355
БЎЛАЖАК ШИФОКОРЛАРНИ ТАРБИЯЛАШДА ТИББИЙ
ЭТИКА
,
ДЕОНТОЛОГИЯНИ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ
Абдуллаева Д.Э
., 101
а-гуруҳ
,
стоматология факультеты
Илмий раҳбар
:
Асс Сиддиков Н
.
Н
ТДСИ
,
Ижтимоий-гуманитар фанлар
,
биоэтика курси билан
.
Мавзунинг долзарблиги
:
Бугунги пандемия шароитида
шифокорлар
маънавиятига қўйилаётган юксак талабларнинг ошаётгани
,
бўлажак давлат хизматчилари
,
ижтимоий соҳалар ходимларининг маънавий-ахлоқий тафаккур савясини ва ижтимоий
фаоллигини оширишга қаратилган талаблар билан тавсифланади
.
Давлатимиз раҳбари
Шавкат Мирзиёев
. "
Бугун замон ўзгармоқда
,
одамларнинг талаби ошиб бормоқда
.
Халқимизнинг тиббий маданияти юксалиб
,
энг сўнгги усул ва русумларда тиббий хизмат
кўрсатилишини истайди
.
Бизга шу ҳам бўлаверади
,
деган тушунча энди ўз умрини ўтаб бўлди
.
Бу барча соҳалар қатори тиббиёт соҳасига ҳам бевосита даҳлдор
.
Олимларнинг таъкидлашича
“донолик
,
комиллик ва жамиятнипг тараққиёти кўп холларда интеллектуал ва ахлоқий
салоҳият билан белгиланади
”.
Ахлоқий маданияти қанчалик бой
,
теран ва чуқур бўлса
-
жамият ҳам шу қадар бой бўлади
.
Яна шуни алоҳида таъкидлаш жоиз
,
бугунги бошимизга
тушган синов бераётган сабоқдан хулоса чиқариб
,
барчамизни жиддий ташвишга солиб
турган коронавирус пандемияси ҳам мукаммал билимларга эга тажрибали ва ахлоқий
маданиятли шифокорлар
,
бизга нақадар керак эканлигини яна бир бор яққол намоён этди
-
қўйди
.
Республикамизда мустақил Ҳамдўстлик давлатлари орасида биринчилардан бўлиб
миллий-тиббий қадриятларимиз ва улуғ ўтмишдошларимиз амалий меросларини ўрганиб
,
халқ саломатлиги йўлида амалиётга киритиш учун
“Халқ табобати
“
Академиясининг
ташкил қилиниши
,
Тиббиёт олийгоҳларида
“Ҳалқ табобати
”
факультети очилиши
,
кафедраларда тиббий деонтология ва касб этикаси фанининг кенг ўқитилиши каби ҳолатлар
киради
Мақсад
.
Республикамиз олий тиббий таълим даргоҳларида деонтология ва касб
этикаси ва маънавият-маърифат соатлари ўрнини холисона баҳолаш
.
Олинган натижалар
:
Деонтология тушунчаси кишининг хулқи
,
одаби ҳақидаги
фанни ифодалаши учун ўн бешинчи асрнинг бошларида инглиз файласуфи ва иқтисодчиси
Бентам томонидан таомилга киритилган эди
.
Деонтология бир қатор йўналишлардан иборат
;
1.
Шифокорнинг ва бемор ва унинг қариндошлари орасидаги муносабати
.2.
Шифокор ва
унинг қўл остидаги кичик тиб ходимлари орасидаги мулоқот.З.Шифокор ва беморнинг
даволаниши жараёнидаги ҳуқуқ ва мажбуриятлари
.4.
Устоз ва шогирд муносабатлари
.
5.
Шифокор фаолияти мобайнида хато ва камчиликлар
.
б.Шифокор сири
.
Демак
,
тиббий
деонтология ва касб этикаси қонун
-
қоидаларнинг тиббиёт амалиётига тўғри жорий
қилиниши
,
тиб ходимининг онгги
,
савияси
,
дунёқараши
,
билимлари мезони ва қайси
жамиятда яшаётганлиги билан боғлиқ
.
Тиб деонтологияси тиб ходимларидан юксак инсоний
фазилатга эга бўлишни тақозо қилади
.
Бу фазилатлар билимдонлик
,
одамийлик
,
жасорат
,
меҳр
-
шафқат
,
хушмуомалалик
,
ҳалоллик
,
инсофлилик
,
софдиллик
,
зийраклик
,
босиқлик
,
камтарлик
,
андишалиликда акс этади
.
Кафедрамизга келувчи стоматология факультети
талабаларига амалий машғулотларнинг
30%
га қадар
,
маърузаларнинг
20%
га қадар касб
этикаси ва тиббий деонтологияга оид маълумотлар
,
тавсиялар ва маслаҳатлар бериб борамиз
.
Уларнинг назарий ва амалий билимларини баҳолашда
15%
га қадар саволномалар айнан шу
жиҳатдан бўлади
.
Хулоса
.Хулоса қилиб айтганда бугунги глобаллашув жараёнида шифокорлар
,
тиббиёт соҳасининг профессор ўқитувчилари ёшларимизни ҳар томонлама маърифатли
,
юксак маънавиятли
,
миллий қадриятларга муносиб қилиб тарбиялашда ўз ҳиссасини қўшиб
356
келмоқдалар
.
Нафақат тиббиёт олийгоҳларида
,
балки Олий ва ўрта махсус илм даргоҳларида
муомала маданияти
,
нутқ санъати
,
аҳлоқий жиҳатларини теранроқ ўқитишни йўлга қўйиш
,
бу
борада ижтимоий
-
гуманитар фанлар ҳиссасини ошириш зарур
.
Список литературы
:
1.
Маматкулов
,
И
.,
Сатвалдиева
,
Э
.,
Бекназаров
,
А
., &
Хайдаров
,
М
. (2022).
Синдром
профессионального стресса у детских анестезиологов-реаниматологов
, in Library, 22(2),
51— 62.
извлечено от
https://inlibrary.uz/index.php/archive/article/view/18844
2.
Торган
,
Т
.
И
.,
and
Т
.
В
.
Байдина
.
"
Немоторные
симптомы
болезни
Паркинсона
."
Саратовский научно-медицинский журнал
8.2 (2012): 535-538.
3. Nazarova, Gulchexra. "
Назарова ГУ ВОЗМОЖНОСТИ ЛУЧЕВОГО ИССЛЕДОВАНИЯ
ТАЗОБЕДРЕННЫХ СУСТАВОВ У ДЕТЕЙ ПЕРВОГО ПОЛУГОДИЯ ЖИЗНИ
."
Архив
исследований
(2020): 6-6.
