167
ПАРОДОНТ КАСАЛЛИГИГА ЧАЛИНГАН БЕМОРЛАРДА ТИШЛАРНИНГ
ҚАТТИҚ ТЎҚИМАЛАРИНИНГ НУҚСОНЛАРИНИ БАРТАРАФ ҚИЛИШ ВА
ЭСТЕТИК ТИКЛАШНИНГ ЗАМОНАВИЙ УСУЛЛАРИ ВА МАТЕРИАЛЛАРИ
Йўлдошев А.А.,
Усманова Ш.Р.
Ташкент давлат стоматология институти, Ўзбекистон
Долзарблиги.
Маълумки, парадонт патология тиш милкининг қон
кетиши, парадонтал чўнтакларда йиринглаш, тиш тошининг чўкиши,
тишларнинг бўйинлари ва илдизларининг таъсирланиши, шунингдек,
бу соҳада қаттиқ тўқималарда нуқсонларнинг мавжудлиги (тиш бўйн
кариеси, понасимон шаклдаги нуқсонкар,
ерозия). билан бирга
келадиЯллиғланишли пародонтал касалликларга чалинган кўплаб
беморлар оғиз бўшлиғининг қониқарсиз гигиеник ҳолатига ега, гигиена
воситаларидан нотўғри фойдаланиш хамда чекиш. Шунинг учун бундай
беморларда эстетик нуқтаи назардан бўйин соҳасидаги тиш нуқсонларини
оқилона даволаш масаласи, биологик ва функционал имкониятлари
долзарблигича қолмоқда.
Етакчи ривожланган давлатлар ёрдамида
Ўзбекистон иқтисодиёти тармоқларини ривожлантириш, модернизация
қилиш, техник ва технологик қайта жиҳозлаш, халқаро савдо соҳасини
интеграциялашуви, маҳсулот ва товарлар импорти ва экспортини ошириш
дастурларини амалга ошириш, шунинг учун. Умумий пародонтит билан
оғриган беморларда тишларнинг тиш бўйин соҳасидаги кариоз бўшлиғини
тўлдиришни яхшилаш учун биз
“Charisma”, “Estelite sigma quick “
Филтек
Supreme”
ни танладик. Пародонтал касалликларга чалинган беморларда
мавжуд бўлган санаб ўтилган хусусиятлар ушбу ҳолатларда пломба
материалларидан фойдаланиш кўрсатмаларида ўз изини қолдиради. Ва кўп
даволаш усуллари, тиклашнинг оптимал усулини танлаш, ушбу йўналишда
олиб борилаётган тадқиқотларга қарамасдан, дарҳол ва узоқ муддатли
асоратларга оид саволлар ҳали ҳам ноаниқ.
Тадқиқот мақсади.
Пародонтал касалликларга чалинган беморларда
тишпломбасининг самарадорлигини ошириш.
Материаллар ва усуллар.
Ушбу муаммоларни ҳал қилиш учун
клиник тадқиқот ўтказилди. Амалдаги реставрацион материалларнинг
хусусиятлари Charisma (Ҳераеус Кулзер) ёруғлик билан қаттиқлаштирувчи
универсал материал бўлиб, фторни чиқаради ва радиопак микрогласс
асосидаги композициядир. Пломбаларнинг зарра ўлчами туфайли у юқори
порлаш учун парлатилади ва тегишли боғлаш тизими билан биргаликда
ёпиштирувчи пломба техникаси учун жавоб беради. Кўрсаткичлар: Блэк
буйича I
-
V Синф бўшлиқларнитўлдириш; шакли ва рангини тузатиш:
диастемани ёпиш: вақтинчалик тишларни тиклаш; индивидуал
тишлардаги нуқсонларни тузатиш (масалан, емал дисплази).
“Charisma”
BIS-
GMA га асосланган (таркибида 64 фоиз вазнли пломба моддалари
мавжуд); барий
-
алюминий
-
фторли шиша
(0,02–
2 микрон); юқори даражада
168
дисперсланган кремний диоксиди (0,02
-
0,07 микрон). Шприцлар
ассортименти қуйидаги рангларда тақдим етилган ва тегишли
полимеризация режимига ега А1, А2, А3, А3.5, Б1, Б2, Б3, C2, C3, А3, Ин^сал,
СЛ.СЛО, СЛТ
–
20 сония: А4, C4, ДВ, ОА 3.5, ОБ2,
-
40 сония.
Беморларга такрорий ташрифлар пайтида амалга оширилган
реставрацияларни клиник баҳолашда биз уларнинг ранги ўзгариши,
пломанинг тишнинг буйин сохасига мослиги ҳолати (визуал), механик
нуқсонлармавжудлиги ёки йўқолиши каби кўрсаткичларни аниқладик.
Баҳолаш натижалари шуни кўрсатадики, Филтек Олий материали бу борада
енг яхши бўлиб чиқди. Шу билан бирга, биз ишлатган бошқа иккита В
композит материаллар ундан унчалик фарқ қилмади.
Шишаиономер
цементларидан
фойдаланганда
реставрацияларнинг
чеккалари
бузилганлиги сезиларли даражада
аниқланди.
Хулоса.
1.
Тишларнинг бўйин сохасида тикланган ва яллиғланишли пародонт
касалликларга чалинган беморларни клиник кузатишдан сўнг, композит
материаллар шишаиономер цементлари билан таққослаганда рангги
барқарор ва механик жиҳатдан барқарор еканлиги аниқланди. Улардан
фойдаланганда буйин соха кисмида бузилиши камроқ аниқланади.
2.
Пародонт касаллиги билан чалинган беморларда қаттиқ тиш
тўқималарининг нуқсонларини эстетик тиклаш учун қон кетиши
шароитида мумкин бўлган ранг ўзгаришини ҳисобга олган
ҳолда
“Charisma”
ва
“
Филтек Supreme
”
замонавий композит материалларидан фойдаланиш
мақсадга мувофиқдир
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати:
1. Abdurasulovna, Shukurova Umida, and Gafforova Sevara Sunnatulloyevna.
"Microbiological characteristics of the oral cavity after exposure of various filling
materials." Process Management and Scientific Developments’. 146.
2. Melkumyan, Timur V.; et al. "Evaluation of Vertical Guided Bone
Regeneration Using a Particulate Form of Experimental Bioactive Glass in a
Rabbit: A Case Report with Literature Review." International Journal of
Biomedicine 11.3 (2021): 308- 314.
3.
Мелькумян
,
Т
.
В
.,
Каххарова
,
Д
.
Ж
.,
Дадамова
,
А
.
Д
., &
Камилов
,
Н
. X.
(2016).
Интеграция композитного материала к твердым тканям зуба при
различных режимах фотополимеризации. In Инновационная стратегия
развития фундаментальных и прикладных научных исследований: опыт
прошлого
-
взгляд в будущее (рр. 38
-41).
4.
Мелькумян, Т., et al. "Экспериментальное обоснование
эффективности предварительного нагрева композитного материала при
реставрации зубов." Stomatologiya 1.3 (72) (2018): 10
-12.
5.
Бекханова
О.Е
. et al. "
Прогнозированный риск развития осложнений
дентальной имплантации." Актуальные проблемы стоматологии детского
возраста и ортодонтии. 2020.
169
6.
Шукурова, У. А., И. Э. Садикова, and Р. Г. Бахадиров. "Современные
методы лечения клиновидных дефектов твердых тканей зубов.” Актуальные
проблемы стоматологии детского возраста и ортодонтии. 20
19.
SARS
-
COV
-
2HHHr ОҒИЗ БЎШЛИҒИ ШИЛЛИҚ ҚАВАТИГА
БИЛВОСИТА ТАЪСИРИ
Рахимова М.А.
Госпитал терапевтик стоматология кафедраси
докторанти
Илмийрахбар: ТДСИГоспитал терапевтик стоматология кафедраси
профессори, т.ф.д.
Камилов Х.П.
Тошкент давлат
стоматология институти, Узбекистон
Оғиз бўшлиғи очиқ биологик тизим бўлиб, унда патоген омиллар,
масалан, вируслар, бактериялар ва тананинг ҳимоя кучлари ўртасида
доимий мувозанат мавжуд. Бироқ, микроорганизмлар ва вирусларнинг
кўпайиши ва жадал ривожланиши, шунингдек, умумий ва айниқса
маҳаллий иммунитет ҳимояси омилларининг заифлашиши туфайли бундай
муҳим мувозанат кўпинча ҳужумга учрайди.
Янги коронавирус инфекциясининг тарқалиши муносабати билан
Covid-
19 келтириб чиқарадиган оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати
касалликлари сони муттасил ортиб бормоқда. Тиш шифокори учун вазифа
патологиянинг ривожланишига ва стоматологик касалликларнинг янада
оғирроқ шаклларга айланишига йўл қўймаслик учун ўз вақтида ташхис
қўйиш, патологияни аниқлаш ва оқилона фармакотерапияни бошлашдир.
SARS-CoV-
2 танамиздаги ҳар бир тизимга у ёки бу тарзда таъсир
қилади. Ички органларнинг функционал етишмовчилигининг клиник
кўриниши органлар яллиғланиш цитокинлари, хусусан, цитокин
бўронининг ривожланишида асосий рол ўйнайдиган интерлейкин 6 (ИЛ
-6)
даражасининг ошиши билан бирга келади. ИЛ
-
6 кенг кўламли яллиғланиш
ўзгаришларига воситачилик қилади, бу қон томирларининг структуравий
ва функционал ташкил этилишида бузилишларга олиб келади. SARS
-CoV-2
билан касалланган беморларда қон зардобида ИЛ
-
1б кўтарилганлиги
аникланган. Ушбу цитокин ҳужайрали пироптознинг кўрсаткичидир ва
лимфоцитлар, макрофаглар ва қон томир эндотелиясидаги ҳужайра
пироптоз каскадини кучайтириши мумкин, бу эса Covid
-
19 билан
касалланган беморларда васкулопатияларга олиб келади.
Хусусан, патоморфологик таҳлил шуни кўрсатдики, эндотелиал
ҳужайраларда вирус мавжудлиги яллиғланиш ҳужайраларининг
тўпланиши билан бирлаштирилган. Бу факт шуни кўрсатадики, SARS
-CoV-2
инфекцияси бутун инсон танасида эндотелиал яллиғланишни бошлайди,
шунингдек, қон оқимининг турли қисмларида тизимли микроциркуляция
кўринишини ва уларнинг Covid
-
19. Вирус инвазиясининг молекуляр