64
Chet tillarini o’qitishda online ta’limning xorijdagi yutuq va muammolari
Ilmiy rahbar: Shukurova Nodira Baxtiyorovna
Tadqiqotchi: 111- guruh talabasi
Kamolova Zebuniso Ibrohimjon qizi
Annotatsiya:
Ushbu maqola chet tillarini o’qitishda online ta’lim, uni qo’llashdagi
zamonaviy jihozlar va metodlar va xorijdagi yutug’i hamda muammolari haqida so’z
boradi.
Hozirgi texnologiya rivojlanayotgan XXI asrda ta’limda juda ko’plab o’zgarishlar
ketmoqda.Barchamizga ma’lumki, 2019-yilda butun dunyoda moliyaviy inqiroz
vujudga keldi. Bunga sabab COVID-19 virusi sababchi bo’ldi. Shu bilan birga butun
dunyodagi katta va kichik oliy ta’limga ham o’z ta’sirini ko’rsatdi.Talabalarning
ta’lim olishini uzluksiz olib borish uchun online (masofaviy ta’lim) strukturasini
yanada mukammal ishlab chiqishdi. Ta'limning hamma yo’nalishlariga online
tushunchasi asta-sekin kirib kela boshladi. Bunday ta’lim ko’plab yo’nalishlarga o’z
ta’sirini o’tkazmay qo’ymaydi. Shunday yo’nalishlar borki, online yoki offline
ekanligiga qaramasdan darsning sifatini yo’qotilmaydi. Ba’zi bir yo’nalishda esa
amaliy va nazariy darajasi yuqori bilim, online ekanligidan ko’ra offline bo’lishi
tarafdori ekani yaqqol ko’rinib turadi.
Masalan: Chet tillarini o’rganish uchun nazariy bilimning o’zi ham kifoya q ilishi
mumkin. Talaba online darslarda ham yaxshi qatnashgan holda bilim salohiyatini
oshirish imkoniyatiga ega. Xorijiy davlatlarda va hozirgi kunda bizning oliy ta’limda
ham darslar doimo o’qituvchi tomonidan bilim ko’nikmalarini 30% bersa, talaba 70%
o’zi o’zlashtiradi. Bundan korinib turibdiki, online darslar ta’limning bu yo’nalishiga
sezilarli darajada katta ta’sir ko’rsatmaydi.
Endi online ta’limning boshqa bir yo’nalishlariga yomon ta’sir qilishini ko’rib
chiqishimiz mumkin. Ta’limda amaliyotning roli katta yo’nalishlariga, online
(masofaviy ta’lim) yaxshi ta’sir qiladi deb ayta olmaymiz. Misol tariqasida tibbiyot
sohalarida masofaviy ta’lim bilim salohiyatiga yomon ta’sir qilayotganini, hozirgi
kunda hammaga yaqqol ko’rinib turibdi. Chunki amaliyot o’z vaqtida o’tilmagan,
faqatgina nazariy bilim bilan talaba kifoyalangan holos. Bu esa bilim darajasini
sustlashishga hamda, bu sohada esa kuchli tibbiyot egalarini kamayib borishiga
sababchi bo’lib qolmoqda.
Metod turlari:
Birgalikda o’rganish:
Ushbu ta’lim texnologiyasi guruhidagi talabalarning
o’zaro g’oyalari va biriklik kuchi, bunday yo’nalishlarda talabalar nafaqat yakkalik
balkim bir jamoa bo’lib ishlash, bilim ko’nikmalarini birgalikda oshirish, masofaviy
ta’lim bo’lsada, bir birlari bilan nazariy olgan bilim metodlarini, amaliyotda
birgalikda qo’llash, jamoaviy ishlashni yakkalikdan qochishni o’rganish, online
65
darslarda “ta’lim- o’qituvchi-kuchli bilim” tizimida birgalikda hamkorlik va online
darslardan so’ng amaliy yo’nalishni ham amalga oshirish.
Masofaviy ta’limda o’quv texnalogiyasi:
Ushbu ta’lim texnologiyasi
ommabopligi,birinchi navbatda, ta’lim sharoitlarni yuksak darajada, qiyinsizliklarsiz
talabaga yetkizib berish uchun o’qituvchi tamonidan zamonaviy texnik jihozlar bilan
taminlanish, talabani ham shunday sharoitga moslashtirish, internet tezligini oshirish,
uyali aloqa vositalari bilan uzviksiz bog’lanib turish. Talabaning qobilyatlarini
o’stirish, uning o’zi bilmagan qirralarini masafoviy ta’limda bo’lsa ham o’qituvchi
tomonidan o’stirish muhim omil hisoblanadi. Kelajak avlod uchun kerakli va bilim
darajadan yuqori saviyali kadrlarni yetishtish ham zimmasiga yuklatiladi.
1.
Foydalanilgan adabiyotlar:
2.
https://hozir.org/1-masofaviy-talim-tushunchasi-masofaviy-oqitish-usullari-
masof.html
3.
Suvorova N. Online training: new approaches [Text]: // Teacher. - 2000. -
№1. - p. 33 – 41
4.
Paluanova, X. D. "Derivation-semantic principles of ecological terms in
English, Uzbek, Russian and Karakalpak languages: Dr. phil. sci. diss."
(2016).
5.
Paluanova, H. "Reading comprehension and its development in teaching
foreign languages." Психология и педагогика: методика и проблемы
практического применения 50-2 (2016): 67-71.
