42
ҚАНДЛИ ДИАБЕТ 1- ТУР ЎСМИР ЁШ ҚИЗЛАРДА РЕПРОДУКТИВ ТИЗИМ
БУЗИЛИШ ХУСУСИЯТЛАРИ
Эралиева М.Р.
1- курс Эндокринология йўналиши магистри
Каримова М.М.
Т.ф.н. Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти
https://doi.org/10.5281/zenodo.14969966
Аннотация.
Қандли диабетнинг кам ўрганилган ва долзарб йўналишларидан
бири ўсмир ёш қизлар репродуктив фаолияти билан боғлиқ бўлиб, қатор саволлар
ханузгача ўз ечимини топмаган. Хозирги вақтда қандли диабет глобал муаммолардан
бирига айланиб бормоқда. Бу холат кенг тарқалган бўлиб, қатор мамлакатларда ўсмир
ёш қизларда репродуктив тизим патологияларини чақириб келмоқда.Ўсмирлик
репродуктив тизимнинг ривожланиши учун жуда мухим даврдир ва бу касаллик
гормонал мувозанат, овуляция, ва хайз циклини бошқарувчи жараёнларга таьсир
қилувчи инсулин етишмовчилиги ва глукоза ўзгарувчанлиги билан боғлиқ
муаммоларни келтириб чиқариши мумкин.
Илмий иш мақсади:
Фаргона вилоятида яшовчи қандли диабет 1- тур ўсмир ёш
қизларда репродуктив тизим бузилиш хусусиятларини ўрганиш.
Тадқиқот материали ва текшириш усуллари.
Тадқиқот объекти сифатида
Фарғона вилояти 10-сон оилавий шифохонасида М назоратида турган 50 нафар 1- тур
қандли диабет билан оғриган ўсмир ёш қизлар олинди. Бу қизларда нахорги қонда
қанд миқдори, овқатдан 2 соат кейинги қанд миқдори, гликирланган гемоглобин,
пешобдаги қанд миқдори, чаноқ бўшлиғи аьзолари ултратовуш текшируви, умумий
қон ва пешоб тахлили, гормонал текширув с-пептид, пролактин, эстероген, ЛГ, ФСГ
натижалари тахлил қилинди.
Тадқиқот натижалари ва уларнинг мухокамаси.
Текширув жараёнида ўсмир
қизларнинг репродуктив тизим фаолияти кўриб чиқилганда 5 нафар(10%) қизларда
олигоменорея, 12 нафар (24%)ўсмирларда аменорея, 3 нафар (6%) қизларда
дисменорея, 20 та беморларда (40%) эрта ёки кечиккан пубертат ва 10 та қизларда
(20%) поликистик тухумдон синдроми аниқланди.
43
Хулоса.
Фар'она вилоятида истикомат килувчи қандли диабет 1- тур ўсмир ёш
қизларда репродуктив тизим бузилишлари кўпайгани аниқланди ва бу гниколог хамда
эндокринолог мутахассислари томонидан ўрганилди. Беморларда хайз циклини
бузилишлари, овулятор дисфунксиялар ва поликистик тухумдон синдроми ултратовуш
текшируви ва анамнезлар орқали аниқланди. Бу натижалар яьни қандли диабет
касаллиги бор ўсмир ёш қизларнинг репродуктив тизимига салбий таьсир қилишини
кўрсатди. Тадқиқот натижалари қандли диабет 1- тур билан курашаётган ўсмир
қизларда учрайдиган репродуктив тизим касалликларини самарали ташхислаш ва,
даволаш сифатини оширишга хамда комплекс дастурлар ишлаб чиқишга ҳисса қўшади.
Foydalanilgan adabiyotlar/Используемая литература/References:
1.
Williams Textbook of Endocrinology.
2.
Endocrinology - Mac.E Hadley.
3.
Болезни органов эндокринной системы- Дедов 2000
4.
Эндокринология - Шагазатова.
