ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
91
10.
Кралько
А
.
А
.
Медицинское
право
,
как
отрасль
права
:
теоретические
основы
и
современные
концепции
.
Журнал
«
Медицинские
новости
»
Архив№
7,
2009. –
С
. 32-36.
Юридик
фанлар
доктори
,
профессор
Х
.
Т
.
Одилқориевнинг
“Davlat va huquq nazariyasi”
фанидан
тайёрланган
дарслигига
ТАҚРИЗ
Мамлакатимизда
демократик
ҳуқуқий
давлат
қуриш
ва
фуқаролик
жамиятини
шакллантириш
мақсадида
ижтимоий
ҳаётнинг
турли
жабҳаларида
,
жумладан
,
олий
таълим
соҳасида
ҳам
туб
ислоҳотлар
амалга
оширилмоқда
.
Маълумки
,
олий
таълим
соҳасида
янги
авлод
дарсликлари
туркуми
яратилган
бўлиб
,
улар
талабаларнинг
кенг
кўламли
билим
олишларига
хизмат
қилмоқда
.
Олий
юридик
таълим
соҳасида
ҳам
талабалар
барча
юридик
фанлар
бўйича
янги
авлод
дарсликларидан
фойдаланишмоқда
.
Бу
жараён
бардавом
бўлиб
,
жамиятимизда
,
қонунчиликда
,
суд
-
ҳуқуқ
соҳасида
кечаётган
чуқур
ўзгаришлар
ва
янгиликлар
асосида
дасликлар
янгиланиб
,
такомиллашиб
бораверади
.
Таъкидлаш
жоизки
,
юридик
фанлар
тизимида
давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
ўзига
хос
ўрин
тутади
,
десак
асло
муболаға
қилган
бўлмаймиз
.
Бинобарин
,
бу
фан
барча
юридик
фанлар
учун
фундаментал
аҳамиятга
эга
бўлиб
,
ўзида
давлат
ва
ҳуқуқ
ривожига
оид
энг
муҳим
ва
умумий
қонуниятларни
,
асосий
тушунча
ва
атамаларни
ўзида
жамлайди
.
Бугунги
кунда
давлат
ва
ҳуқуқ
ҳодисаларини
ўрганиш
долзарб
масалалардан
бири
ҳисобланади
,
чунки
жамиятимизда
рўй
бераётган
ўзгаришлар
давлат
ва
ҳуқуқ
ҳодисаларига
оид
кўпгина
тушунча
ва
атамаларни
қайта
идрок
этиш
ҳамда
баҳолашни
тақозо
этмоқда
.
Бу
ҳолат
“
Давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
”
фани
олдига
муайян
вазифаларни
қўяди
.
Бинобарин
,
муаллиф
таъкидлаганидек
,”
...
мамлакатимизда
шаклланаётган
давлат
,
ҳуқуқий
ва
қонунчилик
тизимларининг
моҳияти
,
ижтимоий
вазифаси
фанимиз
доирасида
кенг
мушоҳадага
,
назарий
таҳлилга
муҳтождир
”
2
.
Шу
билан
бирга
давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
фани
узлуксиз
ривожланиб
борар
экан
,
нафақат
давлат
ва
ҳуқуқ
ҳақидаги
энг
янги
билимларни
ўзига
сингдириши
,
балки
ижтимоий
воқеликка
мос
илмий
-
назарий
хулосалар
ва
тавсиялар
ишлаб
чиқиши
лозим
бўлади
.
Шу
жиҳатдан
олганда
,
мазкур
дарслик
ўқув
дастурининг
асосий
мавзулари
бўйича
давлат
-
ҳуқуқий
билимларни
ўзида
ифода
этганлиги
боис
,
талабаларга
ушбу
ўқув
курсини
чуқур
ўзлаштиришларида
асосий
манбалардан
бири
бўлиб
хизмат
қилмоқда
.
Дарсликда
давлат
ва
ҳуқуқ
назариясининг
юридик
фанлар
тизимида
тутган
ўрни
,
давлат
ва
ҳуқуқнинг
вужудга
келиши
ҳамда
ривожланишининг
умумий
қонуниятлари
;
давлат
тушунчаси
,
белгилари
,
типлари
ва
моҳияти
;
давлат
шакллари
,
функциялари
;
давлат
ҳокимияти
,
механизми
;
ҳуқуқ
тушунчаси
ва
унинг
моҳияти
,
ҳуқуқнинг
белгилари
,
принциплари
,
функциялари
ва
шакллари
,
ҳуқуқ
ижодкорлиги
,
ҳуқуқ
нормаси
,
ҳуқуқий
онг
ва
маданият
,
ҳуқуқий
муносабатлар
,
ҳуқуқ
тизими
ва
қонунчилик
тизими
,
қонунчиликни
тизимлаштириш
,
ҳуқуқни
амалга
ошириш
,
ҳуқуқ
нормаларини
шарҳлаш
,
ҳозирги
замон
ҳуқуқий
тизимлари
,
ҳуқуқий
тартибга
солиш
механизми
,
қонунийлик
ва
ҳуқуқий
тартибот
,
ҳуқуқий
ихтилофлар
,
ҳуқуқий
хулқ
,
ҳуқуқбузарлик
ва
юридик
жавобгарлик
,
фуқаролик
жамияти
ва
ҳуқуқий
давлат
2
О
dilqoriev
Х
.
Т
. Davlat va huquq nazariyasi .Darslik. T.:
Adolat, 2018.8-
бет
.
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
2018
№
4
♦
ЎЗБЕКИСТОН
ҚОНУНЧИЛИГИ
ТАҲЛИЛИ
♦
UZBEK LAW REVIEW
♦
ОБЗОР
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА
УЗБЕКИСТАНА
92
каби
муҳим
давлат
-
ҳуқуқий
атегорияҳамдатушунчалар
бугунги
кун
воқеликлари
асосида
таҳлил
этилган
.
Дарсликнинг
ютуқлари
сирасига
унда
давлат
-
ҳуқуқий
ҳодисалар
мамлакатимизда
кечаётган
туб
ислоҳотлар
билан
боғлиқ
ҳолда
талқин
этилганлиги
,
дарсликнинг
юқори
илмий
савияда
ёзилганлиги
,
мавзуларнинг
чуқур
таҳлил
этилганлиги
,
баён
этилган
фикрлар
тасдиғи
сифатида
турли
амалий
мисоллар
келтирилганлиги
,
давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
масалалари
бўйича
классик
манбаларга
мурожаат
этилганлиги
,
кўп
нуфузли
илмий
манбалардан
қизиқарли
ҳаволалар
илмий
муомалага
киритилганлиги
,
айрим
масалаларюзасидан
қўшимча
материаллар
берилганлиги
,
энг
муҳими
,
дарсликнинг
лотин
алифбосига
асосланган
ўзбек
тилида
,
фақат
муаллифга
хос
бир
равон
ва
лўнда
тилда
ёзилганлиги
,
шунингдек
,
бошқа
дарсликларда
учрамайдиган
махсус
бобнинг
давлат
ва
ҳуқуқ
назариясининг
долзарб
муаммолари
ва
миллий
ҳуқуқшуносликнинг
устувор
вазифаларигабағишланганлиги
каби
ижобий
жиҳатларини
киритиш
мумкин
.
Хулоса
сифатида
шуни
қайд
қилиш
лозимки
,
мазкур
дарсликнинг
замонавий
талабларга
тўла
жавоб
беришини
ва
унга
бўлган
эҳтиёжнинг
юқорилигини
эътиборга
олиб
,
дарсликни
мамлакатимизда
сўнгги
йилларда
давлат
ва
жамият
ҳаётининг
турли
соҳаларида
,
хусусан
,
ҳуқуқий
соҳада
олиб
борилаётган
туб
ислоҳотлар
мазмун
-
моҳиятидан
келиб
чиқиб
,
муайян
янги
маълумотлар
билан
бойитилган
ҳолда
қайта
ва
кўп
ададда
нашр
этиш
мақсадга
мувофиқ
.
ТДЮУ
“
Давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
ва
тарихи
”
кафедраси
профессори
,
юридик
фанлар
доктори
М
.
А
.
Ахмедшаева
М
.
К
.
Нажимов
,
ТДЮУ
“
Давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
ва
тарихи
”
кафедраси
профессори
Ш
.
А
.
Сайдуллаев
,
ТДЮУ
“
Давлат
ва
ҳуқуқ
назарияси
ва
тарихи
”
кафедраси
мудири
ЗАМОНАВИЙ
ЯНГИ
АВЛОД
ЮРИДИК
АДАБИЁТЛАРИНИ
ЯРАТИШ
МУКАММАЛ
ЮРИДИК
КАДРЛАРНИ
ТАЙЁРЛАШДА
МУҲИМ
ОМИЛ
(
Х
.
Т
.
Маматовнинг
“
Конституциявий
ҳуқуқ
”
дарслигига
(–
Тошкент
: “Yurist-media” markazi, 2018. –
528
б
.)
тақриз
)
Юридик
фанлар
тизимида
конституциявий
ҳуқуқ
ўзига
хос
ўрин
тутади
.
Конституциявий
ҳуқуқ
миллий
ҳуқуқ
тизимида
ҳуқуқнинг
етакчи
тармоғидир
,
негаки
энг
олий
юридик
кучга
эга
бўлган
Конституция
унинг
асосий
манбаи
бўлиб
хизмат
қилади
.
Ҳуқуқий
давлатда
қонун
якка
ҳокимликка
,
вазифасини
суиистеъмол
қилишларига
йўл
бермайди
,
фуқароларнинг
ҳуқуқларини
,
қадр
-
қиммати
,
эркинлиги
шаънини
ҳимоя
қилади
,
ижтимоий
адолат
таъминланишини
ўз
зиммасига
олади
.
Ўзбекистон
Республикасининг
Конституцияси
мамлакатни
демократик
йўлдан
ривожлантиришнинг
ҳуқуқий
кафолати
ҳисобланганлиги
учун
ҳам
конституциявий
ҳуқуқ
фани
ўзининг
нақадар
долзарб
ахамиятга
эга
эканлигини
асослайди
.
Шунинг
учун
ҳам
Конституциявий
ҳуқуқ
бўйича
ўқув
адабиётлар
,
хусусан
,
дарсликлар
,
ўқув
қўлланмаларни
тайёрлаш
ҳуқуқшунослик
фани
вакиллари
зиммасига
улкан
маъсулият
юклайди
.
Зеро
,
Конституциявий
ҳуқуқни
муайян
маънода
соҳа
юридик
фанларининг
алифбоси
,
деб
ҳисоблаш
асло
муболаға
бўлмайди
.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
2018
йил
13
апрелдаги
“
Ўзбекистон
Республикаси
Адлия
вазирлиги
фаолиятини
янада
такомиллаштиришга
доир
ташкилий
чора
-
тадбирлар
тўғрисида
”
ги
ПҚ
–3666-
сон
қарорида
ҳам
ҳуқуқий
фанлар
бўйича
янги
авлод
адабиётларини
тайёрлаш
масаласи
долзарб
аҳамиятга
молик
эканлиги
таъкидланган
.
Янги
авлод
адабиётларини
яратиш
долзарблигини
инобатга
олган
ҳолда
юридик
фанлари
доктори
,
профессор
Х
.
Т
.
Маматов
муаллифлигидаги
Конституциявий
ҳуқуқ
дарслиги
замонавий
талаблар
ва
янги
инновацион
ёндашувлар
асосида
ҳамда
замонавий
педагогик
технологияларни
қўллаган
ҳолда
тайёрланган
.
Мазкур
дарслик
конституциявий
ҳуқуққа
оид
ҳозирги
замон
илмий
концепцияларини
инобатга
олган
ҳолда
яратилган
.
Дарсликда
Ўзбекистонда
сўнгги
йилларда
амалга
оширилаётган
конституциявий
-
ҳуқуқий
ислоҳотлар
,
давлат
қурилиши
ҳамда
суд
-
ҳуқуқ
соҳасидаги
демократик
ўзгаришлар
ўз
ифодасини
топган
.
Дарслик
олий
юридик
таълим
муассасаларининг
бакалавриат
йўналиши
талабаларига
ҳамда
Конституциявий
ҳуқуқа
оид
масалаларига
қизиқувчи
китобхонларнинг
кенг
доирасига
мўлжалланган
.
Шунингдек
,
ушбу
дарслик
юридик
олий
ўқув
юртларининг
ўқитувчилари
,
докторант
ва
мустақил
изланувчилари
,
магистратура
талабалари
учун
ҳам
катта
қизиқиш
уйғотиши
мумкин
.
Дарслик
528
бетдан
иборат
бўлиб
,
ҳуқуқшунослик
учун
муҳим
аҳамиятга
эга
бўлган
Ўзбекистон
