
OF
TWO-DIGIT
NUMBERS
IN
ELEMENTARY
SCHOOL.
Gospodarka i Innowacje.
,
22
, 61-67.
88.
Dehqonova, M. S. Q., & Axmedova, U. Y. Q. (2023). BO ‘LAJAK BOSHLANG ‘ICH
SINF O ‘QITUVCHILARINI MATEMATIK SAVODXONLIGINI OSHIRISH
JARAYONIDA ULARNING TAFAKKURI, QOBILIYATI VA INTELLEKTUAL
RIVOJLANISH.
Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social
sciences
,
3
(4-2), 251-256.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
462
89.
Otazhonov, S. M., Ergashev, R. N., Botirov, K. A., Qaxxorova, B. A., Xudoynazarova, M.
A., Abdukarimova, N. A., ... & Ismoilova, E. M. (2022, December). Influence of thickness
and temperature on photoelectric properties of p-CdTe-nCdS and pCdTe-CdSe
heterostructures. In
Journal of Physics: Conference Series
(Vol. 2388, No. 1, p. 012001).
IOP Publishing.
90.
Otajonov, S. M., Ergashev, R. N., Axmedov, T., Usmonov, Y., & Karimov, B. (2022,
December). Photoelectric properties of solar cells based on pCdTe-nCdS and pCdTe-
nCdSe heterostructures. In
Journal of Physics: Conference Series
(Vol. 2388, No. 1, p.
012062). IOP Publishing.
91.
Abdulvakhidov, K., Li, Z., Abdulvakhidov, B., Soldatov, A., Otajonov, S., Ergashev, R.,
... & Sitalo, E. (2023). Structure phase state and physical properties of YbMn1-x Fe x O3
compositions.
Applied Physics A
,
129
(3), 185.
92.
Ahmedova, U. Y. Q., & Axmedova, M. U. B. Q. (2021). Vatanim Surati.
Oriental
renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences
,
1
(11), 877-883.
93.
Axmedova, U. (2022). On Certain Conditions Of Striking Coefficients Of Fourier Series
To Zero.
Scientific and Technical Journal of Namangan Institute of Engineering and
Technology
,
3
(3), 3-8.
94.
Qizi, A. U. Y., & Qizi, A. M. U. B. (2021). Research On Hydronyms and Their Importance.
95.
Umidaxon, A., & Gulirano, S. (2023). BOSHLANG'ICH SINF MATEMATIKA
DARSLARIDA
AMALIY
MASHQLAR
YECHISH
JARAYONIDA
O'QUVCHILARNING
FIKRLASH
QOBILIYATINI
OSTIRISH
OMILLARI.
PEDAGOGIKA, PSIXOLOGIYA VA IJTIMOIY TADQIQOTLAR
,
2
(5), 10-
14.
96.
Axmedov, O. U. B. O. G., & Qizi, A. U. Y. (2022). STEREOMETRIYA BO’LIMI VA
UNING
BA’ZI
AKSIOMALARIDAN
KELIB
CHIQADIGAN
NATIJALAR.
International scientific journal of Biruni
,
1
(2), 127-133.
97.
Axmedova, U. Y. Q., & Axmedova, M. U. B. Q. (2022). XALQ OG ‘ZAKI IJOD
NAMUNALARINING BOSHLANG ‘ICH SINF DARSLIKLARIDA QO ‘LLANISHI
VA ULARNING MAZMUNIY GURUHLANISHI.
International scientific journal of
Biruni
,
1
(2), 345-351.
98.
Erkinovna, N. S. (2022). Educational Methods in Teaching the Russian
Language.
American Journal of Social and Humanitarian Research
,
3
(11), 260-263.
99.
Erkinovna, N. S. (2022). THE IMPORTANCE OF LISTENING SKILLS IN LEARNING
THE RUSSIAN LANGUAGE.
INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN
EDUCATION
,
1
(12), 138-145.
100.
Erkinovna, N. S. (2022). MECHANISMS OF EFFECTIVE TEACHING OF FOREIGN
LANGUAGES USING INNOVATIVE METHODS.
Uzbek Scholar Journal
,
11
, 132-135.
101.
Erkinovna, N. S. (2023). RUSSIAN LANGUAGE IN THE MODERN WORLD.
Open
Access Repository
,
4
(3), 284-295.
102.
Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o‘g‘l //THE ROLE OF PHYSICAL CULTURE
IN PROVIDING THE PSYCHOLOGICAL HEALTH OF THE ATHLETE//
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
463
INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION. International
scientific online conference. Canada. Part 2, 23.01.2022. 1-3
103.
Raxmatjonov
Shoxjahon
Dilshodbek
o‘g‘li
//SPORTCHI
PSIXOLOGIK
SALOMATLIGIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR// GALAXY INTERNATIONAL
INTERDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL (GIIRJ). Vol. 10, Issue 11, Nov.(2022).
117-121 pages.
104.
QURBONOVA Saida Miralimjanovna, RAXMATJONOV Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li
//MAMLAKATIMIZ
PSIXOLOGLARI
ISHLARIDA
SHAXSLARARO
MUNOSABATDA MUOMALA MUAMMOSINING TALQINI// Journal of Pedagogical
and Psychological Studies. Vol. 1. № 5, (2023). 99-103 pages.
105.
Raxmatjonov
Shoxjahon
Dilshodbeko‘g‘li
//SPEECH
ISSUES
IN
PSYCHOLINGUISTICS// IQRO JURNALI № 2. 04.2023. 503-511 betlar.
106.
Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li, Vosiljonov Azizbek Boxodirjon o‘g‘li
//XORIJ PSIXOLOGLARINING ISHLARIDA SHAXSNING TADQIQ ETILISHI//
INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION. Vol. 1. № 12,
2022. 39-47 pages.
107.
Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //TALABALARDA TOLERANTLIKNI
RIVOJLANTIRISH – IJTIMOIY PSIXOLOGIK MUAMMO SIFATIDA// International
Journal of Economy and Innovation. Volume: 30. 2022. 66-70 pages.
108.
Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o‘g‘li //PSYCHOLOGICAL ASPECTS OF THE
SPORTSMAN PERSONALITY DURING COMPETITIONS// IJTIMOIY FANLARDA
INNOVASIYA ONLAYN ILMIY JURNALI. Vol. 2 No. 11 (2022). 215-221 betlar.
109.
Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //Motiv Va Motivatsiya Muammosining Jahon
Va Mahalliy Psixologlar Tomonidan Tadqiq Etilganligi// American Journal of Social and
Humanitarian Research, Vol. 3 No. 11 (2022). 256-259 pages.
110.
Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //TOLERANTLIK SHAKLLANAYOTGAN
SHAXS MODELINING TAVSIFI// International scientific journal «MODERN SCIENCE
АND RESEARCH». VOLUME 2 / ISSUE 5 /2023. 761-764 pages.
111.
Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li. (2023). PSIXOLOGIYADA MOTIVATSIYA
TURLARI, NAZARIYALARI VA TAHLILI. Научный Импульс, 1(10), 665-670.
112.
Raximov, Q., & Samijonov, A. (2023). DESCRIPTION OF WAYS TO BUILD A SELF-
SIMILAR SOLUTION.
Modern Science and Research
,
2
(5), 950-958.
113.
Raximov, Q., & Samijonov, A. (2023). DESCRIPTION OF PROCESSES WITH
CONVECTIVE TRANSPORT.
Modern Science and Research
,
2
(5), 941-949.
114.
Kadirov, S. (2023). HISTORICAL AND CULTURAL MONUMENTS AND THEIR
CONDITION IN FERGANA REGION (1991-2020 IN THE CASE OF THE CITY OF
MARGILAN): THE ISSUE OF PRESERVATION, PROTECTION AND THEIR
USE.
Modern Science and Research
,
2
(5), 818-830.
115.
Abduraxmonov, A., & Kadirov, S. (2022). DEMOGRAFIK JARAYONLARNING
IQTISODIY-IJTIMOIY SOHALARNI RIVOJLANISHI BILAN BOG ‘LIQLIGI VA
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
464
DASTLABKI XUSUSIY MULK MASALALARI.
IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA
ONLAYN ILMIY JURNALI
,
2
(11), 222-229.
116.
Yo‘lchiboyeva, L. (2023). METHODS FOR GROWING SPEECH SKILLS OF
PRIMARY SCHOOL STUDENTS.
Modern Science and Research
,
2
(5), 1028-1030.
117.
Yo‘lchiboyeva, L. (2023). METHODOLOGY FOR TEACHING THE NOUN PHRASE
CATEGORY: ENHANCING LANGUAGE LEARNING IN STUDENTS.
Modern
Science and Research
,
2
(5), 1025-1027.
118.
Kalandarovna, Y. L. (2023). Superstitions in Linguoculturology.
DENMARK"
THEORETICAL AND PRACTICAL FOUNDATIONS OF SCIENTIFIC PROGRESS IN
MODERN SOCIETY"
,
14
(1).
119.
Qalandarovna, Y. L. L. (2023). O ‘QUVCHILAR NUTQINI O ‘STIRISH
METODIKASI.
IQRO JURNALI
,
2
(2), 637-645.
120.
Qalandarovna, Y. L. L. (2023). LINGVOKULTUROLOGIK BIRLIKLARNING
NUTQDAGI O'RNI.
IQRO
,
2
(2), 522-529.
121.
Kalandarovna,
Y.
L.
(2022).
ORIGIN
AND
CONCEPT
OF
TABOO
VOCABULARY.
Innovative Technologica: Methodical Research Journal
,
3
(10), 184-
190.
