Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
91
LOGISTIK KORPORATIV TUZILMALAR UCHUN STRATEGIK MOLIYAVIY REJALASHTIRISH
Maxmudov Samariddin Baxrididnovich
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
ORCID: 0000-0001-8604-6664
Annotatsiya.
Strategik moliyaviy rejalashtirish jadal rivojlanayotgan jahon iqtisodiyotida
logistika korporativ tuzilmalarining moliyaviy samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga
ega. Ushbu tadqiqot logistik korporativ tuzilmalarning tashkiliy ehtiyojlariga moslashtirilgan
strategik moliyaviy rejalashtirishning asosiy tamoyillari va
metodologiyasini o‘rganadi. U pul
oqimini optimallashtirish, xarajatlarni nazorat qilish, investitsiyalarni ustuvorlashtirish va
risklarni boshqarishga e’tibor qaratgan holda moliyaviy st
rategiyalarni operatsion maqsadlar
bilan integratsiyalashuvini o‘rganadi. Maqolada dinamik bozor talablarini qondirish va ta’minot
zanjiri boshqaruvidagi noaniqliklarni yumshatish uchun raqamli vositalar va ilg‘or moliyaviy
texnologiyalardan foydalanish muhimligi ifodalangan. Shuningdek, tadqiqot logistika
amaliyotiga bosim
kuchayib borayotgan bir sharoitda barqarorlikni ta’minlash va uzoq muddatli
rentabellikka erishishda moliyaviy rejalashtirishning rolini ta’kidlaydi.
Kalit so‘zlar:
strategik
moliyaviy rejalashtirish, logistika korporativ tuzilmalari, ta’minot
zanjiri boshqaruvi, moliyaviy strategiyalar, operatsion samaradorlik, barqarorlik, moliyaviy
texnologiyalar, rentabellik, moliyaviy tuzilmalar, bozor dinamikasi, korporativ o‘sish.
СТРАТЕГИЧЕСКОЕ ФИНАНСОВОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ ЛОГИСТИЧЕСКИХ
КОРПОРАТИВНЫХ СТРУКТУР
Махмудов Самариддин Бахриддинович
Ташкентский государственный экономический университет
Аннотация.
Стратегическое финансовое планирование имеет важное значение
для улучшения финансовых показателей логистических корпоративных структур в
быстро развивающейся глобальной экономике. В этом исследовании рассматриваются
основные принципы и методология стратегического финансового планирования,
адаптированные к организационным потребностям логистических корпоративных
структур. В нем рассматривается интеграция финансовых стратегий с операционными
целями, с упором на оптимизацию денежных потоков, контроль затрат, приоритезацию
инвестиций и управление рисками. В статье подчеркивается важность использования
цифровых инструментов и передовых финансовых технологий для удовлетворения
динамических потребностей рынка и смягчения неопределенностей в управлении
цепочками поставок. В исследовании также подчеркивается роль финансового
планирования в обеспечении устойчивости и достижении долгосрочной прибыльности в
условиях растущего давления на логистические практики.
Ключевые слова:
стратегическое финансовое планирование, корпоративные
структуры логистики, управление цепочками поставок, финансовые стратегии,
операционная эффективность, устойчивость, финансовые технологии, прибыльность,
финансовые структуры, динамика рынка, корпоративный рост.
UO‘K:
332.144
XII SON - DEKABR, 2024
91-99
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
92
STRATEGIC FINANCIAL PLANNING FOR LOGISTICS CORPORATE STRUCTURES
Makhmudov Samariddin Bakhriddinovich
Tashkent State University of Economics
Abstract.
Strategic financial planning is essential for improving the financial performance
of logistics corporate structures in a rapidly developing global economy. This study examines the
basic principles and methodology of strategic financial planning, adapted to the organizational
needs of logistics corporate structures. It examines the integration of financial strategies with
operational objectives, focusing on optimizing cash flow, controlling costs, prioritizing
investments, and managing risks. The article emphasizes the importance of using digital tools and
advanced financial technologies to meet dynamic market demands and mitigate uncertainties in
supply chain management. The study also highlights the role of financial planning in ensuring
sustainability and achieving long-term profitability in an environment of increasing pressure on
logistics practices.
Keywords:
strategic financial planning, logistics corporate structures, supply chain
management, financial strategies, operational efficiency, sustainability, financial technologies,
profitability, financial structures, market dynamics, corporate growth.
Kirish.
Strategik moliyaviy rejalashtirish logistika sanoati korporativ tuzilmalari uchun juda
muhim, chunki u ushbu tashkilotlarga resurslarni samarali taqsimlash, risklarni boshqarish va
moliyaviy strategiyalarni uzoq muddatli biznes maqsadlariga moslashtirish imkonini beradi.
Unga k
o‘
ra rejalashtirish jarayoni dinamik bozor sharoitlari va muhim operatsion qiyinchiliklar
bilan ajralib turadigan logistika sektorining murakkabliklarini hal qilish uchun zarurdir.
Strategik moliyaviy rejalashtirishni amalga oshirish orqali logistika kompaniyalari
o‘
zlarining
operatsion samaradorligini oshirishli, moliyaviy barqarorlikni ta
’
minlashi hamda barqaror
o‘
sishni ta
’
minlashga xizmat qiladi.
Strategik moliyaviy rejalashtirish logistika kompaniyalariga resurslarni samarali
taqsimlash imkonini beradi, moliyaviy resurslar tashkilot maqsadlariga mos keladigan ustuvor
tashabbuslarga y
o‘
naltirilishini ta
’
minlaydi (Semina, 2023; Bakhriddinovich, 2024). T
o‘
liq
vaqtli ekvivalentlarning t
o‘
liq yuklangan xarajati kabi innovatsion xarajatlar metodologiyasini
q
o‘
llash orqali kompaniyalar resurslarni taqsimlashni optimallashtirishi va raqobatdosh
ustunlikni saqlab qolishlari mumkin (Mittal, 2024; Maxmudov, 2022).
Moliyaviy rejalashtirish logistikadagi xatarlarni boshqarishning ajralmas qismidir, chunki
u moliyaviy oqimlarni bashorat qilishni va potentsial tahdidlarni aniqlashni
o‘
z ichiga oladi
(Vira va boshq., 2024; Makhmudov va Karshiev, 2024). Moliyaviy rejalashtirishning bir qismi
sifatida su
g‘
urtadan foydalanish kutilmagan hodisalar bilan bo
g‘
liq xavflarni kama
Samarali strategik moliyaviy rejalashtirish kompaniyaning
o‘
sishi bilan bo
g‘
liq, chunki u
logistika korxonalariga resurslardan samarali foydalanish va asoslangan moliyaviy qarorlar
qabul qilish imkonini beradi.ytirishga yordam beradi va shu bilan moliyaviy xavfsizlik va
barqarorlikni ta
’
minlaydi (Yurttadur va boshq., 2017; Soliyev va Makhmudov, 2024 ).
Moliyaviy strategiyalarni tashkiliy maqsadlarga moslashtirish innovatsiyalar va
moslashuvchanlikni rivojlantiradi, raqobat muhitida uzoq muddatli muvaffaqiyatga erishish
uchun kompaniyalarni joylashtiradi (Makhmudov, 2024). Logistik kompaniylar moliyaviy
rejalashtirish joriy moliyaviy holat va kelajakdagi majburiyatlarni baholashga tizimli
yondashuvni ta
’
minlash orqali t
o‘g‘
ri biznes qarorlarini qabul qilishni q
o‘
llab-quvvatlaydi
(Makhmudov, 2024).
Shuningdek, u moliyaviy menejmentni korporativ maqsadlar bilan integratsiyalash orqali
strategik muvofiqlashtirishni osonlashtiradi va barcha tashkiliy faoliyat biznes muvaffaqiyatiga
erishishga qaratilganligini ta
’
minlaydi (Andrea va boshq., 2017). Strategik moliyaviy
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
93
rejalashtirish logistika kompaniyalari uchun juda muhim b
o‘
lsa-da, logistika sektorining
dinamik tabiati ushbu rejalarni amalga oshirishda qiyinchiliklarga olib kelishi mumkinligini tan
olish muhimdir.
O‘
zgaruvchan bozor talablari va global ta
’
minot zanjiri uzilishlari kabi omillar
logistika kompaniyalaridan
o‘
zlarining rivojlanayotgan biznes muhitiga moslashish uchun
moliyaviy strategiyalarini doimiy ravishda moslashtirishni talab etadi (Andrea va boshq., 2017;
Maxmudov, 2023).
Adabiyotlar sharhi.
Logistika korporativ tuzilmalari uchun strategik moliyaviy rejalashtirish samaradorlik va
raqobatbardoshlikni oshirish uchun investitsiyalar, moliyaviy strategiyalarni boshqarishda
hamda logistika optimallashtirishni birlashtirgan k
o‘
p qirrali jarayondir. Ushbu rejalashtirish
logistika korxonalari uchun texnologik taraqqiyot va bozor talablariga moslashish, uzluksiz
faoliyat va moliyaviy barqarorlikni ta
’
minlash uchun juda muhimdir. Logistik kompaniylar
rejalashtirishning nazariy asoslari bir nechta asosiy komponentlarni
o‘
z ichiga oladi, ularning
har biri umumiy strategik asosga hissa q
o‘
shadi.
Xususan, Kovalning ta
’
kidlashicha logistika industriyasiga investitsiya kiritish
infratuzilmani modernizatsiya qilish, yangi texnologiyalarni
o‘
zlashtirish va ta
’
minot zanjirini
samarali boshqarish uchun muhim b
o‘
lgan samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi (Koval,
2024). Maxmudovga k
o‘
ra asosiy investitsiya y
o‘
nalishlari transport parkini modernizatsiya
qilish, axborot texnologiyalari integratsiyasi va infratuzilmani yaxshilashni
o‘
z ichiga oladi, bu
esa logistika sektorining iqtisodiy
o‘
sishga q
o‘
shgan hissasini birgalikda oshiradi (Maxmudov,
2023).
Edilsultanova va boshqalarning ta
’
kidlashicha logistika sohasida moliyaviy
strategiyalarni boshqarish resurslarni taqsimlash va risklarni boshqarishni optimallashtirish
uchun strategik boshqaruv jarayonlarini moliyaviy rejalashtirish bilan moslashtirishni
o‘
z
ichiga oladi (Edilsultanova, 2021). Chenninig fikricha kapitalning
o‘
rtacha o
g‘
irligi (WACC)
kapital tuzilmasi qarorlarini qabul qilishda muhim vosita b
o‘
lib, logistika firmalarida aktivlarni
baholash va moliyaviy rejalashtirishga ta
’
sir etadi (Chen, 2021).
Maxmudovga k
o‘
ra rivojlangan mamlakatlarning logistika tuzilmalari samaradorlikni
optimallashtirish, xarajatlarni kamaytirish va mijozlarga xizmat k
o‘
rsatishni yaxshilash uchun
ta
’
minot zanjirini moliyalashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi, bu esa raqobatdosh
ustunlikni saqlab qolishda asosiy mezonlardan biridir (Makhmudov, 2024).
Barykin va boshqalarninig ta
’
kidlashicha tizimli yondashuvlar va raqamli
transformatsiyani
o‘
z ichiga olgan moliyaviy logistika modellari noaniq bozor sharoitida
moliyaviy barqarorlikni ta
’
minlab, pul oqimlarini boshqarish va moliyaviy zaxiralarni
optimallashtirish uchun foydalaniladi (Barykin va boshq., 2022).
Ogorodnikov va boshqalarga k
o‘
ra logistika zanjirlarini optimallashtirish qarorlar qabul
qilishni yaxshilash va etkazib beruvchilardan iste
’
molchilarga material oqimi jarayonlarini
soddalashtirish uchun iqtisodiy va matematik modellardan foydalanishni
o‘
z ichiga oladi
(Ogorodnikov, 2022)
Molodykninig ta
’
kidlashicha logistika tizimlaridagi moliyaviy oqimlar xilma-xil b
o‘
lib,
samarali logistika operatsiyalari uchun muhim b
o‘
lgan samaradorlik va moslashuvchanlikni
ta
’
minlash uchun ehtiyotkorlik bilan boshqarishni talab etadi (Molodyk, 2024).
Brown va boshqalarga k
o‘
ra strategik moliyaviy rejalashtirish logistika korporativ
tuzilmalari uchun muhim b
o‘
lsa-da, moliyaviy menejment va investitsiya faoliyati bilan bo
g‘
liq
qiyinchiliklar va xavflarni hisobga olish ham muhimdir. Bularga innovatsion strategiyalarda
davlat kafolatlariga b
o‘
lgan ehtiyoj va logistika tizimlarida turli moliyaviy oqimlarni
boshqarishning murakkabligi kiradi (Brown va boshq., 2009). Ushbu muammolarni hal qilish
barqaror
o‘
sish va raqobatbardoshlikka erishish uchun moliyaviy va logistika dinamikasini har
tomonlama tushunishni talab qiladi.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
94
Tadqiqot metodologiyasi.
Ushbu tadqiqot logistik korporativ tuzilmalari uchun strategik moliyaviy rejalashtirish
b
o‘
yicha keng qamrovli yondashuvlarni ishlab chiqishda sifat va miqdoriy usullarni
birlashtirgan aralash usullarni taqdim etadi. Tadqiqotda logistika korporativ tuzilmalarida
moliyaviy rejalashtirish strategiyalarini
o‘
rganish va baholash uchun tavsiflovchi va analitik
dizayndan foydalanilgan. Unga k
o‘
ra logistik korporativ tuzilmalar moliyaviy k
o‘
rsatkichlarni,
resurslarni taqsimlash modellarini va logistika operatsiyalarining samaradorligi va
barqarorligiga ta
’
sir qiluvchi qarorlarni qabul qilish jarayonlarini aniqlashga qaratilgan.
Shuningdek logistika korporatsiyalarining strategik rejalari tahlil qilingan. Ushbu
metodologiya logistika korporativ tuzilmalarida strategik moliyaviy rejalashtirishning qat
’
iy va
yaxlit tahlilini ta
’
minlaydi, akademiklar va amaliyotchilar uchun qimmatli tushunchalar beradi.
Tadqiqotda ilmiy abstraksiyalash, guruhlash, qiyoslash, retrospektiv va istiqbolli, empirik tahlil
va boshqa uslublardan foydalanildi. Maqolada ilmiy abstraksiyalash usuli yordamida raqamli
texnologiyalarning makroiqtisodiy k
o‘rsatkichlarga taʼsirinining ahamiyati va zarurati
asoslandi.
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Logistika tizimidagi korporativ tuzilmalar tomonidan boshqariladigan an
’
anaviy ta
’
minot
zanjiri moliyalashtirish modeli bilan taqqoslaganda, onlayn ta
’
minot zanjiri moliyasi yirik
korxonalardan tashqari kengroq kredit doirasini
o‘
z ichiga oladi va
o‘
z vaqtida va shaffofroq
jarayon orqali ishlaydi. Logistika kompaniyalari, kreditor tashkilotlari va qarzdor korxonalar
ustunlik qiladigan onlayn ta
’
minot zanjiri moliyasi yi
g‘
ish modelidan foydalanadi. Banklar
logistika korporativ tuzilmalari tomonidan osonlashtirilgan onlayn platformalarda
shartnomalar tuzadi va elektron tijorat mexanizmlari orqali ta
’
minot zanjiri ichidagi
korxonalarga moliyaviy xizmatlarni taklif etadi.
Moliyalashtirish jarayonini soddalashtirilgan holda, onlayn ta
’
minot zanjiri moliyasi
odatda yuk aylanmasi jarayonida tovarlarni saqlaydigan an
’
anaviy tijorat banklaridan farq
qiladi. Buning
o‘
rniga, onlayn platformalar ta
’
minot zanjiri korxonalari uchun ustuvor kredit
tekshiruvi r
o‘
yxatini taklif qiladi, bu mustahkam raqobatbardosh va kreditni baholash tizimini
q
o‘
llab-quvvatlaydi. Xalqaro miqyosda logistika korxonalari
o‘
z mamlakatlarida ta
’
minot zanjiri
moliyalashtirish samaradorligini oshirish uchun bunday kapital manbalariga tayanadilar.
Har bir korxona ta
’
minot zanjiri moliyalashtirishning
o‘
ziga xos kuchli tomonlarini olib
keladi, logistika korxonalari ixtisoslashgan xizmatlarni taqdim etadi va moliyaviy institutlar va
boshqa korxonalardan farqli rollarni
o‘
z zimmasiga oladi. Binobarin, ta
’
minot zanjiri moliyasini
o‘
rganish ushbu
o‘
ziga xos xususiyatlarni hisobga olishi kerak. Ushbu model mavjud
b
o‘
shliqlarni samarali hal qilish uchun dinamik garov mexanizmlarini
o‘
z ichiga oladi.
Xorijiy davlatlarda logistik korporativ ta
’
minot zanjiri moliyasining butun tizimi quyidagi
chizmada keltirilgan.
1-rasmda k
o‘
rsatilganidek, uch darajali aniq k
o‘
rsatkichlarni aniqlash, r
o‘
yxatga olingan
kompaniyalarning moliyaviy k
o‘
rsatkichlari uchun etalon sifatida moliyaviy k
o‘
rsatkichlarni
tanlashni
o‘
z ichiga oladi. Shu bilan birga, omborxona va logistika korxonalari uchun moliyaviy
b
o‘
lmagan k
o‘
rsatkichlar milliy yoki sanoat qoidalari bilan belgilangan boshqa tegishli
standartlar bilan bir qatorda yuqori chastotali k
o‘
rsatkichlar sifatida aniqlanadi.
Logistika korxonalarining xarakterli indekslariga asoslanib, moliyaviy natijalarni
baholash uchun asos yaratish uchun tahliliy ierarxiya jarayonidan foydalanish bilan
yakunlangan logistika indekslari tizimining vaznini aniqlashning turli usullari q
o‘
llaniladi.
Zamonaviy ishlab chiqarishni tashkil etish modellarining paydo b
o‘
lishi bilan ta
’
minot
zanjiri moliyalashtirish tadqiqotning muhim sohasiga aylandi. Biroq, muvaffaqiyatli amalga
oshirish korxonalardan noyob imkoniyatlarga ega b
o‘
lishni, eng samarali va qat
’
iy choralarni
k
o‘
rishni va optimal natijalarga intilishni talab qiladi. Xorijiy amaliyot shuni k
o‘
rsatadiki,
logistika korxonalarini moliyalashtirishning turli jihatlari ularning rentabelligiga ijobiy yoki
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
95
salbiy ta
’
sir k
o‘
rsatishi mumkin. Demak, korxonalar ichidagi moliyaviy-iqtisodiy
funktsiyalarning ahamiyatini va ularning iqtisodiy rentabellikka ta
’
sirini tahlil qilish, tushunish
va baholash juda muhimdir.
1-rasm. Xorijiy davlatlarda logistik korporativ ta
’
minot zanjiri
moliyasining butun tizimi
Manba:
muallif tomonidan mustaqil ishlab chiqilgan.
Logistika tizimidagi korxonalar mahsulotlarni maqsadli bozorlarga etkazib berish,
mijozlar talablarini qondirish va raqobatbardoshlik va rentabellikni saqlash uchun xarajatlarni
kamaytirishda muhim rol
o‘
ynaydigan keng qamrovli logistika xizmatlarini taqdim etadi.
Logistika korxonalarining daromadlari mahsulot yoki xizmatlarni ma
’
lum bir davrda,
masalan, bir yil davomida sotishdan olinadi, shu bilan birga, ularning xarajatlari shu davrda
ushbu mahsulot yoki xizmatlarni ishlab chiqarish va tarqatish bilan bo
g‘
liq xarajatlarni o
‘
z
ichiga oladi. Daromadning xarajatlardan ortishi korxona rentabelligini aks ettiradi. Umuman
olganda, iqtisodiy rentabellikning yuqori darajasiga erishish har qanday biznes uchun b
o‘
lgani
kabi logistika korxonalari uchun ham asosiy maqsaddir.
2-rasmga ko
‘
ra logistika korporativ tuzilmalarining operatsiyalari va moliyaviy
strategiyalarini boshqarish uchun biznes strategiyasi, logistika strategiyasi va samaradorlik
maqsadlarini birlashtiradigan asosni belgilaydi.
Moliyaviy strategiyalar umumiy biznes missiyasi va maqsadlariga asoslangan b
o‘
lib,
barcha moliyaviy rejalashtirish kompaniyaning kengroq maqsadlariga mos kelishini
ta
’
minlaydi.
Ushbu muvofiqlashtirish moliyaviy resurslarni taqsimlash va strategik ustuvorliklar
o‘
rtasidagi muvofiqlikni izohlaydi. Moliyaviy strategiya samaradorlik va iqtisodiy maqsadlarga
erishishga ustuvor ahamiyat beradi.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
96
Bu ikki tomonlama e
’
tiborni anglatadi hamda logistik kompaniylarda rentabellikni
optimallashtirish uchun logistika operatsiyalarida samaradorlikni ta
’
minlashga xizmat qiladi.
Iqtisodiy nuqtai nazardan uzoq muddatli barqarorlikni q
o‘
llab-quvvatlash uchun xarajatlar va
investitsiyalarni samarali boshqarish muhim ahamiyat kasb etadi.
2-rasm. Logistika strategiyasining korporativ strategiyaga k
o‘
ra pozitsiyasi.
Muntazam moliyaviy tahlillar kompaniyaga samarasizlikni aniqlash, xarajatlarni nazorat
qilish va rentabellikni oshirish imkonini beradi. Logistika operatsiyalarini monitoring qilish
moliyaviy resurslardan samarali foydalanishni va kompaniyaning raqobatbardoshligini
ta
’
minlaydi. Jarayonni tuzatishning kiritilishi moliyaviy strategiyalarning moslashuvchanligini
ta
’
kidlaydi. Jarayonlarni qayta k
o‘
rib chiqish va qayta k
o‘
rib chiqish orqali kompaniya
o‘
z
moliyaviy rejalari
o‘
zgaruvchan bozor sharoitlari va operatsion qiyinchiliklar sharoitida
dolzarb b
o‘
lib qolishini ta
’
minlaydi.
Logistika korporativ tuzilmalarining moliyaviy strategiyalari missiyadan boshlab va
logistikaga xos maqsadlarga kaskad b
o‘
lgan yuqoridan pastga yondashuvni birlashtiradi. Unga
k
o‘
ra logistika strategiyalari bilan uy
g‘
unlikni ta
’
minlash uchun samaradorlik, xarajatlarni
nazorat qilish va moslashuvchanlikka e
’
tibor qaratiladi. Doimiy monitoring va tuzatuvchi
harakatlar moliyaviy strategiyalar raqobat muhitida dinamik va samarali b
o‘
lib qolishini
ta
’
minlaydi.
Logistik ta
’
minot zanjiri moliyalashtirish strategiyalarini rivojlantirish va jadallashtirish
b
o‘
yicha sa
’
y-harakatlarini q
o‘
llab-quvvatlash uchun ushbu korxonalarning ta
’
minot zanjiri
moliyalashtirish k
o‘
rsatkichlarini tahlil qilish ortib borayotgan ehtiyojni ta
’
kidlaydi.
Moliyalashtirish usullarini tanlashga korxona faoliyatining
o‘
ziga xos sharoitlari va uning
rivojlanish traektoriyasidagi
o‘
zgarishlar ta
’
sir qiladi. Bu usullar asosiy fondlarni qayta qurish
tabiati va iqtisodiy
o‘
sishning turli bosqichlariga mos keladigan moliyalashtirish manbalari
bilan shakllanadi.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
97
Xulosa va takliflar.
1.
Biznes va logistika strategiyalarining integratsiyasi.
Logistika korporativ
tuzilmalarida strategik moliyaviy rejalashtirish biznesning umumiy strategiyasi va logistika
maqsadlariga mos kelishi kerak. Ushbu muvofiqlashtirish moliyaviy resurslarni korxonaning
missiyasi, qarashlari va xarajatlarni kamaytirish, xizmat k
o‘
rsatish samaradorligi va rentabellik
kabi aniq maqsadlarini q
o‘
llab-quvvatlash uchun samarali taqsimlanishini ta
’
minlaydi.
2.
Samaradorlik va iqtisodiy maqsadlarni baholash.
Moliyaviy rejalashtirishda
samaradorlik bilan bo
g‘
liq va iqtisodiy maqsadlarga erishish ustuvor b
o‘
lishi kerak. Ishlash
maqsadlari operatsion samaradorlikni oshirish va mijozlar talablarini qondirishga qaratilgan
b
o‘
lsa, iqtisodiy maqsadlar xarajatlarni optimallashtirish va rentabellikni oshirishga ur
g‘
u
beradi. Ushbu ikki tomonlama maqsadlar qisqa muddatli moliyaviy natijalarni va uzoq
muddatli barqarorlikni oshiradigan muvozanatli yondashuvni ta
’
minlaydi.
3.
Moslashuvchanlik uchun dinamik moliyaviy strategiyalarninig ahamiyati
.
Logistika sanoati bozor tendentsiyalari, texnologik taraqqiyot va ta
’
minot zanjiri uzilishlari
ta
’
sirida dinamik muhitda ishlaydi. Strategik moliyaviy rejalashtirish jarayonlarni tuzatish va
doimiy monitoring kabi mexanizmlar orqali ushbu
o‘
zgarishlarga moslashish uchun
moslashuvchanlikni
o‘
z ichiga olishi kerak. Bunday moslashuvchanlik logistika korxonalariga
chidamlilik va raqobatbardoshlikni saqlashga imkon beradi.
4.
Moliyaviy nazorat va monitoringning ahamiyati.
Kuchli moliyaviy nazoratni amalga
oshirish va samaradorlikni doimiy tahlil qilish samarasizlikni aniqlash, xavflarni boshqarish va
resurslardan foydalanishni optimallashtirish uchun muhim ahamiyatga ega. Logistika
xarajatlari va operatsiyalarini muntazam ravishda k
o‘
rib chiqish moliyaviy natijalarni
yaxshilash va strategik maqsadlarga muvofiqlikni ta
’
minlaydigan tuzatish choralarini k
o‘
rish
imkonini beradi.
5.
Texnologik yutuqlarga investitsiyalarni rag
‘
batlantirish.
Raqobatbardoshlikni
saqlab qolish uchun logistika korxonalari raqamli platformalar, avtomatlashtirish va il
g‘
or
logistika texnologiyalariga strategik sarmoya kiritishlari kerak. Moliyaviy rejalar bunday
investitsiyalar uchun resurslarni ajratishi kerak, chunki ular operatsion samaradorlikni
oshiradi, xarajatlarni kamaytiradi va ma
’
lumotlarga asoslangan tushunchalar orqali qaror
qabul qilishni yaxshilaydi.
6.
Daromad va xarajatlarni samarali boshqarishni ta’minlash.
Logistika korxonalari
daromadlarni (masalan, logistika xizmatlaridan olinadigan daromad) xarajatlarni boshqarish
(masalan, ishlab chiqarish, tarqatish va operatsion xarajatlar) bilan muvozanatlashtirishga
e
’
tibor qaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Strategik qarorlarni qabul qilish uchun
investitsiyalar rentabelligi (ROI) va xarajatlarning daromadga nisbati kabi rentabellik
k
o‘
rsatkichlari muntazam ravishda tahlil qilinishi kerak.
7.
Ta
’
minot zanjiri moliyalashtirish samaradorligini oshirish
. Ta
’
minot zanjiri
moliyasi logistika korporativ tuzilmalari uchun moliyaviy rejalashtirishning muhim jihati
hisoblanadi. Bu pul mabla
g‘
larining silliq aylanishini osonlashtiradi va ta
’
minot zanjiridagi
manfaatdor tomonlar
o‘
rtasidagi munosabatlarni mustahkamlaydi. Strategik moliyaviy rejalar
raqamli platformalardan foydalanish, kredit tizimlarini optimallashtirish va barcha
ishtirokchilar uchun
o‘
z vaqtida moliyalashtirishni ta
’
minlash orqali ta
’
minot zanjiri
moliyalashtirish k
o‘
rsatkichlarini yaxshilashga qaratish lozim.
8.
Manfaatdor tomonlarning hamkorligini baholash
. Strategik moliyaviy
rejalashtirish logistika korxonalari, moliya institutlari va ta
’
minot zanjirining boshqa
ishtirokchilari
o‘
rtasidagi hamkorlikni rivojlantirishi kerak. Bunday hamkorlik samarali kapital
oqimini, tavakkalchilikni taqsimlashni va ta
’
minot zanjiri b
o‘
ylab moliyaviy va operatsion
maqsadlarni muvofiqlashtirishni ta
’
minlaydi.
9.
Strategik moliyaviy rejalashtirish
logistika korporativ tuzilmalarining
raqobatbardosh va rivojlanayotgan bozorda rivojlanishi uchun ajralmas hisoblanadi. Biznes
maqsadlarini birlashtirish, samaradorlik va iqtisodiy maqsadlarga e
’
tibor qaratish,
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
98
innovatsiyalarga sarmoya kiritish va moslashuvchanlikni saqlab qolish orqali logistika
korxonalari moliyaviy samaradorlikka erishishlari, ta
’
minot zanjiri faoliyatini yaxshilashlari va
uzoq muddatli
o‘
sishni ta
’
minlashlari mumkin.
Adabiyotlar/Литература/Reference:
Andrea, Maldonado-
Escandón., Rita, Zambrano
-
Loor., Ángel, Bernal
-
Álava. (2017).
Consideraciones importantes para la gestión financiera y planificación estratégica. 1(1):1
-8. doi:
10.46296/YC.V1I1.0001
Bakhriddinovich M. S. (2024). Logistics Corporate Structures Supply Chain Financing
Experience of Developed Countries. Journal of Artificial Intelligence and Digital Economy, 1(6), 1-
10.
Brown, I., Steen, A., & Foreman, J. (2009). Risk management in corporate governance: A
review and proposal. Corporate Governance: An International Review, 17(5), 546-558.
Jing Chen. (2021). On the theoretical foundation of corporate finance. Structural Change and
Economic Dynamics, 59:256-262. doi: 10.1016/J.STRUECO.2021.08.012
Makhmudov S. B. (2024). Logistics Corporate Structures Management of Financial
Resources: A Comparative Study. BEST JOURNAL OF INNOVATION IN SCIENCE, RESEARCH AND
DEVELOPMENT, 3(6), 274-283.
Makhmudov S., & Karshiev D. (2024). REDUCING INEQUALITIES IN ACCESS TO LOGISTICS
SERVICES: ALIGNING WITH SDG 10 IN UZBEKISTAN. International Journal of Artificial
Intelligence for Digital Marketing, 1(3), 63-68.
Makhmudov Samariddin Bakhriddinovich. (2024). Logistics corporate structures supply
chain financing experience of developed countries. 1(6):1-10. doi: 10.61796/jaide.v1i6.599
Maryna, Molodyk. (2024). Theoretical approaches to the formation of financial flows in
logistics systems. Pričornomorsʹkì ekonomìčnì studìï, doi: 10.32782/bses.86
-7
Maxmudov
S.
(2024).
LOGISTIK
KOMPANIYLAR
KORPORATIV
MOLIYAVIY
BOSHQARUVINING IQTISODIY AHAMIYATI. Nashrlar, 18-20.
Maxmudov, S. (2023). MILLIY IQTISODIYOTDA EKSPORT AMALIYOTIGA TA’SIR ETUVCHI
OMILLARNI EKONOMETRIK TAHLILINI BAHOLASH. Raqamli iqtisodiyot va axborot
texnologiyalari, 3(3), 160-171.
Mittal Sh. (2024). Innovative Costing Methodology for Strategic Financial Planning and
Resource Allocation: Navigating Budgetary Constraints to Drive Sustainable Growth and Business
Leadership. 1(1):1-11. doi: 10.33422/iarmea.v1i1.284.
Mustafa Yurttadur., Alp, Simsek., Muammer, Unlu., Serhan, Cihan., Seyma, Araci. (2017). A
research about the effect of the strategical financial planning of the companies in ligistics sector
in Turkey on the company growth. 4(1):114-122. doi: 10.17261/PRESSACADEMIA.2017.525
Semina N., Nazarova D. and Nikulin L. (2023). Operational efficiency of the company in
achieving strategic development. doi: 10.31483/r-109381.
Sergey, Evgenievich, Barykin., Irina, Vasilievna, Kapustina., Sergey, Mikhailovich, Sergeev.,
Sara, Mehrab, Daniali., Lyudmila, Anatolievna, Kopteva., Galina, Nikolaevna, Semenova., Igor,
Petrovich, Pryadko., Alexey, Mikhaylov., Pavel, Baboshkin., Polina, Datsyuk., Tomonobu, Senjyu.
(2022). Financial logistics models based on systematic approach improving management
solutions. F1000Research, 11:570-570. doi: 10.12688/f1000research.111252.1
Soliyev A. E., & Makhmudov, S. (2024). PROMOTING DECENT WORK IN THE LOGISTICS
SECTOR: ADDRESSING SDG 8 IN UZBEKISTAN. International Journal of Economic Integration and
Regional Competitiveness, 1(6), 68-74.
Vira, Bratiuk., Oksana, Feier. (2024). Financial planning as an element of substantiation of
business decisions in the face of existing risk and the use of insurance as a method of reducing the
degree of risk. Innovation and sustainability series, doi: 10.31649/ins.2024.1.104.111
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
99
Махмудов С. (2023). ЛОГИСТИКА ТИЗИМИДАГИ КОРХОНАЛАРНИНГ МОЛИЯВИЙ
ФАОЛИЯТИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАРНИНГ ЭКОНОМЕТРИК ТАҲЛИЛИ. Iqtisodiyot va
taʼlim, 24(2), 392
-403.
Махмудов С. Б. (2022). ЛОГИСТИК КОМПАНИЯЛАРНИ МОЛИЯЛАШТИРИШ БЎЙИЧА
НАЗАРИЙ ҚАРАШЛАР. Экономика
и финансы (Узбекистан), (1 (149
)), 20-26.
Огородников П., И., Спешилова Н.В., Pavel, Nesedov. (2022). Some aspects of the theoretical
and methodological foundations of logistics: concepts, classifications, economic and mathematical
methods, models and tools for ensuring managerial decision-
making. Экономика и
предпринимательство, 1421
-1426. doi: 10.34925/eip.2022.141.4.269
Олексій, Коваль. (2024). Theoretical bases of investment activity of transport and logistics
enterprises. Economic scope, 151-156. doi: 10.30838/ep.194.151-156
Эдилсултанова Л.А., Абдулаев Б.Р., Гаджиева А.Г. (2021). Theoretical foundations of
financial strategy management. Экономика и предпринимательство, doi:
10.34925/eip.2021.130.5.172
