297
7.
Ikromali, K., & Ismoiljon, H. (2021). Hydrodynamics of Absorption
Bubbling Apparatus. Бюллетень науки и практики, 7(11), 210-219.
8.
Ergashev, N., & Halilov, I. (2021). EXPERIMENTAL DETERMINATION
LENGTH OF LIQUID FILM IN DUSTY GAS CLEANER. Innovative Technologica:
Methodical Research Journal, 2(10), 29-33.
9.
Rasuljon, T., Voxidova, N., & Khalilov, I. (2022). Activation of the Grinding
Process by Using the Adsorption Effect When Grinding Materials. Eurasian Research
Bulletin, 14, 157-167.
НАМЛИКНИ ЙЎҚОТИШ ОРҚАЛИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ УЧУН
СИФАТЛИ БРИКЕТЛАР ТАЙЁРЛАШНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ
Н.Х. Вохидова, А.О. Олимжонов
Фарғона политехника институти
Аннотация:
Мақолада кўмир таркибини ёниш даражасига боғлиқлиги
тахлил қилинган.
Таянч сўзлар:
кўмир таркиб, Брикет, Антрасит, ҳарорат, ис гази.
Кўмирнинг таркиби унинг қанча йиллар сақланганлигига боғлиқ холатда
унинг ёниш даражаси белгиланади. Кўмирнинг синфланиши бўйича қўнғир
кўмир энг ёш кўмир ҳисобланади, кейинги ўринда тош кўмир ва ниҳоят энг
қадимги кўмир антрасит ҳисобланади. Ер остида кўмир махсулоти қанча кўп
сақланишига қараб унинг таркибидаги углерод концентрацияси, учувчан
таркибий қисмлар ва таркибидаги намликнинг пасайиши кузатилади. Ушбу
кўрсаткичлар қўнғир кўмирларда намлиги 20-40% ни ва учувчан таркибий
қисмлар 30% дан ортиқни ташкил этади. Антрасит кўмирларда иккала
кўрсаткичлар ҳам 5-7% ни ташкил қилади. Бугунги кунда истемолчилар
томонидан ишлатиб келинаётган кўмирнинг намлик кўрсаткичи 25% ни ташкил
этади. Ушбу намлик остида ёқилаётган кўмир бўлаклари таркибидан кўп
миқдорда захарли газлар ажралиб чиқиши кузатилади [3,4].
Қуйида брикет ва кўмир намлигини хароратга боғлиқлик графиги
қурилган.
1-кўмир брикети, 2-кўмир
298
3-расм. Брикет ва кўмир намлигини хароратга боғлиқлиги
Ушбу графикдан кўриниб турибдики, қуритиш камерасидаги
хароратнинг босқичма-босқич ўзгартириш хисобига кўмир ва кўмир кукунининг
таркибидаги намлигини пасайишига эришилди. Хароратнинг 90
0
С дан ортиши
кўмир ва кўмир кукунини қайта дислокацияланишига ҳамда ёнишига олиб
келди. Шунинг учун максимал харорат 90
0
С деб чегараланди. Ушбу намликни
йўқотишда ишлаб чиқариш технологик линиясида қуритиш барабани тавсия
қилинади [10].
Хулоса:
Экологияни захарли газлардан химоялаш ва инсон саломатлигини сақлаш
мақсадида брикет ишлаб чиқариш корхоналарида хом ашё сифатида фойдаланиб
келинаётган кўмир кукунини қуритиш ишини амалга ошириш муҳим
ҳисобланади. Қуритиш жараёнидаги максимал харорат 90
0
С ни ташкил этиш
лозим. Акс ҳолда кўмир кукуни қайта дислокацияланиб, унда ёниш жараёни
кузатилиши мумкин. Қуритишдан сўнг олинган натижаларга кўра брикет
таркибидаги олтингугурт миқдори рухсат этилган 1% дан, 0,43% гача камайишга
эришилди.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати:
1. Хакимов А. А., Салиханова Д. С., Каримов И. Т. Кўмир кукунидан
брикетлар тайёрлашнинг долзарблиги //Фарғона политехника институти илмий
техника журнали.-2019.-№. – 2019. – Т. 23. – №. 2. – С. 226-229.
2. Хакимов А. А., Салиханова Д. С., Каримов И. Т. Кўмир кукунини
брикетловчи қурилма //Фарғона политехника институти илмий техника
журнали.-2018.-№ спец. – 2018. – Т. 2. – С. 169-171.
3. Хакимов А. А. и др. Связующее для угольного брикета и влияние его на
дисперсный состав //Universum: химия и биология. – 2020. – №. 6 (72). – С. 81-
84.
4. Хакимов А. А., Вохидова Н. Х. Использование местных отходов в
производстве угольных брикетов //Универсум: химия и биология. – 2020. – №. 4
(70).
5. Axmedovich X. A., Saidakbarovna S. D. Research the strength limit of
briquette production //ASIAN JOURNAL OF MULTIDIMENSIONAL RESEARCH.
– 2021. – Т. 10. – №. 5. – С. 275-283.
6. Хакимов А. ТЕХНОЛОГИЯ БРИКЕТИРОВАННОГО УГЛЯ //Матеріали
конференцій МЦНД. – 2020. – С. 76-78.
7. Хакимов А. А., Вохидова Н. Х., Нажимов Қ. Кўмир брикети ишлаб
чиқаришнинг янги технологиясини яратиш //ўзбекистон республикаси олий ва
ўрта махсус таълим вазирлиги Заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги Андижон
давлат университети. – С. 264.
8. Khakimov А. А., Salikhanova D. S., Vokhidova N. K. Calculation and design
of a screv press for a fuel briquette //Scientific-technical journal. – 2020. – Т. 24. – №.
3. – С. 65-68.
299
9. Хакимов А. А. и др. Определение показателей качества угольного
брикета //Universum: химия и биология. – 2021. – №. 5-2 (83). – С. 40-44.
10. Вохидова Н.Х. Хакимов А.А., Салиханова Д.С., Ахунбаев А.А. Анализ
связующих из местного сырья для брикетированния углольной мелочи // Научно-
технический журнал ФерПИ. – 2019. - Scientific-technical journal (STJ FerPI,
ФарПИ ИТЖ, НТЖ ФерПИ, 2019, T.23, спец. №3). – C. 69-74.
11.
Хакимов А.А.Совершенствование технологии получения угольных
брикетов с использованием местных промышленных отходов: Дисс. … PhD. –
Ташкент, 2020. – 118 с.
12. Вохидова Н. Х. и др. Анализ связующих из местного сырья для
брикетированния углольной мелочи //Научно-технический журнал ФерПИ.–
2019.-Scientific-technical journal (STJ FerPI, ФарПИ ИТЖ, НТЖ ФерПИ, 2019, T.
23, спец. № 3).–C. – С. 69-74.
13. Xakimov A., Voxidova N., Rajabov B. ANALYSIS OF COLLECTION OF
COAL BRICKETS TO REMOVE TOXIC GAS //Барқарорлик ва Етакчи
Тадқиқотлар онлайн илмий журнали. – 2021. – Т. 1. – №. 5. – С. 85-90.
14. Xakimov A. et al. ANALYSIS OF COAL BRICKET STRENGTH
DEPENDENCE ON HUMIDITY //Барқарорлик ва Етакчи Тадқиқотлар онлайн
илмий журнали. – 2021. – Т. 1. – №. 5. – С. 79-84.
15. Xakimov A. et al. THE DILIGENCE OF DRYING COAL POWDER IN
THE PROCESS OF COAL BRICKET MANUFACTURING //Барқарорлик ва
Етакчи Тадқиқотлар онлайн илмий журнали. – 2021. – Т. 1. – №. 5. – С. 64-71.
16. Xakimov A., Voxidova N., Xujaxonov Z. ANALYSIS OF MAIN
INDICATORS OF AGRICULTURAL PRESS IN THE PROCESS OF COAL
POWDER BRICKETING //Барқарорлик ва Етакчи Тадқиқотлар онлайн илмий
журнали. – 2021. – Т. 1. – №. 5. – С. 72-78.
17. Akhmedovich K. A. et al. The Diligence of Drying the Coal Dust in the
Process of Obtainig the Coal Brickets //International Journal of Innovative Analyses
and Emerging Technology. – 2021. – Т. 1. – №. 5. – С. 111-115.
PEDAGOGICAL POSSIBILITIES OF IMPROVING GENERAL
TECHNICAL TRAINING OF STUDENTS BY MEANS OF HEURISTIC
PROBLEMS
Turdiev J.P.
Tashkent State Technical University
turdiyevjamoliddin63@gmail.com
Annotation:
This article discusses the pedagogical conditions and opportunities
for improving the general technical training of bachelors of vocational education
through heuristic questions, the better the general technical training of graduates and
the higher their pedagogical competence, the more competitive they will be and the
more in demand in the labor market. The main goal and task of the heuristic approach