448
НАВОИЙ ВА ТАБОБАТ ИЛМИ
Шамсуддинов Ф.С
., 315-
гуруҳ Даволаш фаультети
Илмий раҳбар.т.ф.н
.
доцент Эргаш Абдуллаевич Бердиев
ТТА
,
Термиз филиали
Республикамиз ва чет эл матбуоти саҳифаларида буюк шоир
,
давлат арбоби Алишер
Навоийнинг серқирра ижоди ва фаолияти ҳақида кўплаб баҳс-мунозаралар юритилмоқда
.
Аллома ҳақидаги билимларимиз йилдан-йилга бойиб бормоқда
.
Навоий табиблар ва табобат илми ҳақида ҳам кўплаб ғазал
,
туюқ
,
рубоий ва ҳикматлар битган
.
Бу бежиз эмас
.
Чунки ўша даврларда инсон саломатлигини муҳофаза қилиш
,
беморларни
даволаш жуда оғир аҳволда бўлган
.
Оқибатда одамлар арзимаган касаллик туфайли узоқ вақт
тўшакка михланиб ётган ёки вафот этган
.
Бобокалонимиз имкони борича халққа ёрдам
беришга интилган
.
Ҳирот шаҳрида ўз маблағи ҳисобига
“
Дорушшифо
”
даволаш уйини бунёд
этгани фикримизга далил бўлади
.
Унда ўша даврда тажрибали табиблар беморларни қабул
қилиб
,
муолажа билан шуғулланган
.
Шунингдек
,
бу ерда ишлаётган табиблар вақти-вақти
билан Навоий томонидан моддий ва маънавий рағбатлантириб турилган
.
Алишер Навоий табобат илмига оид амалий ва назарий масалаларни ниҳоятда чуқур
тушунган
.
Сарсаб эрур ҳамиша бу гулшанда сарвдек
,
Озодаики бўлса мижозида эътидол
.
Бу мисра орқали Навоий кишида мижоз мўътадил бўлса
,
у ҳамиша сарв дарахтидек нуқсонсиз
ва камчиликсиз ўсади ҳамда саломат бўлади
.
Борди-ю
,
мўътадиллик бузилса
,
касаллик юз
бериши мумкин
,
демоқда
.
Ҳар таъбки зоти ўлса маҳрур
,
Оз ҳиркат этар танини ранжур
.
Демак
,
кишининг мижози иссиқ бўлса
,
озгина иссиқ овқат ҳам уни касалликка чалинтириши
ва иситмасини ошириши мумкин
.
Навоий бобомиз баъзи шифобахш ўсимликларнинг инсон организми учун фойдаси ҳақида
ҳам кўп мисралар битган
.
Тарихий манбаларга қараганда
,
Навоий ўша даврда довруғи дунёга
кетган Мавлоно Абдулҳай каби табиблар билан мустаҳкам алоқа ўрнатиб
,
уларнинг табобат
илмига оид суҳбатларидан баҳраманд бўлиб турган
.
Мавлоно Абдулҳай Алишер Навоий
бунёд эттирган
“
Дорушшифо”да фаолият юритган ва айнан шу ерда қонтомирлар тузилиши
,
улардаги касалликларни даволаш усулларига доир илмий кашфиётларни амалга оширган
.
“Карам ва мурувват ота ва онадурлар
”
деган мақолга амал қилган Навоий бор мол
-
мулкини
илм-фан равнақига сарфлаганки
,
бу барча замонларнинг бадавлат инсонлари учун сабоқ
бўлган ва ҳозирги замон учун ҳам ибратдир
.
Адабиётлар рўйхати
:
1.
Мухитдинова
,
Х
.
Н
.,
Абдусалиева
,
Т
.
М
.,
Сатвалдиева
,
Э
.
А
., &
Холбаева
,
Д
.
С
. (2016).
Ультразвуковые
особенности
структуры
головного
мозга
младенцев
при
желтухе
.
Вестник экстренной медицины
, (4), 31-35.
2.
Липатова
,
Л
.
В
. "
Нейроиммунные механизмы эпилепсии как ключ к патогенетическому
лечению заболевания
."
Эпилепсия и пароксизмальные состояния
2.3 (2010): 20-27.
3.
Шутеева
,
Т
.
В
. "
Современные подходы к вопросам коррекции когнитивных и
эмоциональных расстройств у пациентов с хронической ишемией мозга
."
Российский
медицинский журнал
21 (2017): 1507-1510.
