ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВОЗМОЖНОСТЕЙ, ПРЕДОСТАВЛЯЕМЫХ ДЛЯ БИЗНЕС-ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ЧАСТНОМ СЕКТОРЕ | Экономическое развитие и анализ

ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВОЗМОЖНОСТЕЙ, ПРЕДОСТАВЛЯЕМЫХ ДЛЯ БИЗНЕС-ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ЧАСТНОМ СЕКТОРЕ

inLibrary
Google Scholar
Выпуск:
Поделиться
Инобатов, А. (2024). ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВОЗМОЖНОСТЕЙ, ПРЕДОСТАВЛЯЕМЫХ ДЛЯ БИЗНЕС-ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ЧАСТНОМ СЕКТОРЕ. Экономическое развитие и анализ, 2(3), 24–30. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/eitt/article/view/45127
0
Цитаты
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus

Аннотация

Рыночная экономика – это экономика, основанная на свободном предпринимательстве и предпринимательстве. Поэтому для формирования и развития предпринимательства в частном секторе необходимо улучшение деловой среды в экономике и тем самым повышение рентабельности отраслей экономики, увеличение занятости населения, улучшение его благосостояния. Для достижения столь приоритетных результатов реализуемые в нашей стране экономические реформы направлены на развитие предпринимательства в частном секторе и на этой основе экономический рост и обеспечение стабильного развития национальной экономики.


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

24



XUSUSIY SEKTORDАGI

TАDBIRKORLIK FАOLIYATIGА BERILАYOTGАN

IMKONIYATLАRDАN SАMАRАLI FOYDАLАNISH

PhD, dots.

Inobatov Abror

Renessans taʼlim universiteti

ORCID: 0000-0003-0288-8798

Annotatsiya.

Bozor iqtisodiyoti erkin tadbirkorlikka, sohibkorlikka asoslangan

iqtisodiyotdir. Shuning uchun ham xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatining shakllanishi va

rivojlanishi uchun iqtisodiyotda tadbirkorlik muhitini yaxshilashga hamda shu orqali iqtisodiyot

tarmoqlarini yanada daromadligini oshirish, aholini ish bilan bandligini yaxshilash, farovonligini
yuksaltirishga erishishdir. Bunday ustuvor natijalarga erishishda mamlakatimizda amalga

oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar xususiy sektorda tadbirkorlikning rivojlanishiga hamda shu

asosda, iqtisodiy o‘sishga va milliy iqtisodiyotni barqaror rivojlanishini ta’minlashga

qaratilgandir.

Kalit so‘zlar:

xususiy sektorda tadbirkorlik, iqtisodiy o’sish, erkin tadbirkorlik, m

ulkchilik

shakllari, qoʼshilgan qiymat nazariyasi, tadbirkorlik ko’rinishlari, iqtisodiy kategoriya,

muntazamlik belgisi.

ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ВОЗМОЖНОСТЕЙ, ПРЕДОСТАВЛЯЕМЫХ

ДЛЯ БИЗНЕС

-

ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ЧАСТНОМ СЕКТОРЕ

к.э.н., доц

.

Инобатов Аброр

Образовательной

университет “Ренессанс”

Аннотация

.

Рыночная экономика –

это экономика, основанная на свободном

предпринимательстве и предпринимательстве. Поэтому для формирования и развития

предпринимательства в частном секторе необходимо улучшение деловой среды в

экономике и тем самым повышение рентабельности отраслей экономики, увеличение

занятости населения, улучшение его благосостояния. Для достижения столь

приоритетных результатов реализуемые в нашей стране экономические реформы
направлены на развитие предпринимательства в частном секторе и на этой основе

экономический рост и обеспечение стабильного развития национальной экономики.

Ключевые слова:

предпринимательство в частном секторе, экономический рост,

свободное предпринимательство, формы собственности, теория добавленной
стоимости, формы предпринимательства, экономическая категория, признак

закономерности.

UO

K: 33.336.14

III SON - MART, 2024

24-30


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

25

EFFECTIVE USAGE OF THE OPPORTUNITIES PROVIDED FOR BUSINESS

ACTIVITIES IN THE PRIVATE SECTOR

PhD, assoc. prof.

Inobatov Abror

Renaissance Educational University

Annotation.

The market economy is an economy based on free enterprise and

entrepreneurship. Therefore, for the formation and development of entrepreneurship in the

private sector, it is necessary to improve the business environment in the economy and thereby
increase the profitability of economic sectors, increase the employment of the population, and

improve their well-being. In order to achieve such priority results, the economic reforms

implemented in our country are aimed at the development of entrepreneurship in the private
sector and, on this basis, economic growth and ensuring the stable development of the national
economy.

Key words:

entrepreneurship in the private sector, economic growth, free entrepreneurship,

forms of ownership, theory of added value, forms of entrepreneurship, an economic category, a

sign of regularity.

Кirish

.

Mamlakatni modernizatsiyalash va texnik hamda tehnalogik qayta qurish jarayonlari

kechayotgan milliy iqtisodiyotimiz taraqqiyotinining hozirgi bosqichida real mulkdorlar sinfini

shakillantirish, xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatini yanada rivojlantirish, aholini orasida

kambagʼallikni qisqartirish va aholi turmush. darajasini oshirish borasida amalga oshirilgan

chora- tadbirlardan kelib chiqgan holda tadbirkorlik faoliyatini yaratish orqali aholining

umumiy bandligini hamda turmush farovonligin

i oshirish oʼz yechimini kutayotgan eng dolzarb

muammolardan biridir. Bu bizga, iqtisodiy nazariyadan maʼlumki, kapital, ishc

hi kuchi, resurs

va tadbirkorlik qobiliyati ishlab chiqarish omillaridan biri hisoblanadi. Shunday ekan, xususiy

sektordagi tadbirk

orlik faoliyatida qanchalik ishlab chiqarish va xizmat koʼrsatish hajmi oshsa

bu ishchi kuchiga boʼlgan talabning oshishiga v

a mamlakatda yalpi daromadning hamda aholi

jon boshiga daromadning oshishiga sabab boʼladi.

Oʼzbekistonning barqaror rivojlanish ma

qsadlarini kelgusida maqsadli moliyalashtirish,

xususiy sektor va tadbirkorlikni qoʼllab

-

quvvatlash va ragʼbatlantirish, demo

grafik rivojlanish

bilan bogʼliq milliy xususiyatlarni moslashtirish, ayollar va yoshlarni qoʼllab

-quvvatlash

siyosatini kuchaytiri

sh, gender tengligi boʼyicha maʼlum salohiyat va imkoniyatlarni ochib

beradi.

«2022

-2026 yillarda Yangi

Oʼzbekistonning taraqqiyot strategiyasi»

ning rivojlanish

maqsad va vazifalari bilan mutanosibligi va oʼzaro bogʼliqligi muhim oʼrin kasb etadi

(Farmon,

2022)

. Oʼzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning mamlakatimiz tadbirkorlari

bilan ochiq

muloqot shaklidagi uchrashuvda soʼzlagan nutqida taʼkidlanganidek, “Tadbirkorlik

muhitini yaxshilash va xususiy sektorni rivojlantirish orqali barqaror

iqtisodiy oʼsish uchun

barcha sharoitlarni yaratish

eng muhim vazifamizdir”

.

8

Adabiyotlar sharhi.

Xususiy sektordagi tadbirkorlik faoliyatini yuritishda kichik biznes va xususiy

tadbirkorlik faoliyatining nazariy jihatlari va uning ijtimoiy-iqtisodiy mazmunini yoritishda

alohida ahamiyatga ega boʼlgan iqtisodchi olimlar:

Simonenko (1996) tadbirkorlik deganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish va

uning asosida daromad olish uchun oʼzining yoki qarz mablagʼlari evaziga firma tuzishni

tushunadi.

8

https://lex.uz/docs/5947775


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

26

Tixomirov (1996) esa bu foydani chiqarib olish xoʼjalik faoliyatining maqsadi ekanligini

taʼkidlaydi. Baʼzi mualliflar ushbu faoliyatni muntazamligidan qatʼiy nazar foyda olish faoliyati

sifatida koʼradilar.

Talan (2002) tadbirkorlikni quyidagicha taʼriflaydi: “...foydani maksimallashtirishga

qaratilgan faoliyat. Uning mazmuni tovarlarni sotish orqali uni ehtiyojlarini qondirishda

mujassamlashgandir. Bunda tadbirkor oʼzi savdoni tashkil etadimi yoki vositachi sifatida

namoyon boʼladimi ahamiyati yoʼqdir”

“Tadbirkorlik” va “biznes” tushunchalarini farqlab

muallif ikkalasi “...bir xil narsa emas. Biznes ancha keng mazmunga ega” deydi. Biznes deganda

daromad yoki boshqa shaxsiy manfaatlar keltiruvchi har qanday iqtisodiy faoliyat tushuniladi.
Biznesda faqatgina tadbirkorlar emas, balki boshqalar ham, masalan, menejerlar, ekspertlar va

boshqalar ishtirok etishadi.

Braginskiy (1998) quyidagini taʼkidlaydi: “Shu bilan birga tadbirkor shartnomada ishtirok

etadi, lekin bu ishtirok uning tadbirkorlik faoliyati bil

an bogʼliq emas, tadbirkorlik faoliyatining

hech qanday xususiyatiga ega emas.

Tadqiqot metodologiyasi.

Tadqiqotni amalga oshirishda ilmiy abstraktsiya, tahlil va sintez, ilmiy va umumiy tahlil,

qiyoslash, oʼzaro solishtirma tahlil usullaridan keng foyda

lanilgan.

Tahlil va natijalar muhokamasi.

Respublikamizda iqtisodiy oʼsish tarkibiy islohotlarni izchil

davom ettirilishi, shuningdek,

fiskal va monetar siyosatning oʼzaro muvozanatli yuritilishi orqali makroiqtisodiy
barqarorlikni taʼminlanishi hisobiga

erishilmoqda.

Prognozlarga koʼra 2023

-

2024 yillarda Oʼzbekiston iqtisodiyoti 5,6

-5,8 foiz doirasida,

2025-2

026 yillarda mos ravishda 6,2 va 6,4 foizgacha oʼsishi kutilmoqda. Bunda, 2030 yilga

borib aholi jon boshiga toʼgʼri keladigan yalpi ichki mahsulotni 4 ming АQSh dollarga yetkazish
boʼyicha belgilangan maqsadidan kelib chiqib prognoz qilingan. Buning uc

hun keyingi yillarda

dunyoda kuzatilayotgan iqtisodiy va siyosiy noaniqliklar qaramasdan Oʼzbekistonning

barqaror oʼsishini taʼminlash maqsadida

(Qaror, 2020):

inson kapitalini rivojlantirish;

energiya resurslari bozorini isloh qilish;

korxonalarni xususiylashtirish va transformatsiya qilishni jadallashtirish;

tabiiy resurslardan, xususan suv resurslaridan oqilona foydalanish yuzasidan chora-

tadbirlarni amalga oshirish;

ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirishda davlat-xususiy sherikligi

asosidagi loyihalaridan foydalanishni kengaytirish choralari koʼzda tutilmoqda.

Tadbirkorlik muhitini yaxshilash va xususiy sektorni rivojlantirish orqali barqaror

iqtisodiy oʼsish

uchun shart-

sharoitlar yaratish borasida Yangi Oʼzbekistonning taraqqiy

ot

strategiyasini amalga oshirish, shuningdek, inklyuziv va barq

aror iqtisodiy oʼsishga erishish

orqali kambagʼallikni ikki barobarga qisqartirish, iqtisodiyotda raqobatni taʼminlash,

tadbirko

rlik subʼektlariga teng sharoitlar yaratish xususiy sektorning r

olini oshirish, barcha

tarmoq va sohalarda xususiy sektorning rivojlanishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratish

orqali xususiy investorlarni jalb qilgan holda ishlab chiqarishni yanada rivojlantirish.

Xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishda kichik biznes va xususiy

tadbirkorlikni qoʼllab

-

quvvatlash boʼyicha aniq natijalar quyidagilardan iborat:

tadbirkorlik sohasida talab qilinadigan 114 turdagi litsenziya va ruxsatnomalar bekor

qilindi va ularning 33 turi

oʼrniga xabar berish tartibi j

oriy etildi;

tadbirkorlik subektlarini rasmiy roʼyxatdan oʼtkazish va ruxsat berish tartib

-tamoyillari

ikki baravarga qisqartirildi;

nazorat va tekshiruvlarning barcha turlari (roʼyxatda koʼ

rsatilganlardan tashqari) bekor

qilindi.


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

27

soliqlar soni 13 tadan 9 tagacha qisqartirildi,

qo‘shilgan qiymat solig‘i, ijtimoiy soliq

stavkalari pasaytirildi;

yangi ro‘yxatdan o‘tgan yakka tartibdagi va oilaviy tadbirkorlar uchun yuridik shaxs

tashkil etmasdan mikrokreditlar ajratish mexanizmi yaratildi;

maxsus moliyaviy

yordam davlat jamg‘armasi tashkil etildi; (1

-rasm).

1-r

asm. Oʼzbekistonda xususiy tadbirkorlar sonining oʼzgarish dinamikasi

9

Xususiy sektorda tadbirkorlik subyektlarining Qonunchilik va huquqiy manfaatlarini

himoya qilish mustaqil instituti tashkil etilib, 5 yillik qisqa davr ya’ni 2019–

2023 yillar

mobaynida faol tadbirkorlar soni 371,8 mingdan 477,7 minggacha yoki 1,2 baravarga

ko‘paydi.Davlat tomonidan faol qo‘llab

-quvvatlash 2023 yilda kichik va xususiy biznesning

YAIMdagi ulushini 48,6% ga, qurilishdagi ulushini 77,1% ga, bandlikdagi ulushini esa 76,4% ga

oshirish imkonini berdi. Xususiy biznes mamlakat barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining

muhim manbaiga aylanmoqda.

2-rasm. 2023 yilda xususiy sektirda faoliyat yuritayotgan kichik korxona va

mikrofirmalarning eng yuqori ulushga ega bo’lgan sohalar bo’yicha soni va ulishi

9

Manba:stat.uz malumotlari asosida tuzilgan.

371876

433868

515342

561386

477722

389239

462017

546182

597666

668077

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

1400000

2019 y

2020 y

2021 y

2022 y

2023 y

Faoliyat ko'rsatayotgan

Ro'yaxatdan o'tgan

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

Yashash va

ovqatlanish

bo'yicha

xizmatlar

Qurilish

Qishloq,

o'rmon va

baliqchilik

xo'jaligi

Sanoat

Savdo

27442

33825

38035

68746

154401

6,7

8,2

9,3

16,7

37,6


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

28

Xususiy sektor bilan bir qatorda fuqarolik jamiyati subektlarini shakllantirish va

kengaytirishga ham katta

e’tibor qaratilmoqda. Siyosiy o‘zgarishlarga muvofiq fuqarolik

jamiyati institutlari qo‘llab

-quvvatlandi, shuningdek jamoatchilik nazorati mexanizmlari

kengaytirildi.

Xususiy sektorda tadbirkorlik o‘zining

ihchamligi va yashirin bozor talabini tezda

o‘rganishi, harakatchanligi tufayli kam mablag‘ sarflab mahalliy ehtiyojni qondirish uchun turli

zarur mahsulotlar ishlab chiqaradi va uni bozorga taklif qila oladi. Uning yana bir muhim ijobiy

tomoni ishlab chiqarishda asosan mahalliy resurslardan foydalanadi, bu esa mahsulot

tannarhining birmuncha arzon bo‘lishini ta’minlaydi.

Darhaqiqat, muttasil o‘zgarib turadigan bozor konyukturasi sharoitida xo‘jalik faoliyatida

aniq yo‘nalishlarni tanlash muammosi vujudga k

eladi. Shuning uchun ham, tadbirkorlik

subyektlari

uchun qulay tadbirkorlik muhitini yaratilishi, takomillashtirilishi yuqorida ko‘zda

tutilgan maqsadlarga erishishga ko‘ma

klashadi. Bu esa xozirgi paytda eng zarur va dolzarb

masala bo‘lib turmoqda.

Xususiy

sektorda tadbirkorlik faoliyatini ko‘lamining ken

gayishiga, uning milliy

iqtisodiyotdagi o‘rnining yuksalishiga samarali ta’sir o‘tkazib kelmoqda, lekin eski totolitar

tuz

umdan qolgan holat va qarashlar kichik biznes rivojiga salbiy ta’sir qilmoqda. Shuni

ng

uchun, kichik biznesning rivoji bozor va nobozo

r munosabatlar ta’siriga uchramoqda. Sir

emaski, hozirgi kunda kichik biznes legal va nolegal ravishda mavjud bo‘lib, bund

ay holatga

bozor qonunlari va iqtisodiyot qoidalariga zid bo‘lgan qarorlarning qabul

qilinishi o‘z ta’sirini

o‘tkazmoqda. Bu ta’sir ki

chik biznesning iqtisodiy mazmunini ifodalashda uning

umumiqtisodiy va xususiy jihatlarini izohlashni talab etadi. Demak, kichik biznesning iqtisodiy

mazmunini izohlashda ikkita yondashuv mavjudligini e’tir

of etish mumkin. Bizningcha, kichik

biznesning umumiqtisodiy jihati

bu ma’lum subyektning uning ehtiyorida bo‘lgan ishlab

chiqarish omillari va kapitalning daromad topish

va foyda ko‘rish manfaatini qondirishga

qaratilgan iqtisodiy faoliyati bo‘lsa, kich

ik biznesning xususiy jihati mavjud shart-sharoitlar

ta’sirida yashirin iqtisodiy munosabatlarning kengayishiga, ya’ni ma’muriy to‘siqlarga qarshi

qaratilgan xatti-harakatl

arda namoyon bo‘ladi. Bizningcha, kichik biznesning iqtisodiy

mazmunini bozor munosabatlarining rivojlanganlik darajasiga va davlatning iqtisodiy

siyosatiga nisbatan talqin etish zarur. Bu orqali kichik biznesning mazmun-mohiyatini real
iqtisodiy vaziyatga nisbatan izohlash imkoniyatini vujudga keladi.

3-rasm. Asosiy turdagi dehqonchil

ik mahsulotlarining o’sish sur’ati

10

10

Manba:stat.uz malumotlari asosida tuzilgan.

107,3%

102,3%

103,3%

105,8%

105,0%

102,7%

Don ekinlari

Sabzavotlar

Kartoshka

Poliz

Meva va rezavorlar

Uzum


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

29

Bozor iqtisodiyoti rivojlangan hamma mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyati bilan biznesni

rivojlantirishning zarur sharti xususiy mulkchilikdir, lekin tadbirkor bilan biznesmen hamisha

ham xususiy mulk egasi

bo‘lavermaydi. Tadbirkorlar bilan biznesmenlar orasida mulk eg

alari

bilan bir qatorda menejerlar, ishlab chiqarish tashkilotchilari va ishga astoydil berilgan boshqa

har qanday kishilar ham bor.

Tadbirkorlikning rivojlanishi, o‘z navbatida, bir qator sharoitlarning mavjud bo‘lishini

taqozo etadi, Ular asosida umuman tovar ishlab chiqarishning umumiy ijtimoiy

iqtisodiy

shart-sharoitlari yotadi.

Birinchidan, tadbirkor xo‘jalik yuritishda

uning subyektlarida xo‘jalik yuritishning u yoki

bu to‘rini tanlash bo‘

yicha, ishlab chiqarish dasturini shakllantirishi, moslashtirish, manbalarni

tanlash, resurs topish, mahsulot sotish, ularga baho belgilash, foydani tasarruf qilish va shu

kabilar bo‘yicha ma’lum xuquq va erkinliklar mavjud bo‘lishini taqozo etadi.

Ikkinchidan, tadbirkor ishlab chiqarish vositalariga, ishlab chiqa-rilgan mahsulot va

olingan daromadga mulkchilik xuquqiga ega bo‘lishi kerak. Tadbirkorlik faoliyati mulkdorning

o‘zi tomonid

an ham, uning mol-mulki asosida ish yurituvchi subyekt tomonidan ham amalga

oshirilishi mumkin.

Xo‘jalik yuritish xuquqi, ya’ni mol

-mulkidan foydalanish va daromadni tasarruf qilish

tadbirkor tomonidan takror ishlab chiqarish jarayonini boshqarishining muhim shart-

sharoitini tashkil qiladi.

Uchinchidan, xo‘jalik yuritish yo‘li

ni erkin tanlash, daromadni investitsiyalash imkoniyati

va shu

kabilarni real ta’minlaydigan ma’lum iqtisodiy muhit va ijtimoiy siyosiy sharoit yaratishi

zarur.

To‘rtinchidan, erkin tadbirkorlik, mulkchilik va o‘zlashtirishning turli

-tuman shakllari va

tur

larini taqozo qiladi. o‘z navbatida turli

-

tumanlilikning o‘zi obhektiv xodisa bo‘lib, ishlab

chiqaruvchi kuchlarning rivojlanishi oqibati sifatida maydonga chiqadi.

Yetarli moliyaviy m

anbalarga, yaxshi ma’lumot va malakali tayyorgarlikka ega bo‘lish,

umumi

y tijorat qonunchiligi, soliq bo‘yicha imtiyozlar, tadbirkorli

k muhiti va uni

rivojlantirishda jamiyat manfaatdorligining mavjud bo‘lishi tadbirkorlikni rivojlantirishning

navbatdagi shart-sharoitlari hisoblanadi.

Yuqorida ko‘rib chiqilgan barcha shart

-sha

roitlar mavjud bo‘lgan davlatlarda tadbirkorlik

yaxshi rivojla

nadi, aks holda faoliyatning bu turi xufyona iqtisodiyot sohasiga o‘tib ketadi.

Ishbilarmonlarning huquq va majburiyatlari, ularning jamiyat va respublika oldidagi

hamda yollangan

ishlovchilar va xo‘jalikdagi sheriklari oldidagi huquq va majburiyatlariga

u

zviy bog‘liqdir.

Xulosa va takliflar.

Xususiy sektorda

tadbirkorlikni o‘ziga xos xususiyatlar mavjud bo‘lib, ular bozorda

gi

talabga tez moslasha borishi, sifatli mahsulot ishlab chiqarish qobiliyati; nisbatan qisqa

muddatlarda aholi ehtiyoji uchun zarur b

o‘lgan tovar va xizmatlarga bo‘lgan talabni qondira

olishi; dastlabki sarmoya hajmining nisbatan kamligi; tez orada yangi

ishchi o‘rinlari barpo

etish va bandlik muammosini hal etishga ko‘maklashish imkoniyati; biznes egasining

tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishdagi bevosita ishtiroki va boshqalarni kiritish mumkin.

Bizningcha, kichik tadbirkorlik iqtisodiy mazmunini bozor munosabatlarining

rivojlanganlik darajasiga va davlatning iqtisodiy siyosatiga nisbatan talqin etish zarur. Bu orqali

kichik biznesning mazmun-mohiyatini real iqtisodiy vaziyatga nisbatan izohlash imkoniyatini

vujudga keladi.

Xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish orqali iqtisodiy ahamiyati

quyidagilar bilan belgilanadi:

ishlab chiqarish turlarini rivojlantiradi;

ix

cham va murakkab bo‘lmagan yangi texnika

-texnologiyalarning kengayishiga olib

keladi;


background image

Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, mart

www.e-itt.uz

30

yirik ishlab chiqarish bilan mayda i

shlab chiqarish o‘rtasidagi aloqani ko‘chaytiradi;

aholining ish bilan bandligini oshiradi;

moliyaviy resurslarning ko‘payishiga ko‘m

aklashadi;

soliq tushumlarini oshiradi;

milliy valyutaning harid qobiliyatini mustahkamlaydi;

aholi daromadlarini oshiradi.

Hududlarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish bo‘yicha muammolar

quyidagilardan iborat:

Xususiy

sektordagi

tadbi

rkorlikka

ko‘maklashuvchi

bozor

infratuzilmalari

tashkilotlarining yetishmasligi yoki yuqori saviyada xizmat ko‘rsatamayot

ganligi.

2023-

2026 yillarda aholi bandligini ta’minlash, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab

-

quvvatlash hamda rivojlantirish hududiy dasturlarida belgilangan asosiy vazifalarni bajarishda
maxalliy xokimiyat organlarining xususiy sektordagi tadbirkorlarni kichik biznes vakillari bilan

o‘zaro hamkorlikdagi aloqalari va muammolarini birgalikda hal etish imkoniyatlari yo‘lga

qo‘yilmoqda.

Xususiy sektorda tadbirkorlik subyektlarini ishlab chiqarish faoliyatini kengaytirishlari

uchun bino, yer ajratish, gaz va ele

ktroenergiya ta’minotidagi uzilishlar (kommunikatsiyalar)

va hokazolarda barham berish.

Xususiy sektorda tadbirkor aholining asosiy is

h o‘rni va daromadlarining o‘sish manbaiga

aylanishi, shuningdek mamlakatdagi siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikning poydevori

sifatida kichik va o‘rta mulk egalari sinfining vujudga kelishi uchun shart

-sharoitlar yaratib

berishi lozim.

Xususiy sektorda tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning ahamiyati asosan

quyidagi beshta ustuvorlikni ta’minlashga xizmat qiladi

:

xususiy sektorda tadbirkor ish bilan bandlik masalasini yumashatadi va individual

imkoniyatlar doirasida ish

o‘rinlarining yaratilis

higa olib keladi;

bozor qoidalariga mos ravishda daromad topish uchun shart-sharoit hozirlaydi;

pul topishga bo‘lgan qiziqishni ko‘chaytirib, tovar ishlab chiqarishning ko‘payishiga

olib keladi;

o‘rta mulkdorlar va o‘rta hol aholi qa

tlamini tashkil topishda xususiy sektordagi

tadbirkorlarga berilaytgan bank va soliqlardagi imtiyozlar;

aholi turmush farovonligini oshirishning moddiy asosini yaratilishiga xizmat qiladi.

Adabiyotlar/ Литература/ Reference:

Braginskiy M.I. (1998) Dogovori s predprinimatelyami po grajdanskomu kodeksu// Pravo i

ekonomika.

Farmon (2022) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi «2022 –

2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning Taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida»gi PF

-60-

son Farmoni. -

https://lex.uz/docs/5841063

.

O`zbekiston Respublikasi Davlat Statistika Qo`mitasi. www.stat.uz.

Qaror (2020) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 28 yanvardagi «O‘zbekiston

Respublikasi qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning 2020

-

2030 yillarga mo‘ljallagan strategiyasida

belgilangan vazifalarni amalga oshirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ

-4575-sonli qarori.

Simonenko V.D. (1996) Osnovi predprinimatelstva. Bryansk.

Talan M.V. (2002) Prestupleniya v sfere ekonomicheskoy deyatelnosti: voprosi teorii,

zakonodatelnogo regulirovaniya I sudebnoy praktiki: Dis.…d.yu.n. Kazan.

Tixomirov Yu.А. (1996)

Predprinimatel I zakon: Prakticheskoye posobiye.

M.,

Библиографические ссылки

Braginskiy M.I. (1998) Dogovori s predprinimatelyami po grajdanskomu kodeksu// Pravo i ekonomika.

Farmon (2022) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 yanvardagi «2022 – 2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning Taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida»gi PF-60-son Farmoni. - https://lex.uz/docs/5841063.

O`zbekiston Respublikasi Davlat Statistika Qo`mitasi. www.stat.uz.

Qaror (2020) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 28 yanvardagi «O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning 2020- 2030 yillarga mo‘ljallagan strategiyasida belgilangan vazifalarni amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ-4575-sonli qarori.

Simonenko V.D. (1996) Osnovi predprinimatelstva. Bryansk.

Talan M.V. (2002) Prestupleniya v sfere ekonomicheskoy deyatelnosti: voprosi teorii, zakonodatelnogo regulirovaniya I sudebnoy praktiki: Dis.…d.yu.n. Kazan.

Tixomirov Yu.А. (1996) Predprinimatel I zakon: Prakticheskoye posobiye. –M.,

inLibrary — это научная электронная библиотека inConference - научно-практические конференции inScience - Журнал Общество и инновации UACD - Антикоррупционный дайджест Узбекистана UZDA - Ассоциации стоматологов Узбекистана АСТ - Архитектура, строительство, транспорт Open Journal System - Престиж вашего журнала в международных базах данных inDesigner - Разработка сайта - создание сайтов под ключ в веб студии Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil - ilmiy elektron jurnali yuridik va jismoniy shaxslarning in-Academy - Innovative Academy RSC MENC LEGIS - Адвокатское бюро SPORT-SCIENCE - Актуальные проблемы спортивной науки GLOTEC - Внедрение цифровых технологий в организации MuviPoisk - Смотрите фильмы онлайн, большая коллекция, новинки кинопроката SMARTY - Увеличение продаж вашей компании ELECARS - Электромобили в Ташкенте, Узбекистане CHINA MOTORS - Купи автомобиль своей мечты! PROKAT24 - Прокат и аренда строительных инструментов