ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1276
TEXNOLOGIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILAR FAOLLIGINI OSHIRISH HAQIDA
Mamajonova Gulzira
Andijon Davlat pedagogika instituti v/b dotsent
Oʻktamova Xojaroy
Xasanova Uzira
Abdulhodiyeva Munosib
Andijon davlat pedagogika universiteti Texnalogik taʼlim yoʻnalishi talabalari
https://doi.org/10.5281/zenodo.8082002
Annotatsiya.
Ushbu maqolada
texnologiya darslarida o‘quvchilar faolligini oshirish
hamda texnologiya fanida darslarni faol tashkil qilish uchun o’quvchilar faolligini oshirish
zarur hisoblanadi. Texnologiya fanida o’quvchilarni darsda faolligi shu fanni tushintirish
mohiyatiga bog’liq, maqolada shular haqida ma’lumotlar berilgan.
Kalit so’zlar:
nazariy ta’lim, mashq qilish, aralash dars, instruktiv dars, nazorat-tekshirish
darsi, individual.
ABOUT INCREASING STUDENTS' ACTIVITY IN TECHNOLOGY CLASSES
Abstract.
In this article, it is considered necessary to increase the activity of students in
technology lessons and to actively organize lessons in technology. The activity of students in the
science of technology depends on the essence of explaining this science, information about this is
given in the article.
Key words:
theoretical education, practice, mixed lesson, instructional lesson, control-check
lesson, individual.
О ПОВЫШЕНИИ АКТИВНОСТИ УЧАЩИХСЯ НА УРОКАХ ТЕХНОЛОГИИ
Аннотация.
В данной статье рассматривается необходимость повышения
активности учащихся на уроках технологии и активной организации уроков технологии.
Активность учащихся в науке о технике зависит от сути объяснения этой науки,
информация об этом приведена в статье.
Ключевые слова:
теоретическое обучение, практика, смешанный урок,
инструктивный урок, контрольно-проверочный урок, индивидуальный.
Zamonaviy fan va texnika taraqqiyoti umumta’lim maktablarida texnologiya fanini
o‘qitishga yangicha yondashuvni, o‘quvchilarning bu fandan o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilim
va ko‘nikmalarining mazmuni va darajasiga yuqori talablarni qo‘ymoqda. Bugungi kunga kelib,
o‘quv axborotlari hajmining haddan tashqari ko‘payib ketganligi o‘quvchilarga nafaqat bilim
berish, balki ularni “o‘qish va o‘rganishga o‘rgatish”ni talab qilmoqda. Jadallik bilan
o‘zgarib va rivojlanib borayotgan axborotlashgan jamiyatda faoliyat ko‘rsatish va yashash
o‘quvchilardan nafaqat shunchaki tayyor bilimlarni o‘zlashtirishni, balki turfa ko‘rinishdagi
ma’lumotlarni mustaqil izlab topish va qayta ishlashni hamda ulardan turli
hayotiy
vaziyatlarda samarali foydalanishni taqozo etmoqda. Shuningdek, oxirgi paytlarda maktabda
texnologiya fani bo‘yicha o‘quvchilar o‘zlashtirishi nisbatan past bo‘lib kelmoqda. Bu qaysidir
ma’noda texnologiya fani mazmunining bir muncha nazariy, ilmiy, mantiqiy va amaliy
tuzilishga ega ekanligi, texnologiya fani mazmunining hayotiy masalalarga kamroq bog‘langan
holda o‘qitilishi hamda texnologiya fanini o‘qitish metodikasining takomillashmagani bilan ham
izohlash mumkin. Shulardan kelib chiqib, texnologiya fanini o‘qitishga ham zamonaviy
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1277
talablar qo‘yilmoqda va uni kompetentsiyaviy yondashuv asosida qayta ko‘rib chiqishni
taqozo etmoqda.
Texnologiya fani mashg‘ulotlarida o‘quv ishini to‘g‘ri tashkil qilish, o‘quvchilarning
davlat ta’lim standartlarida ko‘zda tutilgan o‘quv materiallarini tizimli o‘rganish va puxta
o‘zlashtirishi hamda milliy yaratuvchanlik g‘oyalariga asoslangan jamiyatimizning ongli
quruvchilarini tarbiyalashga sharoit yaratadi. Texnologiya fani darslarida o‘quvchilarning
o‘quv va ishlab chiqarish faoliyati turli tashkiliy shakllarda kechadi.
Texnologiya fani mashg‘ulotlarida tashkiliy shakl deganda o‘quv ishlab chiqarish
faoliyati uchun o‘quvchilar kichik guruhlarini tashkil etish yo‘llari, bu faoliyatga
rahbarlik
qilish
shakllari,
shuningdek
o‘quv
mashg‘ulotlarining texnologik tuzilishi tushuniladi.
Texnologiya fani mashg‘ulotlari jarayoni ta’limning
turli
shakllar
bilan
ta’minlanadi.
Ta’limning asosiy shakli dars hisoblanadi. Bu texnologiya fanidagi o‘quv ishini tashkil
etishning nazariy va ishlab chiqarish ta’limidagi asosiy shaklidir.
Texnologiya fani darsi o‘quvchilarning barcha guruhlarini bir xil sharoitda yagona
didaktik vazifaning bajarilishini ta’minlaydigan tashkiliy shaklidir. Texnologiya fanining u
yoki bu shaklini tanlashda o‘quvchilarni kasbiy bilim, ko‘nikma va malakalar bilan
qurollantirish jarayonida ularning mutloq maqsadi va yaqin vazifalari, mazmun hamda
metodlari, shuningdek, moddiy sharoitini belgilaydigan asosiy omillarining u yoki bu shakliga
bog‘liq. O‘quvchilar faoliyati va ta’limoti jarayonini, shuningdek amaliy tayyorgarlikning
metodlari va didaktik vositalarini to‘g‘ri tanlash quyidagilarni ta’minlaydi:
buyumlar tayyorlashdagi texnologik jarayonlarning oqilona ko‘rinishini tanlashni asoslash
uchun nazariy bilimlardan maqsadga muvofiq foydalanish yoki ishlarni bajarish izchilligi;
o‘quvchilarga
pedagog
tomonidan
texnologik
jarayonning
alohida
amaliy usullarini
bajarishni, u yoki bu yo‘nalish uchun harakterli bo‘lgan nazorat- o‘lchov asboblari
va
moslamalarini qo‘llash yo‘llarini, shuningdek zamonaviy ishlab chiqarish mutuxassislari
tajribasini har tomonlama namoyish qilish, kasblarni o‘quv dasturlari va rejalariga muvofiq
ravishda tizimli va izchillik bilan o‘rganish:
o‘quvchilarning ishlab chiqarish ta’limiga tezroq qo‘shilishi;
o‘quv ishining turli tashkiliy shakllarida o‘quvchilarning pedagog tomonidan berilgan uy
vazifalarini mustaqil holda bajarishlari muhimdir.
Nazariy
ta’limda
o‘quv
ma’ruzalari,
tushuntirish,
seminarlar,
laboratoriya
mashg‘ulotlari, praktikumlardan foydalaniladi. Ishlab chiqarish ta’limida esa muayyan
sharoitlarda o‘quv ishining kichik guruh ta’limiga yaqin bo‘lgan shakli qo‘llaniladi.Texnologiya
fani o‘qituvchisi o‘quv ishini tashkil etishda ko‘rsatilgan shakllarning har biridan foydalanishi,
zarur bo‘lganda ularni uyg‘unlashtirishi (o‘zaro moslashtirishi yoki birga qo‘shib olib
borishi) mumkin. Bunda o‘quv dasturlarining bajarilishi o‘quvchilarni ishlab chiqarishdagi
mustaqil ishga tayyorgarligini oshirishni, ular tomonidan yangi texnika, texnologik jarayonlar
va mehnatni tashkil etishni o‘rganishini ta’minlaydi.
Pedagogning ta’limni bu bosqichdagi o‘quv tarbiyaviy vazifalari, o‘quv materialining
mazmunidan kelib chiqib, ishlab chiqarish harakterini hisobga olgan holda guruh ishlab
chiqarish ta’limini tashkil etishning eng oqilona shakllarini belgilaydi. Hususan dars,
yoppasiga guruh shaklida o‘quvchilar o‘quv materialini bir vaqtda bir xil ishlarni bajargan holda
o‘rganadilar. Bu shakl o‘qitish uchun juda qulay sharoit yaratadi va shuning uchun undan
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 6 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
1278
birinchi navbatda foydalanish zarur. Texnologiya fanidagi ishlab chiqarish ta’limi dastlabki
paytlarda maktab o‘quv amaliyotxonalarida
amalga
oshiriladi.
O‘quv amaliyotxonalarida
o‘quvchilar tomonidan bajariladigan ish turlariga qarab mashg‘ulotlarning quyidagi xillarini
ko‘rib o‘tish mumkin: mashq darslari, o‘quv - ishlab chiqarish, buyumlarini mustaqil
tayyorlash darslari, aralash darslar, instruktiv va nazorat-tekshirish darslari.
REFERENCES
1.
К.D.Davlatov “Mehnat va kasb ta’limi, kasb tanlash, mehnat tarbiyasi nazariyasi va
uslubiyoti” Toshkent, Mehnat 1994 yil.
2.
D.A.Txorjevskiy. «Mehnat ta’lim metodikasi» Toshkent, O‘qituvchi 1987 yil. J.Ramziyev.
«Umumtexnika predmetlari o‘qitish va mehnat ta’limi metodikasi» Toshkent 1982 yil.
3.
Karimov
I.
Mehnat
ta’limi
darslarida
o‘qitishning
interfaol
metodlaridan
foydalanish. T.: RTM, 2009.
4.
Muslimov N.A. va b. Mehnat ta’limi o‘qitish metodikasi va kasb tanlashga
yo‘llash: Darslik T., 2014.
