14
FERMER XO’JALIKLARIDA MARKETING STRATEGIYASINI SHAKLLANTIRISH
VA RAQOBATDOSHLIKNI OSHIRISH OMILLARI
Nazarova Gulruh Umarjonovna
Qarshi muhandislik iqtisodiyoti instituti o’qituvchisi
E-mail: nazarovagulruh72@gmail.com
ORCID: https://orcid.org/0009-0007-6188-6844
https://doi.org/10.5281/zenodo.15130608
Annotatsiya:
Ushbu maqola qishloq xo‘jaligi sohasida fermer xo‘jaliklarining marketing
strategiyasini shakllantirish va raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan omillarni tahlil
qiladi. Tadqiqotda fermer xo‘jaliklarining samarali marketing strategiyalarini ishlab chiqish,
raqamli texnologiyalar va innovatsion marketing vositalaridan foydalanish, bozor
segmentatsiyasi, narx siyosati, va brendlash kabi asosiy jihatlar ko‘rib chiqiladi. Shuningdek,
tadqiqotda fermer xo‘jaliklarining mahsulotlarini bozorda muvaffaqiyatli sotish va
raqobatbardoshligini oshirish uchun zarur bo‘lgan amaliy usullar va yondashuvlar, shu
jumladan, ekologik toza mahsulotlar va sifatni oshirish masalalari ham yoritilgan. Tadqiqot
natijalariga ko‘ra, marketing strategiyalarini to‘g‘ri shakllantirish orqali fermerlar o‘z
mahsulotlarini keng auditoriyaga taqdim etish, yangi bozorlarni zabt etish va iqtisodiy
samaradorlikni oshirish imkoniyatiga ega bo‘lishadi. Shu bilan birga, raqamli marketing va
onlayn savdo platformalaridan foydalanish fermerlarga mahsulotlarini bozorga tezkor va
samarali chiqarish imkonini beradi. Tadqiqotda fermer xo‘jaliklarining raqobatbardoshligini
oshirish uchun bir qator amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kalit so’zlar:
Fermer xo‘jaliklari, marketing strategiyasi, raqobatbardoshlik, bozor
segmentatsiyasi, raqamli marketing, brendlash, narx siyosati, ekologik toza mahsulotlar,
raqamli texnologiyalar, innovatsion yondashuvlar, savdo strategiyalari, mahsulot sifatini
oshirish, bozor tahlili, marketing vositalari, iqtisodiy samaradorlik.
Kirish.
Qishloq xo‘jaligi sohasida fermer xo‘jaliklarining muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi,
bozor talablariga moslashish va raqobatbardoshligini oshirish uchun samarali marketing
strategiyalarini ishlab chiqish zarurati kundan-kunga ortib bormoqda. Fermer xo‘jaliklari,
asosan, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish va ularni bozorga chiqarish bilan
shug‘ullanadi. Biroq, bugungi kunda raqobatning kuchayishi, bozor sharoitlarining tez
o‘zgarishi va iste’molchilarning talablarining diversifikatsiyasi fermerlar uchun yangi
marketing yondashuvlarini ishlab chiqish zaruratini tug‘dirmoqda. Fermer xo‘jaliklarining
raqobatbardoshligini oshirish uchun marketing strategiyalarini to‘g‘ri shakllantirish,
mahsulotlarni bozorga muvaffaqiyatli chiqarish, brendlash va marketingning zamonaviy
vositalaridan foydalanish muhim ahamiyatga ega. Zamonaviy marketing texnikalarining
qishloq xo‘jaligi sohasida joriy etilishi, nafaqat mahsulotni sotish, balki fermerlarning bozorga
bo‘lgan ehtiyojlarini va iste’molchilarning talablarini chuqur tahlil qilishga yordam beradi.
Ushbu jarayonda raqamli marketing va internet savdosi kabi yangi vositalardan keng
foydalanish fermerlarga o‘z mahsulotlarini keng auditoriyaga tanitish va sotishda
muvaffaqiyatga erishish imkoniyatlarini yaratadi. Bundan tashqari, bozor segmentatsiyasi,
narx siyosati, mahsulot sifatini oshirish va ekologik toza mahsulotlarni ishlab chiqarish orqali
fermerlar o‘z mahsulotlariga qo‘shimcha qiymat qo‘shishlari mumkin. Mahsulotlar sifatining
oshishi, ularning ekotizimlarga zarar yetkazmasdan ishlab chiqarilishi, iste’molchilar
tomonidan yuqori baholanmoqda. Bunday mahsulotlar, o‘z navbatida, bozorga chiqarishda
15
muvaffaqiyatli sotiladi va fermerlar uchun yanada katta daromad keltiradi. Fermer
xo‘jaliklarining marketing strategiyalarini shakllantirishda, bozor tahlili, iste’molchi
ehtiyojlarini o‘rganish, va raqobatchilarning faoliyatini tahlil qilish zarur. Bu orqali fermerlar
bozorning o‘zgaruvchan sharoitlariga tez moslashish va raqobatbardoshligini oshirish
imkoniga ega bo‘ladi. Bozor tahlili va marketing vositalarining samarali qo‘llanishi
fermerlarga mahsulotlarni sotish va brend yaratish jarayonida muhim yengilliklar yaratadi.
Shu bilan birga, fermerlar o‘z mahsulotlarini muvaffaqiyatli sotish va bozor talablariga javob
berish uchun samarali marketing strategiyalarini shakllantirishi, raqamli texnologiyalar va
innovatsion marketing usullaridan foydalangan holda raqobatbardoshligini oshirishi lozim.
O‘z navbatida, bu yondashuvlar fermer xo‘jaliklarining iqtisodiy samaradorligini oshirish,
ularni kengroq bozorga olib chiqish va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashga yordam beradi.
Shu sababli, fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyalarini shakllantirish va
raqobatbardoshlikni oshirish omillarini o‘rganish bugungi kunda qishloq xo‘jaligi sohasidagi
muhim tadqiqot yo‘nalishlaridan biridir. Bu maqola, fermer xo‘jaliklarining marketing
strategiyasini shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish uchun zarur bo‘lgan asosiy
yondashuvlar va metodlarni tahlil qiladi.
Adabiyotlar tahlili.
Qobilov, S. (2015) – “Qishloq xo‘jaligida marketingning ahamiyati
va rivojlanish tendensiyalari” Qobilovning tadqiqotlari qishloq xo‘jaligi marketingini
rivojlantirishda fermer xo‘jaliklarining roli va bozordagi raqobatbardoshlikni oshirish uchun
zarur bo‘lgan marketing strategiyalarini ko‘rsatadi. U fermerlar uchun marketingni joriy
etishning iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyatini ta’kidlab, bozor tahlilining samarali tashkil etilishi
zarurligini tushuntiradi.
Toshpo‘latov, A. (2018) – “Fermer xo‘jaliklari va marketing: Bozorni rivojlantirish
istiqbollari” Toshpo‘latov fermer xo‘jaliklarining marketing strategiyalarini shakllantirishda
bozor segmentatsiyasi, narx siyosati va mahsulotlarni reklama qilishning ahamiyatini ko‘rib
chiqadi. U, shuningdek, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini bozorga chiqarishda innovatsion
marketing vositalarining qo‘llanilishini ta’kidlaydi.
Nazarov, B. (2017) – “Raqobatbardosh fermer xo‘jaliklari: marketing strategiyalarining
roli” Nazarov raqobatbardoshlikni oshirish uchun fermerlar tomonidan amalga oshirilishi
lozim bo‘lgan marketing strategiyalarini, ayniqsa brendlash va raqamli marketingning
samarali usullarini o‘rganadi. Tadqiqotda fermerlar uchun raqobatbardoshlikni oshirish
bo‘yicha amaliy tavsiyalar berilgan.
Abduqodirov, X. (2020) – “Ekologik toza mahsulotlar va marketing strategiyalari”
Abduqodirov ekologik toza mahsulotlarning bozordagi o‘rnini tahlil qilgan va fermerlar uchun
brendlash, mahsulot sifatini oshirish va ekologik toza mahsulotlarni ilgari surish bo‘yicha
marketing strategiyalarini ishlab chiqqan. U ekologik toza mahsulotlarga bo‘lgan talabning
oshishi bilan fermerlar uchun yangi imkoniyatlar yaratilishini ko‘rsatadi.
Sodiqov, R. (2016) – “Marketing vositalari va qishloq xo‘jaligi sektori: Tezkor
o‘zgarishlar” Sodiqovning tadqiqotida, qishloq xo‘jaligida marketing vositalarining rivojlanish
jarayoni va raqamli texnologiyalar yordamida fermer xo‘jaliklarining raqobatbardoshligini
oshirishning usullari ko‘rib chiqiladi. U shuningdek, marketingni joriy etishning ijtimoiy-
iqtisodiy ta’sirlarini tahlil qiladi.
Kotler, P., Armstrong, G. (2017) – “Principles of Marketing” Kotler va Armstrong
marketing strategiyalarining asosiy prinsiplari haqida so‘z yuritadi. Ularning asarida,
16
marketingning har bir elementini, shu jumladan, bozor segmentatsiyasi, narx siyosati va
mahsulotni targ‘ib qilishni batafsil o‘rganish mumkin. Fermer xo‘jaliklarining marketing
strategiyalarini shakllantirishda bu asar katta ahamiyatga ega.
Porter, M. E. (2008) – “Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior
Performance” Porterning asarida, raqobatbardoshlikni oshirishning turli yondashuvlari,
jumladan, narx raqobati, differensatsiya va fokuslash strategiyalari ko‘rib chiqiladi. Uning
ta’kidlashicha, fermerlar bozorni chuqur tahlil qilib, o‘z mahsulotlarini raqobatbardosh qilish
uchun strategik yondashuvlarni ishlab chiqishlari kerak.
McKinsey & Company (2016) – “The Changing Landscape of Agricultural Marketing”
McKinsey & Company tomonidan yozilgan hisobotda, qishloq xo‘jaligi marketingining
zamonaviy tendensiyalari, raqamli vositalarning marketingga integratsiyasi va yangi
marketing strategiyalarining muvaffaqiyatli qo‘llanilishi haqida so‘z boradi. Hisobotda qishloq
xo‘jaligi marketingi sohasida global tendensiyalarni yoritish va amaliy tavsiyalar berish
qilingan.
Baines, P., Fill, C., Page, K. (2013) – “Marketing” Baines va hamkasblari tomonidan
yozilgan ushbu asarda marketing strategiyalarining nazariy asoslari va ularning biznesda
qo‘llanishi yoritilgan. Fermer xo‘jaliklari uchun marketing yondashuvlarini shakllantirishda
ushbu asar marketingni muvaffaqiyatli qo‘llash va raqobatbardoshlikni oshirishda yordam
beradi.
Doyle, P. (2011) – “Marketing Management and Strategy” Doyle marketing menejmenti
va strategiyalarining asosiy prinsiplarini o‘rgatadi, shu jumladan, bozorni segmentatsiya
qilish, marketing strategiyasini shakllantirish va amalga oshirish jarayonlari haqida batafsil
ma’lumot beradi. U o‘z asarida fermerlar uchun marketing strategiyalarini to‘g‘ri ishlab
chiqish va ularni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun zarur yondashuvlarni ko‘rsatadi.
O‘zbek va chet el olimlarining ishlarida qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini bozorga
chiqarishda marketing strategiyalarining muhimligi ta’kidlanadi. Bu tadqiqotlarda fermer
xo‘jaliklarining raqobatbardoshligini oshirish, marketing vositalarini zamonaviy usullar bilan
qo‘llash, bozor tahlilini chuqur o‘rganish va ekologik toza mahsulotlarni ilgari surish muhim
omillar sifatida ko‘rsatilgan. Shuningdek, marketingni muvaffaqiyatli joriy etish orqali
fermerlar o‘z mahsulotlarini bozorda samarali sotish va raqobatni yengish imkoniyatiga ega
bo‘ladi.
Tadqiqot metodologiyasi.
Ushbu tadqiqotda fermer xo‘jaliklarida marketing
strategiyasini shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish omillarini aniqlash uchun bir
nechta metodologik yondashuvlar qo‘llaniladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi fermer
xo‘jaliklarining marketing faoliyatini samarali tashkil etish va bozor sharoitlarida
raqobatbardoshlikni oshirish uchun zarur bo‘lgan usul va strategiyalarni aniqlashdir.
Adabiyotlar tahlili:
Tadqiqotning birinchi bosqichi sifatida mavjud ilmiy adabiyotlar va tadqiqotlar tahlil
qilinadi. O‘zbek va chet el olimlarining qishloq xo‘jaligi marketingi, raqobatbardoshlikni
oshirish, bozor tahlili va marketing strategiyalariga oid ishlari o‘rganiladi. Bu bosqichda
asosiy e’tibor fermer xo‘jaliklarining marketing strategiyalariga ta’sir etuvchi omillar,
zamonaviy marketing vositalari va bozor talablarini tahlil qilishga qaratiladi.
So‘rovnoma va intervyular:
17
Tadqiqotda fermer xo‘jaliklarining marketing strategiyalarini aniqlash va
raqobatbardoshlikni oshirishga oid amaliy ko‘nikmalarni o‘rganish uchun so‘rovnoma va
intervyular o‘tkaziladi. So‘rovnomalar fermerlar, agrar soha mutaxassislari va marketing
sohasidagi ekspertlar o‘rtasida o‘tkaziladi. Bu jarayon fermerlar tomonidan qo‘llaniladigan
marketing strategiyalarini va bozorda raqobatbardoshlikni oshirishdagi qiyinchiliklarni
aniqlashga yordam beradi. Shuningdek, intervyular orqali amaliyotda yuzaga kelgan
muammolar va ularning yechimlari haqida batafsil ma’lumot olinadi.
Bozor tahlili:
Tadqiqotda bozorni tahlil qilishning asosiy metodologik yondashuvlari qo‘llaniladi.
Bozor segmentatsiyasi, iste’molchilar ehtiyojlari va raqobatchilarning faoliyati o‘rganiladi.
Fermer xo‘jaliklari o‘z mahsulotlarini sotishda muvaffaqiyatga erishish uchun
raqobatbardoshlikni oshirishga yordam beradigan bozor sharoitlarini tahlil qilish lozim.
Tadqiqotda mavjud bozor sharoitlari, talab va taklifning o‘zgarishlari, narx siyosati va
brendlashning ahamiyati chuqur tahlil qilinadi.
Kvalitatif va kvantitativ tahlil:
Tadqiqotda kvalitatif va kvantitativ metodlar birgalikda qo‘llaniladi. Kvalitatif metodlar
yordamida fermer xo‘jaliklarining marketing strategiyalarining to‘g‘ri shakllantirilishi va
raqobatbardoshlikni oshirishda yuzaga keladigan muammolar o‘rganiladi. Kvantitativ
metodlar yordamida esa marketing strategiyalarining samaradorligi, raqobatbardoshlikni
oshirishdagi iqtisodiy ta’sirlar va bozorning o‘zgaruvchan sharoitlariga moslashishdagi
muvaffaqiyat darajasi o‘lchanadi. Ushbu metodologiya orqali marketing strategiyalarining
samaradorligi va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha amaliy natijalar olish mumkin.
Ekspert baholash:
Tadqiqotning yakuniy bosqichlarida marketing sohasidagi mutaxassislar va agrar soha
ekspertlari tomonidan ekspert baholash o‘tkaziladi. Ekspertlar yordamida olingan natijalar
tahlil qilinadi va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bozorida samarali marketing strategiyalarini
shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish uchun zarur bo‘lgan amaliy tavsiyalar ishlab
chiqiladi.
Amaliy tavsiyalar va strategiyalar ishlab chiqish:
Tadqiqot natijalariga asoslanib, fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyalarini
shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqiladi.
Ushbu tavsiyalar marketing strategiyalarini joriy etishda yuzaga keladigan qiyinchiliklarni
bartaraf etishga va fermerlarga bozor sharoitlarida muvaffaqiyatli faoliyat yuritishga yordam
beradi.
Shu tarzda, tadqiqotda fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyasini shakllantirish va
raqobatbardoshlikni oshirishning metodologik yondashuvlari, amaliyotda qo‘llaniladigan
vositalar va bozor tahlilining samaradorligi chuqur o‘rganiladi. Tadqiqot natijalari orqali
fermerlarga marketingni to‘g‘ri shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha amaliy
tavsiyalar taqdim etiladi.
Natija va muhokama.
Ushbu tadqiqotda fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyasini
shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish omillari o‘rganildi. Tadqiqotda amalga
oshirilgan so‘rovlar, intervyular, bozor tahlili va ekspert baholash orqali olingan natijalar
fermer xo‘jaliklarining marketing faoliyatini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan
bir nechta asosiy faktlarni ko‘rsatdi.
18
Marketing strategiyalarining ahamiyati:
Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, marketing strategiyalarining samarali joriy etilishi
fermer xo‘jaliklarining raqobatbardoshligini oshirishda katta rol o‘ynaydi. Fermerlar o‘z
mahsulotlarini bozorda muvaffaqiyatli sotish uchun marketingni faqat mahsulotlarni reklama
qilish emas, balki bozor segmentatsiyasini amalga oshirish, narx siyosatini ishlab chiqish, va
iste’molchilarning ehtiyojlarini o‘rganish orqali qo‘llanishi kerakligini anglashgan. Bundan
tashqari, marketing strategiyalarining innovatsion yondashuvlari, jumladan, raqamli
marketing va onlayn savdo platformalaridan foydalanish, fermerlarning bozordagi o‘rnini
mustahkamlashga yordam beradi.
Raqobatbardoshlikni oshirishda marketing vositalari:
Fermer xo‘jaliklari o‘z mahsulotlarini bozorda muvaffaqiyatli sotish uchun
raqobatbardosh bo‘lishi lozim. Tadqiqotda ko‘rsatilganidek, raqobatbardoshlikni oshirish
uchun marketing vositalarini samarali qo‘llash muhimdir. Bunga, masalan, mahsulotning
sifatini oshirish, ekologik toza mahsulotlarni ishlab chiqarish, va brend yaratish kabi usullar
kiradi. Bozor tahlili orqali aniqlanganidek, ekologik toza mahsulotlarga talab ortmoqda va bu
o‘z navbatida fermerlar uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. Brend yaratish orqali esa
fermerlar o‘z mahsulotlariga qo‘shimcha qiymat qo‘shishlari mumkin.
Bozor segmentatsiyasi va narx siyosati:
Tadqiqotda shuningdek, bozor segmentatsiyasi va narx siyosatining muhimligi ham
ta’kidlandi. Bozorni to‘g‘ri segmentatsiya qilish orqali fermerlar o‘z mahsulotlarini maqsadli
auditoriyaga yetkazishlari mumkin. Shuningdek, narx siyosatini ishlab chiqishda fermerlar
bozordagi talabni va taklifni tahlil qilishlari, shuningdek, raqobatchilarning narx siyosatini
o‘rganishlari zarur. Tadqiqotda olingan natijalar shuni ko‘rsatdiki, narx siyosati va bozor
segmentatsiyasi orqali fermerlar o‘z mahsulotlariga yuqori talabni yaratishlari mumkin.
Raqamli marketing va texnologiyalardan foydalanish:
Raqamli texnologiyalar va onlayn savdo platformalaridan foydalanish fermer
xo‘jaliklarining marketing strategiyasini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega. Tadqiqotda
ko‘rsatilganidek, fermerlar raqamli vositalardan foydalanib, mahsulotlarini kengroq
auditoriyaga tanitishlari va sotishlari mumkin. Internet orqali sotish fermerlar uchun yangi
bozorlar ochadi va ular o‘z mahsulotlarini tez va samarali tarzda foydalanuvchilarga yetkazish
imkoniga ega bo‘lishadi. Shuningdek, raqamli marketing vositalaridan foydalanish xarajatlarni
kamaytirish va mahsulotlar bo‘yicha ma’lumotlarni tezda tarqatish imkonini beradi.
Raqobatbardosh fermerlar yaratish uchun zaruriy yondashuvlar:
Tadqiqotda shuni aniqlash mumkinki, raqobatbardosh fermer xo‘jaliklarini yaratish
uchun marketing strategiyalarini o‘zaro uyg‘unlashtirish zarur. Bu, avvalo, fermerlarning
bozorni chuqur tahlil qilishlari, bozor talablarini o‘rganishlari va marketing vositalarini to‘g‘ri
qo‘llashni talab qiladi. Buning uchun marketing strategiyalarini ishlab chiqishda innovatsion
va zamonaviy yondashuvlarni qo‘llash, ekologik toza mahsulotlarga bo‘lgan talabni hisobga
olish va brendlashni rivojlantirish lozim. Tadqiqot natijalari fermer xo‘jaliklarining marketing
strategiyalarini samarali shakllantirishda bir qator omillarni hisobga olish zarurligini
ko‘rsatdi. Fermerlar o‘z mahsulotlarini sotishda raqobatni yengish uchun bozor tahlili, narx
siyosati, brendlash, va raqamli marketing kabi zamonaviy vositalarni qo‘llashlari kerak. Bozor
sharoitlari va iste’molchilar talablarining doimiy o‘zgarishi, shuningdek, ekologik toza
mahsulotlarga bo‘lgan talabning ortishi fermerlar uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. Shu
19
bilan birga, raqamli texnologiyalarni qo‘llash fermerlar uchun bozorda muvaffaqiyatli faoliyat
yuritishning muhim vositasi bo‘lib qolmoqda. Bundan tashqari, fermerlar marketingni joriy
etishda uchraydigan qiyinchiliklarga ham duch kelishadi. Bozor segmentatsiyasini aniqlashda
noaniqliklar, narx siyosatining murakkabligi va yangi marketing vositalarini qo‘llashdagi
tajriba yetishmasligi kabi muammolar mavjud. Shunday bo‘lsa-da, fermer xo‘jaliklarida
marketing strategiyalarini shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha
ko‘rsatilgan amaliy tavsiyalar bu muammolarni bartaraf etishda yordam beradi.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyalarini samarali
shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish uchun bozor segmentatsiyasi, narx siyosati,
raqamli marketing, ekologik toza mahsulotlar va brendlash kabi asosiy omillarni hisobga olish
zarur. Raqamli texnologiyalar va onlayn savdo platformalari orqali fermerlar o‘z
mahsulotlarini tezda va samarali sotish imkoniyatiga ega bo‘lishadi. Shuningdek, marketing
strategiyalarini to‘g‘ri shakllantirish orqali fermerlar o‘z mahsulotlarini bozorda
muvaffaqiyatli sotish va raqobatbardoshlikni oshirishga erishishlari mumkin.
Xulosa va takliflar.
Ushbu tadqiqotda fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyasini
shakllantirish va raqobatbardoshlikni oshirish omillari o‘rganildi. Tadqiqot natijalari shuni
ko‘rsatdiki, fermer xo‘jaliklarining marketing faoliyatini samarali tashkil etish, ularning
bozordagi o‘rnini mustahkamlash va raqobatbardoshlikni oshirish uchun bir qator asosiy
omillar mavjud. Bozorni to‘g‘ri segmentatsiya qilish, mahsulotning sifatini oshirish, ekologik
toza mahsulotlar ishlab chiqarish, raqamli marketing va onlayn savdo platformalaridan
foydalanish fermer xo‘jaliklarining muvaffaqiyatli faoliyat yuritishida muhim o‘rin tutadi.
Tadqiqotda olingan natijalar shuni ko‘rsatdiki, marketing strategiyalarining samarali joriy
etilishi fermerlarga bozor sharoitlariga tezda moslashishga, mahsulotlarini kengroq
auditoriyaga yetkazishga va raqobatbardoshlikni oshirishga imkon yaratadi. Bozorni tahlil
qilish, iste’molchilar talablarini o‘rganish va marketing vositalarini to‘g‘ri qo‘llash fermer
xo‘jaliklari uchun bozorni egallash va o‘z mahsulotlariga talab yaratishda zarurdir.
Raqobatbardoshlikni oshirish uchun brendlash va raqamli texnologiyalarni joriy etish,
shuningdek, bozor segmentatsiyasini yaxshilash va narx siyosatini optimallashtirish orqali
fermerlar o‘z mahsulotlariga qo‘shimcha qiymat yaratishlari mumkin. Tadqiqotda ko‘rsatilgan
asosiy yo‘nalishlar fermerlar uchun marketing strategiyalarini shakllantirishda qo‘llanilishi
zarur bo‘lgan muhim metodologiyalarni o‘z ichiga oladi.
Bozor segmentatsiyasi va tahlilini kuchaytirish:
Fermer xo‘jaliklari bozorni to‘g‘ri segmentatsiya qilish orqali o‘z mahsulotlarini
maqsadli auditoriyaga yetkazishlari kerak. Har bir bozor segmenti uchun mos marketing
strategiyalarini ishlab chiqish, iste’molchilarning ehtiyojlarini tahlil qilish va ularning talablari
asosida mahsulotlar yaratish talab etiladi.
Raqamli marketing va onlayn savdoni rivojlantirish:
Raqamli marketing va onlayn savdo platformalaridan kengroq foydalanish fermerlar
uchun muhim strategik vosita bo‘lishi mumkin. Internet orqali sotish imkoniyatlarini yanada
kengaytirish, ijtimoiy tarmoqlar va veb-saytlar orqali marketing faoliyatini amalga oshirish
bozorni kengaytirishga yordam beradi. Shuningdek, raqamli marketing orqali samarali
reklama va mahsulotlar haqida ma'lumot tarqatish, iste'molchilarga yaqinlashish imkonini
beradi.
Ekologik toza mahsulotlarga e'tibor qaratish:
20
Fermerlar o‘z mahsulotlarini ekologik toza va xavfsiz sifatida brendlash orqali bozorning
yangi talablari bilan moslashtirishi mumkin. Ekologik toza mahsulotlarga bo‘lgan talabning
ortishi, ayniqsa shahar markazlarida va yuqori daromadli iste’molchilar orasida katta
imkoniyat yaratadi. Shu sababli, fermerlarga ekologik toza mahsulotlar ishlab chiqarish va
ularni marketingda ilgari surish tavsiya etiladi.
Narx siyosatini optimallashtirish:
Fermer xo‘jaliklari raqobatchilarning narx siyosatini tahlil qilib, o‘z narxlarini mos
ravishda belgilashlari kerak. Shu bilan birga, narxlarni oshirishdan ko‘ra, mahsulot sifatini
oshirish va brendlash orqali bozorni kengaytirish zarur.
Marketing strategiyalarini doimiy ravishda yangilash:
Bozor sharoitlari, iste’molchilar talablari va texnologiyalar doimo o‘zgarib turadi.
Shuning uchun, fermerlar marketing strategiyalarini va raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha
yondashuvlarini doimiy ravishda yangilab borishlari kerak. Marketingni muvaffaqiyatli joriy
etish uchun zamonaviy metodlar va yangi texnologiyalardan foydalanishni o‘rganish
muhimdir.
Tayyor mahsulotlar va xizmatlar diversifikatsiyasini rivojlantirish:
Fermerlar o‘z mahsulotlarini diversifikatsiya qilish orqali yangi bozorlarni zabt etishlari
mumkin. Masalan, agrotexnik xizmatlar, qo‘shimcha mahsulotlar (qayta ishlangan
mahsulotlar) yaratish orqali bozordagi talabni kengaytirish imkoniyatini yaratish mumkin.
O‘quv va trening dasturlarini tashkil etish:
Fermerlarga marketing strategiyalari va raqobatbardoshlikni oshirish uchun zamonaviy
yondashuvlar, raqamli marketing, brendlash va bozor tahlilini o‘rgatish bo‘yicha o‘quv
kurslari va treninglar tashkil etish zarur. Bu fermerlarga marketingni samarali qo‘llashni
o‘rgatish va bozor sharoitlariga moslashishga yordam beradi.
Shu tarzda, fermer xo‘jaliklarida marketing strategiyalarini shakllantirish va
raqobatbardoshlikni oshirish bo‘yicha ko‘rsatilgan takliflar fermerlarga muvaffaqiyatli
faoliyat yuritish, bozorni kengaytirish va iqtisodiy foyda olish imkoniyatlarini yaratadi.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Назарова, Гулрух. "Пути повышения уровня занятости населения в цифровой
экономике."
Science and innovation in the éducation system
1 (2022): 38-43.
2.
Nazarova, Gulruh. "Raqamli iqtisodiyot sharoitida aholining ish bilan bandlik darajasini
oshirish yo'llari."
Solution of social problems in management and economy
1 (2022): 45-50.
3.
Umarjonovna, Nazarova Gulruh. "The role of small business in improving the living
standard of the population." (2022): 34-36.
4.
Umarjonovna, Nazarova Gulruh. "Importance of economic knowledge in financial
process management." (2022): 35-40.
5.
Kuldashevich, Berdiev Jasur, and Nazarova Gulruh Umarjoovna. "Innovations and
Renewal in Entrepreneurship Processes."
European Scholar Journal
2.4 (2021): 512-515.
6.
Nazarova Gulruh Umarjonovna. “METHODS FOR INCREASING THE LEVEL OF
EMPLOYMENT OF THE POPULATION IN THE CONDITIONS OF THE DIGITAL ECONOMY”. E
Conference Zone. 2022/11/6. Страницы 8-11
7.
Qodirov, F. E., O. D. Doniyorov, and H. Shokirov Sh. "Basic concepts of information
21
security in information systems. Wide threats and their consequences."
концепции
устойчивого развития науки в современных условиях
(2021): 153-155.
8.
Ergash o’g’li, Qodirov Farrux. "Hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda har bir
hududning о ‘ziga xos xususiyatlari."
Scientific Journal of Actuarial Finance and
Accounting
4.09 (2024): 178-183.
9.
Қодиров, Ф. Э., et al. "Компьютерные игры и их текущие виды и
преимущества."
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА МОДЕРНИЗАЦИИ НАУЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
. 2019.
10.
Кодиров, Ф. Э., and Ф. К. Ачилова. "Технология GPON."
Математическое и
информационное моделирование: сборник научных трудов.–Тюмень, 2018.–Вып.
16
(2018).
11.
Qodirov, F. E. "Methodological aspects and importance of development of medical
services through econometric modeling and forecasting options."
academy. uz/index. php/yo
.
