74
MUZÍKANÍ TÍŃLAW METODLARÍ
Turdıbaev Samandar
ÓzMKÓMI NF “Folklor hám etnografiya” kafedrası
“Baqsıshılıq hám dástanshılıq” qaniygeligi 2-kurs studenti
https://doi.org/10.5281/zenodo.10325568
Annotaciya.
Bul teziste muzıkasnı tıńlaw metodları boyınsha sondayaq balalar saz
àsbaplarında birge atqarıw boyınsha sóz etilgen.
Gilt sózi:
Muzıka, estetika, ruwxıy, ádep-ikramlı, páklik, tárbiya, nama, shaxs.
METHODS OF LISTENING TO MUSIC
Abstract.
This thesis describes the methods of listening to music, as well as joint
performance on a children's instrument.
Key words:
music, aesthetics, spirituality, morality, purity, upbringing, melody, personality.
МЕТОДЫ ПРОСЛУШИВАНИЯ МУЗЫКИ
Аннотация.
В данной дипломной работе рассказывается о методах прослушивания
музыки, а также о совместном исполнении на детском инструменте.
Ключевое слово:
музыка, эстетика, духовность, нравственность, чистота,
воспитание, мелодия, личность.
1. Kórgizbeli metod;
- Oqıtıwshınıń janlı hawazi, súwretler, arqalı balalar saz àsbapları, ritimli háreketler
2. Ameliy metod:
- oqıwshılardıń muzıkalıq shıǵarmaǵa qızıǵıwın asırıp, olar túrmıslıq tájiriybesine
baylanıstırıp túsindirip hám muzıkalıq shıǵarmaǵa múnásabetin aktivlestiriw
3. Salıstırıw metodı:
- búnda shıgarmalardıń janrları atqarıwshılıq ahmiyetleri templeri, mazmúnları salıstırıladı,
muzıkalıq talǵamın osiriwge jardem beredi.
Muzıka sabagınıń 5 xizmet túrleri (xor bolıp aytıw, muzıka sawatı, muzıka tınlaw, muzıkaga
say harakterlerdi orınlaw ham balalar saz-àsbaplarında birgelikte atqarıw) úzliksiz baylanısıp
barıladı ham bir pútinlikke erisedi.
4. Awız-eki metodlar:
- Oqıtıwshı tınlanatıǵın shıǵarmanıń mazmúnın balalar túrmısına baylanıslı tańlap aladı.
Shıgarma mazmúnına qarap avtorları, kelip shıgıw tariyxı haqqında qızıqlı gúrriń aytıp
beredi.
75
Balalar saz àsbaplarında birge atqarıw.
Balalar saz àsbaplarında birge atqarıw. Búl xizmet túri eń qızıqlı shınıǵıw esaplanadı, sebebi
balalar saz ásbapları janlı, dawıslı oyınshıqlar sıpatında hár bir oqıwshını qızıqtıradı. Balalar
saz àsbapları birinshi náwbette oqıwshılarda qosıq aytıw elementleri arqalı dóretiwshilik,
muzıkalıq oqıw qabıletlerin rawajlandıradı. Muzıka mádeniyatı sabaǵında balalar saz
àsbaplarınan paydalanıw jaqsı nátiyjeler beriwi menen birge oqıwshılardı sabaqqa
qızıgıwshılıgın, qızıgıwı, muzıkalıq oqıwin arttıradı. Muzıka sabaqlarında qollanılatúǵın balalar
saz àsbapları eki túrge bólinedi. Melodiya shıǵaratuǵın hám melodiya shıǵarmaytuǵın saz
ásbapları kiredi.
1.Melodiya shıǵaratuǵın saz àsbaplarǵa metalafon hám kselafon kiredi.
2.Melodiya shıǵarmaytuǵın saz àsbaplarǵa; dayralar apiwayı júp qosıqlar, kishi
shıqshldaqlar, barabanlar, úsh múyish, markassa hám rúmbalar kiredi.
Balalar saz àsbapalarında birge atqarıw hár túrli metodlarda ámelge asırıladı;
1 Aldın balalar qosıqtı tıńlap, shapalaq qagıp. Ritmin beredi.
2 Muzıkaǵa ritm beriw menen birge anıq ámelge asırǵanlar, balalar saz àsbaplarında
birgelikte atqarıw bolıp tabıladı.
1.
Keyinshelik bolsa, passiv balalar, durıs aytıwgá úmtiliw maqsetinde olar da qosılıp
atqaradı.
2.
Balalar saz àsbaplarında birgelikte atqarıw har waqıtta hár qıylı saz ásbaplarında
orınlanadı.
3.
Klasstı eki toparǵa bólip: 1 - topar shapalaq hám sazda. 2-topar dawıs úsilin beriw(
búm – bak, baka- baka – búm) menen ámelge asırıw múmkin
4.
Balalar saz àsbaplarında ritmlik birge atqarıwshılıq kórsetilgen ritmikalıq grafik
dúzilimelerge qarap ámelge asırıladı. Saz ásbapta shertiw oqıwshılar dóretiwshiligin asıradı,
aktivlestiredi, dóretiwshilik sheberligin hám muzıkalıq qábiletlerin hár tárepleme
rawajlandıradı
REFERENCES
1.
Esemuratov B. DEVELOPMENT OF CHILDREN'S CREATIVITY ON THE BASIS OF
PEDAGOGICAL TECHNOLOGY AS AN EXAMPLE OF KARAKALPAK FOLK
SONGS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 835-840.
76
2.
Esemuratov B. EDUCATION OF YOUNG PEOPLE TO PATRIOTISM, COURAGE,
AND FREEDOM THROUGH SPOONS PERFORMED BY OTHERS //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 197-202.
3.
Ospanova R. THE SITUATION OF USING THE CREATIONS OF COMPOSER
MUKHTOR ASHRAFIY AND DONI ZOKIROV IN MUSIC LESSONS //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 190-196.
4.
Ospanova R. WAYS OF DEVELOPMENT AND IMPROVEMENT OF MUSIC
EDUCATION PEDAGOGY //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. –
С. 822-828.
5.
Jiyenbaevich M. I. The evolution of music pedagogy of the karakalpak people: Historical
and theoretical aspects //Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities. –
2021. – Т. 11. – №. 10. – С. 27-32.
6.
Jiyenbaevich M. I. Competence-based approach in higher musical and professional
education //ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal. – 2022.
– Т. 12. – №. 4. – С. 42-47.
7.
Moyanov I. TRAINING AND DEVELOPMENT OF ART PERSONNEL //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 65-69.
8.
Jiyenbaevich M. I. COMPETENCE-BASED APPROACH IN HIGHER MUSICAL AND
PROFESSIONAL EDUCATION //PROMINENCE OF INFORMATION BASES&
MEDIA ASSESSMENTS IN THE POST CONFLICT MARKETING ENVIORNMENT.
9.
Moyanov I. TRAINING AND DEVELOPMENT OF ART PERSONNEL //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 65-69.
Моянов Ы. Д. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚИ МУСИҚИЙ ПЕДАГОГИКАСИНИНГ
ТАРИХИЙ-НАЗАРИЙ
ЖИҲАТЛАРИ
//Образование
и
инновационные
исследования международный научно-методический журнал. – 2021. – №. 5.
10.
Моянов Ы. Д. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚИ МУСИҚИЙ ПЕДАГОГИКАСИНИНГ
ТАРИХИЙ-НАЗАРИЙ
ЖИҲАТЛАРИ
//Образование
и
инновационные
исследования международный научно-методический журнал. – 2021. – №. 5.
11.
Ануаровна O. Р. ҚОРАҚАЛПОҚ ХАЛҚ КУЙЛАРИ ВОСИТАСИДА БОЛАЛАР
ИЖОДКОРЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ. – 2023.
12.
Anuarovna U. E. IMPROVING THE MECHANISMS OF EDUCATING STUDENTS IN
THE SPIRIT OF INTER-ETHNIC HARMONY BASED ON NATIONAL MUSIC IN
77
THE CONDITIONS OF ETHNO-CULTURAL RELATIONS //International Journal of
Advance Scientific Research. – 2023. – Т. 3. – №. 09. – С. 329-333.
13.
БОЛАЛАР Қ. Х. К. В., РИВОЖЛАНТИРИШ И. MODERN SCIENCE АND
RESEARCH //MODERN SCIENCE. – 2023. – Т. 2181. – С. 3906.
14.
Ospanova R. DEVELOPMENT OF CHILDREN'S CREATIVITY THROUGH BLACK
FOLK SONGS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 70-73.
15.
Nawrizbaeva A. A. THE PERFORMANCE SKILLS OF KARAKALPAK BAKSHIS
//Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 906-910.
16.
Nawrızbaeva A. A. BAQSÍ, SÁZENDE GENJEBAY TILEWMURATOVTÍN
ACTQARÍWSHÍLÍQ METHODS //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №.
10. – С. 218-223.
17.
Muxammetdinova L. THE DEVELOPMENT OF THE ART OF GIVING IN NORTHERN
PAKISTAN AS AN EXAMPLE OF THE YEARS OF INDEPENDENCE //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 9. – С. 74-78.
18.
Maxamatdinovna M. L. FOLKLORE AS A SPECIAL FORM OF CREATIVITY
//International Journal of Advance Scientific Research. – 2023. – Т. 3. – №. 09. – С. 282-
284.
19.
Makhammatdinovna M. L. As a Means of Providing Aesthetic Education to the Students
of the Art of Embroidery //Vital Annex: International Journal of Novel Research in
Advanced Sciences. – 2023. – Т. 2. – №. 3. – С. 149-152.
20.
Askarova Z., Maxamatdinova L. Ceremonies Solemnly Held in Connection with Public
Holidays //Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С. 181-183.
21.
Махамматдинова Л. ЎЗБЕК ВА ҚОРАҚАПОҚ МУСИҚА МАДАНИЯТИНИНГ
РИВОЖЛАНИШИДА БАСТАКОРЛАРНИНГ ҚЎШГАН ҲИССАСИ //Oriental Art
and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 2. – С. 782-786.
22.
Есанов М. ФОРМИРОВАНИЕ НРАВСТВЕННЫХ КАЧЕСТВ ЛИЧНОСТИ
СРЕДСТВАМИ МУЗЫКИ //Oriental Art and Culture. – 2023. – Т. 4. – №. 1. – С. 719-
725.
23.
Ayapova K., Yesanov M. Organization of Music Lessons by the Teacher in Various Ways
//Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С. 189-191.
24.
Esanov M., Ametov A. DOIRA SAN’ATINING RIVOJLANISHI VA TARIXI //Oriental
Art and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 2. – С. 729-733.
78
25.
Eсанов М. Знание особенностей воздействия музыкального искусства на человека
//Science and Education. – 2022. – Т. 3. – №. 12. – С. 767-771.
26.
Есанов М. О. ЎЗБЕК ХАЛҚ ЧОЛҒУЛАРИДА ИЖРОЧИЛИК ТАРИХИ //Oriental Art
and Culture. – 2022. – Т. 3. – №. 1. – С. 578-584.
27.
АЛЛАМБЕРГЕНОВА
Г.
ҚАРАҚАЛПАҚ
БАҚСЫСЫ
СƏЛМЕНБАЙ
САДЫҚОВТЫӉ ДӨРЕТИЎШИЛИК ЖОЛЫ //Евразийский журнал социальных
наук, философии и культуры. – 2023. – Т. 3. – №. 10. – С. 112-117.
28.
Allambergenova G. THE LIFE AND CAREER OF COMPOSER OSERBAI
ALLANAZAROV //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 217-224.
29.
Allambergenova G. GOALS AND OBJECTIVES OF MUSIC EDUCATION IN
PRIMARY SCHOOL //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 849-
855.
30.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
31.
Saginbaevna T. S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Spectrum Journal
of Innovation, Reforms and Development. – 2022. – Т. 9. – С. 386-392.
32.
Sag’inbaevna T. S. Cultural Life in Uzbekistan during the Years of Independence //Spanish
Journal of Innovation and Integrity. – 2023. – Т. 18. – С. 39-41.
33.
Tajimuratova S. FORMATION OF STUDENTS'SKILLS OF INDEPENDENT
PERFORMANCE THROUGH THE TEACHING OF ART HISTORY //Modern Science
and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 841-849.
34.
Saginbaevna T. S. Management and study of culture and art. – 2022.
35.
Тажимуратова Ш. С. САНЪАТШУНОСЛИК ФАНЛАРИНИ ЎҚИТИШ ОРҚАЛИ
ТАЛАБАЛАРНИНГ
МУСТАҚИЛ
ИШЛАШ
КЎНИКМАЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ. – 2023.
36.
Tajimuraova S. S. INFORMATION AND COMMUNICATIONS IN MANAGEMENT
//Journal of Integrated Education and Research. – 2022. – Т. 1. – №. 5. – С. 509-511.
37.
Qudenov R. QORAQALPOQ XALQ QO'SHIQLARI ASOSIDA YOSHLARNI
TARBIYALASH //«ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА В XXI ВЕКЕ». – 2023.
38.
Kudenov R. WAYS TO TEACH FOURTH GRADERS A SINGING LESSON //Modern
Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 225-232.
79
39.
Kudenov R. METHODS OF CONDUCTING A MUSIC CULTURE LESSON IN THE
FOURTH GRADE //Modern Science and Research. – 2023. – Т. 2. – №. 10. – С. 856-861.
40.
Шыныбеков А. САМАРАЛИ НАТИЖАГА ЭРИШИШДА ЎҚУВЧИЛАР УЧУН
ПЕДАГОГИК ВОСИТАЛАР //Евразийский журнал социальных наук, философии и
культуры. – 2023. – Т. 3. – №. 11. – С. 76-79.
41.
Shinibekov A. QORAQALPOQ MUSIQA MADANIYATIDA MILLIY OGZAKI
IJODINING GAVDALANISHI //Miasto Przyszłości. – 2023. – Т. 39. – С. 204-206.
42.
Shinibekov A. Historical and Social Events in Folklore Works from the Point of View of
People's Relationships //Miasto Przyszłości. – 2022. – Т. 27. – С. 199-201.
43.
Шыныбеков А. Қорақалпоқлар санъатининг сарчашмалари Шарқий Европа ва Осиё
қадимий маданияти билан чамбарчас боғликлиги //Science and Education. – 2022. – Т.
3. – №. 12. – С. 910-915.