Мазкур ишда 76 та туғма танглай кемтигли (1-15 ёш) болаларда ҳар хил усулда хейло- ва уранопластика қилингандан сунг бурун бўшлиғининг анатомотопографик хусусиятлари ўрганилган. Ёшига ва пластик муолажанинг ўтказиш вақтига қараб беморлар учта гурухга бўлинган.Гурухлар бўйича тақсимланиш қуйидагича: И гурух (27 та бола) - 3 ёшгачан бўлган; ИИ гурух (25 та бола) 3-5 ёшгача ва ИИИ гурух (24 та бола) 5 ёшдан катта ёшда операция қилинган болалар олинган. Туғма юқори лаб ва танглай кемтиги билан туғилган болаларни бурун бўшлиғини эндоскопик текшириш натижаларига кўра, хейло- ва уранопластикадан кейинги ташқи бурун бўшлиғи шаклининг бузилиши энг куп 5 ёшдан кейин операция бўлган ва ортодонтик даво олмаган болаларда кузатилиши аникланган.
Мазкур ишда юкори лаб ва танглайи тугма кемтикли болаларда бурун ва бурун ёндош бушликларини тугма нуксонни жаррохлик нули билан даволаш боскичларида эндоскопии текшируви утказилган ва х.ар бир боскичдаги холати батафсил урганилган. Бу уз урнида бурун ва бурун ёндош бушликларидаги патологик жараёнларни эрта боскичларда аниклаш ва реабилитация муваффакиятни оширади.
5 ёшдан 18 ёшгача бўлган нинг туғма танглай кемтиги бўлган 68та болаларда бурун бўшлиғининг aнатомо- топографик, функцнонал холатини ва ушбу аномалияга хос бўлган деформациялар сабабини аниқлаш мақсадида эндоскопик текширув ўтказилди.Болалар туғма танглай кемтик шаклига асосланган холда3 гурухга бўлинди: I гурухни тўлиқ танглай кемтикликли болалардан (n=23); II гурух – танглайнинг чегараланган кемтикликли болалар (n=25) ва III гурух – яширин танглай кемтикли болалардан (n=20) иборат. Текширув натижалари қуйидагиларни кўрсатди: биринчи гурухда – шиллиқ қавати юпқалашган, тез қонайди, пастки бурун чиғаноқлари кўкимтир рангда; иккинчи гурух болаларда шиллиқ қават гипертрофияланган, ғадир-будир бўлиб, қўшимча бурмаларга эга ва учинчи гурух болаларда шиллиқ қаватининг ҳолати соғлом болаларникига ўхшашдир. Бурун тўсиғининг холати операцияни ўтказиш муддати ва усулига, ҳамда операциядан олдинги ва кейинги ортодонтик даволашга боғлиқ бўлди.