YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
122
MAKTAB BITIRUVCHILARINI AXBOROT TEXNALOGIYALARI KASBIGA
YO’NALTIRISH
НАПРАВЛЕНИЕ ВЫПУСКНИКОВ ШКОЛ НА ПРОФЕССИЮ
ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ IMPLEMENTATION OF
DIRECTING SCHOOL GRADUATES TO THE PROFESSION OF INFORMATION
TECHNOLOGIES
Tursunaliyev Husanboy Shavkatjon o’g’li
Andijon mashinasozlik instituti, Talaba
Email: tursunaliyevhusanboy37@gmail.com
tel: +998916000839
https://doi.org/10.5281/zenodo.14636167
ANNOTATSIYA
Mazkur tezisda maktab bitiruvchilarini axborot texnologiyalari (AT) sohasi bo‘yicha
kasbga yo‘naltirishning ahamiyati va usullari yoritilgan. Axborot texnologiyalari sohasining
zamonaviy jamiyatda tutgan o‘rni va iqtisodiy rivojlanishda tutgan roli haqida so‘z yuritiladi.
Tezisda o‘quvchilarda texnik qobiliyatlarni rivojlantirish, AT sohasi bilan bog‘liq kasblarga
qiziqish uyg‘otish, shuningdek, mehnat bozorining talablariga mos mutaxassislar yetishtirishga
yo‘naltirilgan dasturlar va uslublar tahlil qilinadi. Xususan, maktab va AT sohasi o‘rtasidagi
hamkorlik, amaliy darslar, seminarlar va kasbga yo‘naltirish dasturlari bo‘yicha tajribalar
o‘rganilgan. Shu orqali, yoshlarning AT sohasiga bo‘lgan qiziqishini oshirish va ularni
kelajakdagi muvaffaqiyatli kasbiy faoliyatga yo‘naltirish imkoniyatlari ko‘rsatiladi.
Kalit so’zlar
: Axborot texnologiyalar , Kasbga yo‘naltirish, Maktab bitiruvchilari,
Dasturlash Robototexnika, IT kompaniyalar bilan hamkorlik, Texnopark Mentorlik dasturi,
O‘qituvchilarni tayyorlash, Amaliy mashg‘ulotlar.
АННОТАЦИЯ
В данном тезисе рассматривается важность и методы профориентации
выпускников школ в сфере информационных технологий (ИТ). Освещается роль сферы
информационных технологий в современном обществе и её значение для
экономического развития. В тезисе анализируются программы и методики,
направленные на развитие технических способностей учащихся, пробуждение интереса
к профессиям, связанным с ИТ, а также подготовку специалистов, соответствующих
требованиям рынка труда. Особое внимание уделено сотрудничеству школ с ИТ-
сектором, практическим занятиям, семинарам и программам профориентации. Это
позволяет повысить интерес молодёжи к сфере ИТ и направить их к успешной
профессиональной деятельности в будущем.
Ключевые слова:
Информационные технологии, Профориентация, Выпускники
школ, Программирование, Робототехника, Сотрудничество с IT-компаниями, Технопарк,
Программа наставничества, Подготовка учителей, Практические занятия.
ANNOTATION
YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
123
This thesis examines the importance and methods of guiding high school graduates
toward careers in information technology (IT). It highlights the role of the IT sector in modern
society and its significance for economic development. The thesis analyzes programs and
methods aimed at developing students' technical skills, fostering interest in IT-related
professions, and preparing specialists to meet labor market demands. Particular attention is
given to school-IT sector collaboration, practical lessons, seminars, and career guidance
programs. This approach aims to increase youth interest in IT and direct them toward
successful professional futures.
Keywords:
Information technology, Career guidance, School graduates, Programming,
Robotics, Collaboration with IT companies, Technopark, Mentorship program, Teacher
training, Practical lessons
Bugungi kunda axborot texnologiyalari (AT) sohasining rivojlanishi jamiyatning barcha
sohalariga sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda. Mehnat bozorida AT mutaxassislariga bo‘lgan talab
ortib borayotgan bir paytda, maktab bitiruvchilarini ushbu sohaga yo‘naltirish dolzarb
masalalardan biri hisoblanadi. Ushbu tezisda AT sohasi bo‘yicha kasbga yo‘naltirishning
usullari, ahamiyati va istiqbollari tahlil qilinadi.
1. Axborot texnologiyalari sohasining ahamiyati
Zamonaviy dunyoda AT sohasining
iqtisodiy, ijtimoiy va texnologik rivojlanishga qo‘shayotgan hissasi beqiyosdir. Dasturiy
ta’minot ishlab chiqish, sun‘iy intellekt, ma‘lumotlar tahlili kabi yo‘nalishlar bo‘yicha yetuk
kadrlar yetishmovchiligi ko‘plab davlatlarda sezilmoqda. Maktab bosqichida ushbu yo‘nalishda
ish olib borish ushbu muammolarni hal qilishga yordam beradi.
2. Maktab va AT sohasi o‘rtasidagi hamkorlik
AT kompaniyalari bilan hamkorlikda seminarlar, vebinarlar va ekskursiyalar tashkil
qilish.
Mentorlik dasturlari orqali maktab o‘quvchilariga tajribali mutaxassislarning
maslahatlarini yetkazish.
Hududiy IT-parklar yoki texnoparklar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish.
3. O‘quv dasturlarini modernizatsiya qilish
Zamonaviy AT mavzularini maktab darsliklariga kiritish.
AT sohasiga oid interaktiv materiallar va onlayn resurslarni o‘quvchilarga taqdim etish.
O‘quvchilarning texnik qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan maxsus o‘quv modullarini
ishlab chiqish.
4. O‘qituvchilarni tayyorlash
O‘qituvchilarning AT sohasidagi bilimlarini oshirish uchun malaka oshirish kurslari
tashkil qilish. Zamonaviy o‘quv vositalari va resurslardan foydalanishni yo‘lga qo‘yish.
IT sohasida yetakchi bo‘lgan davlatlar tajribasidan o‘rnak olish.
5. Hududiy imkoniyatlardan foydalanish
Maktablarning IT-infrastrukturasini yaxshilash: kompyuter sinflari, internet aloqasi va
dasturiy ta‘minot bilan ta‘minlash. Hududiy mehnat bozorining talablarini o‘rganish va
o‘quvchilarni tegishli yo‘nalishlarga yo‘naltirish. Hududiy innovatsion markazlar va
texnoparklarda o‘quvchilar uchun amaliyot dasturlarini tashkil qilish.
6. Ota-onalar bilan hamkorlik
Ota-onalarni AT sohasining ahamiyati va istiqbollari haqida xabardor qilish. Farzandlarini
texnologiyalar bilan tanishtirishda ota-onalarning ishtirokini oshirish. O‘quvchilar va ota-
YOSH OLIMLAR
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/yo
124
onalar uchun IT sohasidagi kasbiy imkoniyatlar haqida maxsus ma‘lumot beruvchi
uchrashuvlar tashkil qilish.
Yuqori talab bo‘lmagan kasblarni tanlash:
Bitiruvchilar ba’zan kasb tanlashda mehnat bozorini hisobga olmaydilar. Ushbu
muammoni bartaraf etish uchun kasblar haqida real ma’lumot berish va kelajak tendensiyalari
bilan tanishtirish zarur.
Ota-onalar bosimi:
Ba’zi hollarda ota-onalar farzandlarini o‘zlari istagan kasbga
majburlashlari mumkin. Ota-onalar uchun treninglar o‘tkazish va ularni bolalarining
qiziqishlarini tushunishga undash muhim.
Bitiruvchilarning kasb haqida noto‘g‘ri tasavvuri:
Kasbning haqiqatda qanday faoliyatni o‘z ichiga olishini tushuntirish uchun soha
mutaxassislari bilan uchrashuvlar tashkil qilish foydali.
Zamonaviy kasblar va ularning ahamiyati.
Texnologiyalar rivojlanishi sababli yangi
kasblar shakllanmoqda va ularni yosh avlodga tanishtirish muhim:
Axborot texnologiyalari:
Dasturlash, kiberxavfsizlik, sun’iy intellekt, va ma’lumotlar
tahlili. Onlayn kurslar orqali o‘quvchilarni dastlabki ko‘nikmalar bilan ta’minlash.
Ijodiy sanoat:
Grafika dizayni, video montaj, kontent yaratuvchilik. Yoshlar o‘rtasida
kreativ fikrlashni rivojlantirish.
Ekologiya va qayta tiklanuvchi energiya:
Barqaror rivojlanishga oid kasblar haqida
ma’lumot berish. Ekologik loyihalar va tadbirlarda ishtirok etish imkoniyatlarini yaratish.
Tibbiyot va biotexnologiya:
Tibbiyot sohasidagi yangi imkoniyatlar va genetik
muhandislik kabi yo‘nalishlarni tushuntirish. Maktab bitiruvchilarini axborot texnologiyalari
sohasiga yo‘naltirish nafaqat mehnat bozoridagi talabni qondirish, balki yosh avlodning
kelajakdagi muvaffaqiyatini ta’minlashning muhim omilidir. Ushbu jarayonni samarali tashkil
etish uchun maktab, o‘qituvchilar, ota-onalar va AT sohasi vakillari o‘rtasida yaqin hamkorlik
talab etiladi. Yoshlarning texnologik qobiliyatlarini rivojlantirish orqali ular jamiyatning
yetakchi sohalarida faol ishtirok etuvchi mutaxassislar bo‘lishiga erishiladi.
References:
1.
Steve McConnell -
Code Complete: A Practical Handbook of Software Construction
2.
Coursera - Dasturlash va axborot texnologiyalari bo‘yicha onlayn kurslar.
3.
Paul Deitel, Harvey Deitel -
Java: How to Program
4.
GitHub - Dasturiy loyihalarni boshqarish va kodlarni saqlash platformasi.
5.
Tony Gaddis -
Starting Out with Python
6.
Khan Academy - Turli fanlar bo‘yicha bepul ta’lim resurslari, jumladan informatika.
7.
David A. Patterson, John L. Hennessy -
Computer Organization and Design: The
Hardware/Software Interface
8.
W3Schools - Veb dasturlashni o‘rganuvchilar uchun qo‘llanma.
9.
Gareth R. Jones, Jennifer M. George -
Essentials of Contemporary Management
10.
Code.org - O‘quvchilarni dasturlashga o‘rgatishga qaratilgan resurs.
