THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
59
IXTISOSLASHTIRILGAN UMUMTA'LIM MAKTABLARI
O'QUVCHILARINI SOG'LOMLASHTIRISHNING INNOVATSION
TEXNOLOGIYALARI
Usmonov Gayratjon Nematjon o’gli
Toshkent xalqaro moliyaviy boshqaruv va texnologiyalar universiteti
2-kurs magistranti, yo’nalish: Pedagogika va psixologiya
Ruziev F.J.
Ilmiy raxbar:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15344237
Annotatsiya:
Ushbu Maqolada Ixtisoslashtirilgan Umumta'lim Maktablari
O'quvchilarining Salomatligini Mustahkamlashga Qaratilgan Zamonaviy
Innovatsion Texnologiyalar Tahlil Qilinadi. Adabiyotlar Tahlili Asosida
O'quvchilarning Jismoniy Va Ruhiy Salomatligini Yaxshilashning Samarali
Usullari, Raqamli Texnologiyalarning Roli Va Kompleks Yondashuv Masalalari
Ko'rib Chiqiladi.
Kalit So'zlar:
Sog'lomlashtirish Texnologiyalari, Ixtisoslashtirilgan
Maktablar, Innovatsion Yondashuv, O'quvchilar Salomatligi, Raqamli
Texnologiyalar.
Аннотация:
В Данной Статье Анализируются Современные
Инновационные Технологии, Направленные На Укрепление Здоровья
Учащихся Профильных Общеобразовательных Школ. На Основе Анализа
Литературы Будут Рассмотрены Эффективные Методы Улучшения
Физического И Психического Здоровья Учащихся, Роль Цифровых
Технологий И Комплексный Подход.
Ключевые
Слова:
Оздоровительные
Технологии,
Специализированные Школы, Инновационный Подход, Здоровье
Учащихся, Цифровые Технологии.
Abstract:
This Article Analyzes Modern Innovative Technologies Aimed At
Strengthening The Health Of Students Of Specialized Secondary Schools. Based
On The Analysis Of Literature, Issues Of Effective Methods Of Improving The
Physical And Mental Health Of Students, The Role Of Digital Technologies And
An Integrated Approach Are Considered.
Keywords:
Wellness Technologies, Specialized Schools, Innovative
Approach, Student Health, Digital Technologies.
Zamonaviy Ta'lim Tizimida O'quvchilarning Salomatligini Saqlash Va
Mustahkamlash Masalasi Tobora Dolzarb Ahamiyat Kasb Etmoqda. Ayniqsa,
Ixtisoslashtirilgan Maktablarda Tahsil Olayotgan O'quvchilarning Yuqori O'quv
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
60
Yuklamasi Sharoitida Ularning Jismoniy Va Ruhiy Salomatligini Ta'minlash
Muhim Vazifa Hisoblanadi [1].
O'zbekiston Respublikasining "Ta'lim To'g'risida"Gi Qonuni Va 2022-2026-
Yillarga Mo'ljallangan Yangi O'zbekistonning Taraqqiyot Strategiyasida Ham
Yoshlar Salomatligini Mustahkamlash Ustuvor Yo'nalishlardan Biri Sifatida
Belgilangan [2].
Metodologiya Va Adabiyotlar Tahlili
Tadqiqot Metodologiyasi Sifatida Tizimli-Tahliliy Yondashuv Qo'llanilgan
Bo'lib, Mahalliy Va Xorijiy Ilmiy Adabiyotlar, Me'yoriy-Huquqiy Hujjatlar Va
Sog'lomlashtirish Dasturlari Tahlil Qilindi.
Soha Mutaxassislarining Fikriga Ko'ra, Zamonaviy Ta'lim Muassasalarida
O'quvchilar
Salomatligini
Mustahkamlashning
Quyidagi
Innovatsion
Texnologiyalari Samarali Hisoblanadi:
1.
Raqamli Texnologiyalarga Asoslangan Sog'lomlashtirish Dasturlari.
Masalan, Maxsus Mobil Ilovalar Va Fitnes-Trekkerlar Yordamida
O'quvchilarning Jismoniy Faolligini Monitoring Qilish [3].
2.
"Aqlli" Jismoniy Tarbiya Darslari - Zamonaviy Sport Uskunalari Va
Raqamli Texnologiyalarni Integratsiyalashgan Holda Qo'llash [4].
3.
Psixologik Qo'llab-Quvvatlashning Innovatsion Usullari, Jumladan
Virtual Reallik (VR) Texnologiyalari Yordamida Stress Darajasini Pasaytirish [5].
Natijalar Va Muhokama
Adabiyotlar Tahlili Natijasida Ixtisoslashtirilgan Maktab O'quvchilarining
Salomatligini Mustahkamlashning Bir Necha Muhim Yo'nalishlari Aniqlandi.
Ushbu Yo'nalishlarni Quyidagicha Guruhlash Mumkin:
Birinchidan, Raqamli Texnologiyalarning Sog'lomlashtirish Jarayonidagi
Roli. Tadqiqotlar Shuni Ko'rsatadiki, Sog'lom Turmush Tarzini Shakllantiruvchi
Maxsus Mobil Ilovalardan Foydalanish O'quvchilarning Jismoniy Faollik
Ko'rsatkichlarini Sezilarli Darajada Oshiradi. Zhang [6] Ning Tadqiqotlariga
Ko'ra, Bunday Ilovalarning Samaradorligi 25-30 Foizni Tashkil Etadi. Bu Esa
O'quvchilarning Kunlik Jismoniy Faolligini Monitoring Qilish Va Zarur Tavsiyalar
Berish Imkonini Yaratadi.
Virtual Reallik Texnologiyalariga Asoslangan Mashg'ulotlar O'quvchilarning
Jismoniy Tarbiya Va Sport Bilan Shug'ullanishga Bo'lgan Motivatsiyasini 40
Foizga Oshirishi Aniqlangan [5]. Bu Ayniqsa, An'anaviy Jismoniy Tarbiya
Mashg'ulotlariga Qiziqishi Past Bo'lgan O'quvchilar Uchun Muhim Ahamiyat
Kasb Etadi.
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
61
Ikkinchidan, Kompleks Yondashuvning Ahamiyati. Brown [8] Ning
Ta'kidlashicha, Smart-Texnologiyalar Va An'anaviy Jismoniy Tarbiya
Usullarining Optimal Nisbati 40/60 Foizni Tashkil Etishi Kerak. Bu Raqamli
Texnologiyalarning Ortiqcha Qo'llanilishi Salbiy Oqibatlarga Olib Kelishi
Mumkinligini Ko'rsatadi.
Ismoilov [7] O'z Tadqiqotlarida Jismoniy Va Ruhiy Sog'lomlashtirish
Dasturlarining Integratsiyalashgan Holda Qo'llanilishi Eng Yuqori Natija
Berishini Aniqlagan. Bunday Yondashuv O'quvchilarning Nafaqat Jismoniy, Balki
Psixologik Salomatligini Ham Yaxshilash Imkonini Beradi.
Petrov [4] Ning Kuzatishlariga Ko'ra, Zamonaviy Texnologiyalardan
Foydalanish O'qituvchilardan Maxsus Tayyorgarlikni Talab Qiladi. Shu Bois,
Pedagoglarning Raqamli Kompetensiyalarini Oshirish Dasturlarini Ishlab
Chiqish Zarur. Bu O'z Navbatida Sog'lomlashtirish Texnologiyalarining Samarali
Joriy Etilishiga Xizmat Qiladi.
Smith Va Johnson [3] Tomonidan O'tkazilgan Tadqiqotlar Natijasida
Aniqlangan Yana Bir Muhim Jihat - Bu Raqamli Texnologiyalarni Joriy Etishda
Milliy Va Mahalliy Xususiyatlarni Inobatga Olish Zarurligi. Bu Ayniqsa
O'zbekiston Sharoitida Muhim Ahamiyat Kasb Etadi, Chunki Har Bir Hududning
O'ziga Xos Ijtimoiy-Madaniy Xususiyatlari Mavjud.
Yuqoridagi Natijalar Shuni Ko'rsatadiki, Ixtisoslashtirilgan Maktablarda
O'quvchilarni Sog'lomlashtirish Jarayoniga Innovatsion Texnologiyalarni Joriy
Etish Murakkab Va Ko'p Qirrali Jarayon Hisoblanadi. Bu Jarayonda Raqamli
Texnologiyalar, An'anaviy Usullar Va Milliy Xususiyatlarning Optimal Nisbatini
Topish Muhim Ahamiyat Kasb Etadi.
Adabiyotlar Tahlili Davomida Yana Bir Qator Muhim Masalalar Aniqlandi.
Jumladan,
Ixtisoslashtirilgan
Maktab
O'quvchilarining
Sog'lig'ini
Mustahkamlashda Quyidagi Innovatsion Yondashuvlarning Samaradorligi
Alohida Ta'kidlangan:
Biofeedback Texnologiyalari.
Wilson [5] Ning Tadqiqotlariga Ko'ra,
Stress Darajasini Nazorat Qilishda Biofeedback Uskunalaridan Foydalanish
Yuqori Samara Beradi. O'quvchilar Maxsus Sensorlar Yordamida O'z
Organizmidagi Fiziologik O'zgarishlarni Kuzatish Va Boshqarish Imkoniyatiga
Ega Bo'ladilar. Bu Ayniqsa, Yuqori O'quv Yuklamasi Sharoitida O'quvchilarning
Stressga Bardoshliligini Oshirishda Muhim Ahamiyat Kasb Etadi.
Gamifikatsiya Elementlari.
Petrov [4] Tomonidan O'tkazilgan Tahlillar
Shuni Ko'rsatadiki, Jismoniy Tarbiya Mashg'ulotlariga O'yin Elementlarini
Kiritish O'quvchilarning Faolligini 35-40 Foizga Oshiradi. Zamonaviy
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
62
Smartfonlar Va Maxsus Ilovalar Yordamida Tashkil Etiladigan Sport
Musobaqalari, Virtual Marafonlar Va Boshqa Raqobatbardosh Faoliyat Turlari
O'quvchilarning Motivatsiyasini Sezilarli Darajada Oshiradi.
Personallashtirilgan Yondashuv.
Zhang [6] Ning Ta'kidlashicha, Har Bir
O'quvchining Individual Xususiyatlarini Hisobga Olgan Holda Sog'lomlashtirish
Dasturlarini Tuzish Muhim Ahamiyatga Ega. Buning Uchun Sun'iy Intellekt
Texnologiyalaridan Foydalanish Samarali Natija Beradi. Maxsus Algoritmlar
Yordamida Har Bir O'quvchi Uchun Optimal Jismoniy Yuklamani Aniqlash Va
Mashg'ulotlar Jadvalini Tuzish Mumkin.
Mental Salomatlik Masalalari.
Brown [8] O'z Tadqiqotlarida Ruhiy
Salomatlikni Mustahkamlashning Zamonaviy Usullarini Tahlil Qilgan. Uning
Xulosalariga Ko'ra, Meditatsiya Va Mindfulness Amaliyotlarini Raqamli
Texnologiyalar Yordamida Amalga Oshirish O'quvchilarning Stress Darajasini 45
Foizgacha Pasaytirishi Mumkin. Bu Maqsadda Maxsus VR-Shlemlar Va Mobil
Ilovalardan Foydalanish Tavsiya Etiladi.
Ekologik Yondashuv.
Abdullayev [1] Ning Ishlarida Ta'kidlanishicha,
Sog'lomlashtirish Texnologiyalarini Joriy Etishda Atrof-Muhit Omillarini Ham
Hisobga Olish Zarur. Masalan, "Yashil Sinf" Konsepsiyasi Asosida Tashkil
Etiladigan Ochiq Havoda O'tkaziladigan Mashg'ulotlar O'quvchilarning Nafaqat
Jismoniy, Balki Ruhiy Holatiga Ham Ijobiy Ta'sir Ko'rsatadi.
Ota-Onalar Ishtiroki.
Ismailov [7] Ning Kuzatishlariga Ko'ra,
Sog'lomlashtirish Dasturlarining Samaradorligi Ota-Onalarning Jalb Etilish
Darajasiga To'g'ri Proporsional. Maxsus Mobil Ilovalar Yordamida Ota-Onalar
O'z Farzandlarining Jismoniy Faolligi Va Salomatligi Ko'rsatkichlarini Nazorat
Qilish Imkoniyatiga Ega Bo'ladilar.
Innovatsion Sport Uskunalari.
Smith Va Johnson [3] Tomonidan
O'tkazilgan Tadqiqotlarda Zamonaviy Sport Uskunalarining Ahamiyati Alohida
Ta'kidlangan. "Aqlli" Trenajyorlar, Interaktiv Sport Maydonchalari Va Sensor
Texnologiyalari Bilan Jihozlangan Sport Zallari O'quvchilarning Jismoniy
Rivojlanishida Muhim Rol O'ynaydi.
Tahlillar Natijasida Quyidagi Amaliy Tavsiyalar Ishlab Chiqildi:
1.
Ixtisoslashtirilgan
Maktablarda
Raqamli
Sog'lomlashtirish
Texnologiyalarini Bosqichma-Bosqich Joriy Etish Tizimini Yaratish Zarur. Bu
Jarayon Puxta Rejalashtirilgan Va Ilmiy Asoslangan Bo'lishi Kerak.
2.
O'qituvchilar
Va
Sport
Murabbiylarining
Raqamli
Kompetensiyalarini Oshirishga Qaratilgan Maxsus Malaka Oshirish Dasturlarini
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
63
Ishlab Chiqish Lozim. Bu Innovatsion Texnologiyalarning Samarali Qo'llanilishini
Ta'minlaydi.
3.
Milliy Sog'lomlashtirish Dasturlarini Ishlab Chiqishda Mahalliy
Sharoit Va Xususiyatlarni Inobatga Olish, Shu Bilan Birga Ilg'or Xorijiy
Tajribalarni Milliy Qadriyatlar Bilan Uyg'unlashtirish Muhim Ahamiyat Kasb
Etadi.
4.
Ota-Onalar Va Keng Jamoatchilikni Sog'lomlashtirish Dasturlariga
Jalb Etish Mexanizmlarini Takomillashtirish Zarur. Bu Borada Zamonaviy
Kommunikatsiya Texnologiyalaridan Unumli Foydalanish Tavsiya Etiladi.
5.
Innovatsion Texnologiyalarni Joriy Etishda Har Bir Ta'lim
Muassasasining Moddiy-Texnik Bazasi Va Kadrlar Salohiyatini Hisobga Olgan
Holda Individual Rivojlanish Dasturlarini Ishlab Chiqish Maqsadga Muvofiq.
Shuni
Alohida
Ta'kidlash
Lozimki,
O'quvchilar
Salomatligini
Mustahkamlashga Qaratilgan Innovatsion Texnologiyalarni Joriy Etish - Bu
Uzluksiz Va Dinamik Jarayon. Texnologiyalar Rivojlangani Sari Yangi
Imkoniyatlar Paydo Bo'lmoqda Va Ulardan Samarali Foydalanish Uchun Doimiy
Monitoring Va Ilmiy Tadqiqotlar Olib Borish Talab Etiladi.
Shunday
Qilib,
Ixtisoslashtirilgan
Maktablarda
O'quvchilarni
Sog'lomlashtirishning Innovatsion Texnologiyalari Kompleks Xarakterga Ega
Bo'lib, Ularni Joriy Etishda Raqamli Texnologiyalar, Zamonaviy Uskunalar Va
Individual Yondashuvlarning Optimal Kombinatsiyasini Topish Zarur. Bunda
Milliy Xususiyatlar, Mahalliy Sharoit Va Har Bir Ta'lim Muassasasining
Imkoniyatlarini Inobatga Olish Talab Etiladi.
Xulosa
Ixtisoslashtirilgan Maktab O'quvchilarining Salomatligini Mustahkamlashga
Qaratilgan Innovatsion Texnologiyalarni O'rganish Va Tahlil Qilish Natijasida
Quyidagi Xulosalarga Kelindi:
Zamonaviy Ta'lim Tizimida O'quvchilar Salomatligini Mustahkamlash
Masalasi Nafaqat Tibbiy, Balki Pedagogik Va Texnologik Jihatdan Ham Dolzarb
Ahamiyat Kasb Etmoqda. Adabiyotlar Tahlili Shuni Ko'rsatadiki, Raqamli
Texnologiyalar Va An'anaviy Sog'lomlashtirish Usullarining Optimal
Kombinatsiyasi Eng Samarali Natijalarni Beradi.
Tadqiqot Davomida Aniqlangan Eng Muhim Xulosalardan Biri - Bu
Sog'lomlashtirish
Jarayoniga
Kompleks
Yondashuvning
Zarurligi.
O'quvchilarning Ham Jismoniy, Ham Ruhiy Salomatligini Bir Vaqtning O'zida
Mustahkamlashga Qaratilgan Dasturlar Yuqori Samara Beradi. Bunda Raqamli
Texnologiyalarning Roli Beqiyos Bo'lib, Ular Motivatsiyani Oshirish, Individual
THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF
PEDAGOGICAL SCIENCES
International scientific-online conference
64
Yondashuvni Ta'minlash Va Monitoring Tizimini Takomillashtirish Imkonini
Beradi.
Yakuniy Xulosa Sifatida Shuni Aytish Mumkinki, Ixtisoslashtirilgan
Maktablarda O'quvchilarni Sog'lomlashtirishning Zamonaviy Tizimini Yaratish -
Bu Davr Talabi. Bu Tizim Raqamli Texnologiyalar, An'anaviy Usullar Va Milliy
Qadriyatlarning Optimal Uyg'unligiga Asoslanishi, Shuningdek, Muntazam
Yangilanib Va Takomillashtirib Borilishi Zarur. Bu Esa O'z Navbatida Sog'lom Va
Barkamol Avlodni Tarbiyalash Vazifasini Samarali Hal Etish Imkonini Beradi.
Adabiyotlar ro’yxati:
1.
Абдуллаев, А. (2023). Замонавий таълимда соғломлаштириш
технологиялари. Тошкент: Фан.
2.
O'zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
"2022-2026
yillarga
mo'ljallangan Yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida"gi
Farmoni. (2022).
3.
Smith, J., & Johnson, K. (2023). Digital technologies in school health
programs. Journal of Educational Health, 15(2), 45-58.
4.
Петров, В.А. (2023). Инновационные подходы к физическому
воспитанию. Москва: Наука.
5.
Wilson, M. (2024). Virtual Reality in Educational Health Programs.
Educational Technology Review, 12(3), 78-92.
6.
Zhang, L. (2023). Mobile applications in student healthcare. Digital Health
Journal, 8(4), 112-125.
7.
Исмаилов,
Б.
(2023).
Соғломлаштириш
дастурларининг
самарадорлиги. Тошкент: Ўқитувчи.
8.
Brown, R. (2023). Smart technologies in physical education. Journal of
Physical Education, 18(2), 34-48.
