Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, sentabr
www.e-itt.uz
25
AN’ANAVIY VA ISLOMIY IPOTEKANING O‘ZIGA XOS JIHATLARI VA Q
IYOSIY TAHLILI
Berdaliyeva Muhabbatxon Zayniddin qizi
O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi
Annotatsiya.
Ushbu maqolada ipoteka kreditining zarurati, uning ishlash mexanizmlari va islom
moliya muassasalari tomonidan taklif etilay
otgan islomiy ipotekaning o‘ziga xos jihatlari o‘rganib chiqildi.
Shuningdek, turli mamlakatlarda uy-joyni moliyalashtirishda foydalanilayotgan islom moliyasi
instrumentlari va ularning afzalliklari tahlil qilinib, islomiy ipoteka va an’anaviy banklar takl
if qilayotgan
ipotekaning qiyosiy tahlili ham amalga oshirilgan.
Kalit so‘zlar:
ipoteka krediti, uy-joyni moliyalashtirish, islom moliyasi, islom banki, islomiy ipoteka,
kamayib boruvchi mushoraka, murobaha, ijara.
ОСОБЕННОСТИ И СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ ТРАДИЦИОННОЙ
И ИСЛАМСКОЙ ИПОТЕКИ
Бердалиева Мухаббатхан Зайниддиновна
Международная исламская академия Узбекистана
Аннотация.
В данной статье изучена потребность в ипотечном кредите, механизмы его
работы, а также особенности исламской ипотеки, предлагаемой
исламскими финансовыми
институтами. Также были проанализированы исламские финансовые инструменты,
используемые при
финансировании жилья в разных странах и их преимущества, а также
проведен сравнительный анализ исламской ипотеки и ипотеки, предлагаемой традиционными
банками.
Ключевые слова:
ипотечный кредит, жилищное финансирование, исламские финансы,
исламский банкинг, исламская ипотека, уменьшающаяся мушарака, мурабаха, аренда
SPECIFICS AND COMPARATIVE ANALYSIS OF THE TRADITIONAL
AND ISLAMIC MORTGAGE
Berdaliyeva Muhabbatxon Zayniddin kizi
International Islamic Academy of Uzbekistan
Abstract.
In this article, the need for a mortgage loan, its working mechanisms, and specific aspects
of the Islamic mortgage offered by Islamic financial institutions were studied. Also, the Islamic financial
instruments used in housing financing in different countries and their advantages were analyzed, and a
comparative analysis of the Islamic mortgage and the mortgage offered by traditional banks was also
carried out.
Keywords:
mortgage loan, housing finance, islamic finance, islamic banking, islamic mortgage,
diminishing musharakah, murabahah, ijarah
Kirish.
Dunyo mamlakatlari iqtisodiyoti va moliya tizimida yangi yo‘nalish va o‘ziga xos uslub sifatida
kirib kelgan Is
lom iqtisodiyoti va moliyasi jahon moliya tizimida katta burilish bo‘ldi. Islom
moliya
instrumentlarining o‘ziga xos jihatlari va muntazam rentabellik ko‘rsatkichlarining oshib borishi
iqtisodchilarning diqqat-
e’tiborini tortdi. Hozirgi kunda islom iqtisod
iyoti va moliyasi elementlarini
iqtisodiyotga joriy etish ko‘plab mamlakatlarnin
g kun tartibidan joy olgan.
V SON - SENTABR, 2023
25-29
UO‘K
: 332.834
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, sentabr
www.e-itt.uz
26
Davlatimizda investitsion faoliyatni yo‘lga qo‘yish, bank xizmatlari va mahsulotlarini aholi va
biznes subyektlari ehtiyojlarini hisobga olgan holda diversifikatsiyalash iqtisodiyotning boshqa
sektorlariga ham
ijobiy ta’sir ko‘rsatishi shubhasiz. Bu borada eng avvalo bank mahsulotlari ichida
salmoqli ulushga ega bo‘lgan ipoteka kreditlarining muqobilining kirib kelishi aholini uy
-joy bilan
ta’minl
a
shda katta ahamiyatga ega bo‘ladi.
Adabiyotlar sharhi.
Tadqiqot
davomida muallif tomonidan ko‘plab mahalliy va xorijiy olimlarning ipoteka
mavzusidagi asarlari ko‘rib chiqildi, ularning bu soha borasidagi fikrlari tahlil qilindi.
Kempbell va Kokko (2003) tomonidan ipoteka kreditlarining uzoq muddatli nominal jihati -
n
ominal “qat’iylik” shakli
-
uy xo‘jaliklari moliyasi adabiyotida o‘rganilgan bo‘lsa
-da, uning natijalarini
umumiy darajada rasmiy tahlil qilish bo‘yicha materiallar mavjud emas.
Tajribalar sh
uni ko‘rsatadiki, islom moliya sanoati to‘rt turdagi
shartnomalardan - murabaha,
ijara, ipoteka va sukuk (islom obligatsiyalari) asosan moliyalashtirish va investitsiyalar uchun
foydalanadi; Mudoraba esa investitsiya depozitlarini yig‘ish uchun ishlaydi
17
.
Islom ipotekalari butun dunyo bo‘ylab, birinchi navbatda, soni va daromadi o‘sib borayotgan
musulmon aholisi orasida juda mashhur
18
. Shariat nuqtai nazaridan Islom ipotekalarining joriy
amaliyotlari haqida adabiyotlarda savollar ko‘tarilgan (
Asadov and others, 2018).
Ijaralarni LIBOR bilan bog‘lash, asosiy mulkni bozor ijarasiga e’tibor bermaslik va xavfni mijozga
o‘tkazish adabiyotlarda shubha ostiga olingan hamda tanqid qilingan (
Khan, 2010). Asadov va boshqalar
fikriga ko‘ra, faqat mulkchilik
-tavakkalchilik-
mijozga o‘tkazish amaliyoti islom ipotekalarini an’anaviy
ipotekalarning nusxasiga aylantiradi (Asadov and others, 2018). Hanif va Hijoziy kamayib boruvchi
mushoraka amaliyotida bozor ijarasi, narxlarning oshishi va amortizatsiyani bilmaslik masalasini
ta’kidlaydi (
Hanif, Hijazi, 2010).
Tadqiqot metodoligiyasi.
Tadqiqot ishi davomida kuzatish, analiz, sintez, tizimli va qiyosiy tahlil kabi usullardan
foydalanildi. Xususan, o‘ndan ortiq milliy va xorijiy adabiyotlarda mazkur mavzuga doir tadqiqotlar
o‘r
ganib chiqildi va tahlil etildi. Mavzuga doir bugungi kundagi tendensiya baholandi.
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Ipoteka bu doimiy nominal to‘lovlarga ega bo‘lgan, foizlar va amortizatsiyadan iborat uzoq
muddatli kreditlardir. Qat’iy stavkali ipoteka
kreditning butun muddati uchun belgilangan nominal foiz
stavkasi va doimiy nominal to‘lovlarga ega; o‘zgaruvchan stavkali ipoteka, aksincha, nominal to‘lovlarni
davrlar bo‘yicha belgilaydi, shunday qilib joriy qisqa muddatli nominal foiz stavkasini hisobga
olgan
holda, kredit qolgan muddat davomida to‘liq to‘la
nishi kutiladi. Belgiya, Daniya, Germaniya, Fransiya va
Qo‘shma Shtatlar ipoteka bozorida an’anaviy ravishda eng kamida 10 yil davomida belgilangan foiz
stavkalari bo‘lgan qat’iy stavkali ipoteka kred
i
tlari hukmronlik qilgan mamlakatlardir; ko‘pgina boshqa
mamlakatlarda 5 yildan kamroq muddatga belgilangan foiz stavkalari bilan moslashtiriladigan stavkali
ipoteka yoki qat’iy foizli ipoteka kreditlari ustunlik qiladi (Scanlon, Whitehead, 2004).
Ipoteka t
o‘lovlari odatda har oyda amalga oshiriladi va to‘rtta
asosiy qismdan iborat:
1. Asosiy qarz - berilgan kreditning umumiy summasi. Masalan, agar jismoniy shaxs uy sotib olish
uchun 250 000 AQSh dollari miqdorida ipoteka krediti olsa, u holda asosiy kredit miqdori 250 000
dollarni tashkil qiladi. Kreditorlar, o
datda, uy sotib olishda 20% boshlang‘ich to‘lovni
talab qiladilar.
Shunday qilib, agar 250 000 dollarlik ipoteka uyning baholangan qiymatining 80 foizini tashkil etsa, u
holda uy xaridorlari 62 500 dol
lar miqdorida dastlabki to‘lovni amalga oshiradilar va
uyning umumiy
sotib olish narxi 312 500 dollarni tashkil qiladi.
2. Foizlar -
har bir ipoteka to‘loviga qo‘shiladigan oylik foiz. Kreditorlar va banklar evaziga biror
narsa olishni kutmasdan, jismoniy shaxslarga oddiygina qarz bermaydilar. Foizlar - bu kreditor yoki
bankning uy-joy oluvchilarga bergan pullaridan oladigan yoki undiradigan puli.
3. Soliqlar. Ko‘pgina hollarda, ipoteka to‘lovlari jismoniy shaxsning uy egasi sifatida to‘lashi kerak
bo‘lgan
mulk solig‘ini o‘z ichiga oladi.
17
SBP, 2017, Islamic Banking Bulletin, State Bank of Pakistan, Karachi available at: http://www.sbp.org.pk/ibd/bulletin/2017/Sep.pdf
18
PRC, 2017, Muslims and Islam: Key findings in the U.S. and around the world, Pew Research Centre, Washington, DC 20036, USA
http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/08/09/muslims-and-islam-key- findings-in-the-u-s-and-around-the-world/
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, sentabr
www.e-itt.uz
27
4. Sug‘urta. Ipoteka,
shuningdek, uy-
joy mulkdorlarining sug‘urtasini ham o‘z ichiga oladi, bu
kreditorlar tomonidan uyga, shuningdek, uning ichidagi mulkka yetkazilgan zararni qoplash uchun talab
qilinadi. Shuningdek, agar
shaxs uy narxining 20% dan kam bo‘lgan dastlabki to‘lo
vni amalga oshirsa,
ipoteka xususiy ipoteka sug‘urtasini ham qamrab oladi. Ushbu sug‘urta, agar qarz oluvchi o‘z qarzini
to‘lamasa, kreditor yoki bankni himoya qilish uchun mo‘ljallangan.
Kafolatlangan
ipoteka kreditini to‘lashning eng keng tarqalgan usuli
- kapital (shuningdek, asosiy
qarz deb ataladi) va foizlarni belgilangan muddat davomida muntazam ravishda to‘lashdir. Asosiy qarz
summasi ba’zan amortizatsiya deb ham yuritiladi va uning to‘lov jadv
ali amortizatsiya jadvali
ko‘rinishida bo‘ladi.
Amortiza
tsiya jadvali odatda har oyning oxirida qolgan asosiy qarzni oylik stavkaga ko‘paytirib,
keyin oylik to‘lovni ayirib tashlash orqali ishlab chiqiladi. Bu odatda quyidagi formuladan foydalangan
holda amortizatsiya kalkulyatori tomonidan ishlab chiqariladi
19
:
𝐴 = 𝑃 ∗
𝑟 ∗ (1 + 𝑟)
𝑛
(1 + 𝑟)
𝑛
− 1
A -
davriy amortizatsiya to‘lovi
P - qarzga olingan asosiy summa
r - davr uchun foiz stavkasi;
(oylik to‘lov uchun Yillik foiz stavkasini/12 oling)
n -
to‘lovlar soni; 30 yildan ortiq oylik to‘lovlar uchun, 12 oy x 3
0
yil = = 360 to‘lov.
Ipoteka sug‘urtasi
-
garovga oluvchini (qarz beruvchini) garovga qo‘yuvchi (qarz oluvchi)
tomonidan har qanday defoltdan himoya qilish uchun mo‘ljallangan sug‘urta polisi. U odatda kreditning
qiymati 80% dan ortiq bo‘lgan kreditlarda
qo
‘llaniladi va garovga qo‘yish va qaytarib olish holatlarida
qo‘llaniladi.
Ushbu siyosat, odatda, qarz oluvchi tomonidan yakuniy nominal stavkasining tarkibiy qismi
sifatida yoki bir martalik to‘lovda yoki oylik ipoteka to‘lovining alohida va
batafsil komponenti sifatida
to‘lanadi.
Dunyo bo‘ylab ipotekaning ko‘plab turlari qo‘llaniladi, biroq bir qancha omillar ipoteka
xususiyatlarini keng ma’noda belgilaydi. Bularning barchasi mahalliy tartibga solish va qonuniy
talablarga bo‘ysunishi zarur.
Islom Tadqiqo
tlar va Ta’lim Instituti (IRTI), Islom taraqqiyot banki va Islom moliyaviy xizmatlar
kengashi (IFSB) hisobotiga ko‘ra, so‘nggi besh yil ichida islom uy
-
joy ipotekalari tez sur’atlar bilan o‘sdi,
bir qator mamlakatlarda islom ipotekalarining yirik provayderlari nobank moliya institutlari sifatida
litsenziyaga ega. Islom banklari tomonidan uy-joylarni moliyalashtirish turlicha va tegishli
mamlakatlarning iqtisodiy muhitiga mos keladi. Yetuk va chuqur uy-joy moliyalashtirish tizimi,
shuningdek, an’
anaviy ipote
ka bozori rivojlangan G‘arbiy mamlakatlarda (Shimoliy Amerika, Yevropa
va Avstraliya), islom ipotekalari bo‘yicha oz bo‘lsada muvaffaqiyatli tajribalar mavjud. Hozirda to‘rtta
model mavjud. Amalda islomiy ipoteka, ijara (lizing) asosidagi shartnoma, kamayib boruvchi
mushoraka (ulushli sheriklik) asosidagi shartnoma, murobahaga asoslangan shartnoma va to‘rtinchi
model kooperativ jamiyatlari yo‘nalishlarida ishlab chiqilgan bo‘lib, a’zolar mudoraba (ulush) a’zoligini
sotib oladi va jamiyat mablag‘
lari hisobidan uy sotib olishda bir-biriga yordam beradi.
Islom va an’anaviy uy
-
joy moliyalashtirish o‘rtasidagi asosiy farq shundan iboratki, birinchisi
kapitalga, ikkinchisi esa qarzga asoslangan. Islomiy ipoteka sharoitida bank ham, mijoz ham egalik
huquqini (kapit
alni) bo‘lishishadi va shuning uchun ham kapitalga egalik qilish riskini baham ko‘radilar.
An’anaviy bankda mijoz o‘z kapitaliga egalik qiladi va bankning mijozga bergan krediti mulk qiymati
bo‘yicha kafolatlanadi.
Uy-joy fondini moliyalashtirishda har qanday mulkka asoslangan shartnomalardan (shu jumladan
Murobaha va Ijaradan) foydalanish mumkin; ammo, Mushoraka (mijoz bilan birgalikda egalik qilish
orqali mol-mulkni moliyalashtirish) islom banklari tomonidan ipoteka kreditlarini moliyalashtirishda
keng qo
‘llaniladigan taklifdir.
Shariat nuqtai nazaridan, moliyalashtirishda sheriklik shartnomalari oldi-
sotdi shartnomalaridan ustundir.
19
https://www.proeducate.com/courses/Finance/MortgageLoan.pdf
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, sentabr
www.e-itt.uz
28
1-jadval
An’anaviy va Islomiy ipotekaning qiyosiy tahlili
(Robin and others, 2003)
An’anaviy ipoteka
Islomiy ipoteka
Qarz beruvchi qarz oluvchiga pul mablag
‘
larini
beradi va bu mablag
‘
lardan foydalanganlik uchun
[foiz] undiradi.
Savdo (murabaha) va lizing (ijara) asosida
Islom ipotekalari foizsizdir.
Kredit ma’lumotnomalari, 65 yoshga to‘lgunga
qadar
kreditni to‘lash qobiliyatini ko‘rsatadigan
daromad manbalari.
Kredit ma’lumotnomalari, pensiya yoshiga
qadar kreditni qayta moslash imkoniyatiga ega
bo‘lish uchun daromad manbalari.
Aksariyat kreditorlar mulk qiymatining pastki
chegarasiga ega emaslar.
Minimal mulk qiymati belgilangan.
Mulk qiymatining 125% gacha.
Mulk qiymatining 85% gacha.
Hayot va qurilish sug‘urtasi ko‘p hollarda
majburiydir.
Hayot va qurilish sug‘urtasi talab qilinmaydi.
Qarz beruvchi hech qachon mulkka egalik
qilmaydi.
Bank mulk egasi hisoblanadi. Nisbatan yuqori
risklar.
Qisqa, o‘rta va uzoq muddatli takliflar mavjud.
Murabaha 15 yilgacha, kamida 5 yil; Ijara 25
yilgacha kamida 7,5 yil
Moliyaviy tizimda adolatni ta’minlash barqarorlikdan tashqari ikkita
shartni bajarishdan
iboratdir. Birinchidan,
moliyachi riskni bo‘lishishi kerak; ikkinchidan, kambag‘allarga kredit berishda
teng ulush bilan sheriklik qilish maqsadga muvofiq. Islom ipotekalarining mushoraka shakli “Kamayib
boruvchi mushoraka” deb nomlanga
n innovatsion moliyalashtirish usulidir. Ushbu moliyalashtirish
shartnomasining tafsilotlariga ko‘ra, mulk islom banki va mijozning birgalikdagi mulki ostida sotib
olinadi. Mulk qiymatining ma’lum bir qismi (odatda 15% dan 30%) mijoz tomonidan qo‘shiladi,
qolgan
qismi esa islom banki tomonidan moliyalashtiriladi. Mulkdan foydalanish faqat mijozga ishonib
topshiriladi. Bankning umumiy kapital ulushi ko‘p sonli kichik birliklarga (odatda oylik to‘lovlar soniga
teng) taqsimlanadi va mijoz ushbu kapital birliklarini sotib olish vaqtida kelishilgan narxda bankdan
sotib olishi shart. Bundan tashqari, mulkning ijara daromadi mijoz va bank o‘rtasida kelishilgan; mijoz
esa o‘z ulushini hisobga olgan holda, bankka har oy ijara haqini to‘lashi shart. Mijoz tomonidan ba
nkdan
barcha kapital birliklari sotib olinis
hi bilan mulkka egalik huquqi mijozga o‘tadi va loyiha yopiladi.
Shariat ulamolari taʼkidlaganidek, kamayib boruvchi mushoraka shartnomasining nazariy pozitsiyasiga
asoslanib, islom ipotekalari quyidagi sabablarg
a koʻra anʼanaviy ipotekalardan ustundir:
–
investitsiyalar islom banki nazorati va ishtiroki ostida mulk bilan amalga oshiriladi. Naqd pul
mijozga berilmaydi, balki mulkni sotuvchiga to‘lanadi
-
real va moliyaviy sektorlar o‘rtasidagi
bog‘liqlikni ta’minl
aydi. Bundan tashqari, Islom banki investits
iyalarga tegishli g‘amxo‘rlik qiladi,
shuningdek, tegishli tekshiruvdan o‘tadi; va faqat potensial daromadga ega bo‘lgan loyihalar hamkorlik
uchun tanlanadi.
–
mulkni qaytarish sheriklarga qaytarishdir. Mulkdan olinadigan har qanday foyda, shu jumladan
ijara haqi, shuningdek, bozor qiymatining oshishi ikkala tomon uchun ham taqsimlanadi.
–
egalik riski (jumladan, bo‘sh joy, vayron bo‘lish va bozor qiymatining pasayishi) ikkala hamkor
tomonidan taqsimlanadi.
Yuqori
dagi ma’lumotlardan ko‘rnib turibdiki islom
moliya tizimi uy-joyni moliyalashtirishda
islomiy ipotekaning bir nechta modellari va boshqa turdagi moliyalashtirish usullarini taklif qilish
imkoniyatiga ega, bu esa uy-
joyga talab yuqori bo‘lgan zamonaviy dunyoda islom moliyasiga bo‘lgan
qiziqishni yana
da oshishiga sabab bo‘lmoqda.
Xulosa va takliflar.
Zamonaviy dunyoda ipoteka krediti banklarning asosiy va aholi talabi juda yuqori bo‘lgan
instrumentlaridan biridir. Ushbu ijtimoiy xarakterga ega bo‘lgan bank amaliyoti islom moliya
muassasalari tomonidan taklif qilinayotgan samarali shartnomalardandir. Ko
‘plab mamlakatlar islom
moliya tizimini an’anaviy moliya tizimiga yondosh va muqobil sifatida ko’rmoqdalar. Islom moliyasining
kirib kelishi ichki bozorlardagi ipoteka masalalariga ham ta’sir qilmay qolma
sligi shubhasiz. Biroq
islomiy uy-joylarni moliyalas
htirish bir qator huquqiy va moliyaviy to‘siqlarga duch kelishi, bu esa uning
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2023-yil, sentabr
www.e-itt.uz
29
o‘sishi va rivojlanishiga salbiy ta’sir qilishi mumkin.
Tegishli huquqiy, institutsional va soliq bazasi mustahkam moliyaviy institutlar va bozorlarni
yaratish uchun zaruriy talabdir. Islom huquqi tijorat va moliyaviy shartnomalar va operatsiyalarni
amalga oshirish uchun o‘z asoslarini taklif qiladi. Shunga qaramay, ko‘pgina mamlakatlarda islom banki
va moliyaviy shartnomalari uchun mos keladigan tijorat, bank va kompaniya qonunlari mavjud emas.
Islomiy moliyaviy shartnomalarning xalqaro qabul qilinishi ularning shariatga mos kelishi bilan
bir qatorda umumiy huquq va fuqarolik huquqi tizimlari kabi asosiy huquqiy rejimlarda ham maqbul
bo‘lishini talab qiladi.
Moliyaviy to‘siqlar islom ipotekalarining talab va taklifi bilan bog‘liq to‘siqlardir, masalan:
-
bankning odatda uzoq muddatli xarakterga ega bo‘lgan uy
-joy qurilishini moliyalashtirishga
qo‘yilgan mablag‘larning to‘lash muddatlari bilan bankka qo‘yiladigan, asosan qisqa va o‘
rta muddatli
xarakterdagi depozitlar shartlarini muvozanatlash qobiliyati;
-
bankning aksiyadorlarning foydasini maksimal darajada oshirish va o‘z mijozlariga arzon
narxlardagi uy-
joy mablag‘larini taqdim
etish o‘rtasidagi muvofiqlashtirish qobiliyati.
Isl
om banki tarafdorlari ushbu institutlarni o‘zlari faoliyat yuritayotgan bozorlarda foizlarga
asoslangan banklarga munosib alternativ sifatida ko‘rishadi. Ularning ta’kidlashicha, islomiy foyda va
zararni taqsimlash shartnomalari kapitalni uzoq muddatli samarali investitsiyalar uchun samarali
taqsimlaydi.
Bundan tashqari, islom moliya institutlarining missiyasi asosan shaharlarda joylashgan an’anaviy
bank tizimida kredit olish imkoniga ega bo‘lmagan kichik
tadbirkorlar va qishloq bizneslariga eng yaxshi
xizm
at qiladi. Shu sabablarga ko‘ra islomiy banking islom mamlakatlarida o‘sish va rivojlanishning
dvigateli bo‘lishi mumkindir. Islom bank doktrinasi bozorlar va mamlakatlarda shartlar va standartlarni
uyg‘unlashtirish va o‘zaro tan olishdan manfaatdordir. Bu
tranzaksiya xarajatlarini kamaytiradi va
milliy va mintaqaviy kapital bozorlarini birlashtirishga yordam beradi.
Adabiyotlar / Литература / Literature
:
Asadov, A. and others, (2018)
. “Musharakah Mutanaq
i
sah home financing: issues in practice”,
Journal of Islamic Accounting and Business Research, Vol. 9 No. 1, pp. 91-103.
https://doi.org/10.1108/JIABR-08-2015-0036
Campbell, J. Y., Cocco, J. F., (2003). Household risk management and optimal mortgage choice.
Quarterly Journal of Economics 118, 1449
–
94.
Hanif, M. and Hijazi, S.T. (2010), “Islamic House financing A Critical Analysis and Comparison with
Conventional Mortgage”, Middle Eastern Finance an
d Economics, Issue 6, pp. 99-107.
Khan, F. (2
010), “How ‘Islamic’ is Islamic Banking”, Journal of Economic Behavior & Organization,
Vol. 76 No.3, pp. 805-20.
Robin Matthews and others, (2003). Recent Developments in the Market for Islamic Mortgages:
Theory and Practice, p 60.
Scanlon, K., Whitehead, C., (2004). International trends in housing tenure and mortgage
fi
nance.
Special report for the Council of Mortgage Lenders, London School of Economics. p 4.
