“Arab tili globallashuv
davrida: innovatsion yondoshuvlar
va
o‘qitish metodikasi”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
64
ARAB TILIDAGI "
ْن ِم
" TUB KO
‘
MAKCHISINING MA
’
NOLARI
Sultonbek Boltaboyev,
ORIENTAL universiteti Sharq tillari kafedrasi katta
o‘
qituvchisi
Annotatsiya.
Arab tilida ham,
o‘
zbek tilida ham k
o‘
makchilarning k
o‘
p
iste
’
molli ekanligi barcha tilshunoslarga ma
’
lum.
Mazkur maqolada arab tilidagi
ْ نِم
tub ko
‘
makchisining anglatadigan
ma
’
nolari haqida gap boradi. Darsliklarimizda,
o‘
quv q
o‘
llanmalarda mazkur
k
o‘
makchilarning ma
’
nolariga kam e
’
tibor qaratilgan, lekin mumtoz va hozirgi
davr nahvshunoslarining ilmiy asarlarida bu mavzu keng yoritilgan. Biz mana shu
asarlardagi barcha ma
’
lumotlarni bir joyga jamlab mazkur tub k
o‘
makchining
barcha ma
’
nolarini k
o‘
rsatib
o‘
tishga harakat qildik. Buni kengroq yoritib berish
uchun turli manbalardan, jumladan
o‘
rta asr nahvshunoslaridan Mahmud
Zamaxshariyning “Al
-mufassal fi-n-
nahvi”, Abdulqodir Jurjoniyning “Arab
nahvidagi yuzta omil”, hozirgi davr arab tilshunos
-nahvshunoslaridan Livanlik olim
Antuan Dahdahning “Mu’
jamu-l-lu
g‘
ati-n-nahvi-l-
arabiy”, suriyalik mashhur
tilshunos oli
m Ahmad Qabbisning “Al
-kamil fi-n-nahvi va-s-sarfi va-l-i
’rob”,
Ardabiliyning Zamahshariyning “Al
-unmuzaj fi-n-
nahvi” nomli asariga yozgan
sharxi, shaqshunos olimlardan B. M. Grandening “Курс
арабской
грамматики
в
сравнително
-
историческом
освешени”va
boshqa asarlardan foydalandik.
Tayanch s
o‘
z va iboralar:
k
o‘
makchilar, tub k
o‘
makchilar, asl k
o‘
makchilar,
predloglar, haqiqiy predloglar, ma
’
nolar.
صخلملا
.
.ﺔيكﺑﺯولأﺍ و ﺔيﺑﺮعلﺍ نيتﻐﻠلﺍ يف عﺳﺍو قﺎﻄن يﻠع مﺪخﺪسﺗ ﺮﺠلﺍ فوﺮح ﻥﺃ نيﻳﻮﻐﻠلﺍ عيﻤج ﻢﻠعﻳ
ﻩذﻫ ثﺪﺤتﺗ
ﻢتﻳ ﺐﻳرﺪتلﺍ ﺔلﺍدﺍ و ﺔيﺳرﺪﻤلﺍ ﺎﻨبتك يف .ﺔيﺑﺮعلﺍ ﺔﻐﻠلﺍ يف "نﻣ" ﺮﺠلﺍ فوﺮﺤلﺍ نﻣ يﻨعﻣ نع ﺔلﺎقﻤلﺍ
يف عﺳﺍو قﺎﻄن يﻠع عﻮضﻮﻤلﺍ ﺍذﻫ لوﺎﻨﺗ ﻢتﻳ نكل و ،نﻳﺪعﺎسﻤلﺍ فوﺮﺤلﺍ ءلاؤﻫ يﻨعﻤل مﺎﻤتﻫلإﺍ نﻣ ﻞيﻠقلﺍ ءلاﻳﺇ
ل نﺤن و .نﻳﺮصﺎعﻤلﺍ و نييكﺳلاكلﺍ ﺔﻐﻠلﺍ هقف ءﺎﻤﻠعل ﺔيﻤﻠعلﺍ لﺎﻤعلأﺍ
و لﺎﻤعلأﺍ ﺍذﻫ نﻣ ﺕﺎﻣﻮﻠعﻤلﺍ ﻞك ﺎﻨعﻤج ﺪق
و ﺔفﻠتﺨﻣ ردﺎصﻤﺑ هنﺎعتﺳلإﺍ ﻢﺗ ،عﺳوﺃ قﺎﻄن يﻠع كلذ حيضﻮتل و .يﺳﺎﺳلأﺍ ﺪعﺎسﻤلﺍ ﺍذﻫ ينﺎعﻣ ﻞك رﺎﻬظﺇ ﺎﻨلوﺎح
يف ﻞﻣﺎع ﺔئﺎﻣ" و يﻄﺳﻮلﺍ ﻥوﺮﻗ يف ﺔﻐﻠلﺍ هقف ﻢلﺎع ﻮﻫ و يﺮﺸﺨﻣزلﺍ دﻮﻤﺤﻣ ﺔﻣلاعﻠل "ﻮﺤﻨلﺍ يف ﻞصفﻤلﺍ" :ﺎﻬﻨﻣ
ﺪبعل "ﺔيﺑﺮعلﺍ ﺔﻐﻠلﺍ
ﻢلﺎع حﺍﺪحﺪلﺍ ﻥﺍﻮﻄنﺍ ينﺎﻨبﻠلﺍ ﺔﻣلاعلﺍ فلؤﻤﻠل "يﺑﺮعلﺍ ﻮﺤﻨلﺍ ﺔﻐل ﻢﺠعﻣ" و ،ينﺎجﺮﺠلﺍ ردﺎقلﺍ
."بﺍﺮعلإﺍ و فﺮصلﺍ و ﻮﺤﻨلﺍ يف ﻞﻣﺎكلﺍ" ثبﻗ ﺪﻤحﺍﺮيﻬﺸلﺍ يرﻮسلﺍ يﻮﻐﻠلﺍ ﻢﻠعﻠل و .ﺮصﺎعﻣ يﺑﺮع يﻮﻐل و يﻮﻐل
ﺔﻣلاعﻠل "يﺑﺮعلﺍ يﻮﺤﻨلﺍ ﺐف ﺝﺯﻮﻤنلأﺍ" بﺎتكلﺍ نﻣ ﺎضﻳﺃ هقيﻠعﺗ ﺎﻨﻣﺪﺨتﺳﺇ ﺪقل
...ﺦلﺇ و يﺮﺸﺨﻣزلﺍ دﻮﻤﺤﻣ
:ةيساسلأا تارابعلا و تاملكلا
،ﺮﺠلﺍ فوﺮح ،ﺔيﻠصﺃ ﺕﺍﺪعﺎسﻣ ،ﺔيﺳﺎﺳﺃ ﺕﺍﺪعﺎسﻣ ،ﺕﺍﺪعﺎسﻣ فوﺮح
.ينﺎعﻤلﺍ ،ﺔيقيقﺤلﺍ ﺮﺠلﺍ فوﺮح
Аннотация
.
Известно всем языковедам, что предлоги на арабском
языке очень много употребляемое. На этом статье речь идёт о предлога
ْنِﻣ
на арабском языке и его значения. На учебниках очень мало обратили
внимание на эту тему, но классическом и современное учёные обратили
более подробно на эту тему.
“Arab tili globallashuv davrida: innova
tsion yondoshuvlar
va
o‘qitish metodikasi”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
65
На этом статье мы старались более подробно останавливаться на
этот предлог и его значении. Для этого мы пользовались на ниже следующие
средневековых источников: Махмуд аз
-
Замахшарий «Ал
-
муфассал фин
-
нахви», Абдулкадир ал
-
Журжаний «Миата аамил» а также современных
учёных: Ливанский известный учёный Антуан –
ад –
Дахдах «Муъжаму
-
ан
-
нахви ал
-
арабий», Б.М.
Гранде «Курс арабского языка в сравнительно
историческом освещении» и другие.
Ключевые слова:
предлоги, собственно предлоги, значения предлогов.
Abstract:
All linguists know that auxiliary words are widely used in both
Arabic and Uzbek. This article discusses the meanings of
ْنِﻣ
primitive auxiliary in
Arabic. Our textbooks do not pay much attention to the meaning of these auxiliary.
However, this topic is widely covered in the scientific works of both classical
grammarians and modern grammarians. We have tried to summarize all the
information in these works and show all the meanings of this primitive auxiliary. To
shed more light on this, we have used various sources, such as the following and
many other works, including the medieval grammar of Mahmud az-Zamahshari
’
s
“Al
-mufassal fin-
nahvi”, and Abdul
-Qahir al-Jurjani
’s “Hundred Factors in Arabic
Nahvi”, the famous and one of the moder
n Lebanese scholars Antoine al-Dahdah
’
s
“Mu’
jamul lu
g‘
atin-
nahvil arabi”, “Al
-kamil fin-nahvi vas-sarfi val I
’rab” by Ahmad
Qabbis, a well-known Syrian linguist, Al-Ardabiyli
’
s commentary on Az-
Zamahshari
’s “Alunmuzaj fin
-
nahvi”, B.M.Grande’s “Arabic Gramm
ar Course in
Comparative-
Historical Lighting”
Keywords:
In Uzbek: auxiliaries, primitive auxiliaries, original auxiliaries,
prepositions, real prepositions, meaning. In. etc
ﺔفﺎضلﺍﺍ فوﺮح رﺎﺠلﺍ فوﺮح فوﺮح يﻨعﻣ
ح ﺓﺪئﺍزلﺍ فوﺮح ﺔيﻠصلﺍﺍ ﺮﺠلﺍ فوﺮح ﻢسلﺍﺍ ﺮﺠﺗ فوﺮح
ﺔﻬيبﺸلﺍ ﺮﺠلﺍ فوﺮ
:Ar
Arab tilidagi
“
hurufu-l-jar
فوﺮح )ﺮﺠلﺍ
) deb nomlanuvchi tub ko
‘
makchilar
turli ma
’
nolarda q
o‘
llaniladi. M
o‘
tabar manbalarda, shuningdek zamonaviy
darslik va q
o‘
llanmalarda tub k
o‘
makchilar alohida tilga olinadi. Mazkur
maqolada tub ko
‘
makchilardan
ْنِﻣ
tub ko
‘
makchisining anglatadigan ma
’
nolari
haqida t
o‘
xtalib
o‘
tamiz.
ْنِم
–
t u b k o
‘
m a k ch i s i
ْن ِﻣ
–
tub ko
‘
makchisi ham o
‘
zining ko
‘
p ma
’
noliligi bilan boshqa tub
k
o‘
makchilardan ajralib turadi. U quyidagi ma
’
no va xususiyatlarga ega.
1. Bu haqda Misrlik taniqli nahvshunos olim Muhammad Foxirning
“Grammatikani sharxlash” nomli kitobida shunday deyiladi:
. َﺮَﻤْضُﻤلﺍ و َﺮِﻫﺎَّظلﺍ ُّﺮُﺠَﺗ َو ،ٌﺪِئﺍ َﺯ َو ،ٌّيِﻠْصَﺃ ٍّّﺮَج َف ْﺮَح يِتْئَﺗ َو : ْنِﻣ
Ya
’
ni:
ْنِﻣ
–
haqiqiy tub
k
o‘
makchi hamda ziyoda harf b
o‘
lib keladi va zohir ismlarni va olmoshlarni
qaratqich kelishigida kelishini talab qiladi.
G‘
azal mulkining sultoni hazrat Alisher Navoiy ham
o‘zlarining “Xamsatul
mutaxayyirin” nomli asarida: “min” hurufi jorradindur va madxulin majrur qilur”
deb yuqoridagi fikrni aynan keltirib
o‘
tganlar.
“Arab tili globallashuv
davrida: innovatsion yondoshuvlar
va
o‘qitish metodikasi”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
66
2.
. ْن ِﻣ
–
tub ko
‘
makchisiga I shaxs birikma olmoshlari qo
‘
shilib kelganida,
uning
"ﻥ"
harfi ikkilantiriladi va tashdidni oladi, masalan:
يِّﻨِﻣ
mendan,
ﺎَّﻨِﻣ
–
bizdan
kabi.
3.
ْن ِﻣ
–
tub ko
‘
makchisi
ْنَﻣ
–
kim?, yoki
ﺎَﻣ
–
nima?, so
‘
roq olmoshlari bilan
kelganida esa,
"ﻥ"
harfi assimilyatsiyaga uchrab, tushib qoladi, ya
’
ni:
ْنَﻣ+ ْنِﻣ
o
‘
rniga
ْنَّﻤِﻣ
;
ﺎَﻣ+ ْنِﻣ
o
‘
rniga
ﺎَّﻤِﻣ
ko
‘
rinishini oladi.
4)
ﺮيِثَك ِﻥﺎَكَﻤْلﺍ يِف ِﺔِﻳﺎَﻐْلﺍ ُءﺍَﺪِتْﺑِﺇ
...ًﺍ
–
ْنِﻣ
tub ko
‘
makchisi ko
‘
pincha o
‘
rin holining
boshlanish nuqtasiga ishora qiladi, masalan:
يَصْﻗَ ْلأﺍ ِﺪ ِﺠْسَﻤْلﺍ يَلِﺇ ِمﺍ َﺮَﺤْلﺍ ِﺪ ِﺠْسَﻤْلﺍ َنِﻣ ًلاْيَل ِﻩِﺪْبِعِﺑ ي َﺮْﺳَﺃ يِذَّلﺍ َﻥﺎَﺤْبُﺳ
(
O‘
z) bandasi (Muhammad) ni tunda (Makkadagi) Masjidul
–
Haromdan
(Quddusdagi) Masjidul
–
Aqsoga sayr qildirgan zotga tasbeh aytilur.
.ِقﻮُّسلﺍ يَلِﺇ ِتْيَبْلﺍ َنِﻣ ُتْج َﺮَخ
–
Men uydan chiqib bozorga ketdim;
َقْﺸَﻣِد ْنِﻣ َءﺎَج
–
U
Damashqdan keldi.
5)
...ًﺍلأيِﻠَﻗ ِﻥﺎَﻣ َّزلﺍ يِف ِﺔِﻳﺎَﻐْلﺍ ُءﺍَﺪِتْﺑِﺇ
–
ba
’
zida esa
ْنِﻣ
–
payt holining boshlanish vaqtiga
ham ishora qiladi, masalan:
...ِهيِف َمﻮُقَﺗ ْﻥَﺃ ٌّقَحَﺃ ِم ْﻮَﻳ ِل َّوَﺃ ْنِﻣ ي َﻮْقَّتـلﺍ يَﻠَع َﺲِّﺳُﺃ ًﺍﺪ ِﺠْسَﻤَل
Birinchi kundan taqvoga asoslangan masjid
–
Sizning
o‘
shanda turishingiz
loyiqroqdir...
6)
ِﻞيِﻠْعَّتﻠِل
–
asas, sabab, vaj, boisni ifodalash uchun ishlatiladi, masalan:
...ًﺍرﺎَن ﺍﻮُﻠ ِخْدُأَف ﺍﻮُﻗ ِﺮْغُﺃ ْﻢِﻬِتَئيِﻄَخ ﺎَّﻤِﻣ
Ular
o‘
z xato (gunoh) lari sababli (suv balosidan s
o‘
ng yana) olovga
kiritildilar.
.ِﺔَئ ِّﺮلﺍ ِبﺎَﻬِتْلﺍ َنِﻣ َﺕﺎَﻣ
–
U o
‘
pka yallig
‘
lanishi (zotiljam) kasalligidan vafot etdi.
7)
ِﻞي ِصْفَّتﻠِل
–
biror bir predmet yoki shaxsni boshqalardan alohida ajratib
k
o‘
rsatish yoki u haqda mufassal bayon qilish, t
o‘
la xabar berish uchun ishlatiladi,
masalan:
ْﻠَّضَف ُﻞُﺳ ُّﺮلﺍ َكْﻠِﺗ
...ٍّﺕﺎَجرَد َعَف َر َو ُﷲ َﻢَّﻠَك ْنَﻣ ْﻢُﻬْﻨِﻣ ٍّضْعَﺑ يَﻠَع ْﻢُﻬَضْعَﺑ ﺎَﻨ
O‘
sha pay
g‘
ambarlarning ayrimlaridan ayrimlarini afzal etdik. Ular ichida
Alloh (bevosita) gaplashganlari va darajasini (Aloh) k
o‘
targanlari bor.
8)
ِضيِعْبَّتﻠِل
–
to
‘
ladan ba
’
zi bir qismini ajratish uchun ishlatiladi, masalan:
...ًﺍو ُزُﻫ ﺎَﻫَذ ِﺨَّتَﻳ َو ٍّﻢْﻠِع ِﺮْيَﻐِﺑ ِﷲ ِﻞيِبَﺳ ْنَع َّﻞ ِضُيِل ِثﻳِﺪَﺤْلﺍ َﻮْﻬَل ي ِﺮِتْﺸَﻳ ْنَﻣ ِسﺎَﻨلﺍ نِﻣ َو
Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan
(
o‘
zgalarni) Alloh y
o‘
lidan ozdirish uchun va u (y
o‘
lni) masxara qilish uchun
behuda s
o‘
z(lar)ni sotib olurlar.
.ِلﺎَﻤْلﺍ َنِﻣ َذَخَﺃ
–
U (ancha) puldan (ozginasini) oldi.
9)
ِنيِيْبَّتﻠِل
–
biror bir narsani yoki voqea
–
hodisani tushuntirish, anglatish,
izohlash, sharxlash yoki bayon qilish uchun ishlataladi, masalan:
. ِرو ُّزلﺍ َل ْﻮَﻗ ﺍﻮُبِﻨَتْجﺍ َو ِﻥﺎَث ْوَ ْلأﺍ َنِﻣ ِﺲَج ِّﺮلﺍ ﺍﻮُبِﻨَتْجﺎَف
Bas, butlardan iborat najosatdan uzoqlashib, yol
g‘
on s
o‘
zdan ham chetda
b
o‘
lingiz.
10)
ِﺓَدﺎَﻳ َّزﻠِل
–
ziyoda (ortiqcha ) harf bo
‘
lib keladi va bunda ta
’
kidni oshiradi,
masalan:
ٍّﺪَحَﺃ ْنِﻣ يِنَءﺎَج ﺎَﻣ
–
Menikiga hech kim kelmadi.
: ِﻥﺎَط ْﺮِﺷ ِرﻮُﻬْﻤُﺠْلﺍ َﺪْﻨِع "نِﻣ" ٍّﺓَدﺎَﻳ ِزِل ُط ِﺮَتْﺸَﻳ َو
1
–
ْﻥَﺃ
.ٌﺓ ِﺮِكَن ﺎَﻬَﺑ ُرو ُﺮْﺠَﻤْلﺍ َﻥﻮُكَﻳ
“Arab tili globallashuv davrida: innova
tsion yondoshuvlar
va
o‘qitish metodikasi”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
67
Uning ziyoda harf b
o‘
lib kelishi uchun ulamolarning fikriga k
o‘
ra iki sharti
bor:
11)
" ْنِﻣ"
–
dan keyin qaratqich kelishigida kelayotgan ism noaniq holatda
b
o‘
lishi lozim va bunda u noaniqlikni kuchaytiradi, masaln:
.ﺎَﻬُﻤَﻠْعَﻳ َّلاِﺇ ٍّﺔَﻗ َر َو ْنِﻣ ﺎَﻣ َو
–
Qaysi bir barg to
‘
kilmasin, uni ham bilur. (6:59)
12) Undan keyingi kelayotgan qaratqich kelishigidagi ism inkor ma
’
no
anglatishi yoki shunga
o‘
xshash b
o‘
lishi shart, maslan:
؟ٍّﺪَحَﺃ ْنِﻣ َكَءﺎَج ﺎَﻣ
–
Senikiga hech kim (biror kishi) kelmadimi?
َلاَف ،ٍّﺔَف ِﺮْعَﻤْﻠِل ٌﺓ َّرﺎَج ﺎَﻬِﺑ يِﺗ ْؤُﻳ َلا َو ،ٍّﺪَحَﺃ ْنِﻣ يِنَءﺎَج ُلﻮُقَﺗ َلاَف :ِبﺎَﺠﻳِ ْلإﺍ يِف " ْنِﻣ" ُدﺍ َزُﺗ َلا َو
ْن ِﻣ ِءﺎَج ﺎَﻣ :ُلﻮُقَﺗ
.ٍّﺪَحَﺃ
ْن ِﻣ
–
ijobiy gaplarda tub ko
‘
makchi vazifasidagi zoida harf bo
‘
lib kela
olmaydi. Shuning uchun “Menikiga biror –
bir kimsa keldi” deb aytish noto‘g‘
ri
b
o‘
ladi. Shuningdek, u aniq holatdagi ism oldidan ham zoida harf b
o‘
lib kelmaydi,
shuning uchun “Mening oldimga allakim kelmadi” deb ham bo‘
lmaydi.
13) Ammo nahvshunos olim Al-Axfashning fikricha, b
o‘
lishli gaplarda ham
ْن ِﻣ
zoida harf sifatida kelib, aniq holatdagi ismni ham qaratqich kelishigiga qo
‘
ya
oladi, masalan:
...ْﻢُكِﺑﻮُنُذ ْنِﻣ ْﻢُكَل ْﺮِفْﻐَﻳ
–
(shunda Alloh) sizlarni gunohlaringizni mag
‘
firat qilur...
Mazkur oyatdagi jumla bo
‘
lishli jumladir. Bunda
َنِﻣ
–
tub ko
‘
makchisi zoida
harf bo
‘
lib kelmoqda
ٌبﻮُنُذ
–
so
‘
zi esa qaratqich kelishigida va aniq holatda kelgan,
chunki u birikma olmoshining aniqlanmishidir.
14)
نِﻣ
-tub ko
‘
makchisi predmetlarning yasalgan materialiga ishora qiladi,
masalan:
ٍّﺮﻳ ِﺮَح ْنِﻣ ٌب ْﻮَث
–
paxtali kiyim,
ٍّﺐَﺸَح ْنِن ٌبﺎَﺑ
–
yog
‘
ochli eshik.
15)
ِقﺎَصِّﺗِ ْلإِل
–
shaxslarning ijtimoiy kelib chiqishi yoki biror
–
bir joyga
mansubligini bildirish uchun q
o‘
llaniladi, masalan:
َّلاَفْلﺍ َنِﻣ َﻮُﻫ
ِني ِح
–
u dehqon,
ٍّﺔَعيِﺑ َر ْنِﻣ ٌﻞُج َر
–
Rabiy
’
a qabilasining kishisi,
ِﻥﺎَتْسِكﺎَﺑ ْﺯوُﺃ ْنِﻣ ٌﺮيِﻤَﺳ
–
Samir O
‘
zbekistonlikdir.
16) Ajablanish va hayratlanishda q
o‘
llaniladi, masalan:
ٍّﻞْيَل ْنِﻣ َكَل ﺎَﻳ
–
qanday go
‘
zal kecha a!...,
ْنِﻣ ُهَل ﺎَﻳ
ٍّﻞُج َر
–
ey, bu qanaqa kishi o
‘
zi!...
17) Shaxsi noma
’
lum gaplarning boshida kelishi mumkin, masalan:
... ْﻥَﺃ ِمﻮُﻠْعَﻤْلﺍ َنِﻣ
–
ma
’
lumki...
18) Biror
–
bir narsani boshqa narsa bilan solishtirish yoki sifat darajalarini
ko
‘
rsatish uchun ishlatiladi, masalan:
... ْن ِﻣ ُنَسْحَﺃ
–
...dan yaxshi,
ْن ِﻣ ُﺮَبْكَﺃ
–
...dan katta.
19) Quyidagi
o‘
ziga xos (idiomatik) jumlalarda kelishi mumkin:
ِهِﻣ ْﻮَﻳ ْنِﻣ ِﺝ َﺮَخ
–
U o
‘
sha kuni chiqdi.
ِهِتَعﺎَﺳ ْنِﻣ
–
o
‘
sha soatda,
ِﺪَﻐْلﺍ َن ِﻣ
–
keyingi kun ertalab,
ِﻩ ِر ْﻮَف ْنِﻣ
–
o
‘
sha zohoti.
Demak
ْن ِﻣ
tub ko
‘
makchisi ham boshqa ko
‘
p ma
’
noli ko
‘
makchilar kabi arab
tili grammatikasida
o‘
z
o‘
rni va mavqeiga ega va u k
o‘
p iste
’
mollikdir.
“Arab tili globallashuv
davrida: innovatsion yondoshuvlar
va
o‘qitish metodikasi”
mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman
68
Foydalanilgan adabiyotlar r
o‘
yxati:
1
.
Асқарова М., Абдураҳмонов Х. Ўзбек тили грамматикасининг
практикуми. –Т.: Ўқитувчи.
-1972.
2.
Мирзаев М., Усмонов С., Расулов И. Ўзбек тили.
-
Т.: Ўқитувчи. –
1970.
3.
Иброҳимов Н., Юсупов М. Араб тили грамматикаси. 1
-
жилд. –Т.:
Ўзбекистон Миллий энциклопедияси Давлат илмий нашриёти.
-1997.
4.
Гранде Б.М. Курс арабской грамматики в сравнителъно
-
историческом освешение. –М.: Восточная литература.2
-
издание.
-1998.
5.
Баранов Х.К. Арабско
-
русский словарь.
-
М., 2
-
издание.
-1987.
6.
Қуръони Карим маъноларининг таржимаси. Таржима ва изоҳлар
муаллифи Абдулазиз Мансур. “Тошкент ислом университети” нашриёти –
2001.
7.
Муталлиб Усмонов. Қуръони Карим ва Жаноби Росулуллоҳнинг
амаллари. Т.Ўқитувчи. 1993.
ﻥوﺮﺷﺎن ﻥﺎﻨبل ﺔبتكﻣ "يوﺮعلﺍ ﻮﺤﻨلﺍ ﺔﻐل ﻢﺠعﻣ " حﺪحﺪلﺍ ﻥﺍﻮﻄنﺍ
1993
.م
.
8
ﺕوﺮيﺑ .قﺸﻣد "بﺍﺮعلاﺍ و فﺮصلﺍ و ﻮﺤﻨلﺍ يف ﻞﻣﺎكلﺍ " ثبﻗ ﺪﻤحﺃ
1986
9.
10.
.ﺓﺮﻫﺎقلﺍ .ﺮصﻣ .بﺍدلاﺍ ﺔبتكﻣ .يﻠيﺑدرلاﺍ حﺮﺸﺑ يﺮﺸﺤﻣزلﺍ ﺔﻣلاعﻠل ﻮﺤﻨلﺍ يف ﺝذﻮﻤنلاﺍ حﺮﺷ
1990
11.
.ثلﺎثلﺍ ءزﺠلﺍ .ﺓﺮﻫﺎقلﺍ .ﺮﻫﺯلاﺍ .ﺮصﻣ "ﻮﺤﻨلﺍ حيضﻮﺗ " ﺮخﺎف ﺪﻤﺤﻣ زﻳزعلﺍﺪبع
1996
12.
ﺔﻐﻠلﺍ يف ﺪﺠﻨﻤلﺍ
ملاعلاﺍ و
.
قﺮﺸﻤلﺍ رﺍد
.
ﺔيﻗﺮﺸلﺍ ﺔبتكﻤلﺍ
.
ﺕوﺮيﺑ
.
.ﻥﺎﻨبل
1987
.م
13.
.ﺔﻳدﻮعصلﺍ
"ﺔيصو ﻥﻮسﻤخ و ﺲﻤخ ﻢﻠﺳ و هيﻠع ﷲ يﻠص لﻮﺳﺮلﺍ ﺎﻳﺎصو نﻣ " ﻥﻮحﺎط ﺪﻤﺤﻣ ﺪﻤحﺍ
