“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
601
BIR IGNADONLI TRIKOTAJ TO’QUV MASHINALARIDAN
FOYDALANIB, TRIKOTAJ MAHSULOTLAR ASSORTIMENTINI
KENGAYTIRISH
Turg’unboyev Murodali G’afurali o’g’li
Farg’ona davlat texnika universiteti magistranti
Xomidov Voxidjon Obidovich t.f.f.d
Farg’ona davlat texnika universiteti
ANNOTATSIYA
: Ushbu maqolada bir ignadonli trikotaj to’quv
mashinalaridan foydalanib, trikotaj mahsulotlar assortimentini kengaytirish va
ularni to’qilish jarayoni tahlil qilingan. Tadqiqot natijalai bo‘yicha yaratilgan yangi
turdagi trikotaj to‘qimasi va uni ishlab chiqarish texnologiyasi keltirilgan.
ANNOTATION
: This article analyzes the process of knitting and expanding
the range of knitted products using single-needle knitting machines. During the
research, a new type of knitted fabric structure was developed and its production
technology was substantiated. A sample of the new knitted fabric was produced, and
its main technological parameters were determined. This technology contributes to
improving product quality and increasing production efficiency.
АННОТАЦИЯ
: В данной статье проанализированы процессы вязания
и расширения ассортимента трикотажных изделий с использованием
одноигольных трикотажных машин. В ходе исследования была разработана
новая структура трикотажного полотна и обоснована технология его
производства. Была изготовлена пробная партия нового вида трикотажа и
способствует
повышению
качества
продукции
и
эффективности
производства..
KALIT SO’ZLAR
: igna terimi, klin turlari, knit tuck miss
.
KIRISH
: Hozirgi kunda trikotaj mahsulotlarini ishlab chiqarish va unga bolgan
ehtiyoj kunsayin hafaqat rivojlangan davlatlarda balki O’zbekistonda ham jadallik
bilan rivojlanib kelmoqda .Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, xomashyoni
qayta ishlash resurs tejovchi texnologiyalarni takomillashtirish va ishlab chiqish,
hamda ichki va tashqi bozorda raqobatbardosh bo‘lgan mahsulotlar ishlab chiqarish
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
602
eng dolzarb masala hisoblanadi. Ishlab chiqarishning to’qimachilik sanoati ham jadal
surat bilan o’sib borayotgan sohalardan biridir. Shu sababdan yurtimozda
to’qimachilik sanoatiga keng sharoitlar va imkoniyatlar yaratilib berilmoqda.
To’qimachilik sanoati ham o’z navbatida bir necha turlarga bo’linadi bulardan bir
trikotaj yani halqali usulda to’qish turidir. Trikotaj usulda to’qilgan matolar jahon
ishlab chiqarishida jadal suratlar bilan rivojlanyakkan to’qimachilik sanoatining bir
qismidir. Jahonda ayniqsa yevropa davlatlarida trikotaj to’malariga talab yuqori
hisoblanadi. Trikotaj, bir-biriga bog'langan iplar bilan ajralib turadigan mato
konstruktsiyasi to'qimachilik sanoatida qadimiy an'analarni zamonaviy texnologiyalar
bilan uyg'unlashtirgan holda o'ziga xos o'rinni egallaydi. Butun dunyo bo'ylab shaxslar
va jamoalar tomonidan qo'l hunarmandchiligining kamtarona boshlanishidan boshlab,
trikotaj turli sohalarda, jumladan moda, sport kiyimlari va texnik to'qimachilikda
qo'llaniladigan
murakkab
ishlab
chiqarish
jarayoniga
aylandi.
Trikotajning eng oddiy to’qish turlaridan biri bu Single jersey ushbu to’qima turida
halqalarning bir tekisda bir birini maxkamlashidan hosil bo’ladigan to’qima turi
hisoblanadi. Bunda odatiy usuldagi ignalar terimi va klinlar joylashuvidan hosil
boladiga trikotaj matosi hisoblanadi.
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
603
Bu turdagi toqimalar trikotajning klassik usulidagi mato hisoblanadi. Biz o’z
tatqiqotimiz
mobaynida igna va klinlar kombinatsiyasi takomillashtirilib yangi turdagi to’qima
dizayni hosil qilinib quyidagi natijalar olindi.
klinn
belgi
Bog’lam
Old
tomondan
ko’rinishi
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
604
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
605
Aytish
joizki,,
trikotaj
tez
o'zgaruvchan
dunyoda
an'anaviy
hunarmandchilikning doimiy jozibadorligidan dalolat beradi. Qo'lda ishlangan
san'at turi sifatidagi kamtarona boshlanishidan tortib, yuqori texnologiyali ishlab
chiqarish jarayoni sifatidagi hozirgi roligacha, trikotaj rivojlanishda va zamonaviy
to'qimachilik sanoati talablariga moslashishda davom etmoqda.
Xulosa:
1.
Trikotaj to’qimalari tuzilishi va ularni to’qilish jarayoni tahlil qilindi.
2.
Trikotaj, bu bir-biriga bog'langan iplar bilan ajralib turadigan turli tuzilishdagi
mato bo‘lib to'qimachilik sanoatida qadimiy an'analarni zamonaviy
texnologiyalar bilan uyg'unlashtirgan holda o'ziga xos o'rinni egallaydi.
3.
Trikotaj usulda to’qilgan matolar va ularni olish texnologiyasi jahon ishlab
chiqarishida jadal suratlar bilan rivojlanayotgan to’qimachilik sanoatining bir
tarmog‘idir.
4.
Tadqiqot natijalai bo‘yicha yangi turdagi trikotaj to‘qimasi va uni ishlab
chiqarish texnologiyasi yaratildi.
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
606
Adabiyotlar.
1.
Валиев Г. Н., Орипов Ж. И., Валиев Н. Г., М. Турдиев
М., Хомидов
В.О. Технология снижения дефектности намотки шелковых нитей на
крутильных машинах // Физика волокнистых материалов: структура, свойства,
наукоёмкие технологии и материалы (SMARTEX – 2021): сборник материалов
XXIV международного научно-практического форума (Иваново, 12-14
октября 2021 г.). – Иваново: ИВГПУ, 2021. – 370 с., с. 12-16.
2.
Валиев Г.Н. Аналитическая зависимость распределения давления
крестовой намотки на её основание вдоль оси паковки при сложных формах
намотки и методика её определения // Изв. вузов. Технология текстильной
промышленности. – 2018. - № 3. – с. 106-113 (SCOPUS, CAS(pt)).
3.
Орипов Ж. И., Валиев Г. Н. Исследование качественных
характеристик
шёлка–сырца
механического
и
автоматического
кокономотания // Физика волокнистых материалов: структура, свойства,
наукоёмкие технологии и материалы (SMARTEX – 2020): сборник материалов
XXIII международного научно-практического форума (Иваново, 20-23
октября 2020 г.). – Иваново: ИВГПУ, 2020. – 445 с., с. 84-87.
4.
Валиев Г. Н. К вопросу параметров намотки мотальной паковки и
теоретических зависимостей их определения // Современные технологии и
оборудование текстильной промышленности (Текстиль-2012): тезисы
докладов Международной научно-технической конференции (Москва, 13-14
ноября 2012 г.). Часть 1. – М.: ФГБОУ ВПО «МГТУ им. Косыгина», 2012. –
140 с., с. 53-54.
5.
Валиев Г. Н. Cтруктура, новые параметры слоя намотки мотальной
паковки и теоретические зависимости их определения // Физика волокнистых
материалов: структура, свойства, наукоёмкие технологии и материалы
(SMARTEX – 2021): сборник материалов XXIV международного научно-
практического форума (Иваново, 12-14 октября 2021 г.). – Иваново: ИВГПУ,
2021. – 370 с., с. 17-23.
6.
Валиев Г. Н. Распределение давления крестовой намотки на её
основание по мере формирования паковки // Международная научная
конференция посвященная 135-летию со дня рождения профессора
А.Г.Зотикова: сборник научных трудов международной научной конференции
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 3, ISSUE 04, 2025. APRIL
ResearchBib Impact Factor: 9.654/2024 ISSN 2992-8869
607
посвященной 135-летию со дня рождения профессора В. Е. Севостьянова
(Москва, 25 мая 2022 г.). Часть 1. – М.: РГУ им. Косыгина, 2022. – 171 с., с. 63-
68.
7.
Валиев Г. Н., Хомидов В. О., Турдиев М. Исследование влияния
скорости снования на форму баллона нити натурального шёлка //
Международная научная конференция посвященная 110-летию со дня
рождения профессора А.Г.Севостьянова: сборник научных трудов
международной научной конференции посвященной 110-летию со дня
рождения профессора А.Г.Севостьянова (Москва, 10 марта 2020 г.). Часть 2. –
М.: РГУ им. Косыгина, 2020. – 302 с., с. 195-199.
8.
Valiev G. N., Khomidov V. O. Study of the Shape of a Balloon of Natural
Silk Thread When Winding From a Fixed Packing // International Journal of
Advanced Research in Science, Engineering and Technology (IJARSET). Vol. 7,
Issue 8, August - 2020. – 14733-14737рр.
9.
Валиев Г. Н., Хомидов В. О., Турдиев М. Способ определения
технологичности нитенатяжных приборов текстильных машин // Физика
волокнистых материалов: структура, свойства, наукоёмкие технологии и
материалы (SMARTEX – 2018): сборник материалов XXI международного
научно-практического форума (Иваново, 26-28 сентября 2018 г.). – Иваново:
ИВГПУ, 2018. – Часть 1, 303 с., с. 185-188.
10.
Валиев Г. Н., Хомидов В. О., Турдиев М. Особенности формы
баллона нити натурального шёлка при сматывании с неподвижной паковки //
Физика волокнистых материалов: структура, свойства, наукоёмкие
технологии и материалы (SMARTEX – 2020): сборник материалов XXIII
международного научно-практического форума (Иваново, 20-23 октября 2020
г.). – Иваново: ИВГПУ, 2020. – 445 с., с. 24-29.
