Для доступа к научной работе требуется оплата - 100 000 UZS
Чтобы произвести оплату войдите под своим логином.
Взгляды Фитрата на литературоведение
Аннотация
Abdurauf Fitrat zamonasining yirik olimi sifatida adabiyotshunoslikning barcha yo‘nalishlarida izlanishilar olib borgan. Fitrat matnshunos, manbashunos, tilshunos, lug‘atshunos, adabiyotshunos, nazariyotchi sifatida bir qancha ilmiy risola va maqolalar yaratdiki, bu ilmiy merosda aks etgan ilmiy xulosalarning aksariyati bugungi kun tadqiqotlari uchun asos vazifasini o‘tamoqda. Garchi oradan bir qancha vaqt o‘tgan bo‘lsa-da, olim tomonidan olib borilgan tadqiqotlar hali hanuz o‘z ilmiy ahamiyatini yo‘qotgan emas.
Abdurauf Fitrat garchi adabiyotshunoslikka oid qarashlarini maxsus tadqiqot yoki maqola shaklida yozmagan bo‘lsa-da, olimning bu boradagi ilmiy xulosalari adabiyot tarixida yashab, ijod etgan shoirlar ijodiyoti tahliliga bag‘ishlangan ilmiy maqolalarida, ularning manbalari va matniy tadqiqiga bag‘ishlangan ilmiy risola, majmualarida o‘z aksini topgan. Aslida Fitratning har bir yo‘nalishdagi ilmiy tadqiqotlari alohida tadqiqot uchun material bo‘la oladi. Fitratning tahrir va tahlil uslubi alohida tadqiqqa muhtoj. Olimning matnshunoslik va manbashunoslikdagi xizmatlari beqiyos, ularni bir butunlikda taqdim qilish adabiyotshunosligimiz oldidagi asosiy vazifalardan biridir.
Biz ushbu monografiyada Fitratning adabiyotshunoslikka oid qarashlarini tadqiq etishga imkon qadar harakat qildik, natijada bu boradagi izlanishimiz tugal bo‘la olmasligini angladik, tadqiq jarayonida olimning yangidan yangi tadqiqotlariga duch keldik. Bu esa adabiyotshunoslikda hali qilinajak vazifalar ko‘pligini ko‘rsatadi. Ushbu monografiyada Abdurauf Fitratning adabiyotshunoslikka oid qarashlari quyidagi yo‘nalishlar asosida taqdim qilindi:
- Olimning davrlashtirishga oid qarashlari;
- aruzshunos sifatidagi faoliyati;
- Fitratning manba bilan ishlash tamoyili;
- olimning lug‘atshunos sifatidagi faoliyati;
- adabiy tur va janrlarga oid munosabati ;
- badiiy asar uslubi masalasi;
- qofiyaga oid qarashlari;
- milliy she’r tizimi, tahlil, talqinlar;
- adabiy oqimlar borasidagiilmiy xulosalari;
- badiiyat masalasi;
- Fitrat tadqiotlarida xalq og‘zaki ijodi;
- qadimgi davr manbalari;
- Fitratning tasniflash tamoyili(“Eng eski turk adabiyoti namunalari” majmuasi asosida).
Umid qilamizki, qo‘lingizdagi monografiya Abdurauf Fitratning ilm yo‘lidagi, adabiyotshunoslik sohasidagi tadqiqotlari bilan tanishtirishga yordam beradi.
Тип источника:
Монографии
Годы охвата с
2000
inLibrary
Google Scholar
Выпуск:
Скачивания
Данные скачивания пока недоступны.
Поделиться
Хамроева O. (2024). Взгляды Фитрата на литературоведение. Каталог монографий, 4(4), 1–83. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/monographs/article/view/48441
Ключевые слова:
Аннотация
Abdurauf Fitrat zamonasining yirik olimi sifatida adabiyotshunoslikning barcha yo‘nalishlarida izlanishilar olib borgan. Fitrat matnshunos, manbashunos, tilshunos, lug‘atshunos, adabiyotshunos, nazariyotchi sifatida bir qancha ilmiy risola va maqolalar yaratdiki, bu ilmiy merosda aks etgan ilmiy xulosalarning aksariyati bugungi kun tadqiqotlari uchun asos vazifasini o‘tamoqda. Garchi oradan bir qancha vaqt o‘tgan bo‘lsa-da, olim tomonidan olib borilgan tadqiqotlar hali hanuz o‘z ilmiy ahamiyatini yo‘qotgan emas.
Abdurauf Fitrat garchi adabiyotshunoslikka oid qarashlarini maxsus tadqiqot yoki maqola shaklida yozmagan bo‘lsa-da, olimning bu boradagi ilmiy xulosalari adabiyot tarixida yashab, ijod etgan shoirlar ijodiyoti tahliliga bag‘ishlangan ilmiy maqolalarida, ularning manbalari va matniy tadqiqiga bag‘ishlangan ilmiy risola, majmualarida o‘z aksini topgan. Aslida Fitratning har bir yo‘nalishdagi ilmiy tadqiqotlari alohida tadqiqot uchun material bo‘la oladi. Fitratning tahrir va tahlil uslubi alohida tadqiqqa muhtoj. Olimning matnshunoslik va manbashunoslikdagi xizmatlari beqiyos, ularni bir butunlikda taqdim qilish adabiyotshunosligimiz oldidagi asosiy vazifalardan biridir.
Biz ushbu monografiyada Fitratning adabiyotshunoslikka oid qarashlarini tadqiq etishga imkon qadar harakat qildik, natijada bu boradagi izlanishimiz tugal bo‘la olmasligini angladik, tadqiq jarayonida olimning yangidan yangi tadqiqotlariga duch keldik. Bu esa adabiyotshunoslikda hali qilinajak vazifalar ko‘pligini ko‘rsatadi. Ushbu monografiyada Abdurauf Fitratning adabiyotshunoslikka oid qarashlari quyidagi yo‘nalishlar asosida taqdim qilindi:
- Olimning davrlashtirishga oid qarashlari;
- aruzshunos sifatidagi faoliyati;
- Fitratning manba bilan ishlash tamoyili;
- olimning lug‘atshunos sifatidagi faoliyati;
- adabiy tur va janrlarga oid munosabati ;
- badiiy asar uslubi masalasi;
- qofiyaga oid qarashlari;
- milliy she’r tizimi, tahlil, talqinlar;
- adabiy oqimlar borasidagiilmiy xulosalari;
- badiiyat masalasi;
- Fitrat tadqiotlarida xalq og‘zaki ijodi;
- qadimgi davr manbalari;
- Fitratning tasniflash tamoyili(“Eng eski turk adabiyoti namunalari” majmuasi asosida).
Umid qilamizki, qo‘lingizdagi monografiya Abdurauf Fitratning ilm yo‘lidagi, adabiyotshunoslik sohasidagi tadqiqotlari bilan tanishtirishga yordam beradi.
Для доступа к научной работе требуется оплата - 100 000 UZS
Чтобы произвести оплату войдите под своим логином.
Библиографические ссылки
Абдураҳмонов Ғ. Қадимги туркий тил. – Тошкент: Ўқитувчи, 1982. – 168 б.
Abdurahmonov A. Turkiy adabiyotning qadimgi davri. – Toshkent: Yangi asr avlodi, 2005. – 376 b.
Алпомиш. Ўзбек халқ достонлари (Айтувчи Фозил Йўлдош ўғли. Ёзиб олувчи М.Зарифов). – Тошкент: Ўзбекистон, 1992. – 210 б. 4. Алпомиш. Ўзбек халқ достонлари (Айтувчи Фозил Йўлдош ўғли. Ёзиб олувчи М.Зарифов). – Тошкент: Ўзбекистон, 1993.–148 б.
Алпомиш. Ўзбек халқ достонлари (Айтувчи Бекмурод Жўрабой ўғли). – Тошкент: Фан, 1999. – 130 б.
Алпомиш. Ўзбек халқ достонлари (Айтувчи: Пўлкан шоир ва Эргаш Жуманбулбул ўғли). – Тошкент: Ёзувчи, 1999. – 136 б.
Алпомиш. Ўзбек халқ достонлари (Айтувчи: Берди бахши. Ёзиб олувчи Алавий). – Тошкент: Ёзувчи, 1999. – 110 б.
Atalay B. Divanu lugatit turk tercimesi. 1 – 3 cild. – Ankara, 1939 –1941.
Аҳмад Яссавий. Ҳикматлар / Нашрга тайёрловчи, сўзбоши ва изоҳлар муаллифи. И.Ҳаққулов. – Тошкент, 1991. – 254 б.
Аҳмад Яссавий. Сулаймон Боқирғоний. Ҳикматлар куллиёти / Нашрга тайёрловчилар: Тожи Қораев, Абул Бозоров. Тошкент: Ўзбекистон, 2015.– 464 б.
«Девони ҳикмат»нинг йиғма-қиёсий матни / Нашрга тайёрловчи М.Эшмуҳамедова. – Тошкент, 2008. – 390 б.
«Ahmad-I Yesevi, Divani hikmat»ten seçmeler / Haz. Prof. Dr. K. Erslan. 1983.
Аҳмад Югнакий. Ҳибат ул-ҳақойиқ. – Истанбул, 1915. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 1773.
Аҳмад Югнакий. Ҳибат ул-ҳақойиқ. – Истанбул, 1915. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 10724.
Аҳмад Югнакий. Ҳибат ул-ҳақойиқ. – Истанбул, 1915. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 12023.
Аҳмад Югнакий. Ҳибат ул-ҳақойиқ. – Истанбул, 1915. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 1774.
Аҳмад Югнакий. Ҳибат ул-ҳақойиқ. – Истанбул, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. Л 20941.
Edib Ahmed Mahmud Yugneki. Atabat’ul Hakayik. Hazirlayan Resid Rahmati Arat. – Istanbul, 1951.
Arat R.R Kutadgu Bilig I / Metin. – Istanbul, 1947 (асарнинг 3 нусхаси асосида тузилган қиёсий матн).
Болтабоев Ҳ. Мумтоз сўз қадри. – Тошкент: Адолат, 2004. – 192 б.
Болтабоев Ҳ. Абдурауф Фитрат. – Тошкент: Ёзувчи, 1996. – 144 б.
Brokelmann.C. Mahmud al-Kasghari uber lie Sprachen un die Stamme der
Turlen in XI Jahrh (Korosi Csama – Archivum). 1921. – S.29, 37 – 39.
Ferit Birtek. En eski turk savlari Divanu Lugati Turk’ten Derlemeler. – Ankara,1944. – 256 s.
«Девону луғот» сўзлари учун фиҳрист. ЎзР ФА ШИ Қўлёзмалар фонди. Инв. №5046/I.
Жирмунский В.М., 3арифов X.Т. Узбекский народный героический эпос. – М.: ГИХЛ, 1947. – 386 c.
Жирмунский В.М. Сказение об Алпомише и богатырская сказка. М., 1960. – 214 с.
Жўрақулов У. Фитратнинг тадқиқотчилик маҳорати. – Тошкент, 2003. –124 б.
Жўрақулов У. Ҳудудсиз жилва. – Тошкент, 2006. – 204 б.
Кошғарий М. Девону луғатит турк. 3 томлик / Таржимон ва нашрга тайёрловчи С.М.Муталлибов. – Тошкент: ЎзФА, 1960, 1961, 1963. – 988 б.
Маҳмуд ал-Ҳусайн бинни Муҳаммад ал-Кошғарий. Китоби Девону луғатит турк (Ўнгсўз). – Истанбул, 1933. – 426 б (араб ёзувида).
Кошғарий М. Девону луғотит турк. – Истанбул, I – II жилд, 1914; III жилд, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 5201-3.
Кошғарий М. Девону луғотит турк. – Истанбул, I – II жилд, 1914; III жилд, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 5206-3.
Кошғарий М. Девону луғотит турк. – Истанбул, I – II жилд, 1914; III жилд, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 5204-5.
Кошғарий М. Девону луғотит турк. – Истанбул, I – II жилд, 1914; III жилд, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 5206-8.
Кошғарий М. Девону луғотит турк. – Истанбул, I – II жилд, 1914; III жилд, 1916. ЎзР ФА ШИ Асосий фонди. Инв. 8999.
Кўпрулу Ф. Турк адабиётининг маншаи // Миллий татаббулар мажмуаси. 2-жилд, 4-сон (турк тилида).
Кўпрулу Ф. Турк адабиётида илк мутасаввуфлар. – Истанбул, 1918 (турк тилида). – 346 б.
Раҳмонов Н. Ўзбек адабиётини даврлаштириш. – Тошкент: MUMTOZ SO‘Z, 2016. – 110 б.
Фитрат. Энг эски турк адабиёти намуналари. – Тошкент-Самарқанд, 1927 // Фитрат. Энг эски турк адабиёти намуналари / Нашрга тайёрловчи О.Ҳамроева. – Тошкент, 2008. – 194 б.
Фитрат. Ўзбек адабиёти намуналари. 1-жилд. – Тошкент-Самарқанд: Ўзнашр, 1928 // Фитрат. Ўзбек адабиёти намуналари. 1-жилд / Нашрга тайёрловчи О.Ҳамроева. – Тошкент, 2013. – 292 б.
Фитрат. Танланган асарлар. 4 жилдлик. 1-жилд. – Тошкент: Маънавият, 2000. – 188 б.
Фитрат. Танланган асарлар. 4 жилдлик. 2-жилд. – Тошкент: Маънавият, 2000. – 208 б.
Фитрат. Танланган асарлар. 4 жилдлик. 3-жилд. – Тошкент: Маънавият, 2003. – 256 б.
Фитрат. Танланган асарлар. 4 жилдлик. 4-жилд. – Тошкент: Маънавият, 2006. – 254 б.
Худойбердиев. Ж. «Девону луғатит турк»: топилиши, таржималари ва ўрганилиши // Туркология масалалари. 2007. №1. – Б.48.
Қуронов Д., Мамажонов З., Шералиева М. Адабиётшунослик луғати. – Тошкент: Академнашр, 2010. – 322 б.
Ғаниев И. Фитрат, эътиқод, ижод. – Тошкент, 1994. – 246 б.
Ғаниев И. Фитратшунослик. – Бухоро, 1995. – 204 б.
Ҳамроева О. ХХ аср бошлари матншунослиги тараққиётида Фитрат мажмуаларининг ўрни. Монография. Академнашр, 2019.
