ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
8
CHORVACHILIK SOHASIDA RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING TUTGAN
O’RNI
Ajimuratova Axmet Paraxatovich
Samarqand davlat veterinariya meditsinasi, chorvachilik va
biotexnologiyalar universiteti Nukus filiali magistranti
Koshenova Ugilxan Qurbanbayovna
Samarqand davlat veterinariya meditsinasi, chorvachilik va
biotexnologiyalar universiteti Nukus filiali talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.8208892
Annotatsiya.
Biz bu maqolada chorvachilik sohasida texnologiyalarning tutgan o’rni va
ahamiyati haqida, shu bilan birga jamiyat rivoji uchun qo’shayotgan hissasi haqida bayon
qilamiz.
Kalit so’zlar:
chorvachilik, qora mol, texnologiya, innovatsiya, jamiyat, qishoq xo’jaligi.
THE ROLE OF DIGITAL TECHNOLOGIES IN THE LIVESTOCK SECTOR
Abstract.
We will explain in this article about the role and importance of technology in the
field of livestock, and at the same time about the contribution it makes to the development of
society.
Key words:
livestock, black cattle, Technology, Innovation, Society, Winter farm.
РОЛЬ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ЖИВОТНОВОДСТВЕ
Аннотация.
В этой статье мы расскажем о роли и важности технологий в
животноводстве, а также о вкладе, который они вносят в развитие общества.
Ключевые слова:
животноводство, черный скот, технологии, инновации,
общество, сельское хозяйство.
Chorvachilik — qishloq xoʻjaligining asosiy tarmoqlaridan biri. Chorvachilik mahsulotlari
yetishtirish uchun chorva mollarini boqish va urchitish bilan shugʻullanadi; aholini ishchi
hayvonlari (ot, hoʻkiz, tuya, bugʻu), oziq-ovqat mahsulotlari (sut, qatiq, goʻsht, yogʻ, tuxum va
boshqalar), yengil sanoatni xom ashyo (jun, teri, moʻyna va h.k.), dehqonchilikni organik oʻgʻit
bilan taʼminlaydi. Chorvachilik mahsulotlari va chiqindilaridan ayrim ozuqalar (yogʻi olingan sut,
goʻsht, suyak uni va boshqalar), shuningdek, har xil dori-darmonlar (shifobaxsh zardoblar,
gormonal preparatlar va boshqalar) olinadi. Chorvachilikning taraqqiy etishi va mahsuldorligi
dehqonchilikning rivojlanishi, yerdan intensiv foydalanish bilan chambarchas bogʻliq.
Chorvachilikning asosiy tarmoqlari: qoramolchilik, qoʻychilik, echkichilik, yilqichilik, tuyachilik,
parrandachilik, asalarichilik, choʻchqachilik, quyonchilik, baliqchilik, ipakchilikdan iborat. Jahon
mamlakatlarida tabiiy iqlim sharoitlari va ozuqa bazasiga koʻra chorvachilik rivoji oʻziga xos
xususiyatlarga ega. Jahon chorvachilikda (mln. bosh) qoramol 1338,2; qoʻy 1068,6; echki 709,8;
buyvol — 158,6; ot — 61,095; xachir — 14,1; eshak — 43,4; tuya — 19,1; choʻchqa — 912,7;
tovuq — 14139; kurka — 244 va boshqa boqiladi va ulardan turli mahsulotlar yetishtirish muhim
oʻrinda turadi (1999). Goʻsht yetishtirish hajmi 225,9 mln. t ni, sigir suti yetishtirish 480,6 mln. t
ni (yoki har bir sigirdan oʻrtacha 2071 kg ni) tashkil etdi. [2.18]
Respublikamizda chorvachilik sohasini barqaror rivojlantirish uchun zarur shart sharoitlar
yaratish, ilmiy-amaliy ishlarni yangi innovatsion texnologiyalar asosida rivojlantirish, qishloq
joylarining rivojlanishi hamda aholi farovonligini oshirishda, shuningdek, oziq-ovqat xavfsizligi
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
9
va qishloq joylarda aholi bandligini ta’minlashda fermer va dehqon xo’jaliklarining o’rni muhim
rol o’ynaydi.
Bu tadbirlar nafaqat aholi manfaatlarini oshiradi, balki, qishloq joylarda tadbirkorlikni
rivojlantirishda muhim qadam bo’ladi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat
Mirziyoyevning 2018 yil 28 dekabrdagi Oliy Majlisga Murojaatnomasida “Agrar sohada eng katta
muammo - fermerlarning qishloq xo’jaligi sohasida yetarli bilimga ega emasligidir. To’g’ri, ularda
kuch-g’ayrat, tashabbus, yerga mehr bor, ko’pchiligining ko’zi yonib turibdi. Lekin, afsuski,
birgina xohish bilan biz yuqori hosildorlikka va pirovard natijaga erisha olmaymiz. Bizga qishloq
xo’jaligi texnologiyalarini mukammal egallagan, zamonaviy ishlab chiqarish va innovatsiya
usullaridan xabardor fermerlar suv bilan havodek zarur” deyilgan. [1.64]
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Chorvachilik tarmog’ini davlat tomonidan
qo’llab-quvvatlashning qo’shimcha chora-tadbirlari to’g’risidagi 2020 yil 29 yanvar kungi PQ-
4576-sonli qarori hamda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Naslchilik
xo’jaliklari maqomining berilishi tartibi to’g’risidagi 2020 yil 19 fevral 100-sonli qaroriga asosan
naslchilik xo’jaliklari toifasidagi fermer xo’jaliklarida oliy ma’lumotli zootexnik mutaxassislarini
ta’minlanishi ko’rsatib o’tilgan, shunga asosan, ayniqsa, qoramolchilik yo’nalishidagi fermer
xo’jaliklarga zooinjeneriya mutaxassisi shart va zarur deb belgilab berilgan.
Ohirgi yillarda Respublikamizda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirilishi, chorvachilik
fermer xo’jaliklariga katta e’tibor qaratilayotganligi, chorvachilikda ozuqa bazasini
mustaxkamlashda sug’oriladigan yerlardan oqilona foydalanib, ozuqabop ekinlardan yuqori hosil
olish hisobiga ozuqa ishlab chiqarishni ko’paytirish, hamda yangi innovatsion texnologiyalar
asosida qo’shimcha jadal usulda gidroponik texnologiyasi asosida yashil ozuqasini yetishtirish
masalalarini yechish chorvachiilik sohasi xodimlari zimmasiga ulkan vazifalarni yuklaydi.
Qaroqalpog’iston
Respublikasida
faoliyat
ko’rsatayotgan
chorvachilikka
ixtisoslashtirilgan fermer xo’jaligiklarida yuqori mahsuldorlikka erishish ko’p jihatdan ozuqa
zahirasining mustahkamligiga bog’liq, bunda kuz, qish va bahor mavsumlarida ekin maydonlarida
yetarli ozuqabop ekinlar bo’lmagan davrda yangi innovatsion yuqori samarali jadal (intensiv)
usulda avtomatlashtirilgan gidroponik texnologiyasi asosida yashil chorva ozuqasini yetishtirish
va chorva hayvonlarini mahsuldorligini oshirish va chorvachilik mahsulotlarini ko’paytirish
hamda aholini oziq-ovqat mahsulotlari bilan taminlash hozirgi kunning dolzarb vazifalaridan biri
bo’lib qolmoqda. [3.57]
Ushbu innovatsion texnologiya asosidagi uskunalar yil davomida chorva mollari uchun
ozuqa yetishtirib berish xavfsizligini ta’minlaydi. Hamda ushbu mahsulot ishlab chiqarayotgan
uskunalar yuqori, sifatli va uzoq yillar davomida ishlash qobilyatiga ega bo’lib, yil davomida
chorva ozuqasini samarali-barqaror-ekologik toza ishonchli ekanligini ta’minlamoqda. Hozirgi
kunda gidroponika usulida yetishtirilgan ko’k ozuqalar chorvachilik sohasining barcha
tarmoqlarida chorva hayvonlarini oziqlantirishda ayniqsa qoramolchilik, qo’ychilik,
parrandachilik, yilqichilik, quyonchilik va baliqchilik sohalarida keng qo’llanib kelinmoqda.
Xulosa qilib aytganda, chorvachilik sohasida innovatsion texnologiyalarni foydalanish bu zamon
talabi bo’lib, ularni foydalanish mehnat unumdorligini oshiradi.
ISSN:
2181-3906
2023
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 2 / ISSUE 8 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
10
REFERENCES
1.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Chorvachilik tarmog’ini davlat tomonidan
qo’llab-quvvatlashning qo’shimcha chora-tadbirlari to’g’risida’gi 2020 yil 29 yanvar
kungi PQ-4576-sonli qarori.
2.
Влияние качества зернопроизводства на эффективность урожая Н.И Тешабоев, Б.К
Бобоев - Science and innovation, 2022 г. 18
3.
Юқори самарали гидропоник технологияси асосида чорва озуқасини ишлаб чиқариш
ускуналари ва озиқлантириш усуллари, Journal of new century innovations 2022 й
Бобоев Б, Бахриддинов Ф, Б Уроков.
4.
Чорвачиликни янги инновацион технологиялар асосида ривожлантириш
истиқболлари, Journal of new century innovations 2022 й Бобоев Б, Бахриддинов Ф, Б
Уроков.
5.
Ganiyeva, M. (2021). Effective Methods of TRIZ.
