14
BO‘LAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARINI IJODIY-METODIK
KOMPETENTLILIGINI RIVOJLANTIRISH UCHUN KERAK BO‘LADIGAN
IJODIY-KREATIVLIK
Uralova Muxabbat Sanjar qizi
Termiz iqtisodiyot va servis universiteti
Maktabgacha va boshlang‘ich ta’lim kafedrasi o‘qituvchisi
e-mail: uralovamuhabbat96@gmail.com
ORCID: 0009-0005-4454-3044
Telefon raqami. +99891-906-14-77
https://doi.org/10.5281/zenodo.15167122
Annotatsiya.
Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarini ijodiy-metodik kompetentliligini
rivojlantirish uchun kerak bo‘ladigan ijodiy-kreativlik mavzusi muhim va keng qamrovli.
Ushbu mavzu doirasida boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining ijodiy va metodik ko‘nikmalarini
rivojlantirish uchun bir nechta asosiy yo‘nalishlar va uslublar mavjud. Quyidagi maqola shu
jihatlar yoritilgan.
Kalit so‘zlar
: ijodkorlik, pedagogika, kompetentlik, kreativlik, metodika.
Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining ijodiy-metodik kompetentliligini
rivojlantirishda ijodiy-kreativlik juda muhim rol o‘ynaydi. Ijodiy-kreativlik, o‘qituvchilarga
ta’lim jarayonida yangi yondoshuvlar, metodikalar va vositalar ishlab chiqish imkonini beradi,
shu bilan birga ular o‘quvchilarga samarali ta’lim berishda innovatsion usullarni qo‘llashni
o‘rgatadi. Quyidagi yo‘nalishlar bo‘lajak o‘qituvchilarda ijodiy-kreativlikni rivojlantirish uchun
samarali bo‘lishi mumkin:
1. Ijodiy fikrlashni rag‘batlantirish
: O‘qituvchilarga turli vaziyatlarda yangi va original
yechimlar topish uchun kreativ fikrlashni rivojlantirish zarur. Bu, masalan, o‘quvchilarning
individual ehtiyojlariga moslashtirilgan dars rejalarini yaratishda yordam beradi.
2. Problemali o‘rganish
: Ijodiy fikrlashni rivojlantirish uchun o‘qituvchilarni real
hayotdagi yoki o‘quv jarayonidagi muammolarni hal qilishga undash zarur. Bu o‘qituvchilarni
yangicha fikrlar, usullar va yondoshuvlar ishlab chiqishga yordam beradi.
3.
Interaktiv va innovatsion metodlarni o‘rganish
: Bo‘lajak o‘qituvchilarni turli
pedagogik texnologiyalar va interaktiv metodlar bilan tanishtirish zarur. Masalan,
o‘quvchilarning faolligini oshirish uchun o‘yin, rolli o‘yinlar yoki simulyatsiyalarni o‘rgatish.
4.
Muloqot va hamkorlikni rivojlantirish
: O‘qituvchilarni bir-birlari bilan tajriba
almashishga, birgalikda kreativ g‘oyalar ishlab chiqishga undash muhim. Ular birgalikda yangi
metodikalarni ishlab chiqib, sinfda samarali qo‘llashni o‘rganishlari kerak.
5.
Yaratilish va tajriba asosida o‘rganish
: O‘qituvchilarni amaliy ishlar, loyihalar va
ijodiy faoliyatlarga jalb qilish orqali ularning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish mumkin.
O‘quvchilarni o‘zlarining kreativ g‘oyalarini amalga oshirishga undash o‘qituvchilarning ham
ijodiy fikrlashini kuchaytiradi.
6.
O‘z-o‘zini rivojlantirish
: O‘qituvchilarni o‘z ustida ishlashga, yangi pedagogik
metodlarni o‘rganishga va o‘z bilimlarini doimiy ravishda yangilashga undash zarur. Bu
o‘zining pedagogik kompetentligini oshirishi va kreativ fikrlashni kuchaytirishi mumkin.
Ijodiy-kreativlikni rivojlantirish uchun bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari doimiy
ravishda yangi bilimlarni o‘zlashtirishi, turli metodlarni o‘rganishi va o‘z ijodiy
yondoshuvlarini ishlab chiqishi lozim. Bu, o‘z navbatida, o‘quvchilarga sifatli ta’lim berishga
15
imkon yaratadi.
Kreativlik o‘qituvchilarni nafaqat yangi pedagogik metodlar ishlab chiqishda, balki ta’lim
jarayonida o‘quvchilarning ehtiyojlarini to‘liq qondirishda ham muvaffaqiyatli qiladi.
O‘qituvchining metodik yondoshuvlarini diversifikatsiya qilish kreativlik bo‘lajak
o‘qituvchilarga turli metodlarni ishlab chiqishga va qo‘llashga yordam beradi. An’anaviy
darslardan farqli o‘laroq, kreativ pedagoglar o‘quvchilarni faollashtiradigan, ularning
qiziqishini oshiradigan va bilimlarni osonroq o‘zlashtirishga yordam beradigan interaktiv
yondoshuvlar va usullarni ishlab chiqadilar. Bu metodlar o‘quvchilarning individual
ehtiyojlarini hisobga olish imkonini yaratadi.
Innovatsion ta’lim texnologiyalarini qo‘llash
kreativlikning o‘qituvchining ta’lim
jarayonidagi innovatsion texnologiyalarni qo‘llashga ta’siri katta. Masalan, yangi pedagogik
vositalar, raqamli resurslar, o‘yinlar va multimedia texnologiyalarini darsda foydalanish
o‘qituvchining ijodiy yondoshuvini ko‘rsatadi. Bu o‘quvchilarning yanada faol va qiziqarli
darslarda ishtirok etishlarini ta’minlaydi.
Yangi o‘quv vaziyatlarini yaratish kreativlik orqali o‘qituvchilar o‘quvchilarning yangi
tajriba orttirishlari uchun maxsus vaziyatlar yaratishlari mumkin. Masalan, o‘quvchilarni o‘z
ijodiy fikrlarini rivojlantirishga, muammoni hal qilishga, loyihalar asosida ishlashga undash
orqali kreativlikni sinfda amalga oshirish mumkin. Bu yondoshuv o‘quvchilarning mustaqil
fikrlash va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantiradi.
O‘quvchilarga motivatsiya berish kreativ o‘qituvchilar o‘quvchilarga ilhom va
motivatsiya berib, ularni o‘z imkoniyatlariga ishonch hosil qilishlariga yordam beradi. Ijodiy
fikrlar va yangicha yondoshuvlar orqali o‘quvchilarning o‘qishga bo‘lgan qiziqishi va intilishi
ortadi. Kreativlik, o‘quvchilarning darsda faol ishtirok etishlariga va bilimlarni qiziqarli tarzda
o‘zlashtirishlariga yordam beradi.
O‘z-o‘zini rivojlantirish kreativlik o‘qituvchining o‘zini doimiy ravishda rivojlantirishiga,
yangi pedagogik texnikalar va metodlarni o‘rganishiga turtki bo‘ladi. Bu o‘z navbatida
o‘qituvchining metodik kompetentligini oshiradi, unga yanada samarali va ijodiy darslar
tashkil qilish imkonini beradi. Kreativ yondoshuvni o‘zlashtirgan o‘qituvchi o‘z sinfini
faollashtirishga qodir bo‘ladi.
Yuqori darajadagi o‘quvchi kompetensiyalarini rivojlantirish kreativ o‘qituvchilar
o‘quvchilarning kritikal fikrlash, muammolarni hal qilish, ijodiy va analitik yondoshuvlarni
rivojlantiradi. O‘qituvchining kreativligi orqali o‘quvchilar faqat akademik bilimlarni emas,
balki hayotiy qobiliyatlarni ham o‘zlashtiradilar.
O‘quvchi va o‘qituvchi o‘rtasida hamkorlikni rivojlantirish
kreativlik nafaqat
o‘qituvchining ijodiy fikrlashiga yordam beradi, balki o‘quvchilar bilan o‘zaro hamkorlikda
ishlashni ham rag‘batlantiradi. O‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasida ishonchli va ochiq muloqot
o‘rnatish, o‘quvchilarga o‘z fikrlarini erkin ifodalash imkonini beradi. Bu o‘qituvchining
kreativligi va pedagogik mahoratini oshiradi.
Kreativlikni o‘rganish va o‘zlashtirish orqali o‘qituvchilarning ishonchi oshadi
ijodiy
yondoshuvlarni o‘zlashtirgan o‘qituvchilar o‘z ishlariga bo‘lgan ishonchni oshiradilar. Ular
yangi metodlarni qo‘llashda o‘zini erkin his qiladi, bu esa o‘quvchilarga ham ta’sir qiladi va
o‘quvchilarning o‘qishga bo‘lgan munosabatini ijobiy tomonga o‘zgartiradi.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak
kreativlik bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining
ijodiy-metodik kompetentligini rivojlantirishda muhim o‘rin tutadi. Bu o‘qituvchilarga
16
o‘quvchilarni eng zamonaviy pedagogik usullar bilan ta’minlash, ularning individual
ehtiyojlariga mos yondoshuvlarni ishlab chiqish va darslarni qiziqarli va samarali o‘tkazish
imkonini beradi. Kreativ pedagogik yondoshuvlar o‘quvchilarning o‘z-o‘zini rivojlantirishiga,
mustaqil fikrlashiga va yaratish qobiliyatlarini oshirishga yordam beradi.
References
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-son “O‘zbekiston
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar Strategiyasi to‘g‘risida” farmoni //
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. - T., 2017. 6-son.
2.
Norbo‘tayev X.B. Boshlang‘ich sinflarda integratsiyalashgan ta’lim. Darslik. - Toshkent:
“Innovatsiya-Ziyo”, 2023, 174 b.
3.
Абдуллаева Б.С.Фанлараро алоқадорликнинг методологик-дидактик асослари.
Дисс.пед. фан.док. -Тошкент, 2006. -263 б.
4.
Анисимова Т.С., Назарова Н.В. Условия, механизмы и ресурсы креативной
активности будущего педагога // Научно-методический электронный журнал Концепт.
- 2015. - №. S7. - С. 56-60.
