№ 2 (2024) inLibrary

Maqolalar

• 

  Ilk o’rta asrlarda xorazm tarixining manbalarda aks etishi Annotatsiya: Maqolada Afrig‘iylar sulolasi (305-995 yillar) tarixshunosligining asosiy yo‘nalishlari va muammolari tahlil qiliniib, sulolaning kelib chiqishi va etnik mansubligi, siyosiy maqomi, ichki siyosati, iqtisodiy va ijtimoiy-madaniy taraqqiyoti kabi masalalar o‘rganiladi. Shuningdek, milliy va xorijiy tarixshunoslarning tadqiqotlari tahlil qilinib, Afrig‘iylar tarixini yoritishda mavjud bo‘shliqlar va muammolar tahlil qilinadi.

  Dunyo Qosimova

  135-141

  28   93

  • Batafsil o'qish
• 

  Ortodontiyada sun'iy intellekt va undan tishlash patologiyasini baholash uchun foydalanish Sun'iy intellektni, xususan, mashinani o'rganishni STOMATOLOGIYAga integratsiyalashuvi tasvirni qayta ishlash va qaror qabul qilishning ilg'or imkoniyatlari tufayli bu sohani o'zgartirmoqda sun'iy intellekt ortodontik protseduralarni inqilob qilishga qodir. Yaqinda o'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, mashinani o'rganish anatomik belgilarni aniqlash, skelet tuzilmalarini tasniflash, suyak yoshini bashorat qilish va tish segmentatsiyasi kabi muhim vazifalarda inson aniqligiga mos kelishi yoki hatto undan oshib ketishi mumkin, bundan tashqari, mashinani o'rganish algoritmlari ortodontik qarorlar qabul qilish va davolashni baholashda izchillik va ishonchlilikni ta'minlaydi. Ushbu yutuqlarga qaramay, mashinani o'rganish modellarining talqini va ma'lumotlar to'plamining ishonchliligi bilan bog'liq muammolar mavjud. Shuning uchun ortodontist amaliyotchilari va sun'iy intellekt bo'yicha texnik xodimlar o'rtasida yaqinroq hamkorlikni rivojlantirish klinik sharoitda sun'iy intellektning barcha imkoniyatlaridan foydalanish uchun juda muhimdir.

  Raxmatulla Nigmatov, Sh Ruziev, D Xanova

  69-74

    

  • Batafsil o'qish
• 

  Ўзбекистонда янги – музей туризмини ташкил қилиш ва ривожлантиришнинг мақсади ва вазифалари мақолада Ўзбекистоннинг миллий туризмида янги-музей туризмини ташкил қилиш ва ривожлантиришнинг мақсади ва вазифалари келтирилган. Шунингдек, музей туризмини ривожлантиришда таклифлар тавсия қилинган.

  Юлдуз Урунбаева

  83-86

  112   17

  • Batafsil o'qish
• 

  Музей туризмини ривожлантириш – аҳоли фаровонлигини оширишнинг асосий омили аҳоли фаровонлиги қатор муҳим омиллар уйғунлигида тавсифланувчи хизмат кўрсатиш соҳасининг кўлами, унинг муҳим макроиқтисодий кўрсаткичлардаги улуши, аҳоли жон бошига хизматларнинг ҳажми орқали аниқланади. Мақолада музей туризми соҳасини ривожлантириш орқали аҳоли фаровонлигини оширишга доир масалаларга алоҳида тўхталиб ўтилган.

  Юлдуз Урунбаева

  107-111

  77   9

  • Batafsil o'qish
• 

  Аҳолининг маънавий-маърифий қадриятлари дунёсини бойитиш, ёш авлодни ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида тарбиялашда музейларнинг аҳамияти Мақолада Аҳолининг маънавий-маърифий қадриятлари дунёсини бойитиш, ёш авлодни Ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида тарбиялашда музейларнинг аҳамияти, тарихи, назарий асосларига алоҳида аҳамияти берилган.

  Юлдуз Урунбаева

  74-83

  110   10

  • Batafsil o'qish
• 

  Talabalar turizmining turizm va sayohatning boshqa turlari bilan integratsiyalashuvi Talaba turizmi sayyohlik industriyasining rivojlanayotgan sohasi boʻlib, u yosh sayohatchilarga akademik mashgʻulotlarni boʻsh vaqtni oʻtkazish tajribasi bilan uygʻunlashtirish imkonini beradi. Ushbu ilmiy maqola talabalarning ta'lim va madaniy tajribalarini oshirish uchun talabalar turizmini turizmning boshqa turlari bilan integratsiyalash jarayonlarini o'rganadi. Hamkorlik, tajribaviy o'rganish va jamoatchilik ishtiroki orqali talabalar turizmini turizmning boshqa shakllari bilan integratsiya qilish talabalar uchun yanada boyitilgan va barqaror sayohat tajribasiga olib kelishi mumkin.

  NILUFAR AXROROVA, N Ibragimov

  4761-4763

  45   15

  • Batafsil o'qish
• 

  Ekologik konstitutsiyaviylik: huquqiy asoslar orqali sayyorani himoya qilish Ekologik konstitutsiyaviylik - bu huquqiy asoslar orqali sayyorani himoya qilishga qaratilgan kuchayib borayotgan harakat. Ushbu yondashuv milliy konstitutsiyalarda atrof-muhitni muhofaza qilish muhimligini tan oladi va unga boshqa asosiy huquqlar kabi huquqiy himoya darajasini berishga intiladi. Milliy konstitutsiyalarda ekologik huquq va majburiyatlarni mustahkamlab, mamlakatlar tabiiy dunyoni asrashga ustuvor ahamiyat beradigan qonunchilik bazasini yaratishi mumkin. Ekologik konstitutsiyaviylik hukumatlar va korporatsiyalarning atrof-muhitga ta'siri uchun javobgarligini ta'minlash uchun huquqiy mexanizmlarni yaratishga ham imkon beradi. Bu sog'lom atrof-muhitga bo‘lgan huquq, tabiiy resurslarni muhofaza qilish va barqaror rivojlanishni rag'batlantirishni o‘z ichiga olishi mumkin. Atrof-muhit tamoyillarini erning oliy qonuniga integratsiyalashgan holda, mamlakatlar atrof-muhitni muhofaza qilish kelajak avlodlar uchun ustuvor vazifa bo‘lishini ta'minlashi mumkin. Ushbu maqolada biz ekologik konstitutsiyaviylik kontseptsiyasini va uning iqlim o‘zgarishi va atrof-muhit degradatsiyasiga qarshi kurashda mazmunli o‘zgarishlarga olib kelishi mumkinligini ko‘rib chiqamiz. Shuningdek, biz atrof-muhit huquqlarini o‘z konstitutsiyalariga muvaffaqiyatli integratsiyalashgan mamlakatlarning ba'zi misollarini va uning atrof-muhitni muhofaza qilishga ta'sirini ko‘rib chiqamiz.

  Azamat Jumanov, Rustem Omirzakov

  192-195

  157   14

  • Batafsil o'qish
• 

  Milliy iqtisodiyot Maqolada milliy iqtisodiyotning rivojlanish tendensiyasi va unga ta‘sir etuvchi omillar tahlil qilingan.Milliy iqtisodiyotning xalqaro standartlar darajasida taraqqiyoti va jahon hamjamiyatidan munosib o‗rin egallab, xalqaro iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish asoslarini tadqiq qilingan.

  Юлдуз Урунбаева, Valiyor Xursandaliyev

  100-103

  72   13

  • Batafsil o'qish
• 

  Mehmonxonalarning xizmat ko'rsatish darajasini va raqobatbardoshligini baholash qoidalari tezis mehmonxona xizmatlarini baholash jarayoni va raqobatbardoshligi haqida ma'lumot beradi. So'nggi yillarda, ayniqsa pandemiyadan so'ng, ko'plab mehmonxona korxonalari o'z takliflari sifatini yaxshilash va raqobatbardoshligini saqlab qolishga e'tibor qaratdilar. Ba'zi mehmonxonalar eng so'nggi raqamli texnologiyalardan foydalangan holda taqdim etayotgan xizmatlar sifatini oshirishga harakat qilmoqda. Maqolada mehmonxona faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlarga qo'shimcha ravishda xizmat ko'rsatish sifatini baholash uchun qo'llaniladigan usullar haqida tushunchalar mavjud

  Istamkhuja Davronov

  92-95

  57   18

  • Batafsil o'qish
• 

  Божхона соҳасига оид терминлар типологияси

  Мазкур мақолада божхона соҳасига оид терминлар типологияси таҳлил этил- ган. Инглиз тилида божхона соҳасига оид терминологии бирликларининг ясалиш жараёни ёри- тилган.

  Nilufar Isakulova

  132-140

  62   23

  • Batafsil o'qish
• 

  Божхона соҳасига оид терминларни ўқитишда тадқиқот лойиҳалардан фойдаланиш

  Педагогикада лойиҳалар метода — бу муаммони таълим олувчилар ва ўқитувчи томонидан батафсил ишлаб чиқиш орқали дидактик мақсадга эришиш йўли бўлиб, у жуда реал, аниқ амалий натижа билан тугаши, у ёки бу тарзда белгиланган бўлиши керак. Лойиҳа метода - таълим олувчи- ларнинг мустақил фаолияти бўлиб, ўқитувчи раҳбарлигида амалга оши- рилада, ижодий, тадқиқот, шахсан ёки ижтимоий аҳамиятга эга бўлган муаммони ҳал қилишга ва моддай ёки интелектуал маҳсулот шаклида му- айян натижа олишга қаратилган [3].

  Nilufar Isakulova

  11-19

  236   20

  • Batafsil o'qish
• 

  Categories of children with defects in development This article analyzes the categories of children with developmental disabilities that help them socialize.

  Nilufar Isakulova

  17-22

  126   17

  • Batafsil o'qish
• 

  AFRIGʻIYLAR SULOLASI TARIXSHUNOSLIGINING ASOSIY YOʻNALISHLARI VA MUAMMOLARI Maqolada Afrig‘iylar sulolasi (305-995 yillar) tarixshunosligining asosiy yo‘nalishlari va muammolari tahlil qiliniib, sulolaning kelib chiqishi va etnik mansubligi, siyosiy maqomi, ichki siyosati, iqtisodiy va ijtimoiy-madaniy taraqqiyoti kabi masalalar o‘rganiladi. Shuningdek, milliy va xorijiy tarixshunoslarning tadqiqotlari tahlil qilinib, Afrig‘iylar tarixini yoritishda mavjud bo‘shliqlar va muammolar tahlil qilinadi

  Mardonbek Rajapov

  25-27

  169   32

  • Batafsil o'qish
• 

  New Ways to Measure Intraocular Pressure in Children with Microphthalmia and Blepharophimosis

  Childhood glaucoma is a chronic vision threatening condition that may significantly impact an individual’s psychosocial well-being. The prognosis of glaucoma largely depends on early and accurate diagnosis and successful treatment, including control of increased. The purpose is to determine the effectiveness of modified tonometers (Maklakova) NGm2-"OF TP" in performing tonometry and tonography in infants and children with microphthalmos and blepharophimosis. We have proposed modified models of Maklakoff tonometers weighing 5, 10, and 15 g, made of silver, the weights on both sides have contact plates, which are made of medical plastic and have a diameter of the applanation area d=8 mm. Methods: Tonometry and tonography using the simplified method of Nesterov A.P. were carried out in 30 (60 eyes) children aged from birth (0) to 16 years. Results: Our recommended design of weights showed results that do not differ from those obtained using standard Maklakov tonometers. At the same time, modified weights provide the opportunity to determine tonometric IOP and eye hydrodynamics in newborns and patients with microphthalmia and/or blepharophimosis, which greatly facilitates the work of pediatric ophthalmologists and reduces examination time.

  Lola Xamrayeva, Dildora Narzullayeva, Lyubava Boboha, Dilorom Mahmudova

  867-868

  117   23

  • Batafsil o'qish
• 

  The science of molecular genetics yesterday and today as well duties as gal Ushbu maqolada inson genomining ketma-ketligi va tugallanishi muhokama qilinadi molekulyar genetikada yangi postgenomik davr. Molekulyarning buyuk yutuqlari genetika, genomika, hayot tahlili haqida ma'lumot beriladi.

  Muslimbek Daminov

  302-304

  110   11

  • Batafsil o'qish
• 

  Адаптационные возможности детского организма после перенесенной постковидной инфекции

  Ushbu maqola bolalarda post-Covid sindromining
  chastotasi va klinik ko'rinishlari haqida ma'lumot beradi. Mirobod, Mirzo Ulug‘bek va Yunusobod tumanlarida joylashgan 3 ta oilaviy poliklinika va Toshkent shahar markaziy ko‘p tarmoqli poliklinikasida epidemiologik o‘rganish o‘tkazildi. 2020-2022 yillar davomida ushbu ambulatoriyalarga COVID-19 (nazofaringeal smear
  yoki ferment bilan bog'langan immunosorbent tahlil (ELISA) IgM qonining PCR diagnostik usuli bo'yicha) tasdiqlangan 1 yoshdan 17 yoshgacha bo'lgan 593 nafar bola murojaat qilgan. Toshkent shahridagi Bolalar diagnostika markazi negizida oʻtgan 6 oy davomida COVID-19 infeksiyasiga chalingan 253 nafar bola chuqurlashtirilgankoʻrikdan oʻtkazildi (istiqbolli tadqiqot). Natijada, bolalarda post-Covid sindromi bilan kasallanish 65,6% ni tashkil etishi aniqlandi. Keyinchalik tashxis qo'yilganda, bolalarda Post COVID-19 holati 18,7% yurak varianti, 15,1% oshqozon-ichak varianti, 15,4% nafas olish varianti va 28,3% hollarda aralash ko'rinishda namoyon bo'lishi aniqlandi. post-covid sindromi. Ikkala elektrolitlar va B6, C va D vitaminlari muvozanati aniqlandi, bu immunitet tizimining zo'riqishini ko'rsatishi mumkin. Shu munosabat bilan biz ularni reabilitatsiya qilish davrida vitamin-mineral va aminokislota komplekslarini buyurishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.

  Iroda Jabbarova

  79-85

  61   13

  • Batafsil o'qish
• 

  Чорвачиликда инфекцион касалликларининг тарқалиши ва олдини олиш чоралари Ушбу маколада чорва ҳайвонларининг инфекцион ва инвазион касалликлари яьни бактериал касалликларни тарқалиш даражаси хамда касалликларни олдини олиш ва қарши курашиш буйича чорва фермерларга ва мутахасиссларга тавсиялар берилган.

  Bozorboy Elmurodov, G Muminov, N Nabieva

  155-163

  138   6

  • Batafsil o'qish
• 

  Romandan romanga ko‘chgan badiiyat Ushbu maqolda Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar,” “Mehrobdan chayon” romanlari va Sa’dixon Mavlavixon o‘g‘li Eshonjonovning “Tanazzul” pentologiyasi badiiy va tarixiy haqiqat mutanosibligi qiyosiy tahlil qilingan. Asarlardan asarga ko‘chgan obrazlar, voqealar o‘zaro faktlarga asoslanib tahlil qilingan. Yozuvchilar asarlari davri jihatida ham tugal fikrga kelingan. Natijada bir davr yoritilgani va “Tanazzul” yozuvchisi Qodiriy asarlariga muvofiq holatda asar yozib o‘z ijodiy maqsadiga erishgan degan xulosaga kelingan.

  Dilnoza Mamanova

  97-101

  87   14

  • Batafsil o'qish
• 

  Tovuq nematodozlarini davolash va profilaktika qilishning kompleks chora-tadbirlari Ushbu maqolada tovuqlar orasida keng tarqalgan gelmintozlar – namtodozlar (askaridioz, geterakidoz, kapillarioz, singamoz)ga qarshi kurashish ya’ni davolash hamda oldini olish bo‘yicha qatiy chora-tadbirlar kompleksi haqida ma’lumotlar bayon etilgan. Ushbu kopkles chora-tadbirlar ilmiy izlanishlar natijalari asosida ishlab chiqilgan va veterinariya mutaxassislari uchun dastur sifatida xizmat qiladi.

  Komiljon Akramov, Xurshid Safarov

  90-94

  44   12

  • Batafsil o'qish
• 

  Profilaktika usullari va Trichofitni sababga ko'ra davolash (adabiyot tahlili) Qoramollar trixofitiya kasalligini davolashda tizimli preparatlardan unumli foydalangan holda davolashni samarali amalga oshirish. Buning uchun trixofitiya bilan kasallangan hayvonlarni guruhlarga bo‘lgan holda har bir preparatlarni qo‘llab, har o‘n kunda kuzatib borishdan iborat. Olingan natijalarga qarab davolashni erta amalga oshirishdir. Laboratoriya sharoitida kasallikdan tuzalgan qismidan teri va jun namunalari olinib oziqmuhitlarga ekib ko‘rish va boshqa o‘xshash kasalliklarda diferentsial diagnostika qilib, qo‘llanilgan preparatlar ta’sitini o‘rganishdan iborat bo‘ladi. Bu usulda davolash qishloq xo‘jalik hayvonlarni maxsuldorligini oshirish hamda odamlarga yuqish tezligini kamaytirishdan iboratdir. Bulardan tashqari kasallikdan tuzalgan hayvonlardan qon namunalari olinib lekoformula qilish. Bunda qonning shaklli elementlari tekshiriladi. Olingan natijalar va qo‘llanilgan har bir tizimli preparatlar sxema asosida shakllantirilib, jadval ko‘rinishda kiritish.

  Xadicha Usmonova

  37-41

  73   7

  • Batafsil o'qish
• 

  Структура детской офтальмопатологии в Узбекистане

  Изучение структуры заболеваний глаз у детей в разных возрастных группах по материалам клиники Ташкентского педиатрического медицинского института (ТашПМИ) за 2018—2021 гг.

  Lola Xamrayeva, Yulduz Xamroyeva, I Muratova

  97-101

  115   19

  • Batafsil o'qish
• 

  Ingliz, rus va o'zbek tili olam lisoniy manzarasida "yurak" konseptosferasi verbalizatsiyasi Antroposentrik paradigmaga o‘tgandan so‘ng, kognitiv tilshunoslikda bir qator ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda, xususan, konseptga e’tibor qaratilmoqda, chunki u tilshunoslikning ushbu sohasining asosiy tushunchalaridan biri hisoblanadi. Ushbu maqola ingliz, rus va o‘zbek tillarida “yurak” konseptining verbalizatsiyasini qiyosiy tahlil qilishga bag‘ishlangan. Maqola muallifi chet el va milliy tilshunoslar nuqtai nazaridan “konsept” atamasining maʼno va xususiyatlarini keltirib oʻtadi, shuningdek, konsept tuzilishining xususiyatlarini ham aniqlab beradi. Kopseptning verbalizatsiyasini o‘rganish ingliz, rus va o‘zbek tillarining izohli va frazeologik lug‘atlarida keltirilgan leksikografik ma’lumotlar asosida amalga oshirildi. “Yurak” konseptining kognitiv xaritasi kognitiv olimlar tomonidan berilgan konsept tuzilishi asosida tuzilgan. Ish mavzusining dolzarbligi ishning yangi antroposentrik lingvistik yo‘nalish — kognitiv tilshunoslik doirasida olib borilganligi va milliy va madaniy xususiyatlarni aniqlash uchun tillarni qiyosiy o‘rganishning ahamiyati bilan bog‘liq. Ushbu maqolaning yangiligi shundaki, unda birinchi bo‘lib ingliz, rus va o‘zbek tillarida “yurak” konseptining verbalizatsiyasining kognitiv tahlili amalga oshirilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, har qanday tilda “yurak” konseptining universal ifodalanishiga qaramay, ko‘rib chiqilayotgan konsept solishtirilayotgan tillarning har birida ma’lum xususiyatlariga ega

  Nargizaxon Valiyeva

  180-194

  65   16

  • Batafsil o'qish
• 

  Mehnat resurslari - bebaho boyliklar Maqolada ta’kidlanganidek, mamlakatda bandlik uning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida hal qiluvchi omil hisoblanadi.

  Юлдуз Урунбаева

  443-446

  130   21

  • Batafsil o'qish
• 

  Buzoq, qo'zi va cho'chqa bolalarining kolibakterioz va salmonellyoz kasalliklariga qarshi assotsiatsiyalangan goa formol vaksinaning buzoqlar organizmiga ta'siri Maqolada “Buzoq, qo‘zi va cho‘chqa bolalarining kolibakterioz va salmonellyoz kasalliklariga qarshi assotsiatsiyalangan GOA formol vaksina” bilan buzoqlarni emlash natijasida 9-12 oylik immunitet davomiyligi tajribalarda kuzatilgan. Buzoqlarning kolibakterioz va salmonellyoz kasalliklarini davolashda giperimmun qon zardobi tarkibidagi gamma-globulinlar hisobidan immun tizimni barqarorlash evaziga samaradorlik 92 foizdan yuqori natijaga erishilgani aniqlangan. Shuningdek mazkur kasalliklar aralash shaklda kechgan buzoqlar organizmida qonning gematologik va biokimyoviy o‘zgarishlari hamda E.coli va Salmonella larning antibiotiklarga sezgirligi haqida ma’lumotlar keltirilgan.

  Bozorboy Elmurodov, N Navruzov

  73-86

  100   17

  • Batafsil o'qish
• 

  Salmonella pullorom gallinarium bilan kasallangan jo'jalardagi patofologik o'zgarishlar Maqolada S. pullorom gallinarium bilan broyler tovuq infektsiyasining yoshga bog'liq dinamikasi haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, jo'jalar organizmidagi patomorfologik o'zgarishlar haqida ma'lumot beriladi.

  Bozorboy Elmurodov

  101   20

  • Batafsil o'qish