104
XORIJIY TIL KOMPETENSIYALARINI O'QITISHDA INNOVATSION
TEXNOLOGIYALARNI AMALIYOTGA SAMARALI JORIY ETISHNING
AHAMIYATI
Norboyeva Nilufar
Ilmiy rahbar : Isamuxamedova Munisxon
Annotatsiya :
Ushbu maqolada xorijiy til kompetensiyalarini o'qitishda innovatsion
texnologiyalarni amaliyotga samarali joriy etish va yangi texnologik jarayon va
o'qitishning yangi zamonaviy usullari haqida fikr yuritilgan. Shuningdek,
oquvchilarda o'rganayotgan xorijiy tilga nisbatan qiziqishni kuchayirish ular
xotirasining ichki imkoniyatlarini ishga solish, o'quvchilardagi o'z kuchiga bo'lgan
ishonchini hosil qilishni ham o'z ichiga oladi.
Yangi texnologik jarayon va o'qitishning yangi zamonaviy usullarini o'quv
jarayoniga tatbiq qilishdagi yangicha zamonaviy yondashuv xorijiy til o'qitishning
maqsadini o'quvchilarga bilim berish va ma'lum, nutqiy ko'nikmalarni
shakllantirishdagina emas, balki shu bilan birga o'quvchilarning qobiliyatlarini
rivojlantirish, o'rganayotgan xorijiy tilga nisbatan qiziqishni kuchayirish ular
xotirasining ichki imkoniyatlarini ishga solish, o'quvchilardagi o'z kuchiga bo'lgan
ishonchini hosil qilishni ham o'z ichiga oladi.
Ma'lumki ta'lim jarayoni murakkab hisoblanadi. Xorijiy til darslaridayangi o'quv
materialini prezentatsiya uning turli mashqlar orqali mashq qilinishi va turli nutqiy
vaziyatlarga mos qo'llash orqali tegishli nutqiy ko'nikma va malakalar hosil qilish
bosqichlarini o'z ichiga oladi. Talabalarning darsdagi faolligini oshirishda qator
interfaol usullardan fodalanish mumkin. Interfaol metod iborasi ingliz tilidagi
"interactive" so'zidan olingan bo'lib u talabalarda ichki faollikni oshirishni nazarda
tutadi. Ushbu metodning turli qator turlari bo'lib hozirda keng qo'llanilayotgan "aqliy
hujum", ishbilarmonlik o;yinlari , "pinbord", "klaster", sinkveyn", "kyubik
texnologiyasi" rolli o'yinlar kabi interfaol metodlarlarning ayrim ko'rinishlari ta'lim
jarayonida talabalarning faolligini oshirishga qaratilgan. Interfaol o'qitishda guruh-
guruh bo'lib o'qitish, 3-3 kiashidan iborat kichik guruhlar tuzish, samaralu
hisoblanadi. Yuqoridagilarni umumlashtirib "innovatsion texnologiya deb atash
mumkin.
Hozirgi kunda interfaol metodning yuzdan ortiq yuti mavjud bo'lib, ularning
aksariyati tajriba sinovdan o'tib yaxshi natija bergan. Ta'lim texnologiyalarini o'quv
jarayoniga tadbiq etishning asosiy shartlari quyidagilardan iborat:
•
Darsni o'qitish jarayonida har bir o'quvchining bilimlarni o'zlashtirshda erkin
muloqotga kirishishni rivojlantirish;
•
Talim jarayonida ham faollikni oshiruvchi metod va zamonaviy ta'lim vositalaridan
foydalanish.
105
Innovatsion texnologiyalarning xorijiy til kompetensiyalarni o'qitishdagi ahamiyati
katta. Xorijiy tillarni o'qitishda innovatsion texnologiyalardan foydalanish darsni
sifatli va qiziqarli bo'lishini ta'minlaydi. Innovatsion texnologiya ta'lim
samaradorligini oshiruvchi omillardan foydalanish, turli pedagogic jarayonlarni
loyihalash va amalda qo'llash orqali bilim egalashni takomillashtirish usullaridir.
Uning asosiy maqsadi ta'lim jarayonida o'qituvchi va bilim oluvchi faoliyatga
yangilik, o'gartirishlar kiritish bo'lib, interfaol metodlardan foydalanishni taqozo
etadi. Interfaol usullar ta'lim jarayonida qatnashayotgan har bir bilim oluvchining
faolligiga erkin va mustaqil fikr yuritishga asoslanadi. Bu usullardan foydalanganda
bilim olish qiziqarli mashg'ulotga aylanadi. Interfaol ususllar qo'llanilganda mustaqil
ishlash ko'nikma va malakasi rivojlanadi.
Xulosa o'rnida shuni aytish joizki, ayni paytda xorijiy tillarni o'qitishda innovatsion
texnologiyalardan samarali foydalanish darsni har tomonlama sifatli va qiziqarli
o'tish imkonini beradi va innovatsion texnologiyaga qiziqish kundan kunga ortib
bordi. Innovatsion texnologiyalar o'quvchilarni mustaqil fikrlashga tahlil, xulosa
qilishga o'rgatadi.
REFERENCES:
1.
Hinkel E. Culture in Second Language Teaching and Learning. Oxford, 1999.
2.
Robatjazi, M. A. (2008). Language education: Intercultural communicative
competence and curriculum. Glossa, 3(2), 245-265
3.
Nietro S. Language, Culture and Teaching. N. J., 2002.
4.
Paluanova, X. D. "Derivation-semantic principles of ecological terms in English,
Uzbek, Russian and Karakalpak languages: Dr. phil. sci. diss." (2016).
