USING MODERN TOOLS TO DETERMINE THE PHYSICAL FITNESS OF YOUNG MINI-FOOTBALL PLAYERS.

HAC
Google Scholar
Branch of knowledge
To share
Karimov, J. (2023). USING MODERN TOOLS TO DETERMINE THE PHYSICAL FITNESS OF YOUNG MINI-FOOTBALL PLAYERS. Modern Science and Research, 2(7), 115–119. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/science-research/article/view/21810
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Abstract

This article analyzes data on the use of special means to improve the physical fitness of young mini-football players in the training process. This information provides great practical assistance to coaches and specialists in the effective organization of the training process of young mini-football players.

Similar Articles


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

115

ЁШ МИНИ-ФУТБОЛЧИЛАРНИ ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИНИ

АНИҚЛАШДА ЗАМОНАВИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ.

Каримов Жамил Зулхонович.

Самарқанд давлат университети. Каттақўрғон филиали.

e-mail:komiljonzulxonov19@icloud.com

https://doi.org/10.5281/zenodo.8126480

Аннотация.

Ушбу мақолада ёш мини-футболчиларнинг ўқув-машғулот жараёнида

жисмоний тайёргарлигини оширишда замонавий воситалардан воситалардан фойдаланиш
бўйича маълумотлар таҳлил қилинган. Мазкур маълумотлар ёш мини-футболчиларни
машғулот жараёни сифатини ошириш ва хато ва камчиликларни аниқлашга катта ёрдам
беради.

Калит сўзлар:

футбол, спорт, махсус, марта, сония, метр, тажриба.

USING MODERN TOOLS TO DETERMINE THE PHYSICAL FITNESS OF

YOUNG MINI-FOOTBALL PLAYERS.

Abstract.

This article analyzes data on the use of special means to improve the physical

fitness of young mini-football players in the training process. This information provides great
practical assistance to coaches and specialists in the effective organization of the training process
of young mini-football players.

Keywords:

football, sports, special, times, seconds, meters, experience.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ СОВРЕМЕННЫХ ИНСТРУМЕНТОВ ДЛЯ

ОПРЕДЕЛЕНИЯ ФИЗИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВЛЕННОСТИ ЮНЫХ МИНИ-

ФУТБОЛИСТОВ.

Аннотация.

В данной статье анализируются данные об использовании

специальных средств для повышения физической подготовленности юных мини-
футболистов в тренировочном процессе. Эта информация оказывает большую
практическую помощь тренерам и специалистам в эффективной организации
тренировочного процесса юных мини-футболистов.

Ключевые слова:

футбол, спорт, спец, время, секунды, метры, эксперимент.


Долзарблиги.

Хозирга пайтда бутун дунёда спортнинг мини футбол тури тобора

ривожланиб кенг қатламни ўзига жалб қилиб келмоқда. Ишлаб чиқариш корхоналари,
таълим муасасаларда ва бошқа ташкилотларда мини футбол энг севимли спорт тури
хисобланади. Мамлакатимизда мини футбол энг оммавий сапорт тури хисобланади. Ушбу
спорт тури бўйича миллий терма жамоамиз бир неча бор Осиё чемпионатида совринли
ўринларни қўлга киритишиб 2 маротаба Жахон чемпионатига йўлланма олишган ва
гурухдан чиқиш имкониятини қўлга киритишган. Лекин ёшлар ўртасидаги мусобақалар ёш
мини футболчиларнинг майдонда бажарадиган техник-тактик ҳаракат самарадорлиги
нисбатан пастроқ эканлиги кузатилмоқда. Зеро бу қайд этилаётган натижаларда ҳам ўз
аксини топмоқда. Бу эса ёш мини футболчиларни тайёргарлигини оширишга қаратилган
илмий изланишларга заруриятни келтириб чиқаради. Шу сабабли мазкур муаммони
моҳиятини англаган ҳолда ёш мини футболчиларнинг жисмоний тайёргарлик даражасини
тестлаш ва бунда замонавий усуллардан фойдаланишни мақсад қилдик.


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

116

Ишнинг мақсади

: ёш мини-футболчиларнинг умумий жисмоний тайёргарлигини

аниқлаш орқали кимчиликларни бартараф этишга йўналтирилган таклиф ва тавсиялар
ишлаб чиқиш.

Тадқиқотнинг вазифалари:

-

Ёш мини-футболчиларнинг жисмоний тайёргарлиги бўйича илмий

манбаларни умумлаштириш.

-

Ёш мини-футболчиларнинг умумий жисмоний тайёргарлик даражасини

инновацион технологиялар орқали аниқлаш.

Тадқиқот натижалари ва уларнинг муҳокамаси.

Мини-футболчилар билан машғулотларни ташкил этишда аввало уларнинг

тайёргарлик даражасини баҳолаш ва устунлик ҳамда камчиликларни аниқлашга алоҳида
эътибор қаратиш лозим. Зеро ўқув машғулотларининг ташкил этишда аниқланган
камчиликларни бартараф этиш чораларини кўриш лозим бўлади. Шу сабабли мураббийлар
мавсум бошида тайёргарликнинг барча турлари асосан жисмоний тайёргарлик бўйича
назорт меъёрларини қабул қилишлари шартдир.

1-жадвал
Тажрибадан олдин тажриба гуруҳидаги мини-футболчиларнинг умумий

жисмоний тайёргарлик даражасини аниқлаш натижалари.

№ Ф.И.Ш.

Жисмоний тайёргарлик

Т

езлик

(30 м

)

он

и

я)

К

уч

(ди

н

.м)

Тезкор – куч

Эгилувч

ан

ли

к

м)

Ч

ақ

қ

он

ли

к

он

и

я)

Yo

-Yo

У

зунл

и

к

к

а

сак

р

аш

м)

Балан

дли

к

к

а

сак

р

аш

м)

1

Жиззах
контекс

Т

Т.б

4

4,6

1

103

246

56

8

14,7

720

Т

Т.о

4

4.5

1

1.4

248

57

9

14,3

880

2

Оил стар

Т

Т.б

4

4,7

9

94

256

55

9

14,3

780

Т

Т.о

4

4.5

9

98

258

56

10

14,2

860


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

117

3

Локомотив

Т

Т.б

4

4,45

9

96

244

43

8

14,2

800

Т

Т.о

4

4.3

9

97

246

45

10

14,1

900

4

Максам
Чирчиқ

Т

Т.б

4

4,5

9

97

239

48

10

14,8

760

Т

Т.о

4

4.3

9

99

245

50

11

14,3

900

Биз ҳам олиб бориладиган тажрибамизнинг самарасини аниқ белгилаш мақсадида

мини- футболчиларидан тажрибадан олдин тест меъёрларини қабул қилдик. Олинган
натижалар таҳлилига кўра нгуруҳи вакилларининг натижалари қуйидаги кўринишни олди.
Жиззах контекс 30 метр масофага югуриш машқида ўртача кўрсаткич 4.6 сонияни ташкил
этган бщлса ыайта тестлашда 4.5 сонияни қайд этишган, Оил стар жамоасида 4.7 с (4.5с),
Локомотив жамоасида 4.45 с(4.3) кўринишида намоён бўлди. Максам Чирчиқ жамоасида
эса мазкур тестлаш 4.5 сония тажриба охирида 4.3 сонияни ташкил этганлиги маълум
бўлди. Узунликка сакраш тести бўйича натижалар қуйидагича кўриниш олди. Жиззах
контекс 246 см, тажрибадан сўнг 248 см, Оил стар 256 см (258 см), Локомотив 244 см(246
см), Максам Чирчиқ жамоаси 239 см (245). Чаққонликка оид тест натижаларига кўра
Жиззах контекс жамоасининг дастлабки натижаси 14,8 сониян и ташкил этиб қайта
тетстлашда бу кўрсаткич 14,3 сония кўринишида намоён бўлди. Оил стар жамоаси
натижалари 14,3 с, Локомотив жамоаси натижаси 14.2 с ва Максам Чирчиқ жамоаси 14.7
сония кўринишини олди. “Yo-Yo” тести бўйича олинган натижалар қуйидагича: Жиззах
контекс жамоаси дастлаб 720 метр, кейинчалик 880 метрни қайд этишди. Оил стар жамоаси
780 м (860 м), Локомотив жамоаси дастлаб 800 метр натижани кўрсатишган бўлса
кейинчалик бу натижа 900 метрга тенг бўлган. Максам Чирчиқ жамоасида бў тест 760
м(900м) эканлиги маълум бўлди.

Мазкур

натижалар тахлили шуни кўрсатмоқдаки хар бир жамоанинг

машғулотларида жисмоний тайёргарликни комплекс ривожлантириш масаласи муаммо
сифатида намоён бўлмоқда. Чунки қайд этилган натижалар буни яққол кўрсатиб турибди.
Масалан Оил стар жамоасининг 30 м га югуриш тестида катта ўсиш кузатилган бўлса (+2
с),

“Yo-Yo” тест бўйича Максам Чирчиқ жамоасининг натижаларида энг катта ўзгариш

кузатилган(+140).

Мазкур масаланинг асл мохияти шундакаи мини футбол бўйича жамоаларда илмий-

услубий манбалар етарли эмас. Бундан ташқари тестлаш жараёнини ташкил этишда
қўлланилаётган инструментал методларнинг эскилиги бу тайёргарлик даражасини аниқлаш
ва маълум машғулот воситаларини қўллашда муаммоларни келтириб чиқармоқда.

Бу эса мини-футболчиларнинг машғулотларда умумий ва махсус жисмоний

сифатларни ривожлантирувчи воситаларни мунтазам такомиллаштириш ва жисмоний


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

118

тайёргарликни оширшда инновасион технолгиялардан фойдаланиш самрадорлигини
оширишни тақазо этмоқда.

Қуйида

мини-футболчиларнинг

тайёргарлигида

қўлланадиган

замонавий

воситаларни тавсия этамиз. Мини-футболчилар организмнинг жисмоний юкламага
нисбатан асосий физиологик кўрсаткичи сифатида юрак қисқариш суръатидан (ЮҚС)
фойдаланилади. ЮҚС бўйича объектив маълумотларни олиш учун “Polar Team Pro” тизими
қўлланилади. Онлайн режимда кузатувчи 5 та шиддат зонасидаги ЮҚС кўрсаткичларини
(ҳам машғулот, ҳам ўйин вақтида) кузатиб боради.

Футболчиларнинг машғулот ва мусобақа фаолиятидаги ҳаракат фаоллигини

баҳолаш методи сифатида “Polar Team Pro” монитор тизимидан фойдаланилади . “h 10”
датчиклари ёрдамида ва GPS тизими орқали сигналлар iPad га жамоа ўйинчиларининг реал
вақт режимидаги аниқ ЮҚС частотали процессор футболчиларнинг ҳар бир ҳаракатини
қайд қилди. Маълумотлар 1 сония суръат билан ёзиб берилади.

Ҳаракатланишлар датчиги спортчининг тезлиги ва тезланишларидаги бир зумлик

ўзгаришларни қайд қилиб боради (1-расм).



1-расм. Док-станция "h 10" датчиги, футболка, датчикли тасма.

"Polar Team Pro" тизими қуйидагиларни кузатишга ёрдам беради: GPS ёрдамида

ўйинчиларнинг жойлашуви, тезликни ўлчаш (2 м/с гача; 2 ва 4 м/с орасида; 4 ва 5,5 м/с
орасида; 5,5 ва 7 м/с орасида ва 7 м/с 0000 кўпроқ вақт орасида); масофани ўлчаш (машғулот
ёки ўйин давомида югуриш иши сони); ЮҚС бўйича машғулот ва мусобақа юкламалари
шиддати; тезланишлар (5 та тезлик зонасида); максимал спринтлар сони; қадамлар суръати;
5 та тезлик зонасидаги масофа; энергия сарфи миқдори (калориялар сарфини ҳисоблайди
ва футболчининг овқатланишини мувозанатлаштиришга имкон беради).

"Polar Team Pro" смарт футболкаси ЮҚС нинг тўхтовсиз ўлчаб борилишини ҳамда

GPS сигналининг оптимал қабул қилинишини таъминлайди ва уни расмий ўйинларда
футболчиларнинг фаол ҳаракатланишларини назорат қилиш учун тақиш мумкин.

"Polar Team Pro" билан ишлашда асосий имкониятлар:
Футболчининг ўйинга жисмоний тайёргарлигини баҳолаш нафақат километраж

ҳажмини, балки унинг сифатини ҳам баҳолаш (иш шиддати, сарфланган энергия);
футболчиларнинг ҳам ўйинда, ҳам машғулотларда ўзларининг бор кучларини беришларини
мониторинг қилиш; ҳозирги натижаларни аввалдан мавжуд натижалар билан таққослаш
учун маълумотлар базасини яратиш имконияти, маълумотларни таҳлил қилиш орқали
жарохат олиш хавфини камайтиради.

Аниқ машғулот жараёнини қуйидагилар орқали тузиш имконияти:


background image

ISSN:

2181-3906

2023

International scientific journal

«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»

VOLUME 2 / ISSUE 7 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ

119

- машғулот вақтида юкламаларни ўлчаш - олдинга қўйилган мақсадга эришилдими,

футболчиларнинг меъёридан ортиқ юклама олишларини олдини олиш мақсадида;

- кузатув: футболчи бошқалар бажараётган машқни бажара туриб, маълум бир

кўрсаткичларни сунъий равишда пасайтириб кўрсатмаяптими.

- машқ бажариш вақтининг ўзидаёқ юкламаларга тузатишлар киритиш;
- футболчининг юкламаларини индивидуал мониторинг қилиш орқали унинг

жароҳатдан сўнг машғулот жараёнигача тикланиш имконияти;

- ўйинлар машғулот давомида юқори энергия сарфи талаб қилинадиган юкламалар

миқдори, бундай юкламалар орасида ўртача тикланиш вақти;

- реакция хавфини камайтириш учун футболчининг аввалги тайёргарлик

даражаларини таҳлил қилиш;

Хулоса

. Айтиш мумкинки, олинган натижалар ҳар бир гуруҳда ҳам меъёрий

кўрсаткичлардан паст эканлиги маълум бўлди. Айниқса тажриба гуруҳнининг натижалари
қолган гуруҳларга нисбатан пастроқ бўлиб мазкур гуруҳнинг ўқув машғулот жараёнига
жисмоний сифатларни комплекс ривожлантиришга йўналтирилган воситаларни турли
усулларда қўллаш жараёнини қаттъий белгиланган тартибда тадбиқ қилиш зарур эканлиги
аниқланди. Бундан ташқари мини футболчиларни тайёрлаш жараёнига инновацион
технолгияларни қўллаган холда олиб бориш ушбу жараённи самарали ташкил этишда
мухим омил бўлиб хизмат қилади.


REFERENCES

1.

Алиев Э.Г

.

Мини-футбол (футзал): учебник / Э.Г. Алиев, С.Н. Андреев, В.П. Губа.

– М.: Советский спорт, 2012. –554 с.

2.

Золотарев А.П. Структура и содержание многолетней подготовки спортивного
резерва в футболе: Автореф. дисс. ... докт. пед. наук. - Краснодар, 1997.-50с.

3.

Портнов Ю.М. Теоретические и научно-методические основыподготовки
квалифицированных спортсменов в игровых видах спорта:Автореф. дисс.... докт.
пед. наук. - М., 1989. -51с.

4.

Шустин Б.Н. Моделирование в спорте (теоретические основы ипрактическая
реализация): Дисс. ... док. пед. наук в виде науч. докл.ВНИИФК. - М.,1995. - 82 с.

5.

Эрдонов О.Л. Экспериментальное обоснование методики подготовки юных
спортсменов 13-14 лет по мини - футболу.: дис. ... канд. пед. наук.- Ташкент.: 2008.-
107с.






References

Алиев Э.Г. Мини-футбол (футзал): учебник / Э.Г. Алиев, С.Н. Андреев, В.П. Губа. – М.: Советский спорт, 2012. –554 с.

Золотарев А.П. Структура и содержание многолетней подготовки спортивного резерва в футболе: Автореф. дисс. ... докт. пед. наук. - Краснодар, 1997.-50с.

Портнов Ю.М. Теоретические и научно-методические основыподготовки квалифицированных спортсменов в игровых видах спорта:Автореф. дисс.... докт. пед. наук. - М., 1989. -51с.

Шустин Б.Н. Моделирование в спорте (теоретические основы ипрактическая реализация): Дисс. ... док. пед. наук в виде науч. докл.ВНИИФК. - М.,1995. - 82 с.

Эрдонов О.Л. Экспериментальное обоснование методики подготовки юных спортсменов 13-14 лет по мини - футболу.: дис. ... канд. пед. наук.- Ташкент.: 2008.-107с.

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката Megatorg - Доска объявлений Megatorg.net: сайт бесплатных частных объявлений Skinormil - Космецевтика активного действия Pils - Мультибрендовый онлайн шоп METAMED - Фармацевтическая компания с полным спектром услуг Dexaflu - от симптомов гриппа и простуды SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов