"
Современные тенденции в развитии науки:
перспективы и практика
"
70
PROKURATURA ORGANLARINING TERGOV TUZILMALARI
FAOLIYATINI TAKOMILLASHTIRISH
Indiaminov Djurabek Sayitovich,
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi, Prokuratura organlari tergov
tarmoqlari faoliyati ustidan nazorat boshqarmasi prokurori
mr.lawyer2011@mail.ru
Har bir huquqiy davlatda qonun ustuvorligini ta’minlovchi asosiy davlat
organi, shubhasiz, prokuratura hisoblanadi. Mamlakatimizda olib borilayotgan
keng ko‘lamdagi islohotlar, mustahkam huquqiy davlat barpo etish yo‘lida
qilinayotga
n sa’y
-
harakatlarning bunyodkori bo‘lmish davlatimiz rahbari Shavkat
Miromonovich Mirziyoyevning shaxsan o‘zlari prokuratura tizimiga e’tibor
qaratishining o‘zi, ushbu sohani takomillashtirish qanchalar dolzarbligini
anglatib turibdi.
O‘zbekiston Respubli
kasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi PF-60-son
Farmoni bilan tasdiqlangan 2022
–2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi
O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi “Inson qadrini ulug‘lash va faol mahalla
yili”da amalga oshirishga oid Davlat dasturida “Huquqni
muhofaza qiluvchi
organlarning yangi qiyofasini shakllantirish va ularning faoliyatini xalq
manfaatlari, inson qadr-qimmati, huquq va erkinliklarini samarali himoya
qilishga yo‘naltirish” deb nomlangan 17
-maqsadini hayotga tadbiq qilishning
ustuvor yo‘nali
shlari, maqsad va vazifalari, amalga oshirish mexanizmlari
ko‘rsatib o‘tilgan.
Xususan, qonuniylikni qat’iy ta’minlovchi, ochiq va adolatli prokuratura
faoliyatining mustahkam huquqiy asoslarini yaratish hamda “Qonun –
ustuvor,
jazo
–
muqarrar” tamoyilin
i bosh mezonga aylantirishda prokuratura organlari
tomonidan qonunlarning aniq va bir xilda ijro etilishi ustidan nazoratni amalga
oshirishda davlat hamda jamoatchilik nazoratini o‘zaro uyg‘unlashtiruvchi yangi
tizim joriy etish, prokuratura organlari faoliyati oshkoraligini va uning jamiyat
oldida hisobdorligini ta’minlash, prokuratura tizimi boshqaruvida kollegial
organlar rolini kuchaytirish zarurligi qayd qilingan.
Shuningdek, tergov faoliyati ustidan samarali nazorat o‘rnatish, axborot
texnologiyalari yordamida sodir etilayotgan jinoyatlarga qarshi kurashishda
tezkor-qidiruv faoliyatini yanada kuchaytirish maqsadida tergov faoliyatini
nazorat qilish, axborot texnologiyalaridan foydalangan holda sodir etilayotgan
yangi turdagi jinoyatlar, shu jumladan ki
berjinoyatlarni fosh etish bo‘yicha
tezkor-
qidiruv faoliyatini isloh qilish, qo‘shimcha kuch va vositalarni jalb qilish
hamda ushbu jinoyatlarga qarshi kurashish jarayonida fuqarolarning qadr-
qimmati va erkinligini himoya qilish samaradorligini yanada oshirishga
qaratilgan aniq mexanizmlarni ishlab chiqish va amaliyotga joriy qilish nazarda
tutilmoqda.
«Современные тенденции в развитии науки:
перспективы и практика»
71
Bundan tashqari, huquqni muhofaza qiluvchi organlarda jinoyatlar haqida
xabarlarni hisobga olish tizimini tubdan isloh qilish, jinoyatlarni yashirish
holatlarining oldini olishda zamonaviy usullardan foydalanishda murojaatlar bilan
ishlash sohasiga raqamli texnologiyalarni keng joriy etgan holda aholi uchun uyidan
turib, tunu-
kun to‘g‘ridan
-
to‘g‘ri murojaat qilish imkoniyatini yaratish, jinoyat ishini
qo‘zg‘atishni rad etish institutini isloh qilish va jinoyat haqidagi xabarlarni ro‘yxatga
olish jarayonini to‘liq raqamlashtirish zarurligi qayd qilingan.
“20 yil avval qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi “Prokuratura
to‘g‘risida”gi Qonun o‘rniga mamlakatda qonuniylikni qat’iy ta’minlaydigan, ochiq
va adolatli yangi prokuraturaning huquqiy asoslarini yaratish lozim. Fuqarolar
huquqlarining kafolatlarini kuchaytirish maqsadida ushlab turilgan shaxslarni
hisobga olishning yagona elektron reestri ishga tushiriladi. Ishga oid
ma’lumotlarni reestrga kiritmaslik ushlab turish va undan keyingi barcha
harakatlarni noqonuniy deb topishga asos bo‘ladi”.
Mamlakatimizda tergov faoliyatida “Inson qadri uchun” degan ezgu g‘oyani
to‘liq ro‘yobga chiqarish, jinoyatlarni o‘z va
qtida fosh etishni tashkil etish tergov
organlarining faoliyatini qonun ustuvorligini va qilmish uchun jazo muqarrarligini
ta’minlash tamoyili asosida takomillashtirish muhim vazifalaridan biri hisoblanadi.
Shu munosabat bilan sohada amalga oshirilayotgan islohotlar va zamon
talablariga javob beradigan tergov sohasidagi yuqori malakali mutaxassislarni
tayyorlash va qayta tayyorlash tizimining samaradorligini tubdan oshirish talab
etilmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi prokuratura tuzilmalarini isloh qilish yo‘lida
istiqbolli rejalar haqida gapirar ekanmiz, avvalo, prokuratura tizimidagi shtatlar
soni haqida so‘z yuritmasak, albatta, noto‘g‘ri bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasi yildan
-yilga jadal rivojlanayotgan, buyuk davlatlarda
aholi soni kamayib borayotgan bir vaqtda aholisi soni har yili 1 milliondan ziyodga
ortayotgan davlat hisoblanadi. Aholi sonining yildan-yilga ortib borishi bevosita
prokuratura organlarida ham ishlar ko‘payishiga olib keladi. Shu jihatlarni hisobga
olib, shtat birliklari sonini mazkur organdagi ishlar hajmi hamda murojaatlar sonidan
kelib chiqib ko‘paytirish maqsadga muvofiq va bu prokuratura organlari tomonidan
ishlarni sifatli va o‘z vaqtida ko‘rishga zamin yaratadi.
Shuningdek, prokuratura organlarida ish hajmiga mutanosib ravishda oylik
ish haqqini oshirish va bu kelajakda tizimning jozibadorligini yanada oshirishga
xizmat qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022
-yil 28-yanvardagi
PF
–
60-son Farmoni.
2.
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
“2022
-2026-yillarga
mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida” Farmoni.
// Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi.
10.02.2023 y., 06/23/21/0085-son;
"
Современные тенденции в развитии науки:
перспективы и практика
"
72
3.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning O‘zbekis
ton
Liberal-
demokratik partiyasining X s’ezdida e’lon qilgan saylovoldi dasturi.
2021-yil 9-
sentyabr. Xalq so‘zi gazetasi;
4.
O.Madaliyev, A.Ergashev. “Prokuror nazorati” o‘quv uslubiy qo‘llanma
(lotin alifbosi).
–
T. TDYI nashriyoti, 2010-y.
5.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisiga yo‘llagan Murojaatnomasi.
2020-yil 25-yanvar. Xalq
so‘zi gazetasi.
